همه

تکليف گرايي در مثنوي اخلاق تکليف بيشتر با نام کانت شناخته شده است. در اخلاق تکليف کانت، تنها چيز نامشروط اراده ي نيک است و داشتن اراده ي نيک، هميشه به منزله ي عمل کردن از روي احساس تکليف است. به عبارت ديگر از نظر کانت فقط و فقط تکليف گرايي در مثنوي   نويسنده: مهناز قانعي خوزاني   1. ...

حسن و قبح شرعي (نظريه ي امر الهي) در مثنوي مولانا يکي از مسائل بسيار مهم فلسفه ي اخلاق، حسن و قبح است. مسئله ي حسن و قبح در اين مورد بحث مي کند که آيا عقل به طور مستقل قادر به تشخيص حسن و قبح امور و افعال هست و آيا اصلاً در خود افعال، مستقل از امر و ...

نفس و هواي نفس شناخت شخصيت از ديدگاه اسلام، بدون شناخت ديدگاههاي اين دين نسبت به « هواي نفس » امکان پذير نيست. هوي يا ميل نقش بسيار مهمي در شکل گيري تکامل شخصيت دارد. و هواس نفس به عنوان يکي از مهمترين محرکهاي نفس و هواي نفس   نويسنده: علي اصغر احمدي   شناخت شخصيت از ديدگاه اسلام، بدون ...

آغاز جهان نقشه و هدف، يا تصادف بسياري کوشيده اند اين مطلب را آشکار سازند که جهان مادي نيازمند آفرينده اي نيست. ولي آنچه در آن شک نيست اين است که جهان وجود دارد. درباره اصل و منشأ آن چهار راه حل مي توان تصورکرد: اول اين که علي رغم آنچه هم آغاز جهان نقشه و هدف، يا تصادف   ...

درسي از بوته ي گل سرخ چند سال پيش از اين، بوته ي گل سرخ اهلي پرگُلي را ديدم که برکنار راه دور افتاده اي در پنسيلوانيا کاشته شده بود. چون چندي بعد از آن محل گذشتيم، نزديک آن بوته ديوار فروريخته ي زيرزميني را ديدم که از خزه و علف هاي هرزه درسي از بوته ي گل سرخ   ...

يک آزمون نتيجه بخش آزمون صحت يک نظريه آن است که اوضاع و احوال مساعد با آن را فراهم آوريم تا معلوم شود که اگر آن نظريه صحيح بوده است نتايج پيش بيني شده حاصل و مشهود شود. به اين ترتيب، براي آزمون هر نظريه لااقل سه امر بايد يک آزمون نتيجه بخش   نويسنده: رابرت موريس پيچ (1) (2) ...

يک آزمون نتيجه بخش آزمون صحت يک نظريه آن است که اوضاع و احوال مساعد با آن را فراهم آوريم تا معلوم شود که اگر آن نظريه صحيح بوده است نتايج پيش بيني شده حاصل و مشهود شود. به اين ترتيب، براي آزمون هر نظريه لااقل سه امر بايد يک آزمون نتيجه بخش   نويسنده: رابرت موريس پيچ (1) (2) ...

جواب سؤالات بي پاسخ اگر شخصي بخواهد وجود خدا را همان گونه ثابت کندکه قضيه ي فيثاغورث را در هندسه ثابت مي کند، به عقيده ي من چنين اعتقادي به خدا اجباري خواهد بود. از طرف ديگر، بايد توجه داشت که علوم پر از قوانين و اصولي هستند که جواب سؤالات بي پاسخ   نويسنده: دونالد هنري پورتر(1) (2) فيزيکدان ...

نتيجه ي اجتناب ناپذير از لرد کلوين (3)که از بزرگ ترين علماي فيزيک جهان است، اين جمله يه يادگار مانده که « اگر نيکو بينديشيد، علم شما را ناچار خواهد کرد به خدا ايمان داشته باشيد » ، و من بايد اظهارکنم که با اين گفته کاملاً موافق هستم. نتيجه ي اجتناب ناپذير   نويسنده: جان کلولند کوثرن(1) (2) رياضيدان ...

به کار بردن روش هاي علمي دانشمنداني که پيوسته با مطالعه و تحقيق سروکار دارند، بهتر از دانشمندان ديگر مي توانند به حقيقت وجود خدا پي ببرند. اصول اوليه ي علوم ذاتاً به وجود خدا دلالت دارد. با وجود اين که خيلي از دانشمندان به نکته ي فوق معترف به کار بردن روش هاي علمي   نويسنده: والتر اسکار لندبرگ(1) ...

بي تعصب و بي طرفانه قضاوت کنيم؟ در سال هاي اخير در نتيجه ي مطالعات علمي دلايل جديدي براي اثبات صانع به دست آمده که دلايل فلسفي سابق را تأييد و تقويت ميکند. البته دلايل سابق براي ايمان به خدا کافي و براي کسي که تعصب را کنار مي گذاشت بيش از حد نياز بي تعصب و بي طرفانه قضاوت ...

تعريف « نيروي آفرينش » اينشتين من، هم به عنوان يک فرد معمولي و هم به عنوان شخصي که دائماً با مطالعات علمي سروکار دارد، در وجود خدا ابداً شکي ندارم. مسلماً خدا وجود دارد، اما وجود او را روش هاي آزمايشگاهي نمي تواند ثابت کند، و تجزيه و تحليل خدا با اين روش ها امکان ندارد. تعريف « نيروي ...

دلايل طبيعي وجود خدا فرانسيس بيکن (درجه ي کارشناسي در علوم انساني و اجتماعي، فيلسوف و سياستمدار مشهور انگليسي، سيصد و چند سال پيش گفته است: « اطلاع ساده و سطحي از فلسفه شخص را به انکار وجود خالق سوق مي دهد ولي اطلاع دلايل طبيعي وجود خدا   نويسنده: پل کلارنس ابرسولد(1) (2)   فرانسيس بيکن (درجه ي کارشناسي ...

اکتشافات علمي وجود خدا را ثابت مي کند با ترقي علوم و از بين رفتن موهومات و خرافات، عقايد ديني هم بايد با روش هاي علمي و منطقي تحت مطالعه و انتقاد قرار بگيرند. اکتشافات علمي وجود خدا را ثابت مي کند   نويسنده: جورج ارل ديويس (1) (2) فيزيکدان   با ترقي علوم و از بين رفتن موهومات و ...

آب قصه مي گويد ويتاکر چيمبرز درکتاب خود، گواه، در مورد يک پيشامد ساده که آن را دليل تغيير زندگي وي ( بلکه علت تاريخي تغييرکارهاي نوع بشر ) مي توان شمرد مي گويد که روزي که دختر کوچک خود را نوازش مي کرد، دفعتاً متوجه آب قصه مي گويد   نويسنده: توماس ديويد پارکس(1) (2) متخصص تحقيقات شيميايي   ...

حياتي ترين مسئله اي که با آن مواجهيم به عقيده ي يک نويسنده، فهم اصل موجودات حياتي ترين مسئله اي است که بشر با آن مواجه است. تمام سيستم هاي فلسفي با بيان و توجيه منشأ و اصل اشيا بنا مي شود يا ازبين مي رود. حياتي ترين مسئله اي که با آن مواجهيم   نويسنده: اسکار لئو براوئر(1) (2) ...

خدا و پيچيدگي طبيعت هنگام شروع کردن به نگارش مقاله دو آيه ازکتاب مقدس به خاطرم رسيد: « آسمان ها گواه عظمت پروردگارند، و چرخ دليل صنع بديع اوست » ، « احمق پيش خود مي گويد خدايي وجود ندارد ». خدا و پيچيدگي طبيعت   نويسنده: جان ويليام کلاتس(1) (2) عالم وراثت   هنگام شروع کردن به نگارش مقاله ...

خدا از ديدگاه علم در عصر ما، در نتيجه ي ترقي علوم، هر مسئله اي که به طور روشن مطرح مي شود فوراً حل مي گردد. به ما آموخته اند که معاني کلمات تابع حواس پنجگانه يعني ذائقه و لامسه و شامه و سامعه و باصره اند، و به اين دليل که بشر در خدا از ديدگاه علم   نويسنده: ...

مادّيگري به تنهايي کافي نيست بعضي از دانشمندان که مجذوب علم مي شوند، تصور مي کنند که علم مي تواند تمام مسائل را حل کند. حيات در نظر آن ها عبارت از مجموع فعل و انفعالات فيزيکي و شيميايي است. پديده هايي که سابقاً ايجاد آن ها به قواي مافوق بشر مادّيگري به تنهايي کافي نيست   نويسنده: ايروينگ ويليام ...

نشان خدا در گياهان در اين مقاله بيشتر درباره ي رشد و نمو و توارث نباتات بحث خواهيم کرد. نخستين صفحه ي پيدايش و توليد مثل نباتات را در اولين فصل سفر پيدايش مي توان ديد: « و خدا گفت زمين نباتات بروياند، علفي که تخم بياورد، و درخت نشان خدا در گياهان   نويسنده: جرالد دن هرتاگ (1) (2) ...

سير عارفي جوان به سوي روشن بيني انسان براي نخستين بار خدا را به وسيله ي والدين خود مي شناسد. آنان نام خدا را با احترام ياد مي کنند و اطفال نيز بديشان تأسي مي جويند؛ احتياجات کودکانه خود را همان گونه که از پدر خود مي خواهند، با سادگي و صفاي تمام از سير عارفي جوان به سوي روشن ...

حقايقي از دفتر يک جنگلبان افراد عامي، هنگامي که قله هاي کوه هاي بلند را مي بينند، غرق حيرت مي شوند و به ياد عظمت و قدرت آفريدگار مي افتند، و زماني که در چمنزارهاي پرگل و ريحان به گردش مي پردازند، وزش جانفزاي نسيم به گوش دل آنان مي حقايقي از دفتر يک جنگلبان   نويسنده: لارنس کولتن واکر ...

پيام سلول ها مطالعه ي سلول زنده يکي از تجارب شگفت انگيز است. يک تکه از برگ گياه آبي ايلوديا را روي شيشه ميکروسکوپ بگذاريد و با يک عدسي قوي به آن نگاه کنيد. منظره زيبا و منظمي از حيات در آن مشاهده خواهيد کرد؛ هر يک پيام سلول ها   نويسنده: راسل چارلز آرتيست (1) (2)زيست شناس و گياه ...

آنچه يک پسر باغبان مي انديشد شايد بهترين جواب براي سؤال « چرا به خدا ايمان دارم؟ » اين باشد که « پدر و مادرم مرا چنين پرورش داده اند ». اين راهي است که تمام خداشناسان با آن به خدا ايمان پيدا کرده اند. ولي پدر و مادرم در عين حال که خداشناسي را به آنچه يک پسر باغبان ...

سفر پيدايش و علم نجوم وقتي که در دانشگاه کاليفرنيا مشغول گذراندن دوره ي فوق ليسانس بودم، از من تقاضا کردند که روزهاي يکشنبه در يک مدرسه ديني براي دانشجويان چيني که به خرج دولت تحصيل مي کردند، دروس مذهبي تدريس کنم. حدود دوازده سفر پيدايش و علم نجوم   نويسنده: پيتر استونر (1) (2) عالم نجوم و رياضي   ...

معقول بودن خداشناسي من نه تنها به خدا ايمان دارم، بلکه به او اعتماد و توکل دارم. خداشناسي من قضيه ي فلسفي متروکي نيست، بلکه انديشه اي واقعي و قاهر و جزئي از حيات وکوشش روزانه من است. معقول بودن خداشناسي   نويسنده: جورج هربرت بلانت (1) (2)استاد فيزيک عملي   من نه تنها به خدا ايمان دارم، بلکه به ...

شواهدي از زمين شناسي براي من مقدور نيست با انديشه ي آزاد در موضوع وجود خدا وارد بحث شوم، زيرا معتقدم که اين بحث ممکن است خارج از حوزه ي مباحث علمي به نظر برسد. ولي اجازه بدهيد توضيحي بدهم و سپس ملاحظاتي را که کاملاً ماهيت علمي شواهدي از زمين شناسي   نويسنده: دانلد رابرت کار (1) (2) متخصص ...

طراح بزرگ قبل از اين که راجع به مباني ايمان منطقي خودم به خدا بحث کنم، مي خواهم اين نکته را بگويم که در حال حاضر ايمان من بيشتر روي تجربه بنا شده است. ما نبايد ايماني را که از راه تجربه توليد شده به چشم تحقير نگاه کنيم يا آن را طراح بزرگ   نويسنده: کلود هتاوي(1) (2) مهندس ...

نوشته آيت الله محمد هادي معرفت (ره) نقد و بررسي کتاب شبهات و ردود هدف اين مقاله، معرفي، بررسي و ارزيابي کتاب شبهات و ردود حول القرآن الکريم اثر مرحوم آيت الله محمدهادي معرفت است. کتاب ياد شده پاسخ تحليلي استدلالي به شبهه هاي وارده در طول بيش از هزار سال بر قرآن کريم است که در نقد و بررسي ...

نوشته ي آيت الله محمد هادي معرفت (ره) نقد و بررسي کتاب التمهيد في علوم القرآن نام استاد معرفت بيش از هر چيز با کتاب التمهيد في علوم القرآن گره خورده و با ياد کرد نام ايشان، بيش از هر چيز ديگر نام اين کتاب به ذهن تداعي مي کند. کتابي که توانست جايگاه و سهم ائمه (عليهم السلام) و ...

نوشته ي آيت الله محمدهادي معرفت (ره) نقد و بررسي کتاب صيانة القرآن من التحريف (1) يکي از شبهاتي که قداست و سلامت قرآن را در معرض تهديد قرار مي دهد شبهه راهيافت تحريف لفظي از نوع کاستي در قرآن است که از سوي برخي از عالمان اهل سنت و شيعه، طرفداران محدودي دارد. پيدا است که برخي از نقد ...

نوشته ي آيت الله محمدهادي معرفت (ره) نقد و بررسي کتاب صيانة القرآن من التحريف (2) همان گونه که اشاره شد، پيش از کتاب صيانة القرآن من التحريف آثاري در زمينه ي اثبات پيراستگي قرآن از تحريف نگاشته شده است. برخي از آثار همچون نزاهت قرآن از تحريف از آيت الله جوادي آملي ( حفظ الله ) پس از آن ...

نظري به ماوراي « قوانين طبيعي » به نظر من در جواب يک سؤال حتي اگر خيلي مهم هم باشد، نبايد بحثي غامض و طولاني آغازکرد. جواب بايد مختصر و مفيد باشد. نظري به ماوراي « قوانين طبيعي »   نويسنده: ادوين فست (1) (2) فيزيکدان   به نظر من در جواب يک سؤال حتي اگر خيلي مهم هم باشد، ...

شهادت چند دانشمند آيا خدا وجود دارد؟ جواب اين سؤال مسئوليت بزرگي براي فرد در برابر خالق و همنوع خود ايجاد مي کند. از اين رو در جواب گفتن بايد جانب احتياط را رعايت کرد. اگر خدايي وجود دارد نمي توان او را به مفهوم ساده خالق يا صانع شهادت چند دانشمند   نويسنده: مرلين گرانت اسميت (1) (2) عالم ...

علم پشتيبان ايمان من است آيا معرفت و پرستش عالم و عامي نسبت به خدا يکسان است؟ آيا در کشفيات علمي چيزي هست که از قدرت و جلال خالق بي همتا بکاهد؟ اين ها سؤالاتي هستند که گاه و بي گاه به مغزکساني راه مي يابد، و آنان خيال مي کنند که علم پشتيبان ايمان من است   نويسنده: آلبرت ...

قوانين شيميايي و خدا براي فهم موضوع ارتباط قوانين شيميايي با خدا، و توجه به اين نکته که فکر بشر خيلي محدود است، و دانشمندان بزرگ بايد هميشه خاضع و متواضع باشند، از خواننده گرامي تقاضا مي کنم به تاريخچه ي ساده و مختصر علم شيمي که در قوانين شيميايي و خدا   نويسنده: جان ادلف بوهلر (1) (2) عالم ...

خدا – الفا و امگا پروفسور ادوين کانکلين زيست شناس دانشگاه پرينستون غالباً مي گفت: « احتمال پيدايش زندگي از تصادفات به همان اندازه است که در نتيجه ي حدوث انفجاري در يک چاپخانه، يک کتاب قطور لغت به وجود آيد ». من اين بيان را خدا – الفا و امگا   نويسنده: ادموند کارل کورنفلد (1) (2) محقق شيمي ...

کرنش طبيعي گري در برابر خداپرستي صدها کتاب متافيزيک درباره ي اين سه سؤال به رشته ي تحرير درآمده است. معماي وجود چيز تازه اي نيست و از بدو خلقت مورد نظر بوده و بشر در حل آن کوشيده است. در اين مقاله ثابت خواهيم کرد که خداشناسي به شکل کامل کرنش طبيعي گري در برابر خداپرستي   نويسنده: اولين ...

مقام امامت و نبوت در قرآن و روايات بحث امامت يكي از مهم ترين مباحث انديشه اسلامي در ابعاد اعتقادي و تشريعي است كه ابعاد مختلف و جوانب متعدد دارد و در اين نوشته برآنيم تا برخي از ابعاد آن را- تا آن جا كه با بحث عصمت ارتباط دارد- بررسي كنيم. ابتدا از نگاه مقام امامت و نبوت در ...

امام از ديدگاه قرآن کريم نخستين صفت لازم براي امام، صبر است كه قرآن كريم آن را از صفات پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) شمرده و در توصيف خاندان ابراهيم (عليه السلام)، برخي از آنان را، هدايت يافته ناميده و فرموده است امام از ديدگاه قرآن کريم   نويسنده: سيدكمال حيدري   «وَ إِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ ...

راه هاي رسيدن به يقين نفس انسان از دو طريق مي تواند به يقين برسد: نخست، از طريق مقدمات و برهان هاي منطقي و استدلال هاي عقلي و علمي و دوم، از راه مشاهده ي عين حقيقت و حاضر يافتن آن در نزد خويش. راه هاي رسيدن به يقين   نويسنده: سيدكمال حيدري   نفس انسان از دو طريق مي ...

پيام سلول ها مطالعه ي سلول زنده يکي از تجارب شگفت انگيز است. يک تکه از برگ گياه آبي ايلوديا را روي شيشه ميکروسکوپ بگذاريد و با يک عدسي قوي به آن نگاه کنيد. منظره زيبا و منظمي از حيات در آن مشاهده خواهيد کرد؛ هر يک پيام سلول ها   نويسنده: راسل چارلز آرتيست (1) (2)زيست شناس و گياه ...

آنچه يک پسر باغبان مي انديشد شايد بهترين جواب براي سؤال « چرا به خدا ايمان دارم؟ » اين باشد که « پدر و مادرم مرا چنين پرورش داده اند ». اين راهي است که تمام خداشناسان با آن به خدا ايمان پيدا کرده اند. ولي پدر و مادرم در عين حال که خداشناسي را به آنچه يک پسر باغبان ...

سفر پيدايش و علم نجوم وقتي که در دانشگاه کاليفرنيا مشغول گذراندن دوره ي فوق ليسانس بودم، از من تقاضا کردند که روزهاي يکشنبه در يک مدرسه ديني براي دانشجويان چيني که به خرج دولت تحصيل مي کردند، دروس مذهبي تدريس کنم. حدود دوازده سفر پيدايش و علم نجوم   نويسنده: پيتر استونر (1) (2) عالم نجوم و رياضي   ...

معقول بودن خداشناسي من نه تنها به خدا ايمان دارم، بلکه به او اعتماد و توکل دارم. خداشناسي من قضيه ي فلسفي متروکي نيست، بلکه انديشه اي واقعي و قاهر و جزئي از حيات وکوشش روزانه من است. معقول بودن خداشناسي   نويسنده: جورج هربرت بلانت (1) (2)استاد فيزيک عملي   من نه تنها به خدا ايمان دارم، بلکه به ...

نوشته ي آيت الله محمد هادي معرفت (ره) نقد و بررسي کتاب التمهيد في علوم القرآن نام استاد معرفت بيش از هر چيز با کتاب التمهيد في علوم القرآن گره خورده و با ياد کرد نام ايشان، بيش از هر چيز ديگر نام اين کتاب به ذهن تداعي مي کند. کتابي که توانست جايگاه و سهم ائمه (عليهم السلام) و ...

نوشته ي آيت الله محمدهادي معرفت (ره) نقد و بررسي کتاب صيانة القرآن من التحريف (1) يکي از شبهاتي که قداست و سلامت قرآن را در معرض تهديد قرار مي دهد شبهه راهيافت تحريف لفظي از نوع کاستي در قرآن است که از سوي برخي از عالمان اهل سنت و شيعه، طرفداران محدودي دارد. پيدا است که برخي از نقد ...

نوشته ي آيت الله محمدهادي معرفت (ره) نقد و بررسي کتاب صيانة القرآن من التحريف (2) همان گونه که اشاره شد، پيش از کتاب صيانة القرآن من التحريف آثاري در زمينه ي اثبات پيراستگي قرآن از تحريف نگاشته شده است. برخي از آثار همچون نزاهت قرآن از تحريف از آيت الله جوادي آملي ( حفظ الله ) پس از آن ...

نظري به ماوراي « قوانين طبيعي » به نظر من در جواب يک سؤال حتي اگر خيلي مهم هم باشد، نبايد بحثي غامض و طولاني آغازکرد. جواب بايد مختصر و مفيد باشد. نظري به ماوراي « قوانين طبيعي »   نويسنده: ادوين فست (1) (2) فيزيکدان   به نظر من در جواب يک سؤال حتي اگر خيلي مهم هم باشد، ...

آيا عصمت جبري است؟ جبري بودن عصمت بدين معناست كه خداوند متعال به اراده ي خويش، معصومين را از ارتكاب گناهان باز مي دارد، قدرت و اختيار انجام معصيت را از آنها سلب و آنان را به «گناه نكردن» مجبور مي كند. بدين ترتيب، آنان حتي اگر آيا عصمت جبري است؟   نويسنده: سيدكمال حيدري   جبري بودن عصمت بدين ...