همه

نگاهی به یك اصطلاح در علم اصول قاعده‌ی لُطْف از قواعد متداول بین امامیه قاعده‌ی وجوب لطف بر خداست. لطف چیست؟ معانی متعددی برای لطف ذكر شده است: 1.لطف عبارت است از اینكه هر صاحب حقّی به حقّش برسد (اعطاء كلی ذی حق حقّه)؛ 2.لطف یعنی بیان مصالح و قاعده‌ی لُطْف   نویسنده: عیسی ولائی   نگاهی به یك اصطلاح ...

نگاهی به یك اصطلاح در علم اصول قاعده‌ی لُطْف از قواعد متداول بین امامیه قاعده‌ی وجوب لطف بر خداست. لطف چیست؟ معانی متعددی برای لطف ذكر شده است: 1.لطف عبارت است از اینكه هر صاحب حقّی به حقّش برسد (اعطاء كلی ذی حق حقّه)؛ 2.لطف یعنی بیان مصالح و قاعده‌ی لُطْف   نویسنده: عیسی ولائی   نگاهی به یك اصطلاح ...

نگاهی به یك اصطلاح در علم اصول قاعده‌ی لاضَرَر و لا ضِرار در مورد قاعده‌ی لاضرر روایات در حدّ استفاضه وارد شده است. فخرالمحققین می‌گوید: روایات قاعده‌ی لاضرر در حدّ تواتر است. امامیه به سه عبارت روایات مربوط به قاعده‌ی لاضرر را بیان كرده‌اند: 1.قال رسول الله (صلی الله قاعده‌ی لاضَرَر و لا ضِرار   نویسنده: عیسی ولائی    نگاهی ...

نگاهی به یك اصطلاح در علم اصول قاعده‌ی مُلازِمه مقصود از قاعده‌ی ملازمه كه به ملازمه حكم عقل و شرع معروف است و به عبارت: «كلّ ما حكم به العقل حكم به الشرع و كلّ ما حكم به الشرع حكم به العقل» بیان می‌شود، این است كه: هرجا عقل یك «مصلحت» و یا یك «مفسده» قاعده‌ی مُلازِمه   نویسنده: عیسی ...

نگاهی به یك اصطلاح در علم اصول قاعده‌ی مَیْسور هرگاه مولی یا قانونگذار موضوع مركبی را كه دارای اجزاء و شرایطی است طلب كند، و یا عام استغراقیی را درخواست كند، اما مكلف از انجام دادن آن مركب یا عام به صورت كامل عاجز گردد، آیا دستور مولی نسبت به مقدار میسور قاعده‌ی مَیْسور   نویسنده: عیسی ولائی   نگاهی ...

نگاهی به یك اصطلاح در علم اصول قاعده‌ی یَدْ هرگاه شخصی بر چیزی تسلط داشته باشد به گونه‌ای كه بتوان هر نوع تصرف و تغییری در آن ایجاد كند، چنین تسلط و اقتداری را «ید» گویند، و حكم به مالكیت كسی بر چیزی كه تسلط بر آن دارد «قاعده‌ی ید» نام دارد. ماده‌ی 3 قاعده‌ی یَدْ   نویسنده: عیسی ولائی ...

نگاهی به یك اصطلاح در علم اصول قاعده‌ی نَفْی عُسْر و حَرَج برای روشن شدن قاعده‌ی فوق ذكر یك مقدمه ضروری است؛ رابطه‌ی انسان با كارها (اعم از فعل یا ترك) از سه حال خارج نیست: 1.كارهایی كه به آسانی قابل انجام است. مثل خوردن، آشامیدن، صحبت كردن. 2.كارهایی كه انسان قادر قاعده‌ی نَفْی عُسْر و حَرَج   نویسنده: عیسی ...

نگاهی به یك اصطلاح در علم اصول قاعده‌ی یَقین وقتی علم به چیزی داریم سپس شك می‌كنیم آیا علم ما مطابق با واقع بوده یا خیر؟ به آن «قاعده یقین» گویند. مثلاً می‌دانستم رضا عادل است، اما امروز شك دارم آیا علم روز گذشته‌ام مطابق با واقع بوده یا خیر، بنابراین آیا می‌شود قاعده‌ی یَقین   نویسنده: عیسی ولائی   ...

نگاهی به یك اصطلاح در علم اصول نگاهی به قرآن كریم قرآن از منابع مسلم فقهی است به گونه‌ای كه آیات و مفاهیم آن ملاك و معیار صحت و درستی یا نادرستی دیگر منابع فقه و معارف اسلامی است. اغلب فقهای امامیه منابع اجتهاد را عبارت از: كتاب (قرآن) سنت، اجماع و عقل می‌دانند. اما نگاهی به قرآن كریم   ...

نگاهی به یك اصطلاح در علم اصول قَرینه قرینه یعنی علامت و نشانه‌ای كه عارض چیزی شده، و معنای آن را عوض كند. مثال: شیری را در حال تیراندازی مشاهده كردم. كلمه «در حال تیراندازی» قرینه است، كه از لفظ شیر انسان شجاع اراده شده است نه حیوان درنده. قرینه قَرینه   نویسنده: عیسی ولائی    نگاهی به یك اصطلاح ...

کلیات امامت پس از رحلت پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) مهم‎‌ترین بحثی که در جامعه نوپای اسلامی مطرح شد، خلافت و جانشینی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بود. گروهی بر اساس آرای بعضی از صحابه پیامبر (صلی الله کلیات امامت   نویسندگان: محمدامین بالادستیان، محمد مهدی حائری پور، مهدی یوسفیان   ...

اهداف انبیا و رسالت پیامبران از دیدگاه امام خمینی (ره) نهضتهایی که به وسیله انبیا و اولیا (علیه السلام) واقع شده است قابل مطالعه است. ما که تابع مکتب انبیا هستیم باید آن نهضتها را مطالعه کنیم، و بفهمیم نهضت چه بوده است؛ و برای چه بوده است؛ مقصد انبیا از نهضت چه بوده است، اهداف انبیا و رسالت پیامبران ...

انبیا، معلمان بشریت آنچه که انبیا برای او مبعوث شده بودند و تمام کارهای دیگر، مقدمه اوست، بسط توحید و شناخت مردم از عالم است که چطور است؛ ارائه عالم به آن طوری که هست، نه به آن طوری که ما ادراک می‌کنیم. و دنبال این بودند که همه‌ی انبیا، معلمان بشریت   نویسنده: رسول سعادتمند   بسط توحید و ...

معلم بودن انبیا و مدرسه بودن عالم آقایانی که از بلاد مختلفه آمده‌اند و دانشجویان تربیت معلم هستند، لازم است که راجع به معلم و تربیت معلم، یک چند جمله عرض کنم. عالم، مدرسه است و معلمین این مدرسه، انبیا و اولیا هستند. و مربی این معلمین، خدای تبارک و تعالی معلم بودن انبیا و مدرسه بودن عالم   نویسنده: ...

انسان، موضوع علم پیامبران اگر برای هر علمی موضوعی است- چنانکه شما آقایان می‌فرمایید- علم همه انبیا هم موضوعش انسان است. و اگر برای هر دولتی برنامه‌ای است، برنامه رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم را می‌شود گفت همان سوره‌ای که در اول وارد انسان، موضوع علم پیامبران   نویسنده: رسول سعادتمند   اگر برای هر علمی ...

تمام انبیا معلم هستند و تمام بشر دانشجو این محفل، محفل معلم و دانشجوست؛ دو گروهی که اگر اصلاح بشوند، یک مملکت را اصلاح می‌کنند و اگر خدای نخواسته در غیر این معنا باشند، کشورها به تباهی کشیده می‌شوند. تمام انبیا معلم هستند و تمام بشر دانشجو   نویسنده: رسول سعادتمند   این محفل، محفل معلم و دانشجوست؛ دو گروهی ...

امام خمینی (ره) و جایگاه تزکیه و خودسازی (1) قانون الهی غیر از این قوانین دنیایی است؛ در این قوانین دنیایی یک جهت، دو جهت ملاحظه شده است و فقط مربوط به همین زندگی این عالم است؛ این همین است، محدود به همین است. این هم تمام حدودش را معلوم نیست که بتوانند امام خمینی (ره) و جایگاه تزکیه و ...

امام خمینی (ره) و جایگاه تزکیه و خودسازی (3) ما باید ببینیم که بیشتر صدمه‌ای که اسلام خورده است از چه خورده است و از چه گروهی و بیشتر چیزی که اسلام به او اهمیت داده است چه امری است تا راه باز بشود برای کوشش ما که در این امری که اهتمام دارد اسلام در آن، کوشش امام خمینی ...

امام خمینی (ره) و جایگاه تزکیه و خودسازی (2) حکومتی می‌تواند ادعا بکند که حقوق بشر را حفظ می‌کند که دولتش مبتنی بر یک عقاید الهی دینی باشد؛ و خودش را مسئول پیش یک قدرت بزرگ بداند. آن اشخاصی که خودشان را مسئول نمی دانند پیش یک قدرتی، قائل نیستند. به یک امام خمینی (ره) و جایگاه تزکیه و خودسازی ...

امام خمینی (ره) و راهها و عوامل خودسازی (1) شما باید خودتان را بسازید، و بعد ملت را بسازید. خودسازی به اینکه تمام ابعادی که انسان دارد، و انبیا آمدند برای تربیت آن تمام ابعاد را ترقی دهید؛ جنبه علمی، همه ابعاد علایم؛ جنبه اخلاقی، همه ابعاد اخلاق؛ تهذیب نفس، وارسته امام خمینی (ره) و راهها و عوامل خودسازی (1) ...

امام خمینی (ره) و راهها و عوامل خودسازی (2) آیاتی در قرآن کریم درباره شفاعت وارد شده است که با توجه به آنها نمی‌توان برای انسان آرامش پیدا شود، خداوند می‌فرماید: (مَنْ ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ) و می‌فرماید: (وَ لاَ یَشْفَعُونَ إِلاَّ لِمَنِ ارْتَضَى) و مثال آن، که در عین امام خمینی (ره) و راهها و عوامل خودسازی ...

امام خمینی (ره) و راهها و عوامل خودسازی (3) بدان که در انسان اگر نگویم در هر موجودی به حسب فطرت، حب به کمال مطلق است و حب به وصول به کمال مطلق، و این حب محال است از او جدا شود و کمال مطلق محال است دو باشد و مکرر باشد، و کمال مطلق، حق جل و علا امام ...

نقش زمان در تطور «فقه» در این مقاله، سخن را از اینجا آغاز می‎کنیم که: اگر بنا باشد، برای بیان حکم الهی در مورد هر پدیده‌ی جدیدی، به پناه عنوان احکام «ثانویه» برویم، دیگر نمی‌توانیم از جامعیت و جهان شمولی احکام فقهی- و در نهایت از جهان شمولی و نقش زمان در تطور «فقه»   نویسنده: محمّد جواد حجّتی   ...

قرآن عزیز بنیان کننده ضرورت وحی قرآن کریم گرچه مهمترین قسمت بحثش مربوط به معارف و اصول کلی اسلامی است، ولی برخی از سوره‌های آن به تبیین مسئله وحی و ضرورت وحی و ره‌آورد وحی اختصاص دارد. آن سوره‌ها که از ضرورت وحی و کیفیت وحی و قرآن عزیز بنیان کننده ضرورت وحی   نویسنده: آیت الله عبدالله جوادی آملی ...

مبدأ و ره‌آورد وحی گرچه سراسر قرآن کریم یک واحد و یک واقعیت است، ‌زیرا قرآن نور است و در نور هیچگونه پراکندگی و تشتت راه ندارد، ولی مضامین بلند قرآن کریم را خدای متعال به صورت فصول گوناگون تنظیم نموده و نازل کرده، و هر سوره‌ای مبدأ و ره‌آورد وحی   نویسنده: آیت الله عبدالله جوادی آملی   گرچه ...

چگونگی نزول قرآن گرچه همه آیات قرآن کریم از یک مبدأ نازل شده‌اند، و انسان‌ها را به یک منتهی دعوت می‌کنند، و آن‌ها را در یک صراط مستقیم سیر می‌دهند، یعنی هم قوس نزولی آنها و هم‌بستر صعودی آنها یکی است، الا اینکه هر کدام از آن‌ها پرتو چگونگی نزول قرآن   نویسنده: آیت الله عبدالله جوادی آملی   گرچه ...

مردم و ره‌آورد انبیاء در قرآن از آن جهت که قرآن کریم کلام خداست و خداوند نورالسموات و الارض است، این قرآن نور سماوات و ارض را به ما فهماند و خودش هم نور خواهد بود، چه اینکه خدا از قرآن به عنوان نور نام برده است، و اگر این قرآن که نور است در مردم و ره‌آورد انبیاء در ...

نظریه اهل افراط و تفریط درباره‌ی وحی هر سوره از سور قرآن کریم مضمون خاصی را افاضه می‌کند. آن سور که مضموم مشترکی دارند و هدف مشترکی را تعقیب می‌کنند، آغاز آن‌ها مطلب معین و انجام آن‌ها نیز مطلب معینی خواهد بود. مضمون اول و آخر آن سور یکی نظریه اهل افراط و تفریط درباره‌ی وحی   نویسنده: آیت الله ...

امكان وحی وحی در واقع نوعی برقراری رابطه میان ملأ اعلی و مادّه‌ی سُفلی است و از همین رو این پرسش مطرح شده است كه چگونه این رابطه برقرار می‌شود؛ در حالی كه سنخیّت (همتایی و تناسب) بین رابط و مربوط شرط است؟ به علاوه امكان وحی   نویسنده: محمدهادی معرفت   وحی در واقع نوعی برقراری رابطه میان ملأ ...

وحی در قرآن اشاره‌ی پنهانی: كه همان معنای لغوی است. چنان كه درباره‌ی زكریا (علیه السلام) در قرآن می‌خوانیم: «فَخَرَجَ عَلَى قَوْمِهِ مِنَ الْمِحْرَابِ فَأَوْحَى إِلَیْهِمْ أَنْ سَبِّحُوا بُکْرَةً وَ عَشِیّاً»؛ او از محراب عبادتش به سوی مردم بیرون آمد و با وحی در قرآن   نویسنده: محمدهادی معرفت   واژه‌ی وحی در قرآن به چهار معنا آمده است: 1. ...

آیا ورقة بن نوفل نبوت پیامبر اسلام را تأیید كرده است؟ ورقة بن نوفل از عموزادگان خدیجه و فردی با سوادِ اندك و كم و بیش از تاریخ انبیای سلف با خبر بود. در وصف او گفته‌اند: «و كان قارئاً للكتب و كانت له رغبة عن عبادة الاوثان.» می‌گویند: او بود كه پیامبراسلام (صلی الله علیه و آیا ورقة بن ...

كاتبان وحی و شیوه‌ی كتابت پیامبر اسلام به ظاهر خواندن و نوشتن نمی‌دانست، و در میان قوم خود به داشتن سواد معروف نبود. زیرا هرگز ندیده بودند چیزی بخواند یا بنویسد؛ بنابراین او را «امّی» می‌خواندند. قرآن هم او را با همین وصف یاد كرده است: «الَّذِینَ یَتَّبِعُونَ كاتبان وحی و شیوه‌ی كتابت   نویسنده: محمدهادی معرفت   پیامبر اسلام ...

وحیانی بودن ساختار قرآن برخی احتمال داده‌اند كه الفاظ و تنظیم عبارات قرآن وَحْیانی نباشد، بلكه معانی آن بر قلب پیامبر اِلقا شده و ان حضرت خود آن را در قالب الفاظ درآورده است. وحیانی بودن ساختار قرآن   نویسنده: محمدهادی معرفت   برخی احتمال داده‌اند كه الفاظ و تنظیم عبارات قرآن وَحْیانی نباشد، بلكه معانی آن بر قلب پیامبر ...

زبان وحی زبان، آسان‌ترین وسیله‌ی انتقال مفاهیم ذهنی در انسان به شمار می‌رود و ساده‌ترین ابزاری است كه آدمی می تواند در حیات اجتماعی، معانی متصوّره‌ی خویش را مورد تبادل و تفاهم قرار دهد. مسأله‌ی خطیر تفهیم و تفهّم كه لازمه‌ی زندگی زبان وحی   نویسنده: محمدهادی معرفت   زبان، آسان‌ترین وسیله‌ی انتقال مفاهیم ذهنی در انسان به شمار می‌رود ...

ساختار قرآن گفتاری است یا نوشتاری؟ ساختار قرآن شیوه‌ی گفتاری است و ویژگی‌های گفتاری دارد كه روی سخن با مخاطبین خاصّ است و متكلم می‌تواند بر قرائن حالیّه یا معهود ذهنی مخاطبان حاضر تكیه كند. چنین كلامی بر مخاطبان كاملاً روشن و رسا خواهد بود؛ ولی ساختار قرآن گفتاری است یا نوشتاری؟   نویسنده: محمدهادی معرفت   ساختار قرآن شیوه‌ی ...

اولین آیه و سوره گروهی معتقدند كه اولین آیات سه یا پنج آیه از اول سوره‌ی علق بوده است كه مقارن بعثت پیامبر نازل شده است، هنگامی كه ملك (فرشته) فرود آمد و پیامبر را با عنوان «نبوّت» ندا داد و به او گفت: بخوان، گفت: چه بخوانم؟ پس او را اولین آیه و سوره   نویسنده: محمدهادی معرفت   ...

آخرین آیه و سوره در روایات منقول از اهل بیت (علیهم السلام) آمده است كه آخرین سوره، سوره‌ی نصر است. در این سوره به ظاهر بشارت به پیروزی مطلق شریعت داده شده كه پایه‌های آن استوار و مستحكم گشته است و گروه گروه مردم آن را آخرین آیه و سوره   نویسنده: محمدهادی معرفت   در روایات منقول از اهل ...

عقل منشاء حرمت به وحی الهی هر سوره‌ای از سور قرآن کریم محتوای خاصی دارد که آن محتوا با تمام خصوصیاتش در دیگر سور قرآن نیست، و احیاناً بعضی از سور مضمون مشترکی دارند که آن مضمون مشترک باعث انسجام بیشتر آن بخش از سور است. چند عقل منشاء حرمت به وحی الهی   نویسنده: آیت الله عبدالله جوادی آملی ...

وحی سنت لایزال الهی گرچه در سراسر آیات قرآن کریم جز هماهنگی در بیان معارف الهی و انسجام چیز دیگری مشهود نیست، ولی بخشی از سور پیرامون مطلب خاصی نازل شده‌اند که وحدت آن محتوا، این سور معین را بهتر منسجم و هماهنگ نشان می‌دهد، وحی سنت لایزال الهی   نویسنده: آیت الله عبدالله جوادی آملی   گرچه در سراسر ...

وحی وسیله ظهور باطن مردم قسمت مهم سوری که با «حم» شروع می‌شود درباره اهمیت وحی و خطوط کلی آن است، یعنی وحی از چه مبدئی نازل می‌شود؟ گیرنده وحی، یعنی انسان کامل باید چه شرایطی را دارا باشد؟ مسیر وحی چگونه است، که روندگان آن راه وحی وسیله ظهور باطن مردم   نویسنده: آیت الله عبدالله جوادی آملی   ...

سوره‌ی شوری و وحی مسائلی که تاکنون مطرح بود تبیین محتوای سوره‌هائی بود که با «حم» آغاز می‌شدند. گرچه سراسر قرآن کریم هماهنگ و منسجم است و یک موضوع را افاده می‌کند ولی هر سوره‌ای مضمون خاص به خود دارد و برخی از سور دارای سوره‌ی شوری و وحی   نویسنده: آیت الله عبدالله جوادی آملی   مسائلی که تاکنون ...

وحی و اقسام آن در هفت سوره قرآن که به نام «حوامیم» معروفند و در آغاز آنها حرفهای «حم» آمده، پیرامون خطوط کلی وحی بحث شده است. در سوره شوری هم قسمت عمده بحث آن درباره‌ی حقیقت وحی، بیان اقسام وحی، توضیح ره‌آورد وحی و وحی و اقسام آن   نویسنده: آیت الله عبدالله جوادی آملی   در هفت سوره ...

برخورد مُنکرین رسالت با وحی بحث در پیرامون سوره‌هایی که با «حم» شروع می‌شود، از اینجا آغاز شد که در عین حال که هر سوره‌ی قرآن دارای محتوای خاصی است، بعضی از سور آن نیز دارای مضمونی مشترکند. از این جهت، در آن سوره‌ها یک سلسله از برخورد مُنکرین رسالت با وحی   نویسنده: آیت الله عبدالله جوادی آملی   ...

امام خمینی (ره) و محبت به کارکنان و خدمتگزاران به عنوان یک خدمتگزار چهار ماه و شانزده روز در خدمتشان بودم. در همان نوفل لوشاتو به من می‌گفتند که با این کشیش تماس بگیر و مسایل انقلاب را طرح کن و یا با آن خبرنگار بحث کن. از یکی از عزیزان وابسته به منزلشان نیز امام خمینی (ره) و محبت ...

امام خمینی (ره) و تحمل بداخلاقی‏ها و ناملایمات من شاهد بودم که افرادی می‌آمدند و توهین می‌کردند. شدید توهین می‌کردند اما در ایشان هیچ حالت خشونت یا تندی ظاهر نمی‌شد. مثلاً (حرف مال خیلی سال پیش است که من هنوز ازدواج نکرده بودم) یک روز سر سفره شام بودیم که امام خمینی (ره) و تحمل بداخلاقی‏ها و ناملایمات   گردآوری ...

امام خمینی (ره) الگوی نظم (1) … تمام شئون زندگی او دارای برنامه و نظام دقیقی می‏باشد و اصولاً امام خمینی در نظم و برنامه، انسان بی‏مانندی است که نمونه‏ی آن را در میان رجال روحانی و سیاسی معاصر ایران نمی‏توان یافت و دیده یا شنیده نشده است که کسی امام خمینی (ره) الگوی نظم (1)   گردآوری و تنظیم: ...

امام خمینی (ره) و رعایت حقوق دیگران وقتی امام به نجف اشرف وارد شدند به تقاضای طلاب برای اقامه نماز جماعت به مدرسه مرحوم آقای بروجردی تشریف می‌آوردند. با ورود امام شور و شوق عجیبی بین طلاب ایجاد شده بود. به گونه‏ای ‏که قرآنی را که شاه به آن مدرسه امام خمینی (ره) و رعایت حقوق دیگران   گردآوری و ...

امام خمینی (ره) الگوی نظم (2) امام حتی برای مطالعه و قرائت قرآن و کارهای مستحب و حتی زیارت‏ها و دعاهایی که قرائت آن‏ها در وقت خاصی هم وارد نشده وقت خاصی را تنظیم کرده بودند و هر کاری را روی همان زمان بندی و تنظیم خاصی انجام می‌دادند به امام خمینی (ره) الگوی نظم (2)   گردآوری و تنظیم: ...

جایگاه تزکیه و اهمیت خودسازی در جوانی تعلیم باید پهلویش تربیت باشد، تربیت صحیح؛ تربیت اسلامی، اگر تعلیم تنها باشد بدون تربیت، فایده ندارد؛ بلکه گاهی مُضر است. تربیت بی‏تعلیم هم نمی‏شود؛ به نتیجه نمی‏رسد. این دو تا باید با هم باشند، توأم باشند؛ تعلیم و تربیت. انسان جایگاه تزکیه و اهمیت خودسازی در جوانی   گردآوری و تنظیم: رسول ...

راه‏ها و عوامل مؤثر در خودسازی اواخر سال 67، اول ماه شعبان بود که خدمت آقا رسیدم. مفاتیح دستشان بود و می‏خواستند دعاهای مخصوص ماه شعبان را بخوانند. تا رفتم دست ایشان را ببوسم که مرخص شوم، فرمودند: «هر کاری که می‏خواهی بکنی در جوانی بکن، راه‏ها و عوامل مؤثر در خودسازی   گردآوری و تنظیم: رسول سعادتمند   اهمیت ...