همه

جایگاه و کارکرد شک در فلسفه‌های دکارت و غزالی مسأله امکان معرفت و پاسخ به استدلال‌های شک گرایانه نقطه آغاز فلسفه‌ورزی است و نوع مواجهه با شکاکیت و دشواری‌های آن از مبادی و مقاصد فکری- فرهنگی متفکران متأثر است. نویسنده این مقاله با اتکاء به آثار غزالی و تأملات جایگاه و کارکرد شک در فلسفه‌های دکارت و غزالی   نویسنده: ...

گفتمان غزالی و گفتمان روشنفکر دینی اقبال و ادبار روشنفکران معاصر جهان اسلام (عرب و ایرانی) به سنّت فلسفه اسلامی از جهات گوناگون تأمّل‌برانگیز است. این نوشته می‌کوشد تا از رهگذر مطالعه تطبیقی مواجهه روشنفکری عرب با ابن رشد- به عنوان نماینده عقل‌گرایی- گفتمان غزالی و گفتمان روشنفکر دینی   نویسنده: محمد زارع   چکیده: اقبال و ادبار روشنفکران معاصر ...

غزّالی: ژرفنگر و پژوهشگر خستگی‌ناپذیر مسلمانان از دیرباز به نگارش گونه‌ی ویژه‌ای از نگاشته‌ها در ارج و بهای دانش و دانشیان و آیین فرادهی و فراگیری دست یازیده‌اند. این دسته از نگاشته‌ها «آموزش نامه» (Instructive Procedures) نام گرفته است. این دسته از غزّالی: ژرفنگر و پژوهشگر خستگی‌ناپذیر   نویسنده: محمد حسین ساکت   مسلمانان از دیرباز به نگارش گونه‌ی ویژه‌ای ...

دانش و دانشمندان در نگاه غزّالی همه‌ی آموزشنامه‌هایی که مسلمانان نوشته‌اند با فضیلت دانش و ارج و بهای دانشمندان آغاز می‌شود. غزّالی نیز در احیاء و منهج المتعلّم به درازا درباره‌ی ارزش دانش و دانشیان گواه‌هایی نقلی و عقلی می‌آورد. او گواه‌ها و دلیل‌های نقلی را دانش و دانشمندان در نگاه غزّالی   نویسنده: محمد حسین ساکت   همه‌ی آموزشنامه‌هایی ...

روش آموزش در نظر غزالی پیوند شاگرد با آموزگار برپایه‌ی بزرگداشت، فروتنی، خاکساری، خدمت و چرب زبانی است. پس از آنکه پدر یا سرپرست کودک، با نگاه به ویژگی‌های تعیین شده، آموزگار شایسته‌ای پیدا کرد. فرزندش را به دست او می‌سپارد. این آموزگار روش آموزش در نظر غزالی   نویسنده: محمد حسین ساکت   پیوند شاگرد با آموزگار برپایه‌ی بزرگداشت، ...

فلسفه علم و مفهوم علیت از دیدگاه غزالی نویسنده می‌کوشد تا ضمن تقریر عمومی اصل علیت و تحلیل رابطه علّی- معلولی، در مطالعه‌ای تطبیقی میان آراء غزالی و برخی فلاسفه غربی (مالبرانش، هیوم، رایشنباخ) و طرح نقادی‌های غزالی بر علیّت، پیشگامی غزالی در نفی فلسفه علم و مفهوم علیت از دیدگاه غزالی   نویسنده: مشهد العلاف مترجم: محمد فیروزکوهی (1) ...

ضرورت اقتران و مسئله‌ی معجزه در نزد غزالی و ابن رشد (2) بحث ابن رشد درباره‌ی معجزات بیش از آن که تبیین و تحلیلی منظم باشد، مجموعه‌ای از اشارات گذرا است و حتی این اشارات هم به طرزی استثنایی مختصر، مبهم، و پراکنده هستند. هم شکل و هم محتوی آن‌ها موجب این اتهام گردیده است ضرورت اقتران و مسئله‌ی معجزه ...

ضرورت اقتران و مسئله‌ی معجزه در نزد غزالی و ابن رشد (1) غزالی در تقابل با گفتمان فلسفی غالب، تأثیر ضرورت اقتران علت و معلول را مستلزم نفی معجزات و قدرت الاهی می‌داند. این نوشته ضمن مطالعه تطبیقی دیدگاه فلاسفه اسلامی- به ویژه ابن رشد- و غزالی در باب رابطه معجزات و ضرورت اقتران و مسئله‌ی معجزه در نزد غزالی ...

رویکرد خصومت‌آمیز ابن تیمیه به پیروان اهل بیت روش و اندیشه ابن تیمیه و اتباع وهابی او بر قوایم خمسه یعنی پنج «ت» مبتنی است: تهمت، توهین، تحقیر، تهدید و تکفیر. رویکرد خصومت‌آمیز ابن تیمیه به پیروان اهل بیت   نویسنده: میرزایی (1)   چکیده روش و اندیشه ابن تیمیه و اتباع وهابی او بر قوایم خمسه یعنی پنج «ت» ...

سنّت پیامبر و تکفیر مسلمانان اکنون که مسئله فتنه تکفیر بسیاری از نقاط جهان اسلام و حتی غیر آن را فرا گرفته است، شایسته است علما و دانشمندان و محققان علوم اسلامی با برپا کردن همایش‌ها این موضوع را از جهات مختلف، مورد بحث و بررسی قرار دهند. سنّت پیامبر و تکفیر مسلمانان   نویسنده: علیرضا سجانی (1)   چکیده ...

ضوابط و احکام بدعت از نگاه مذاهب فقهی هیچ کدام از مذاهب اسلامی در حرمت شدید بدعت تردید نکرده و حتی برخی اصل حرمت آن را ضروری دین دانسته‌اند؛ با این همه چون ماهیت بدعت و احکام و ضوابط آن به درستی روشن نشده است، هر از چندگاهی در طول تاریخ به ضوابط و احکام بدعت از نگاه مذاهب فقهی ...

رحمت و رأفت با مخالفان در سیره پیامبر (ص) اسلام دین صلح و پیام‌آور آن پیامبر رحمت است. اصل اولی در اسلام، رعایت اصول انسانی و فطری و تأکید بر صلح و دوستی میان مؤمنان و همه افراد جامعه است. با بررسی آیات قرآن و سیره نبوی، تأکید بر سفارش و رحمت اسلامی را رحمت و رأفت با مخالفان در ...

صحیحین و نفی تکفیر به سبب رویکرد حدیثی سلفیه و با توجه به اینکه تکفیری‌ها خود را سلفی و پیرو سلف صالح می‌دانند به دو منبع روایی مورد اعتماد سلفیان یعنی صحیح بخاری و مسلم مراجعه شد و مسئله تکفیر از منظر روایات این دو کتاب مورد بررسی صحیحین و نفی تکفیر   نویسنده: ابوالفضل قاسمی (1)   چکیده به ...

اندیشه‌های تربیتی امام ابو محمد غزالی (1) این، کتابِ منهج المتعلّم است، و خداوند راهبر به راه درست است. خداوند را سپاس که آفریننده‌ی دانش است برای کوشایان و بر جای گذارنده‌ی شناخت است برای دانش‌اندوزان و جویندگان. درود و نیایش بر محمد، داناترین آموزگاران، و بر خاندان و اندیشه‌های تربیتی امام ابو محمد غزالی (1)     راه و ...

سنّت پیامبر و تکفیر مسلمانان اکنون که مسئله فتنه تکفیر بسیاری از نقاط جهان اسلام و حتی غیر آن را فرا گرفته است، شایسته است علما و دانشمندان و محققان علوم اسلامی با برپا کردن همایش‌ها این موضوع را از جهات مختلف، مورد بحث و بررسی قرار دهند. سنّت پیامبر و تکفیر مسلمانان   نویسنده: علیرضا سجانی (1)   چکیده ...

اندیشه‌های تربیتی امام ابو محمد غزالی (2) آموزگار باید در رشته‌ای که یاد می‌دهد، تردست و کار کشته باشد؛ با دل و زبان پاک و پیراسته از پشتِ سر دیگران سخن گفتن؛ در دین عادل و در همه‌ی کارها نیک خواه؛ در زندگی سازگار؛ در تبار والا و در سن بزرگ باشد، و زود خشم نگیرد و با اندیشه‌های تربیتی ...

نقدی بر مواجهه غزالی با باطنیه و نظریه امامت معصوم (1) در این مقاله ابتدا به بررسی مواجهه غزالی با باطنیه- یکی از فرق شیعه امامیه- پرداخته می‌‌شود و نشان داده می‌‌شود که برخورد وی با این جماعت عمدتاً ریشه‌های سیاسی- اجتماعی داشته و بدین خاطر نیز در ارزیابی وی از این جماعت شتاب‌زدگی نقدی بر مواجهه غزالی با باطنیه ...

نقدی بر مواجهه غزالی با باطنیه و نظریه امامت معصوم (2) غزالی در راه مأموریتی که از ناحیه دستگاه خلافت و خواجه نظام‌الملک یافته بود، در راستای عقاید خود می‌‌کوشید تا قوی‌ترین نظریه‌ای را که از ابتدای تاریخ خلافت در جهان اسلام از دستگاه خلافت و اصولاً هر گونه زمام‌داری بر مسلمین نقدی بر مواجهه غزالی با باطنیه و نظریه ...

تحول غزالی، و طرحی نو (1) نویسنده ضمن اشاره به زندگی غزالی و ادبیات غزالی‌پژوهی در غرب، به بیان رویکردهای متفاوت غربیان- چون مک دانلد، کارادوو، مارگارت اسمیت، مک کارتی و وات- در باب «غزالیِ عارف» پرداخته و در بخش بعدی مقاله به طرح رویکردی تحول غزالی، و طرحی نو (1)   نویسنده: کوجیرو ناکامورا ترجمه: غلامرضا مهردادی   چکیده: ...

غزالی از احیاء علم دین تا سیاست‌ورزی حجت السلام امام محمد غزالی با عنایت به مقتضیات زمان و تعلق خاطر خویش به مقوله‌ی دین، با روشی اخباری- اصولی و متأثر از تعالیم عرفانی به ساختن نظام اندیشه‌ای مبتنی بر دین می‌‌پردازد. مسئله‌ی اصلی ما در این گفتار چگونگی ارتباط غزالی از احیاء علم دین تا سیاست‌ورزی   نویسندگان: دکتر یوسف ...

تحول غزالی، و طرحی نو (2) آنچه غزالی درباره دوران جوانی‌اش در سر اول ما به توصیف‌اش می‌‌پردازد، به عقیده من راست است. اعتراف زیر که او آن را در اثری بعدی طرح کرد، مؤید نظر مشابهی است: تحول غزالی، و طرحی نو (2)   نویسنده: کوجیرو ناکامورا ترجمه: غلامرضا مهردادی   رویکردی نو به زندگی غزالى آنچه غزالی درباره ...

بررسی اخلاق عملی در کیمیای سعادت (2) باب سوم «در حقوق مسلمانان و خویشاوندان و همسایگان و بندگان» است. محتوای این باب در اخلاق اجتماعی است. روابط اجتماعی و همجواری در جامعه انسانی، پیدایش سلسله قوانین مدنی و دستورالعمل‌های اخلاقی را موجب می‌‌شود تا آسایش بررسی اخلاق عملی در کیمیای سعادت (2)   نویسنده: فرشته آهنگری   باب سوم «در ...

بررسی اخلاق عملی در کیمیای سعادت (1) این نوشته ضمن تشریح ساختار چهارگانه کتاب کیمیای سعادت در مقایسه با احیاء العلوم به فهرست موارد مشابهت و افتراق این دو اثر پرداخته و سیر تأثیرپذیری و اقتباس غزالی از اندرزنامه‌های کهن را نشان داده است. باور نویسنده آن است که هر بررسی اخلاق عملی در کیمیای سعادت (1)   نویسنده: فرشته ...

نظریه تربیتی غزالی؛ تلفیق معامله و مکاشفه (1) غزالی از نظریه‌پردازان تعلیم و تربیت اسلامی است و در نظریه‌پردازی خود متأثر از اخلاق یونانی و مسیحی نیست. نویسنده می‌کوشد تا ضمن طرح دیدگاه‌های پنج گانه در باب غایت تعلیم و تربیت (تعلیم مهارت شغلی، انتقال میراث فرهنگی، تعلیم نظریه تربیتی غزالی؛ تلفیق معامله و مکاشفه (1)   نویسنده: بخشعلی قنبری ...

نظریه تربیتی غزالی؛ تلفیق معامله و مکاشفه (2) غزالی در امر تربیت بر این عقیده است که چون اصل و اساس انسان نفس است و لذا تمام همّ و غمّ مربی و معلم تربیت و اخلاق باید آن باشد که به نفس آدمی بهای شایسته‌ای قابل شود چه، نفس آدمی است که شایسته و مستحق تربیت و تعلیم است. نظریه ...

عدل الهی از منظر غزالی (1) گرچه در آثار غزالی نظریه‌ای نظام‌مند در دفاع از عدل الهی و تبیین مسأله‌ی شرور وجود ندارد، می‌توان آراء وی را در این باب، با توجه به تأکید وی بر نظام احسن عالم و نقش و جایگاه اراده و حکمت الهی در خلق، حفظ و هدایت جهان، تبیین و عدل الهی از منظر غزالی ...

تفسیر به رأی از نگاه غزالی در احیاء علوم الدین مسأله‌ی تفسیر به رأی از مسائل دامنه‌داری است که بحث‌های مختلف و متنوعی را در پی داشته است. برخی با تمسک به روایات پیامبر و ائمه معصومین یا صحابه آن را ممنوع اعلام کرده‌اند و برخی دیگر بدون توجه به هشدارهای پیامبر دچار تفریط شده‌اند. تفسیر به رأی از نگاه ...

عدل الهی از منظر غزالی (2) غزالی نقش و جایگاه اراده‌ی الهی در جهان را این گونه تقریر می‌‌کند: «خداوند موجودات را اراده کرد و حادثات را تحت تدبیر درآورد و در زمین و آسمان کم و زیاد، کوچک و بزرگ، خیر و شر، سود و زیان، ایمان و کفر، معرفت و جهل، پیروزی و عدل الهی از منظر غزالی ...

برخی بازیافت‌های غزالی از تصوف شرعی این نوشته ضمن اشاره به ماجرای مخالفت غزالی با سه جریان فکری روزگار خود (کلام، باطنی‌گری و فلسفه) به شرح تفصیلی مؤلفه‌های شش گانه شخصیت و سلوک صوفیانه غزالی پرداخته و ردّپای تصوف شرعی را در آن به تصویر کشیده است. برخی بازیافت‌های غزالی از تصوف شرعی   نویسنده: ولی قیطرانی   چکیده: این ...

فراز و فرود القاعده در سیاست خارجی آمریکا شکل‌گیری القاعده ریشه در جهاد افغانستان دارد. در چگونگی رابطه ایالات متحده با این گروه، وقایع و رویدادهای کلان سیاسی به عنوان عامل تعیین کننده و راهبردی عمل کرده است. سه اتفاق کلان در عرصه بین‌المللی که عبارتند از: اشغال فراز و فرود القاعده در سیاست خارجی آمریکا   نویسنده: محمدحسین خلوصی ...

آثار سیاسی – اجتماعی جریان‌های تکفیری بر عقب‌ماندگی کشورهای اسلامی اندیشه‌های سلفی و تکفیری در حوزه‌ی تمدن اسلامی پیشینه‌ای طولانی دارد، اما از حدود پنجاه سال اخیر، تبدیل آن گمانه‌ها و خرده‌پندارها به «جریان»، سرآغازی پر خطر برای جهان اسلام شده است. هر چند عقب‌ماندگی کشورهای اسلامی تک آثار سیاسی – اجتماعی جریان‌های تکفیری بر عقب‌ماندگی کشورهای اسلامی   نویسندگان: ...

میراث سیاسی و اجتماعی دارالعلوم دئوبند و نهضت «دئوبندیه» در شبه قاره هند نهضت «دئوبندیه» یکی از نهضت‌های پر دامنه اسلامی شبه قاره هند در نیمه‌ دوم قرن سیزدهم هجری (نوزدهم میلادی) است که با هدف اجرای کامل شریعت اسلامی و جهاد علیه استعمار بریتانیا شکل گرفت و سپس به تدریج با ورود به عرصه میراث سیاسی و اجتماعی دارالعلوم ...

نمونه موردی: جریان تکفیری داعش تحلیل جغرافیایی- سیاسی علل شکل‌گیری و گسترش بنیادگرایی اسلامی شرایط و ویژگی‌های محیطی که سرزمین در اختیار انسان قرار می‌دهد عامل اصلی شکل‌گیری رقابت در صحنه جغرافیای جهان می‌باشد. تاریخ گذشته بشر حاکی از آن است که همیشه جریان حرکت نیروها به سمت مناطق دارای مزیت‌های زیستی تحلیل جغرافیایی- سیاسی علل شکل‌گیری و گسترش بنیادگرایی ...

مبارزه با اقلیتِ غالی، راهکاری جهت سلب بهانه از جریان‌های تکفیری واکاوی ریشه‌های تکفیرِ شیعیان و آشنایی با علل آن از اهمیت خاصی برخوردار است. سوالی که مطرح است این که: چرا جریان‌های تکفیری به کفر شیعیان حکم کرده‌اند و راهکار مقابله با این پدیده خطرناک چیست؟ بررسی دیدگاه کسانی که حکم به مبارزه با اقلیتِ غالی، راهکاری جهت سلب ...

بازخوردهای ضد‌امنیتی هستی‌شناسی اجتماعی سلفیت جهادی بنیادهای نظری هر مکتب فکری (اعم از هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی و روش‌شناسی) زمینه‌ساز بروز رفتارها و بازخوردهای ویژه‌ای است که به متمایز شدن پیروان مکتب، از اتباع دیگر مکاتب فکری می‌انجامد. جریان سلفی‌گرایی نیز از این مقوله بازخوردهای ضد‌امنیتی هستی‌شناسی اجتماعی سلفیت جهادی   نویسنده: هادی معصومی زارع (1)   چکیده بنیادهای نظری هر مکتب ...

ثبات شریعت و مدیریت دگرگونی‌های اجتماعی – اقتصادی بسیاری از فقیهان بزرگ اسلام چون امام خمینی (قدس سره) معتقدند که شریعت اسلام، شریعتی جامع و ثابت است. روایات متعددی از معصومان (علیهم السلام) نیز بر جامعیت و ثبات شریعت دلالت دارند. این در حالی است که تحول چشمگیر ثبات شریعت و مدیریت دگرگونی‌های اجتماعی – اقتصادی   نویسنده: سیدحسین میرمعزی ...

تبیین نظریه «منطقة‌الفراغ» یکی از ابتکارات شهید آیت الله سیدمحمد باقر در حوزه فقه و حقوق و اقتصاد، نظریه «منطقة‌الفراغ» است. وی با این دیدگاه درصدد است جایگاه تشریع الاهی در زندگی اجتماعی را یافته، حوزه قانون‌گذاری دولت اسلامی را تبیین کند. این نظریه تبیین نظریه «منطقة‌الفراغ»   نویسنده: محمود حکمت‌نیا (1)   چکیده نظریه «منطقة‌الفراغ» را شهید محمدباقر صدر ...

درآمدی بر مبانی کلامی استنباط از قرآن مبانی کلامی استنباط از قرآن به عنوان یکی از مباحث مبانی کلامی اجتهاد و منابع آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. درآمدی بر مبانی کلامی استنباط از قرآن   نویسنده: احمد مبلغی (1)   چکیده مبانی کلامی استنباط از قرآن به عنوان یکی از مباحث مبانی کلامی اجتهاد و منابع آن از اهمیت ...

منابع فقه در قرآن کریم قرآن کریم یکی از مستندات مهم شناخت و ارزیابی منابع فقه، در دانش اصول فقه است. اصل عدم حجیت ظن در منابع فقه، زمینه‌ی کلی دیدگاه قرآن در منابع فقه است. قرآن به عنوان نخستین منبع فقه، از دیدگاه قرآن است. احکام فقهی در قرآن منابع فقه در قرآن کریم   نویسنده: سیف‌الله صرامی (2) ...

تبعیت یا عدم تبعیت احکام از مصالح و مفاسد واقعی هر چند نصوص معتبر و عقل سلیم بر هدفمند بودن افعال الهی در تکوین و تشریع دلالت می‌کنند، این سخن به معنای ضرورت و وضوح تبعیت احکام از مصالح و مفاسد واقعی و موجود در متعلق حکم نیست. از این رو تبعیت از دیرباز محل تبعیت یا عدم تبعیت احکام ...

نقش سنت در حجیت فهم ظواهر کتاب نسبت قرآن و سنت، از دیرباز مورد توجه محققان بوده است. مبحث حجیت ظواهر کتاب در منابع اصولی، عهده‌دار تحقیق ابعادی از موضوع است. برخی گمان کرده‌اند که حجیت ظواهر کتاب، نوعی استقلال در فهم آیات کریمه را به ارمغان نقش سنت در حجیت فهم ظواهر کتاب   نویسنده: سیدعبدالحمید ابطحی (1)   ...

امکان فهم مصالح و مفاسد مورد نظر شارع با این فرض که احکام شرعی تابع مصالح و مفاسدی هستند، این سؤال پیش می‌آید که آیا عقل می‌توان درک و فهم این مصالح و مفاسد را دارد. گرچه طیف وسیعی از عالمان بر این باورند که این مصالح و مفاسد جز از طریق نص شارع قابل فهم امکان فهم مصالح و ...

تأملی در حجیت خبرموثق بحث در حجیت خبرموثق (خبر غیرامامی ثقه)، از مهم‌ترین مباحث در اصول و علوم حدیث است؛ زیرا در احادیث شیعه صدها حدیث به عنوان موثق معرفی می‌شود و حجیت یا عدم حجیت آن تأثیر فراوانی در استنباط احکام شرعی دارد. اقوال تأملی در حجیت خبرموثق   نویسنده: سیدمحمد نجفی یزدی (1)   چکیده بحث در حجیت ...

اصل اولی در گفتار و رفتار معصوم (ع) معصومان (علیهم السلام) دارای شئون تبیین دین، حکومت، قضا و شأن شخصی هستند. اگر گفتار یا رفتار آنان صادر از شأن تبیین دین باشد، حکم مستفاد از آن، حکم ثابت است، و اگر صادر از دیگر شئون باشد، حکم آن، موقتی و متغیر اصل اولی در گفتار و رفتار معصوم (ع)   ...

فقه و ملاكات احكام با شكل گیری نظام مقدس جمهوری اسلامی و لزوم پایبندی به اجرای قوانین شرعی، انجام پژوهش‌هایی را ضروری می‌نماید كه بر سیاست‌های كلی نظام فقهی- حقوقی تأثیر گذارد و میراث غنی فقه شیعه را به زبان روز و متناسب با فهم و انتظار فقه و ملاكات احكام     نویسنده: سید احمد میرخلیلی (1)   مقدمه ...

گستره‌ی كاركرد و كاربرد عقل در تفهم و تحقق دین عقل در مقام تحقیق در «دین» و «درباره‌ی دین» و نیز در دین داری و مقام تحقق دین، كاركردها و كاربردهای بسیاری دارد كه این كاركردها به اقسام مختلف و متنوعی قابل تقسیم است. (2) در مقاله‌ی حاضر، ضمن ارائه هشت تقسیم براساس گستره‌ی كاركرد و كاربرد عقل در تفهم ...

قانون عمومی مرگ از انس بن مالک روایت شده است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در حالی که سوار بر شترش به نام عضبا بود، خطاب به آنان فرمود: ‌ای مردم، گویا مرگ فقط برای دیگران نوشته شده (و ما نمی‌میریم) و حق (و احکام خدا) فقط بر قانون عمومی مرگ   نویسنده: آیة الله ...

دگرگونی‌های دنیا از علقمة بن حصین روایت شده است که قیس بن عاصم – یکی از اصحاب پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) – می‌گفت: روزی با جمعی از قبیله‌ی بنی تمیم خدمت حضرت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) رسیدم ایشان به من دستور داد دگرگونی‌های دنیا   نویسنده: آیة الله العظمی مکارم ...

ترس از گذشته و آینده از ابن عبّاس نقل است که شنیدم رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در خطبه‌اش فرمود: مؤمن (همیشه) بین دو ترس است: نمی‌داند که خداوند در مورد روزی که بر او گذشته است چه قضاوتی می‌کند و نمی‌داند که خداوند با او در روزی که ترس از گذشته و آینده   نویسنده: ...

شش برنامه سعادت‌بخش از ابی درداء روایت شده است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) روز جمعه‌ای برای ما خطبه ایراد کرد، فرمود:‌ ای مردم، پیش از مرگ به سوی خدا بازگردید و توبه کنید و پیش از آنکه آسودگی خاطر از شما گرفته شود و در تنگناهای شش برنامه سعادت‌بخش   نویسنده: آیة الله العظمی ...