همه

هفت آیین مقدس مسیحی امروزه در مسیحیت مناسک و شعائری به عنوان جنبه‌های عملی و آیینی این دین وجود دارد. بحث درباره‌ی مناسک از اوایل مسیحیت وجود داشت؛ اما رسمیت و شکل‌گیری نهایی این اعمال و شعائر را باید محصول این دوره دانست. در هفت آیین مقدس مسیحی   نویسنده: محمد حقانی‌فضل   امروزه در مسیحیت مناسک و شعائری به ...

چگونه پاپ بر دیگر اسقف‌ها برتری یافت؟ تا پیش از زمان کنستانتین، سران کلیسا مانند مردم عادی لباس می‌پوشیدند و از حاصل دسترنج خود زندگی می‌کردند؛ ولی در قرن چهارم و پنجم و با مسیحی شدن امپراتوری، کلیسا توسعه یافت و به صورت سازمانی بسیار گسترده چگونه پاپ بر دیگر اسقف‌ها برتری یافت؟   نویسنده: محمد حقانی‌فضل   تا پیش ...

تابعین تابعین، جمع تابع و تابعی به معنی پیرو است. در اصطلاح علم درایه و رجال کسانی را گویند که خود پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را دیدار نکرده باشند ولی اصحاب آن حضرت را در حال اسلام درک نموده‌اند. بعضی طولانی بودن تابعین   نویسنده: سید مهدی حائری   تابعین، جمع تابع و تابعی به معنی ...

تاج العلماء تاج العلماء، سید علی محمد (1260-1312 ق) فرزند سلطان العلماء سید محمد بن دلدار علی نقوی لکنهویی، متکلم، محدث، رجال نویس، پزشک، ریاضیدان و فقیه شیعی هندی. در خانواده‌ای از اهل علم برآمد. نیای او سید دلدار (م تاج العلماء   نویسنده: حسن انوشه   تاج العلماء، سید علی محمد (1260-1312 ق) فرزند سلطان العلماء سید محمد بن ...

تأخیر بیان از وقت حاجت تأخیر بیان از وقت حاجت، اصطلاح اصولی؛ بیان در موارد گوناگونی استعمال می‌شود از آن جمله: در مورد مبیّن که بیان کننده‌ی مجمل است، و در مورد مخصّص یا تخصیص که عهده دار بیان عام است، و در مورد مقیّد (به کسر) که تأخیر بیان از وقت حاجت   نویسنده: صالح کرمانی   تأخیر بیان ...

تاریخ قرآن اصطلاح «تاریخ قرآن» اصطلاح نسبتاً جدیدی است و شاید وضع آن از سوی اسلامشناسان و قرآن شناسان غربی باشد. زیرا پیش از قرن حاضر، و در آثاری که قدما در زمینه‌ی علوم قرآنی نوشته‌اند، فی‌المثل در دایرةالمعارف قرآنی تاریخ قرآن   نویسنده: بهاءالدین خرمشاهی   اصطلاح «تاریخ قرآن» اصطلاح نسبتاً جدیدی است و شاید وضع آن از سوی ...

تبصرةالعوام تبصرةالعوام، (نام کامل آن تبصرةالعوام فی معرفة مقالات الانام یا تبصرةالعوام فی تفضیل مذاهب الملتین)، کتابی به فارسی در ملل و نحل که حدود اوایل قرن هفتم هجری به دست یکی از علمای شیعه‌ی امامیه نوشته شده، و از کهنترین آثار تبصرةالعوام   نویسنده: سید مهدی حائری   تبصرةالعوام، (نام کامل آن تبصرةالعوام فی معرفة مقالات الانام یا تبصرةالعوام ...

تبصرةالمتعلمین تبصرةالمتعلمین، کتابی فقهی به زبان عربی، نوشته‌ی علامه‌ی حلی (م 726 ق). کتابی است کامل در احکام علمی و فروع فقهی شیعی دارای هجده کتاب از کتاب نماز تا دیات و قصاص که از دیرباز مورد توجه فقیهان و دانشمندان شیعی تبصرةالمتعلمین   نویسنده: محمد حسین روحانی   تبصرةالمتعلمین، کتابی فقهی به زبان عربی، نوشته‌ی علامه‌ی حلی (م 726 ...

التثویب تثویب در فقه و در باب اذان و اقامه به معنای گفتن «الصَّلوةُ خَیرٌ مِنَ النُّوم» در اذان و اقامه و یا بین آن دو است، و در عین حال کیفیت‌های گوناگونی برای تثویب ذکر شده است: 1) محمد بن حسن در کتاب جامع الصغیر می‌گوید: تثویب التثویب   نویسنده: صالحی کرمانی   تثویب در فقه و در باب ...

تجارت تجارت، مصدر ثلاثی مجرد و به صورت تَجَرَ، یَتجِرُ، تَجَراً و تجارةً و ثلاثی مزید آن به صورت تاجَرَ، یا اَتْجَرَ یا اِتَّجَرَ نیز استعمال شده است. تجارت به معنی خرید و فروش به منظور جلب سود و یا بمعنی کالائی که مورد خرید و فروش تجارت   نویسندگان: صالحی کرمانی صدر حاج سید جوادی   تجارت، مصدر ثلاثی ...

تجبّر تجبّر، در لغت به معنی گردنکشی، تکبر، خود را بزرگ شمردن، توانگر شدن و درست و نیکو حال گردیدن است. در اصطلاح دانش کلام تجبّر به معنی جبار بودن حق تعالی است و جبار در شمار اسماءالله یا اسماءالحسنی است. تجبّر (= تجبّر   نویسنده: اصغر دادبه   تجبّر، در لغت به معنی گردنکشی، تکبر، خود را بزرگ شمردن، ...

تجرید الکلام فی شرح عقاید الإسلام تجرید الکلام فی شرح عقاید الإسلام، کتابی کلامی به زبان عربی، نوشته‌ی خواجه نصیرالدین طوسی (م 672 ق). گرامی‌ترین کتاب در شرح اصول عقاید امامی و یکی از مهم‌ترین کتابهای کلامی است. خواجه آن را تحریرالعقاید نامیده ولی تجرید الکلام فی شرح عقاید الإسلام   نویسنده: محمد حسین روحانی   تجرید الکلام فی شرح ...

تجسس تجسّس، خبر پرسیدن، خبر خواستن، و جستجو کردن از بدیهای پنهانی را گویند، تحسس نیز به همین معنی است با این تفاوت که تجسس بیشتر در بدی باشد، در حدیث است: «تَحَسَّسوُا وَلاتَجَسَّسوُا» یعنی: بگیرید آنچه را آشکار است و تجسس   نویسنده: سید مهدی حائری   تجسّس، خبر پرسیدن، خبر خواستن، و جستجو کردن از بدیهای پنهانی را ...

تجسم اعمال تجسم اَعمال، در لغت به معني پيکرپذيري کردارهاست. تجسم اَعمال – که از آن به تجسم اعتقاد و تجسم احوال نيز مي‌توان تعبير کرد – اصطلاحي ديني – کلامي و نيز اصطلاحي فلسفي در حکمت متعاليه‌ي ملاصدراست و مراد از آن، آن تجسم اعمال نويسنده: اصغر دادبه       تجسم اَعمال، در لغت به معني پيکرپذيري کردارهاست. ...

تحبيس تحبيس، در اصطلاح فقه به معناي حبس کردن مال است از نقل و انتقال و رهاسازي منافع آن به منظور مصرف شدن در مواردي که مورد نظر حابس است. فقها با الهام از روايت نبوي که فرموده است: «حَبِّسِ الاَصل و سَبِّلِ الثّمرة» اصل تحبيس نويسنده: صالحي کرماني تحبيس، در اصطلاح فقه به معناي حبس کردن مال است از ...

تحت راية الحق تحت راية الحق، کتابي کلامي و تاريخي به زبان عربي، نوشته‌ي شيخ عبدالله بن شيخ محمد شبيتي عاملي کفراوي. از دانشمندان شيعي قرن چهاردهم هجري که اثر خود را در حدود سال 1360 ق به بعد نگاشته است. اين کتاب، نقدي است تحت راية الحق نويسنده: محمد حسين روحاني تحت راية الحق، کتابي کلامي و تاريخي به ...

تحجير تحجير، در لغت يعني منع و در اصطلاح فقه عبارت است از شروع به احياي زمين موات (= غامر)، چه آنکه اگر کسي در زمين ميته‌اي، آغاز به کار کند و يک قسمت از اعمالي را که عرفاً موجب احياي زمين مي‌شود انجام دهد، با اين تحجير نويسنده: صالحي کرماني تحجير، در لغت يعني منع و در اصطلاح فقه ...

تحدي تَحّدي، در لغت يعني مبارزه‌طلبي و «از کسي خواستن تا با تو برابري کند در کاري تا عجز او ظاهر شود و برابري در نبرد کردن» (تاج المصادر، بيهقي) «معارضه کردن و پيش خواندن خصم را و غلبه جستن بر او» (آنندراج) و در تحدي نويسنده: بهاء الدين خرمشاهي تَحّدي، در لغت يعني مبارزه‌طلبي و «از کسي خواستن تا ...

تحديث تحديث، (علم کلام)، تحديث در معناي خاص يعني سخن گفتن ملائکه با چهارده معصوم (عليهم‌السلام) و نيز با بعضي از صلحا. اينگونه سخن گفتن مرموز، با وحي فرق دارد. مُحدَّث کسي است که کلام فرشته را مي‌شنود. بي آنکه در تحديث نويسنده: بهاء الدين خرمشاهي تحديث، (علم کلام)، تحديث در معناي خاص يعني سخن گفتن ملائکه با چهارده معصوم ...

تحريرالوسيلة تحريرالوسيله، کتابي فقهي به زبان عربي از آيت‌الله امام سيد روح الله موسوي خميني (م 1368 ش). چنانکه از نوشته‌ي آغازين جلد نخست آن بر مي‌آيد، اين کتاب، پس از آنکه مؤلف در سال 1384 ق / 1343 ش از ايران به بورساي تحريرالوسيلة نويسنده: يوسفي اشکوري تحريرالوسيله، کتابي فقهي به زبان عربي از آيت‌الله امام سيد روح الله ...

بنیامین اسماعیلی عاشق هستیم

تحريف‌ناپذيري قرآن کريم تحريف‌ناپذيري قرآن کريم، در آغاز راجع به انتخاب عنوان (تحريف‌ناپذيري قرآن) براي اين مقاله توضيح کوتاهي لازم است. بعضي از قدما از اين مسأله تحت عنوان «تحريف قرآن» يا «عدم تحريف قرآن» يا به ندرت «عصمت قرآن» تحريف‌ناپذيري قرآن کريم نويسنده: بهاءالدين خرمشاهي تحريف‌ناپذيري قرآن کريم، در آغاز راجع به انتخاب عنوان (تحريف‌ناپذيري قرآن) براي اين مقاله ...

تحريم تحريم، اصطلاحي است شرعي که در لغت به مخالف تحليل و ضد آن گويند. و در شرع مقصود از تحريم دلالت بر ممنوعيت مي‌باشد به گونه‌اي که اگر مکلف توجه به منع ننمود و کار ممنوع و حرام را انجام داد عقوبت شرعي اعم از تحريم نويسنده: محمد رضا انصاري تحريم، اصطلاحي است شرعي که در لغت به مخالف ...

تحسين تحسين، در لغت به معني تزيين و زيبا نمودن مي‌باشد، اما در فقه اماميه با استفاده از دلالت آيات قرآن و روايات امامان معصوم (عليهم‌السلام) مي‌توان گفت که حسن و زيبايي و زيبا ساختن به عنوان ارزشي که مورد قبول شرع مي‌باشد تحسين نويسنده: محمد رضا انصاري تحسين، در لغت به معني تزيين و زيبا نمودن مي‌باشد، اما در ...

تحقير تحقير، در لغت به معناي پست و حقير شمردن و يا اهانت و خوار و ذليل دانستن است، و به همين معني در آيات قرآن و روايات و متون فقه وارد شده است. يکي از اصول کلي و مسلم اسلام همانا ارزش و اعتباري است که اسلام براي تحقير نويسنده: محمد رضا انصاري تحقير، در لغت به معناي پست ...

تحلل تَحَلُّل در لغت به معناي آزادي و باز کردن و گشودن گره است، و در اصطلاح شرعي نيز از اين معني به دور نمي‌باشد زيرا استعمال آن در مواردي است که انسان به وسيله‌ي انجام کار، خود را از قيد يا حالتي که در آن بوده آزاد مي‌سازد. تحلل نويسنده: محمد رضا انصاري تَحَلُّل در لغت به معناي آزادي ...

تحليق تحليق، يا سرتراشيدن، يکي از مناسک واجب اختياري در حج. بدين‌گونه که هرگاه مسلماني که جهت انجام مراسم حج به مکه رفته است پس از آنکه در روز 10 ذي الحجة (= عيد قربان) وارد دشت مِني گرديد و مناسک واجب آنجا يعني تحليق نويسنده: محمد رضا انصاري تحليق، يا سرتراشيدن، يکي از مناسک واجب اختياري در حج. بدين‌گونه ...

تحميد تحميد، در لغت به معني حمد و ثناي فراوان گفتن و در اصطلاح شرعي نيز در همين مورد استفاده شده است بنا به دلالت آيات قرآن و روايات امامان معصوم (عليهم‌السلام)، حمد و سپاس و ثناي پروردگار از مهمترين وظايف يک بنده‌ي تحميد نويسنده: محمد رضا انصاري تحميد، در لغت به معني حمد و ثناي فراوان گفتن و در ...

تحمل شهادت تحمل شهادت، در اصطلاح فقه عبارت از قبول کردن مشاهده است از طرف شخص، تا به هنگام حاجت بتواند در محضر قاضي شهادت دهد. مثال: مردي زنش را طلاق مي‌دهد و از شخص يا اشخاصي مي‌خواهد تا ناظر صيغه‌ي طلاق تحمل شهادت نويسنده: صالحي کرماني تحمل شهادت، در اصطلاح فقه عبارت از قبول کردن مشاهده است از طرف ...

امروز یک‌شنبه ۲ خرداد ۱۴۰۰، سالگرد رونمایی از زبان برنامه‌نویسی جاوا و مرور گر هات جاوا است.

تخطئه و تصویب تخطئه، تصویب، در اصطلاح علم اصول در مورد مُخطی و یا مُصاب بودن مجتهد در نیل به احکام واقعیه به کار می‌رود. مخطئه کسانی هستند که معتقدند: با قطع نظر از مؤدای دلیل و رأی مجتهد، احکام و موضوعهایی واقعی وجود دارد تخطئه و تصویب   نویسنده: صالحی کرمانی   تخطئه، تصویب، در اصطلاح علم اصول در ...

تدبیر تدبیر، اصطلاح فقهی، در لغت از صیغه «دبر» که به معنی پایان و پشت سر هر چیزی آمده است و در اصطلاح فقهی به معنی «آزاد کردن برده پس از مرگ صاحبش» می‌باشد. تدبیر   نویسنده: محمد رضا انصاری   تدبیر، اصطلاح فقهی، در لغت از صیغه «دبر» که به معنی پایان و پشت سر هر چیزی آمده است ...

تدلیس تدلیس، تدلیس در خرید و فروش، یعنی: پوشاندن عیب کالا از مشتری، (لسان، قاموس) گوئی شخص تدلیس کننده اوضاع و شرایط را، تاریک و مبهم می‌کند تا مبیع آنچنانکه هست، جلوه نکند و واقعیت آن روشن نگردد. در مصباح الفقاهه تدلیس   نویسنده: صالحی کرمانی   تدلیس، تدلیس در خرید و فروش، یعنی: پوشاندن عیب کالا از مشتری، (لسان، ...

تذکرةالفقهاء تذکرة الفقهاء، از مشهورترین کتب فقهی استدلالی شیعه‌ی امامیّه، به زبان عربی، تألیف آیةالله جمال‌الدین ابومنصور شیخ حسن بن سدیدالدین یوسف بن المطهّر، معروف به علامه‌ی حلی (م 726 ق). این اثر نفیس از جمله دوازده کتاب فقهی تذکرةالفقهاء   نویسنده: سید مهدی حائری   تذکرة الفقهاء، از مشهورترین کتب فقهی استدلالی شیعه‌ی امامیّه، به زبان عربی، تألیف آیةالله ...

تذکیه تذکیه در اصطلاح فقه عبارت از خارج کردن حیات است از حیوان حلال گوشت با روش خاص. حیوان یکی از منابع تغذیه‌ی انسان است، هر ملتی به ناچار حیوانات را می‌کشد، تا از آن تغذیه کند، ولی روش کشتن حیوان و آداب و رسوم تذکیه   نویسنده: صالحی کرمانی   تذکیه در اصطلاح فقه عبارت از خارج کردن حیات ...

تراب تراب، در لغت به معنای خاک می‌باشد و گاهی نیز نام زمین اطلاق می‌گردد و مقصود خاک زمین است. نام خاک و زمین در بسیاری از آیات و روایات آمده است، خداوند هنگام اشاره به منشأ و بازگشت انسان از خاک یاد می‌کند و تراب   نویسنده: محمد رضا انصاری   تراب، در لغت به معنای خاک می‌باشد و ...

تراویح تراویح، صیغه‌ی جمع است و مفرد آن «ترویحه» می‌باشد. نمازی است مستحب نزد مذاهب اهل سنت که در شبهای ماه رمضان پس از نماز عشاء به صورت جماعت برگزار می‌کنند – تعداد آن نزد ابوحنیفه و شافعی و ثوری 20 رکعت با تراویح   نویسنده: محمد رضا انصاری   تراویح، صیغه‌ی جمع است و مفرد آن «ترویحه» می‌باشد. نمازی ...

تراخی تراخی، در اصطلاح علم اصول در مقابل فور و یکی از مباحث باب امر است، در این بحث تراخی، به معنای تأخیر انداختن امتثال امر استعمال شده است، بحث این است: آیا صیغه‌ی امر دلالت بر فور دارد یا تراخی؟ آنگاه که امر مولی تراخی   نویسنده: صالحی کرمانی   تراخی، در اصطلاح علم اصول در مقابل فور و ...

تربت تربت، به معنی خاک، و خاکی که از حوالی قبر مطهر حضرت امام حسین (علیه‌السلام) بر می‌گیرند و آن نزد شیعه حرمت و قداست خاصی دارد. این خاک سرخ رنگ خاطره‌ی عاشورای حسینی را تجدید می‌نماید، و هم بذر انتظار تربت   نویسنده: سید مهدی حائری   تربت، به معنی خاک، و خاکی که از حوالی قبر مطهر حضرت ...

ترتیب ترتیب، در اصطلاح فقه، عبارت است از انجام دادن هر عملی از اعمال شرعی در جای خود. اگر عبادتی و یا عملی مرکب از یک سلسله اعمالی باشد که در شرع کیفیت تقدم و تأخر آنها بیان شده، مکلف باید رعایت ترتیب را در آنها ترتیب   نویسنده: صالحی کرمانی   ترتیب، در اصطلاح فقه، عبارت است از انجام ...

ترجمه‌ی قرآن ترجمه‌ی قرآن (به فارسی)، نامی عمومی برای رشته‌ای از کتابها که هدف آن منتقل کردن معانی آیات قرآنی به فارسی‌زبانان است. ایرانیان، چنانکه پیداست، از نخستین سده‌های اسلامی در بیشتر رشته‌های فرهنگ و معارف و تمدن ترجمه‌ی قرآن   نویسنده: محمد حسین روحانی   ترجمه‌ی قرآن (به فارسی)، نامی عمومی برای رشته‌ای از کتابها که هدف آن منتقل ...

تزکیه تزکیه، در کتب مختلف فقهی در معانی گوناگونی اصطلاح شده است، در کتاب قضا، تزکیه عبارت است از «تزکیه‌ی شاهد». و آن این است که می‌دانیم یکی از مبانی حکم قاضی، شهادت شهود است و مدعی برای اثبات حق خود باید تزکیه   نویسندگان: علی رفیعی صالحی کرمانی   تزکیه، در کتب مختلف فقهی در معانی گوناگونی اصطلاح شده ...

تزویر تزویر، مصدری از باب تفعیل و اصل آن ماده زَور است که به معنی دروغ می‌باشد. حکم تزویر در فقه امامیه، فقهای امامیه با استناد به آیه‌ی شریفه‌ی «وَاجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ» [حج، 30] و نهی وارد در آن و دیگر روایات وارده در باب تزویر   نویسنده: محمد رضا انصاری   تزویر، مصدری از باب تفعیل و اصل آن ...

تسامح در ادله‌ی سنن تسامح در ادله‌ی سنن، در اصطلاح اصولیین و فقها عبارت از به تسامح برگزار نمودن خبرهای واحدی است که مفاد آنها برخوردار شدن از ثواب در مقابل انجام دادن عملی است، توضیح سخن آنکه: خبر واحد خبری است که به حد تواتر تسامح در ادله‌ی سنن   نویسنده: صالحی کرمانی   تسامح در ادله‌ی سنن، در ...

تسبیحات اربع تسبیحات اربع، عبارت است از گفتن چهار جمله‌ی: «سبحانَ اللهِ و الحمدُللهِ و لاالهَ‌الّااللهُ و اللهُ اکبر». گفتن این جملات با همین ترتیب در نماز و غیر نماز، از سوی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه‌ی اطهار (علیهم‌السلام) تسبیحات اربع   نویسنده: سید مهدی حائری   تسبیحات اربع، عبارت است از گفتن چهار ...

جعفر تستری تُستَری، شیخ جعفر (م 1303 ق) فرزند مولی حسین بن حسن بن علی تستری نجفی مشهور به تستری، و مدفون در حجره‌ی اول سمت راست در شمال صحن مطهر آستانه‌ی حضرت امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) در نجف اشرف. از جعفر تستری   نویسنده: شهیدی صالحی   تُستَری، شیخ جعفر (م 1303 ق) فرزند مولی حسین بن حسن بن علی ...

تسبیحات حضرت زهرا (س) تسبیحات حضرت زهرا (سلام الله علیها)، عبارت از گفتن سی و چهار مرتبه الله اکبر، سی و سه بار الحمدلله و سی و سه بار سبحان الله، با همین ترتیب، چنانکه مشهور بین علمای شیعه است و بیشتر احادیث هم بر آن دلالت دارند. ولی تسبیحات حضرت زهرا (س)   نویسنده: سید مهدی حائری   تسبیحات ...

عبدالرشید تستری تستری، شیخ عبدالرشید (م 1078 ق) فرزند نورالدین طبیب معروف به تستری از محدثان و فقهای شیعه. وی پس از اخذ علوم اولیه و فنون ادب مدارج عالی‌تر علمی را نزد اکابر علمای عصر خویش طی کرد و بعد از سال 1055 ق به عبدالرشید تستری   نویسنده: شهیدی صالحی   تستری، شیخ عبدالرشید (م 1078 ق) فرزند ...

عبدالرحیم تستری تستری، شیخ عبدالرحیم (1226 ق – 1313 ق) فرزند شیخ محمدعلی بن شیخ محمد حسین از نوادگان علامه مجلسی اصفهانی مشهوریه تستری از علمای امامیه، فقیه، متبحر، محدث، رجالی. مقدمات علوم اسلامی و فنون ادب و قسمتی از عبدالرحیم تستری   نویسنده: شهیدی صالحی   تستری، شیخ عبدالرحیم (1226 ق – 1313 ق) فرزند شیخ محمدعلی بن شیخ ...

عبدالله تستری تستری، شیخ عزالدین عبدالله (م 1021 ق) فرزند حسین تستری اصفهانی از مجتهدان شیعه در عصر صفوی. مقدمات علوم دینی و فنون ادب را در زادگاه خود شوشتر نزد افاضل علمای آن سامان فراگرفت سپس به عتبات مقدسه‌ی عراق عبدالله تستری   نویسنده: شهیدی صالحی   تستری، شیخ عزالدین عبدالله (م 1021 ق) فرزند حسین تستری اصفهانی از ...