همه

غيبت از نظر لغت، به معناي پنهان بودن و مخفي و ناپيدا آمده است.[1] در تعريف آن گفته اند: علم غيب عبارت است از علم به حوادث و آنچه كه واقع مي شود، به عبارت ديگر مشاهدة نظام هستي و رؤيت حقيقت و واقعيت جهان. بنابراين كسي كه به يك حادثه غيبي عالم مي شود، ملكوت جهان هستي و مجموع ...

براي روشن شدن جواب، در آغاز انواع ارتباط انسان با خدا را بيان مي کنيم:1- وحي: رابطه خاصي است بين خداوند و انبيا، برخي از علما فرموده اند وحي نوعي سخن گفتن خداوند است با اشخاصي كه نبي مي باشند. پس وحي متوقف بر نبوت است.[1]2- الهام: رابطه اي است بين انسان و خداوند شبيه وحي؛ ولي شرط نبوت در ...

1. نبوت و تفكيك آن از نبوغ: «بعضي افراد سعي مي‌كنند تا نبوت و نزول وحي را طوري معنا كنند كه با اصول علمي امروزي (كه بيشتر پيرامون ماده بحث مي‌كند) قابل جمع باشد از اين رو گفته‌اند: نبوت نوعي نبوغ است كه ثمره آن وحي است. آنها معتقدند، در بين انسان‌ها كساني هستند كه داراي فطرت سالم و عقل ...

براي پاسخ به اين سؤال ذكر چند نكته ضروري است:1. تمام انبياي الهي در تمام عمر شان موحد و خدا پرست بوده اند، اين مطلب از دو راه قابل اثبات است: يكي دليل عقلي و ديگري دليل نقلي.الف: دليل عقلي: «هدف اصلي از بعثت انبياء، راهنمايي بشر به سوي حقايق و وظايفي است كه خداي متعال براي انسانها تعيين فرموده ...

بنابر‌آنچه از روايات و آيات به دست آمده و طبق فحص از نظرات مفسرين پيرامون بعضي از آيات مربوطه كه در ادامه به آنها اشاره خواهد شد، معلوم مي‌شود كه در مورد چهار تن از پيامبران گذشته احتمال زنده بودن داده شده است كه نياز به تحقيق بيشتري دارد براي اين كه بتوان بحث را تحقيقي ارائه كرد لازم است ...

دو مسأله را بايد از همديگر تفکيک کرد: يکي مسأله اشتراک تمام انبياي الهي در اصل رسالت و نبوت و ديگري فضيلت و برتري برخي انبيا بر انبياي ديگر.انبياي الهي در اصل رسالت و نبوت و مبعوث بودن از جانب خداوند با همديگر مشترک اند، و همه انبياي الهي از جانب خدا مبعوث شده اند، آياتي از قرآن کريم ناظر ...

اين موارد هر كدام به طور جداگانه لازم است بررسي و پاسخ داده شود:1. جريان حضرت موسيبي ترديد جريان راه يابي موسي به خانه فرعون و پي آمدهاي بعد از آن، جزو مسائل شگفت انگيز و معجزه آساست؛ اما با توجه به آيات و روايات اين مطلب به خوبي بدست مي آيد. جريان تغذيه موسي در خانه فرعون به گونة ...

حزقيل سومين خليفه از خلفاي حضرت موسي است كه اول آنها يوشع و دوم كالب ابن يوحنا بوده، حزقيل را پسر پيرزن هم مي نامند؛ زيرا مادر او در سن پيري معجزه آسا او را به دنيا آورد. بعضي معتقدند او همان ذوالكفل مي باشد و به اين جهت او را به اين نام ناميدند كه او هفتاد پيغمبر را ...

پاسخ اين پرسش از اين سنت الهي فهميده مي شود که در قرآن بيان شده: «ما هيچ شخصي و قومي را مجازات نخواهيم كردم مگر اين كه پيامبري را براي آنها مبعوث نمائيم تا وظائف شان را كاملاً تبيين نموده و اتمام حجت كنند. خداوند ستمگران و منحرفان را نابود نمي كند، مگر اين كه پيامبران را بفرستد تا راه ...

پيامبران بايد از عيوب جسماني كه مانع از تحقق آرمان هاي الهي آنان و ماية نفرت و انزجار عمومي است، پيراسته باشند؛ زيرا در غير اين صورت نقض غرض مي شود و آفريدگار حكيم هرگز نقض غرض نمي کند. متكلمان اسلامي برخورداري پيامبر از اين ويژگيها را، بر پاية قاعده لطف مبتني نموده اند. خواجه نصيرالدين مي فرمايد: پيامبران بايد ...

قرآن كريم داستان تولد حضرت عيسي را درسوره مريم اين گونه بيان مي کند: وقتي حضرت مريم در گوشه اي از بيت المقدس مشغول عبادت شد، ما روح خود را به سوي او فرستاديم، او در شکل انسان خوش اندام و بي عيب و نقص بر مريم ظاهر شد، و او ترسيد و گفت: من از تو به خداي رحمان ...

انبيا سر سلسله و طلايه دار راه عبوديت به سوي خداوند تبارك و تعالي هستند. قول و فعل آنها براي ما سرمشق و حجت است، و در زندگي آنها براي جويندگان راه حقيقت درسهاي فراواني هست. چنانچه قرآن كريم مي فرمايد:«لقد كان لكم في رسول الله اسوة حسنة»[1] تمام انبياء هدف و مقصدشان يكي بوده است. از اين رو هيچ ...

تنها ذات مقدس خداوند متعال از همه چيز باخبر است و براي حضرت حق، غيب، معني ندارد و در همه جا حاضر است و هيچ چيز از علم او پنهان و پوشيده نيست؛ اما غير خداوند كه وجودش محدود به زمان و مكان است، طبعاً نمي تواند از همه چيز باخبر باشد با اين همه هيچ مانعي ندارد كه خداوند ...

حضرت سليمان يكي از پيامبران بزرگ الهي است كه در 56 آيه از قرآن درباره او سخن به ميان آمده و در 16 مورد در قرآن از او نام برده شده است. خداوند در سوره هاي نمل و سبأ، به طور مفصل به جريان او مي پردازد. در داستان حضرت سليمان خصوصياتي است كه آن را از داستان ديگر پيامبران ...

بر اساس آموزه‌ها و باورهاي ديني، غير از حضرت عيسي (ع) برخي از انبياي ديگر، مثل: الياس، خضر و ادريس ـ عليهم السّلام ـ نيز زنده‌اند؛[1] بنابراين از انبياي الهي تنها حضرت عيسي زنده نيست؛ بلكه بعضي ديگر نيز زنده هستند.[2]اما درباره زنده بودن حضرت عيسي، بر خلافت پندار بعضي قرآن كريم فرموده است: « و ما قتلوه يقيناً بل ...

چون سؤال شما در واقع چهار سؤال است لذا لازم است در چهار محور به اختصار نكته هايي در اين باره مطرح شود:1. درباره مقام علما و صلحا نسبت به انبياء بايد گفت، گرچه حديث معروفي بر سر زبان ها مطرح است كه به رسول خدا نسبت داده مي شود كه فرمود: «علماء امتي افضل من انبياء بني اسرائيل» يعني ...

ولايت به دو قسم تكويني و تشريعي تقسيم مي شود: ولايت تكويني به معناي سرپرستي موجودات جهان و عالم خارج و تصرف عيني داشتن در آنها است، مانند ولايت نفس انسان بر قواي دروني خودش. هر انساني نسبت به قواي ادراكي خود، مانند نيروي وهمي و خيالي و نيز قواي تحريكي خويش مانند شهوت و غضب، ولايت دارد، بر اعضاء ...

براي روشن شدن مطلب، نكاتي تحت عنوان مقدمة بيان مي شود:1- شيعة در لغت: شيعة از ماده شيع است به معناي منتشر شدن، تقويت نمودن، در نتيجه شيعة به كسي كه به وسيله آن انسان تقويت مي شود گفته مي شود، از اين رو به انسان شجاع گفته مي شود «مُشَيِّعٌ»[1] و همچنين شيعة به معناي پيرو آمده است.2- معناي ...

به شهادت آيات و روايات، گناه قوم لوط كه باعث نزول عذاب بر آنها شد، عمل «همجنس بازي» بوده است يعني: رابطه جنسي مرد با مرد كه اصطلاحاً «لواط» ناميده مي‌شود، و رابطه جنسي زن با زن ديگر كه اصطلاحاً «مساحقه» ناميده مي‌شود. اما اگر چه گناه قوم لوط، همجنس بازي بوده است، لكن نكته مهم اينجا است كه: با ...

ازدواج و تشكيل خانواده از نظر قرآن و روايات اسلامي داراي اهميت ويژه‌اي است قرآن كريم مي‌فرمايد: «… فانكحوا ما طاب لكم من النساء مثني و ثلاث و رباع فان خفتم الا تعدلوا فواحدة او ما ملكت ايمانكم ذلك ادني الا تعدلوا»؛[2] با زنان پاك ازدواج كنيد دو يا سه يا چهار همسر، و اگر مي‌ترسيد عدالت را (دربارة همسران ...

ازدواج به خودي خود امر واجبي نيست و خداوند به خاطر مصالحي كه براي حفظ زندگي فردي و اجتماعي بشر لازم است آن را تشريع نموده است؛ ولي گاهي به خاطر مصالحي انجام آن واجب مي شود مثل كساني كه اگر ازدواج نكنند دچار گناه مي‎شوند. و اگر كسي ازدواج نكند و در ضمن خود را نيز از گناه حفظ ...

در پاسخ به سؤال بالا قسمت هايي از تفسير نمونه نقل مي شود: شق القمر از نظر علوم روزاز سؤالات مهمي كه در اين بحث مطرح است اين است كه وقوع انشقاق و شكاف در اجرام آسماني اصولا امكان دارد؟يا اينكه علم آنرا به كلي نفي مي‏كند ؟ پاسخ اين سؤال با توجه به مطالعات و اكتشافات دانشمندان فلكي چندان پيچيده ...

معجزه شق القمر به اذن الهي به دست پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ در مكه و قبل از هجرت، انجام گرفت و مسلمانان چه شيعه و چه اهل تسنّن در اين مطلب، شكّي ندارند. قرآن مجيد و روايات مستفيض(نزديك به متواتر) بر اين معجزه دلالت دارند.[1] داستان شق القمر از اين قرار است که «مشرکان نزد ...

پاسخ مناسبي كه مي توان براي اين شبهه داد آن است كه هركس علم يا قدرت و توانايي بر ساختن و گفتن يك واژه و كلمه اي داشته باشد هرگز مستلزم اين نخواهد بود كه او مي تواند يك كلام و عبارت فصيح و بليغ با محتواي زيبا و ديگر ويژگي هاي خاص همچون سوره اي از سوره هاي قرآن ...

يكي از وجوه و ابعادي كه علما و مفسرين قرآن براي اعجاز قرآن ذكر كرده اند عبارت است از نظم و هماهنگي و عدم تناقض و اختلاف در آيات قرآن. به اين وجه از اعجاز قرآن در آيه 83 سورة نساء تصريح شده است: «افلا يتدبرون القرآن و لو كان من عند غير الله لوجدوا فيه اختلاف كثيراً»، آيا با ...

جواب: در تعريف اعجاز گفته شده است: «المعجزه هو الامر الخارق العادة، المطابق للدعوي، المقرون بالتحدّي، المتعذر علي الخلق اتيان مثله»[1] معجزه امر خارق العاده اي است كه با ادعاي نبي مطابقت دارد و همراه با تحدّي (مبارزه طلبي) است، به گونه اي كه بشر از آوردن مثل آن ناتوان است.با توجه به اين تعريف و مؤلفه هاي آن اولاً، ...

براي اثبات اعجاز قرآن علما و مفسرين قرآن ابعاد و جنبه هايي بر شمرده اند كه از آنها تعبير به وجوه اعجاز قرآن شده است.[1]  معروف ترين اين وجوه عبارتند از: فصاحت و بلاغت قرآن، اخبار غيبي قرآن، اعجاز علمي، اعجاز تشريعي، عدم اختلاف و تناقض در قرآن، اُمي بودن آورندة آن و … غير از اين موارد برخي از ...

سؤال شامل چند محور مي باشد، لازم است که پاسخ  هر کدام به طور مستقل جواب داده شود:1. آيا معراج پيامبر واقعي بوده است و يا تخيلي؟به طور يقين معراج پيامبر واقعي بوده و حضرت واقعاً از مسجدالحرام به بيت‎المقدس سفر کرده و از آنجا به آسمان‎ها رفته است نه اينكه در عالم خيال سفر كرده باشد. دلايل مختلف و ...

قبل از اينكه به جواب سؤال فوق بپردازيم لازم مي‌دانيم نكاتي را درباره معراج، كه به واضح شدن جواب كمك مي‌نمايد متذكر شويم:1. معناي «اسراء»: كلمه اسراء و سري كه ثلاثي مجرد آن است به معناي سير در شب است وقتي گفته مي‌شود «سري و اسري» معنايش اين است كه فلاني در شب راه پيمود.[1]2. آيا معراج يك مرتبه واقع ...

قبل از طرح اصل جواب ذكر يك مقدمه ضروريست، و آن اين است كه روح انساني در اصل ذات خود، مجرد است؛ يعني در اصل موجود شدن خود به مادّه نياز ندارد؛ ولي از جهت فعل، مادّيست؛ يعني براي انجام كارها و تحقّق خواسته‎هاي خود نيازمند جسم است. اين جسم همانند چكش و تيشه و ارّه‎ي نجّار، ابزاريست براي  روح، ...

بي ترديد انسان كامل از فرشتگان برتر و از نظر معرفت و علم از آنها داناتر است، لذا در قرآن وقتي خلافت انسان كامل را مطرح مي كند و با پرسش فرشته ها رو به رو مي شود، مي فرمايد: خداوند همه معاني و نامها را به آدم آموخت؛ سپس آنها را بر فرشتگان عرضه نمود و فرمود: اگر راست ...

روايات متعدد و متنوعي درباره سوال فوق نقل شده كه به چند نمونه از آن اشاره مي شود؛1 . در برخي روايات آمده كه پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمود: وقتي به سوي آسمان عروج كردم و به ساحت قدسي پروردگارم، نزديك شدم به گونه اي كه بين من و او به اندازة دو قوس كمان ...

گر چه اين سؤال نيازمند بحث مبسوط است و از ديدگاههاي مختلف كلامي، فلسفي، عرفاني وقرآني قابل طرح و تحليل است؛ امّا به دليل رعايت اختصار به طور خلاصه به مطالبي اشاره مي‌شود:1. اولاً، به نظر مي‌رسد كه درباره سؤال ياد شده، كاملتر پاسخ را خداوند در قرآن كريم داده، آن جا كه فرموده است: «الله اعلم حيث يجعل رسالته»؛[1] ...

به طور كلي شيعه معتقد است كه همان اهداف و اغراضي كه منجر به ارسال رسل و انزال وحي از طرف خداوند شده است، همان اهداف هم به نوعي امام را مي طلبد، لذا اكثر وظايف و شئوني را كه پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ در زمان حياتش به عهده داشت پس از رحلتش به ائمه ...

قبل پاسخ اين پرسش، پاسخ به سؤال ديگري لازم است. اينكه بين دين و شريعت چه رابطه‌اي وجود دارد؟ آيا دين همان شريعت است و شريعت همان دين يا اين كه آن دو غير از هم ديگرند؟ جواب آن است: دين غير از شريعت است و بين آن دو فرق اساسي وجود دارد، دين عبارت است از مجموعه از جهان ...

واژه ي امي از ماده امّ به معناي مادر يا از امت به معناي جمعيت گرفته شده است. دانشمندان درباره معناي امّي اختلاف دارند. جمعي آن را به معناي درس نخوانده مي‌دانند؛ يعني امي کسي است که به همان حالتي كه از مادر متولد شده باقي مانده و مكتب و استادي را نديده است. بعضي آن را به معناي كسي ...

يكي از نعمت هاي بزرگ الهي، تعليم «بيان» به آدمي است[1] و انسان از رهگذر «زبان» به اهداف و مقاصد گوناگون دست مي يابد، از سوي ديگر، خداوند انسانها را از نژادها و گروه هاي مختلف آفريد، تا از يكديگر بازشناخته شوند.[2] و نيز خداوند براي هدايت هر قوم و امّتي، پيامبري فرستاد[3] و هر يك از پيامبران به زبان امّت ...

به جهات مختلف اين گونه روايات را نمي توان پذيرفت، زيرا اولاً: همان طور كه پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ از گزند سهو و نسيان در بيداري مصون است از استيلاي غير معصومانه خواب و در حالت خواب از رؤيت اضغاث الأحلام (خواب هاي پريشان) نيز محفوظ است.ثانياً: كسي كه بي صبرانه مُتَرَصِد و منتظر دخول وقت ...

طبق بيان آيات و روايات مقام پيامبر ـ صلي الله عليه وآله ـ بالاتر از ساير انبياء و ائمه هدي ـ عليهم السلام ـ است. براي نمونه به چند مورد از آيات و روايات اشاره مي كنيم:

ابتدا چند نكته را تذكر مي دهيم تا پاسخ سوال كاملا روشن شود.1ـ در موفقيت يك رهبر در جامعه، مجموعه اي از شرايط لازم است مانند مديريت رهبر، آگاهي و شناخت او از جامعه خويش، تفهيم خوب و روشن برنامه هاي مورد نظر و… از جمله شرط ها قابليت مردم است و در تمام ابعاد (پذيرش دستورات رهبري، رفع موانع ...

پيامبر اسلام داراي ولايت و مناصب مختلفي بوده كه عمده آن ها عبارت است از: 1ـ مقام نبوت و رسالت، كه بر اساس آن از طرف خداوند وحي دريافت مي نمود. 2ـ مقام و ولايت رهبري اجتماعي، كه بر اساس آن رياست عامه و رهبري مسلمين در مسائل اجتماعي و سياسي را به عهده داشت (در ضمن اين ولايت، ولايت ...

اين پرسش بر مسلك‌هاي مختلف فلسفي پاسخ‌هاي مختلف دارد براي روشن شدن مطلب، مقدمه‌اي را بيان مي‌كنيم.الف) در حكمت متعاليه، فعل واجب، يعني عالم آفرينش و جهان مخلوقات كه ازذات اقدس «الله» نشأت گرفته و تجلي يافته است، به سه عالم كلي تقسيم مي‌شود: عالم عقل، عالم مثال و عالم ماده.عالم عقل، عالمي است كه مجرد و منزه از ماده ...

تعبير انسان كامل يك اصطلاح عرفاني است و توسط عرفا وارد فرهنگ و ادبيات اسلامي شده است و قبلا اثري از آن نبوده است و بزرگان اهل معرفت درباره انسان كامل سخن گفته‌اند، و اين گونه تعريف کرده اند: انسان كامل كسي است كه در شريعت و طريقت و حقيقت كامل باشد، به عبارت ديگر انسان كامل به كسي گفته ...

ابتدا بايد بررسي شود كه آيا پيامبرـ صلّي الله عليه و آله ـ در جنگ بدر چاه‌هاي آب را تصاحب كردند يا نه؟! و در صورت دستيابي به آن چاه‌ها، آيا آنها را پُر كردند و با اين كار مانع آب خوردن دشمنان خود شدند يا نه؟!در بعضي از کتاب هاي تاريخي، روايتي نقل شده كه مضمونش اين است: يكي ...

اين پرسش بايد در دو محور پاسخ داده شود:1. خلاصه اي از ماجراي تبديل قبله:پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ سيزده سال تمام در مكه، به سوي بيت المقدس نماز مي خواند، پس از مهاجرت به مدينه دستور الهي اين بود كه همچنان به سوي بيت المقدس نماز گذارد؛ ولي رشد و ترقي مسلمانان سبب شد كه ...

طبق آنچه از ادله نقليه و براهين عقليه بر مي آيد علم انبيا و ائمه ـ عليهم السلام ـ بردو قسم است: قسم اول آن كه در هر شرايطي به حقايق جهان هستي به اذن خداوندي واقف هستند، اعم از آنها كه تحت حس قرار دارند، يا آنها كه بيرون از دايرة حس مي باشند، مانند موجودات آسماني و حوادث ...

در آيه اي از قرآن آمده است: «خداوند و فرشتگانش بر پيامبر درود مي فرستند؛ اي کساني که ايمان آورده ايد، بر او درود بفرستيد و سلام گوييد و کاملا تسليم (فرمان او) باشيد. (احزاب / 56)در اين كلام وحي، سفارش به فرستادن صلوات بر پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ شده است؛ زيرا پيامبر اكرم در ...

پاسخ اين پرسش را در ضمن دو سؤال زير بيان مي کنيم:1. آيا پيامبر اكرم (ص) در حال خواندن نماز دستها را روي همديگر قرار مي دادند و يا كشيده نگاه مي داشتند؟2. آيا پيامبر اكرم (ص) از مهر استفاده مي كردند و يا بدون مهر نماز مي خواندند؟پاسخ پرسش اول: ما در نماز و كيفيت آن بايد پيرو قرآن ...

در پاسخ به سوال فوق بايد گفت كه در صحّت و سقم و استناد اين حديث شك و شبهه است و شايد نظر اكثر محققين اين باشد كه فقرات پاياني روايت صحيح نبوده و بعدها به آن اضافه شده است لکن بر فرض صحّت اين روايت شايد بتوان آن را چنانكه برخي بزرگان فرموده‌اند اين چنين توجيه كرد که «مراد ...

مقدمه:توحيد داراي مراتبي است همانند توحيد در ذات، توحيد در خالقيت، توحيد در الوهيت، توحيد در ربوبيت تکويني، و يکي از مهم ترين مراتب توحيد، توحيد در ربوبيت تشريعي است،  يعني پس از اعتقاد به اين كه آفريننده ما خداست و اختيار وجود و تدبير زندگي هم استقلالاً به دست اوست، بايد باور داشته باشيم که جز او كسي حق ...