همه

چينش قرآن شريف در انتخاب واژه گان بسيار دقيق و عميق است. هر واژه اي كد و كليد مخصوص و ويژه اي دارد كه با واژگان ديگر فرق دارد، از اين روي واژه ها در قرآن شريف معناي همسان و واحد ندارند. حتي دو واژه ي مترادف نيز كدها و كليدهاشان با هم فرق مي كند و معنايشان صد در ...

خداوند متعال مي‌فرمايد: فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَيْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ ؛[1] (پس آدم از پروردگارش كلماتي دريافت داشت (و با آن‌ها توبه كرد) و خداوند توبه او را پذيرفت چراكه خداوند توبه‌پذير و مهربان است.»در آيات قبل (36ـ34 بقره) ماجراي وسوسه ابليس، به حضرت آدم و دستور خروج آدم از بهشت ذكر شده است، حضرت آدم ...

در آيات قبل از اين آيه، سخن از حضرت ابراهيم ـ عليه السّلام ـ و حضرت لوط و اسحاق و يعقوب ـ عليهم السّلام ـ مي‌باشد و در اين آيه در توصيف آن بزرگواران كه همگي از انبياء الهي بودند مي‌فرمايد: «ما آن‌ها را امام قرار داديم يعني علاوه بر مقام نبوّت و رسالت، مقام امامت نيز به آن‌ها عطاء ...

در سوره مباركه نساء بخش قابل ملاحظه‌اي بويژه آيه‌هاي 11 و 12 و 176 متكفل بيان ارث و احکام مواريث است. پرسش از دو قسمت آيه 11 است که به آن پرداخته مي شود:الف) «وَ لِأَبَوَيْهِ لِكُلِّ واحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ مِمَّا تَرَكَ إِنْ كانَ لَهُ وَلَدٌ فَإِنْ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلَدٌ وَ وَرِثَهُ أَبَواهُ فَلِأُمِّهِ الثُّلُثُ فَإِنْ كانَ لَهُ إِخْوَةٌ ...

خداوند متعال مي فرمايد: « وَاعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ إِنْ كُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ وَمَا أَنْزَلْنَا عَلَى عَبْدِنَا يَوْمَ الْفُرْقَانِ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ ؛[1] بدانيد هرگونه غنيمتي به‌دست آوريد، خمس آن براي خدا و براي پيامبر و براي نزديكان و يتيمان و مسكينان و واماندگان در ...

تسويل، به معناي شر را براي او دوست داشتني كرد و ساده انگاشت و او را فريب داد[1]. و تزيين از زيّنه: زانه[2] به معناي زيبا جلوه داد مي باشد.مراد از تسويل كه در بعضي آيات قرآن كريم آمده واقعي نشان دادن و اظهار دوست داشتن عملي ضد ارزشي براي نفس است و مراد از تزيين زيبا جلوه دادن ارزشها ...

كلمه «لمم» در مورد سوره نجم، آيه 32، آمده است و خداوند در اين آيه‌ مي‌فرمايد: «الَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبائِرَ الْإِثْمِ وَ الْفَواحِشَ إِلاَّ اللَّمَمَ إِنَّ رَبَّكَ واسِعُ الْمَغْفِرَةِ»؛ همانا از گناهان كبيره و اعمال زشت، جز صغيره دوري مي‌كنند آمرزش پروردگار تو گسترده است.»«لمم» (بر وزن قلم) به گفته راغب در مفردات، به معني «نزديك شدن به گناه است» و ...

در قرآن كريم، در مناسبت‌هاي مختلف به واژه «مشرق» و «مغرب» به صورت مفرد، تثنيه و جمع اشاره شده است كه به معناي جهت جغرافيايي آمده است از جمله:1. مشرق و مغرب به معناي جهت جغرافيايي (شرق و غرب)، چنان‌كه قرآن كريم مي‌فرمايد: [1]«ولله المشرق و المغرب فاينما تولوا فثم وجه الله ان الله واسع عليم» «مشرق و مغرب از ...

لغات سيئه، اثم، ذنب، و خطاء به شرح ذيل است:1. «سّيئه» مؤنث «سيي» و هميشه در حالت وصفي مي‌آيد، مانند؛ خصلت سيئه، عادت سّيئه و… اگر آن را لازم گرفتيم، به معني بد و قبيح است، ولي اگر آن را متعددي دانستيم، به معني «بدآور و محزون كننده» مي‌آيد و جمع آن در قرآن «سيئات» است.[1]2. اثم؛ راغب در مفردات ...

در اينكه كلمة «اللهمّ» متشكل از چه چيزهايي است بين علماي بزرگ صرف و نحو اختلاف است. سيبويه و خليل از علماي بزرگ صرف و نحو مي‎گويند: اصل آن «يا الله» بوده، لذا «يا» از ابتداي آن حذف شده و عوض از آن ميم مشدّده بعد از الله آمده است.[1]بسياري از علماي صرف و نحو و مفسران[2] نيز اين وجه ...

در سوره مؤمنون آية 14، به مراحل خلقت انسان اشاره‎اي مي‎نمايد و در آخر مي‎فرمايد: «فتبارك الله احسن الخالقين؛ آفرين به قدرت كامل بهترين آفريننده.»سوالي كه به ذهن انسان خطور مي‎كند اين است كه ما مگر غير خدا نيز خالقي داريم كه در اين آيه جمع آورده است؟ لازم است گفته شود معناي لغوي «خلقت» براي،‌تقدير و اندازه‎گيري آمده است ...

صفات عباد الرحمن، ايمان، اعمال صالح و سبقت در امور خير و طلب مغفرت، همگي از صفات ويژة بندگان خوب خداوند متعال است، عبادت خداوند نتيجه ايمان قلبي و اعتقاد به او و سبقت در امور خير نيز انگيزه‎اي براي انجام اعمال صالح و طلب مغفرت مي‎باشد، و تمام صفات مذكور بايد در وجود يك بندة ويژه خداوند باشد، قرآن ...

معاني كلمات فوق را به اختصار بيان مي‌كنيم:1. تواشيح: كلمة «تواشيح» جمع است و مفرد آن «وِشاح» است و آن قطعه‌اي از چرم بوده كه در زمان‌هاي گذشته به شكل نوار عريضي برش داده مي‌شد و آن را با جواهرات مزيّن مي‌كردند و زنان خود را با آن زينت مي‌دادند. «مُوَشح» نوعي از شعر است كه با نظم خاصي سروده ...

در اصل سوال مورد نظر دو سؤال است كه به طور جداگانه بدان پرداخته مي شود:سوال اول :  معنا، شرايط و اقسام نسخ كدام است؟الف) نسخ در اصطلاح ديني، با الهام از معناي لغوي آن، عبارت است از برداشته شدن حكمي از احكامِ ثابتِ ديني، در اثر سپري شدن وقت و مدت آن، يعني برداشتن حكم سابق كه بر حسب ...

شناخت ناسخ و منسوخ قرآن از همان عهد نخست اسلام در ميان مسلمانان اهميت ويژه‎اي داشت؛ زيرا آگاهي به آن، از جمله مقدمات لازم براي فهم كتاب خدا و استنباط احكام الهي به شمار مي‎آمد. نسخ در لغتواژه نسخ در لغت به معاني مختلفي آمده است. از جمله به معني زايل ساختن، از بين بردن و تبديل كردن[1] چنان‎كه مي‎گويند: ...

مسأله نسخ اجمالاً مورد اتفاق همة مسلمين است. بنابر عقيدة تمام علما و دانشمندان اسلامي، نسخ در احكام محال نيست، بلكه ممكن است حكمي از احكام الهي در مرحلة قانوان‎گذاري و تشريع برداشته شود و تغيير پيدا كند.[1]از همان عهد نخست اسلام نيز، شناخت ناسخ و منسوخ قرآن در ميان مسلمانان به گونه‏‎اي اهميت داشت كه در اصل وجود آن ...

انواع نسخنسخ به چند صورت قابل تصور است كه به اختصار به آن ها اشاره مي شود:1. نسخ آيه و محتوا با هم يعني آية مشتمل بر حكم شرعي به طور كلي منسوخ شود و الفاظ آيه از قرآن برداشته شود و حكمي كه محتواي آيه را تشكيل مي‌دهد ، نيز منسوخ گردد.اين نسخ مردود است؛ زيرا ادله‌اي كه بر اين ...

اهميت شناخت آيات ناسخ و منسوخ  شناخت ناسخ و منسوخ آيات قرآن از مقدمات فهم قرآن و استنباط احكام آن و دريافت معارف اسلامي محسوب مي‌شود، علي ـ عليه السّلام ـ به قاضي ابويحيي فرمود: «آيا ناسخ و منسوخ را مي‌شناسي در حالي كه در مقام تفسير كتاب خدا هستي؟ گفت: خدا بهتر مي‌داند، امام ـ عليه السّلام ـ فرمود: هم ...

دانشمندان اسلامي، نسخ قرآن را چند گونه تصوير كرده ‌اند كه فقط برخي از اقسام آن مورد پذيرش و اتفاق مسلمين است و آن «نسخ حكم آيه ‌اي از قرآن به آية ديگر»، بدون فسخ تلاوت است. اما آنچه گفته شده ـ «نسخ حكم و تلاوت هر دو»[1] يا «نسخ تلاوت بدون نسخ حكم»[2] ـ هر چند در كلام بعضي ...

در رابطه با تعداد آياتي كه نسخ شده اختلاف نظر فراوان است. مرحوم آيت‎الله خويي در اين رابطه مي‎فرمايد: به نظر ما اكثر آياتي كه در آنها احتمال نسخ داده شده، هم اكنون نيز به قوت خود باقي است و نسخي در آنها راه نيافته است.[1]از جمله مواردي كه اكثر علما بر نسخ آن اتفاق دارند عبارت است از:الف) نسخ ...

با توجه به اينكه پرسش مورد نظر در مورد نسخ است، به اختصار مورد بررسي قرار مي گيرد.قبل از تفسير، آيه ي مورد نظر و ترجمه ي آن بيان مي گردد.« يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نَاجَيْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيْ نَجْوَاكُمْ صَدَقَةً ذَلِكَ خَيْرٌ لَكُمْ وَأَطْهَرُ فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ ؛[1] اي كساني كه ايمان آورديد، ...

براي روشن شدن پاسخ پرسش، فوق ذكر اين مقدمه ضروري است كه قبل از هر چيز جايگاه و مقام قرآن در برابر چيزهاي ديگر درك شود. قرآن كريم، بيانگر خطوط كلي معارف دين است و در تبيين خطوط اصلي معارف دين كاملاً روشن است، در سراسر قرآن از جهت تفسيري مطلب تيره و مبهمي نيست؛ زيرا اگر آيه‌اي به تنهايي نتواند ...

فرق نسخ و تخصيص  نسخ عبارت از قطع و رفع حكم سابق از تمام افراد موضوع در زمان لاحق است، امّا تخصيص محدود كردن و منحصر كردن حكم عام از بعض افراد و رفع حكم از ساير افراد و اخراج آنها از شمول حكم مي‌باشد. فرق نسخ و بدا  بدا در تكوينيات است كه مردم به حسب ظاهر بر ثبوت ...

«بداء» در لغت به معني آشكار شدن و وضوح كامل است و به معني پشيماني نيز آمده؛ زيرا شخصي كه پشيمان مي‌شود حتماً‌ مطلب تازه‌اي براي او پيدا مي‌شود.بدون شك «بداء» به معناي اخير در مورد خداوندمتعال  معني ندارد و هيچ آدم عاقل و دانايي، ممكن نيست احتمال بدهد كه مطلبي بر خدا پوشيده باشد و سپس با گذشت زمان ...

در قرآن كريم «حيات طيبه» تنها در يك سوره آمده است. آنجا كه مي فرمايد: « مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ؛[1] هر كس عمل صالح انجام دهد، در حالي كه مومن است، خواه مرد باشد يا زن، به او حيات پاكيزه مي بخشيم، و پاداش آنها را ...

درباره‌ي استخاره سه ديدگاه وجود دارد:1. ديدگاه افراطي كه اين ديدگاه از آنِ كساني است كه عقل را محدود دانسته و مشورت را نيز رايزني با عقل‌هاي محدود تلقي مي‌كنند. از نظر اين گروه در همان ابتداي كار بايد به سراغ تسبيح يا قرآن رفت و از خداوند راه صحيح و خير را طلب نمودو نيازي به مشورت با افراد با ...

علت آمدن كلمه هاي «خوب، بد و ميانه» در بالاي صفحات قرآن، نشانة استخاره بودن آن مي باشد. اما ذكر چند نكته در رابطه با كلمه هاي فوق را يادآور مي شويم:1. اين واژه ها ربطي به قرآن ندارد و در واقع با قرآن نبوده است،بلکه مربوط به كساني مي باشد كه مي خواهند به قرآن استخاره نمايند و لذا ...

معرفي كتب ذيل براي تحقيقات مفيد مي باشد، برخي از كتبي كه در زمينه مسائل قرآني (علوم قرآن) تأليف گرديده است عبارتند از:1 ـ حسين جوان آراسته؛  درسنامه ي علوم قرآني (قم، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي، چاپ اول ،1377).2 ـ محمد باقر حجتي؛  پژوهشي در تاريخ قرآن كريم (تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي، 1365).3 ـ علي اصغر حلبي؛  آشنايي با ...

واژه‌ي فارسي «برف» در زبان عربي به معنا «ثلج» آمده است.[1] اين واژه به صراحت در قرآن نيامده است. اما از آيه 43 سوره نور مي توان فهميد که در قرآن به طور ضمني به بارش برف هم اشاره شده است. خداوندمتعال دراين آيه مي فرمايد: « أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُزْجِي سَحَابًا ثُمَّ يُؤَلِّفُ بَيْنَهُ ثُمَّ يَجْعَلُهُ رُكَامًا فَتَرَى ...

امام صادق ـ عليه السّلام ـ  از امام باقر ـ عليه السّلام ـ  و ايشان  از امام سجاد ـ عليه السّلام ـ  و ايشان از امام حسين ـ عليه السّلام ـ  و ايشان از امير مؤمنان  علي ـ عليه السّلام ـ  نقل نمودند كه پيامبر خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ  فرمود:«حق تعالي را نَود و نُه اسم ...

براي روشن شدن جواب سؤال، توجه به چند نكته ضروري است:1 . وعده و وعيد الهي: هيچ‌ كاري بر خداوند پوشيده نيست و همة رفتارهاي خوب و بد بندگان را شاهد و ناظر است. از اين رو به نيكان و صالحان وعدة آمرزش و پاداش بزرگ داده است و به كافران و تكذيب كنندگان وعيد به كيفر داده است. مي‌دانيم ...

از آنجا كه عينيّت صفات الهي با ذات حق، از جمله علم او، با ادله‌اي عقلي[1] و همچنين ادله‌اي نقلي[2] و از آن جمله قرآني در جاي خود بطور قطع ثابت شده است، بنابر اين هرگونه دليل نقلي كه در ظاهر برخلاف اين مطلب باشد، بايد توجيه شود. براي بيان توجيه و تفسير صحيح آيات فوق، ابتداءً لازم است ترجمة ...

خداوند، بخشنده و مهربان بلكه مهربان ترين است. اين صفات از لطف و رحمت بي‌پايان خداوند نسبت به همه موجودات خبر مي‌دهد. صفت «رحمان» اشاره به رحمت عام خداوند دارد كه شامل مؤمن و كافر، نيكوكار و گنه‌كار مي‌شود و صفت «رحيم» اشاره به رحمت خاص خدا دارد كه ويژه مؤمنان است.رحمت حقيقي، رحمت خداوند است و اينكه پدر و ...

صفات خداوند بر دو دسته است:1. صفات سلبي؛  2. صفات ثبوتي . صفات ثبوتي هم خود بر دو قسمند: 1. صفات ذات؛ 2. صفات افعال.يكي از صفات خداوند صفت حي و حيات است كه جزء صفات ثبوتي ذاتي خداوند است. يعني خداوند حي است و حيات خداوند هم عين ذات اوست، در قرآن آيات زيادي دلالت بر حيات الهي دارند از ...

سؤال از سويي ناظر به آيه 23 سوره حشر است؛‌ « هُوَ اللَّهُ الَّذِي لا إِلَهَ إِلا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ »؛ او خدايي است كه معبودي جز او نيست، حاكم و مالك اصلي اوست از هر عيب منزه است، به كسي ستم نمي‌كند، به مؤمنان امنيت مي‌بخشد و مراقب همه ...

ترجمه آيه فوق اين است كه: «بگو در حقيقت خداست که هر كس را بخواهد بي‌راه مي‌گذارد و هر كس را كه (به سوي او) بازگردد به سوي خود راه مي‌نمايد.» و آياتي ديگر در قرآن وجود دارد كه انسان را مختار مي‌داند؛ «إِنَّا هَدَيْناهُ السَّبِيلَ إِمَّا شاكِراً وَ إِمَّا كَفُوراً»[1] ما راه را به او نشان داديم، يا سپاسگزار ...

براي پاسخ چند نکته قابل ذکر است:الف) حوادث دلخراش و ناگواري مانند: سيل، زلزله، شيوع برخي بيماريها و… در جهان طبيعت به چند صورت است:1 . براساس نظام علت و معلول كه بر عالم و جهان هستي حاكم است، هر كس زمينه‌هاي لازم براي رويارويي با حوادث و بلاياي طبيعي مثل زلزله، سيل و… را فراهم نكند، آسيب‌پذير و دستخوش ...

قبل از هر چيز لازم است مقدمه‌اي كوتاه بيان شود. صفات خداوند به دو قسمت ذيل تقسيم شده است:الف) صفات سلبيه (جلاليه): يعني هر گونه مفهومي كه دلالت بر نوعي نقص و محدوديت و نياز، داشته باشد،از خداي متعال، نفي مي‌شود. مثل جسم بودن، احتياج، محل و جهت[1]ب) صفات ثبوتيه (كماليه) يعني صفاتي كه در خداوند متعال وجود دارند كه ...

آن چه مسلم است معني «قلب» در قرآن كريم، بيشتر در چيزي استعمال مي‎شود كه آدمي به وسيلة آن درك مي‎كند و احكام عواطف باطني‎اش را ظاهر و آشكار مي‎سازد، يعني همان روح و عقل آدمي كه به وسيلة آن حكم مي‎كند، چيزي را دوست و يا دشمن مي‎دارد، مي‎ترسد، اميداور مي‎شود، آرزو مي‎كند و خوشحال مي‎شود. اما اين كه، ...

در فهم آيه شريفه از همان اول اشتباهي صورت گرفته است كه به ادامة آن هم سرايت كرده است و سوالات بعدي هم بر اين اشتباه پايه‌گذاري شده است.توصيح آنكه: اولاً بايد توجه داشت كه فضاي كلي قرآن كريم در مورد انسان و عقوبت او بر اين اساس است، هيچ امتي عذاب و عقاب نمي‌شود مگر اين كه حجت بر ...

مجراي تحقق ارادة الهي در جهان، قانون‌هاي ثابت جهان مي‌باشد كه در تمام هستي برقرار است. اين قانون‌ها در واقع روابط بين علت‌ها و معلول‌هاست. از اين قوانين در عرف ديني به سنّتهاي الهي تعبير مي‌شود. و آيه: «فَلَنْ تَجِدَ لِسُنّتِ الله تبديلاً وَلَنْ تجدَ لسنّت اللهِ تَحويلاً؛[1]پس هرگز در سنت خدا تبديلي نمي‌يابي و هرگز در سنت خدا تغييري ...

جهان هستي گران‌بها و ارزشمند است، از نظرفلسفه قرآني، عالم هستي ارزش والائي دارد و در نزد سازنده‌اش بسيار گرانقيمت است، نه از آن جهت كه در آن بسيار تلاش نموده و بهاي كلاني براي آن پرداخته است، نه هرگز: « إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَيْئًا أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ »؛[1] يعني: «چون به چيزي اراده فرمايد، کارش اين ...

قرآن كريم در آيات متعدد خداوند متعال را با ويژگي هايي که در خدا هست و ويژگي هايي که در او نيست معرفي مي‌كند.برخي از آيات قرآن كه در آن به معرفي و شناسايي صفاتي که در خدا هست پرداخته، عبارتند از:1. در سور توحيد مي‌فرمايد: « قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ اللَّهُ الصَّمَدُ لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ وَ لَمْ ...

پاسخ سوال در دو قسمت داده مي شود.الف: ادلة قرآني بر اثبات وجود خدا؛ ب: ادلة قرآني بر يگانگي خداوند و نفي شرك.الف: اهم ادله و براهين قرآني بر اثبات وجود خداوند عبارتند از:1. برهان نظمگسترده‎ترين برهان قرآن بر اثبات وجود خدا كه آيات فراواني بر آن دلالت دارند، برهان نظم است. اين برهان از دو مقدمه تشكيل شده است.مقدمة ...

براي روشن شدن جواب لازم است به نكاتي اشاره شود:1ـ ماهيت و اقسام آن: ماهيت يك كلمه عربي است، مخفف «ماهوّيت» است. كلمه ماهو به معناي «چيست او» با ياء (به اصطلاح ادبي) مصدريه و تاء مصدريه «ماهويت» شده و با تخفيف «ماهيت» شده است. پس ماهيت يعني «چيست اوئي» يا «چيستي».[1]و اين ماهيت در اصطلاح دو معني دارد. 1ـ ...

گذشته از آياتي كه ثابت مي‌نمايد كه رؤيت خداوند ناممكن است مانند آيات: «انعام، 103؛ اعراف، 143؛ نساء، 153؛ فرقان،21» از نظر عقل نيز اين مطلب قابل اثبات است، زيرا لازمة رؤيت و ديده شدن خدا جسم بودن، مكان داشتن، جهت داشتن و داراي اجزا بودن مي باشد، حال اگر ما بگوييم خدا ديده مي‌شود، در اين صورت بايد بگوييم، ...

اين سؤال را مي توان از راه هاي مختلف جواب گفت: همچنان كه مي دانيد جسم قابل قسمت است: از طول، عرض يا ارتفاع; اگر ما نتوانيم يك شي را از ابعاد سه گانه قسمت كنيم و يا حتي قسمت كردن آن را تصور كنيم، از نظر برهان عقلي، آن شيء باز قابل تقسيم به اجزاي كوچك تري مي باشد.«اگر ...

در پاسخ به چند نکته اشاره مي شود:1. معناي «نفخت فيه من روحي» اين نيست كه بخشي از روح خود را جدا نموده و در بدن انسان قرار داده، بلكه مراد از نسبت دادن روح به خدا (روحي يعني روح من ) اكرام و شرافت بخشيدن به اين موجود است. [1]همان گون كه گفته مي شود : بيت الله يعني ...

1 . قبل از پرداختن به سؤال و جواب، يك اصل و نكته كليدي به عنوان پيش‌فرض قابل بيان است و آن اينكه: «بدون پذيرش جهاني وسيع‌تر از عالَم طبيعت، نمي‌توان افكار بشري را از بُن‌بست جهان نجات داد.»[1] اين نكته كليد بحث‌هاي اعتقادي و فراطبيعي است.2 . اما تفسير كوتاهي از آيه 8 و 9 از سوره نجم:«ثُمَّ دَنا ...

به عنوان مقدمه بايد متذكر شد، که بت پرستي از نظر رواني و فكري، سرچشمه هايي دارد كه در آيات آغازين سوره ي نجم به آن ها اشاره شده است;، مهم ترين آن ها پيروي از گمان هاي بي اساس و هواهاي نفساني است; زيرا معبودي هم چون بت، نه معاد و حساب و كتابي دارد و نه بهشت و ...