همه

يكي از اوصاف حضرت علي ـ عليه السّلام ـ عدالت خواهي و ظلم ستيزي ايشان است و به حدّي اين صفت در آن حضرت برجسته است كه گفته‌اند: «قتل في محرابه لشدة عدله»[1] در محرابش به خاطر شدّت عدالتش كشته شد؛ و در اين باره سخنان نغزي بسياري دارند[2] و خطبه‌اي كه در سؤال مطرح شده يكي از آنهاست.نگاهي به ...

با بررسي در كتب معتبر تشيع و بعضاً كتب معتبر اهل سنت، چنين به دست مي‌آيد هر چند روايتي به اين مضمون از هيچ كدام از ائمّه اطهار ـ عليهم السلام ـ نقل نشده و ولي با توجه به مطالب ذيل اين جمله از نظر معنا مورد تأييد قرار مي­گيرد.كلمة «سفن النجاه»: مؤيد اين دو كلمه در زيارت امام حسين ...

بدون شك يكي از كساني كه درس‌هاي زيادي به همة آزاد‌مردان و آزادي خواهان جهان داده، وجود مقدس اباعبدالله الحسين ـ عليه السلام ـ بود، شخصيتي كه با خون خودش دين اسلام و قرآن را زنده نگه داشت، و در اين مسير از همه‌ي هستي خودش گذشت و عزيز‌ترين بستگان و ياران خود را فداي راه حق و حقيقت و ...

بدون شك يكي از كساني كه درس‌هاي زيادي به همة آزاد‌مردان و آزادي خواهان جهان داده، وجود مقدس اباعبدالله الحسين ـ عليه السلام ـ بود، شخصيتي كه با خون خودش دين اسلام و قرآن را زنده نگه داشت، و در اين مسير از همه‌ي هستي خودش گذشت و عزيز‌ترين بستگان و ياران خود را فداي راه حق و حقيقت و ...

متن حديثآن چه در منابع روايي به دست آمد، حديث ذيل است «عَنْ ابي عبدالله كلّ رايةٍ ترفع قبل قيام القائم فصاحُبها طاغوتٌ يُعْبَدُ مِنْ دون الله عزّوجلّ»[1] امام صادق ـ عليه‌السّلام ـ فرمود: هر پرچمي قبل از قيام قائم (بلند شود) صاحب آن طاغوت است (با اين كار) غير خدا را پرستيده و بندگي نموده است.اين روايت (و يا ...

اين دعا در مصادر حديثي موجود است، به علاوه دعايي شبيه به آن را مرحوم «سيد بن طاووس» در كتاب شريف «اقبال» در فصل «26» بعد از ذكر اعمال شب اوّل ماه مبارك رمضان، نقل كرده كه اضافات و تغييراتي در آن نسبت به دعاي مشهور «اللهم كن لوليك» ديده مي‌شود. سيد بن طاووس در مقدمة نقل دعا اين گونه ...

اين دعا در مصادر حديثي موجود است، به علاوه دعايي شبيه به آن را مرحوم «سيد بن طاووس» در كتاب شريف «اقبال» در فصل «26» بعد از ذكر اعمال شب اوّل ماه مبارك رمضان، نقل كرده كه اضافات و تغييراتي در آن نسبت به دعاي مشهور «اللهم كن لوليك» ديده مي‌شود. سيد بن طاووس در مقدمة نقل دعا اين گونه ...

قبل از ورود به بحث اشاره اي كوتاه به توبه و مغفرت خداوند تبارك و تعالي شود تا جواب سؤال بهتر روشن شود. خداوند متعال در قرآن كريم براي پذيرش توبه، همه كساني كه به درگاه او انابه مي كنند سه شرط قرار داده است:1. غير مشرك: توبه همراه با شرك پذيرفتني نيست. چنان که مي فرمايد:خداوند شرك را نمي ...

دربارة زيبا نمودن و زيبا سازي مسجد شش صورت مي‌توان تصور كرد: 1ـ زينت در و ديوار مسجد به امور زينتي، غير از طلا و نقره[1] مثل كاشي كاري و.. 2ـ پاكي از آلودگي، گردخاك، ناپاكي. 3ـ آباداني مسجد و تعمير آن. 4ـ زيبا بودن طرح نقشه مسجد و با صفا بودن كيفيت ترسيم آن و سبزي كاري، چمن كاري ...

دربارة زيبا نمودن و زيبا سازي مسجد شش صورت مي‌توان تصور كرد: 1ـ زينت در و ديوار مسجد به امور زينتي، غير از طلا و نقره[1] مثل كاشي كاري و.. 2ـ پاكي از آلودگي، گردخاك، ناپاكي. 3ـ آباداني مسجد و تعمير آن. 4ـ زيبا بودن طرح نقشه مسجد و با صفا بودن كيفيت ترسيم آن و سبزي كاري، چمن كاري ...

دين مقدس اسلام به اتحاد و اجتماع مسلمانان اهميت زيادي داده است چنان كه قرآن مي خواهد مردم اتحاد داشته باشند و از پراكندگي بپرهيزند[1]؛ رسول اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ مي فرمايند: «يدالله مع الجماعة»[2]دست (= قدرت و عنايت) خداوند با جماعت است؛ بنابر بعضي از روايات، وقتي عده اي جمع شوند و دعا كنند دعايشان ...

در جواب سؤال به دو مسئله فقهي اشاره مي‌شود:الف. دربارة «فعل كثير»ي كه مبطل نماز است آورده‌اند: حركت دادن انگشتان، اشاره به دست يا غير آن براي صدا زدن كسي، كشتن مار و عقرب، بغل كردن و زمين گذاشتن و در آغوش نگاه داشتن و شيردادن به بچه و ديگر اموري كه با موالات نماز منافات نداشته باشد و صورت ...

در جواب سؤال به دو مسئله فقهي اشاره مي‌شود:الف. دربارة «فعل كثير»ي كه مبطل نماز است آورده‌اند: حركت دادن انگشتان، اشاره به دست يا غير آن براي صدا زدن كسي، كشتن مار و عقرب، بغل كردن و زمين گذاشتن و در آغوش نگاه داشتن و شيردادن به بچه و ديگر اموري كه با موالات نماز منافات نداشته باشد و صورت ...

بيان مقدمه اي کوتاه:1. فقها با مراجعه به همة روايات، اقدام به فتوي مي كنند و حتماً اين روايت از نظرشان گذشته است.2. بررسي اسناد روايات و جمع بين روايات، مهمّ ترين بخش تلاش فقها براي فهم ادله روايي را تشكيل مي دهد.الف) از ديدگاه فقهي:اصل حكم غنا و ابزار موسيقي، همان گونه كه اشاره شد، واضح است و توضيح ...

شراب، عقل انسان را به تعطيلي مي كشاند و اثرات مخرّب روحي و جسمي بر روح و بدن بر جاي مي گذارد. در روايتي امام صادق ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: «شراب خواري، كليد هر بدي است و شراب خوار، كتاب خداي عزوجل را دروغ مي شمارد، زيرا اگر آن را باور داشت، ‌حرام آن را بر خود حرام ...

شراب، عقل انسان را به تعطيلي مي كشاند و اثرات مخرّب روحي و جسمي بر روح و بدن بر جاي مي گذارد. در روايتي امام صادق ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: «شراب خواري، كليد هر بدي است و شراب خوار، كتاب خداي عزوجل را دروغ مي شمارد، زيرا اگر آن را باور داشت، ‌حرام آن را بر خود حرام ...

ابتدا بيان چند نكته پيرامون علل شرايع و احكام.1. آن چه حكم شرعي را ثابت مي‌كند، بدون توجه به چرايي و علت، دليل ناميده مي‌شود.2. آن چه به علّت و ريشه‌هاي يك حكم اشاره مي‌كند، در صورت تصريح كامل به اين علل و عوامل «علت» ناميده مي‌شود.3. اگر به بخشي از علّت حكم مي‌پردازد به اين عنصر «حكمت» گفته مي‌شود. ...

ابتدا بيان چند نكته پيرامون علل شرايع و احكام.1. آن چه حكم شرعي را ثابت مي‌كند، بدون توجه به چرايي و علت، دليل ناميده مي‌شود.2. آن چه به علّت و ريشه‌هاي يك حكم اشاره مي‌كند، در صورت تصريح كامل به اين علل و عوامل «علت» ناميده مي‌شود.3. اگر به بخشي از علّت حكم مي‌پردازد به اين عنصر «حكمت» گفته مي‌شود. ...

به طور كلي، هر دعايي براي شروع از «حُسن مطلع» (نيکويي آغاز) و در پايان از «حُسن ختام» (… پايان) خاص برخودار است. قرآن کريم نيز اين چنين است، و طبق حديث شريف از پيامبر اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ كه فرموده است: «كلّ امر خطير ذي بال لايبدؤ فيه باسم الله،1 فهو ابتر».[1]هر امر مهمّ و ...

حديث مورد نظر در متون روايي و اسلامي يافت نشد؛ هر چند دربارة نفس و ارزش مخالفت با آن آيات و روايت فراواني وجود دارد.قرآن كريم داستان دو شخص از بني اسرائيل كه هر دو جزء مقربان درگاه خداوند نيز بودند و از هواي نفس خويش پيروي كردند را بيان كرده است.1. بلعم باعورا: شخصي دانشمند بود كه در عصر ...

انسان براي برقراري ارتباط صحيح و كامل با خداوند متعال، نيازمند به كساني است كه به عنوان وسيله، دست او را بگيرند و او را به خداوند متعال متصل بكنند. چرا كه اشتغال محض انسان به امور دنيوي و ضعف او مانع از دست يابي خالصانه او به منبع نور مي باشد.اين وسائط و وسائل، نيز انسان هايي نوراني هستند ...

در اين نوشتار نکات ذيل به اختصار بيان مي شود:1. معني روايت مورد سؤال؛2. راه صحيح ترك عادت؛3. حفظ روحيه مراقبه و اميد به اصلاح؛4. ويژگي گناهي كه بدون ميل حقيقي از انسان سر مي زند.مفهوم حديث مورد سوال اين است كه عنايت خداي تبارک و تعالي بسيار بيش از زحمتي است كه بنده مي كشد و چه بسا بنده ...

يكي از سرمايه هاي گران قدر و بي مانند در فرهنگ شيعه، براي راه يابي انسانها به كمال واقعي، دعا و راز و نياز است كه از زبان پيامبر اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ و ائمه اطهار ـ عليهم السّلام ـ نقل شده است. دعاي كميل از شور انگيزترين و پر محتواترين معارف اسلامي است كه حضرت ...

قبل از هرچيز، خواص دعاي سيفي صغير را متذكر مي شويم:1. از علي ـ عليه السّلام ـ نقل شده است. هركس دِين و قرض داشته باشد و اين دعا را به جهت اداي دين بخواند خداي تبارک و تعالي از خزانة غيبش دين او را اداء نموده، و او آسوده گردد.2. هركس آن را در سفر يا حضر بخواند آفتي ...

در پاسخ به سؤال، به چند حديث عبرت آموز اشاره مي شود:1ـ برنامة زندگي از نظر امام صادق ـ عليه السلام ـ :به امام صادق ـ عليه السلام ـ گفتند: كار خود را بر چه اساس استوار ساخته اي؟فرمودند: بر چهار بنيان:اول: دانستم كه كار مرا كسي ديگر انجام نمي دهد پس خود تلاش نمودم.دوم: دانستم كه خدا بر كارهاي ...

ابتدا ترجمه دعا و سپس به توضيح بخش هايي از آن اشاره مي شود. اين دعا بسيار ژرف و دامنه دار است و شرح كامل و تفسير جامع آن بر فرضي كه در حد توان بشر معمولي باشد، بي ترديد در زبان و قلم نمي گنجد و آنچه در شرح هاي دعاي ماه شعبان گفته مي شود، بيش از توضيحي ...

ازدواج و تشكيل خانواده، يك امر طبيعي[1] و براساس نياز زن و مرد به همديگر[2] و براي بقاء نسل[3] است. نه تنها انسان، بلكه تمام موجودات نيز داراي زوج هستند[4] و به نوعي محتاج همديگرند. اسلام نيز هيچ احكامي را بر خلاف طبيعت و سرشت انسان، صادر نكرده است و در همه حال در پي ترغيب و تشويق به اصل ...

تنبلي يكي از آثار غفلت است كه به شدّت در شرع مقدس اسلام از آن نهي شده است و عامل بسياري از عقب افتادگي ها و محروميّت هاست، در اين رابطه امام علي ـ عليه السّلام ـ مي فرمايند:الف) الفشل منقصةٌ: كاهلي عامل نقص است، يعني سُستي سبب نقص مرتبه و پستي شخصيت انسان مي گردد.[1]ب) آفةُ النُّجْحِ الكَسَلُ: آفت ...

حافظه به عنوان قسمتي از وجود انسان، براي نگهداري داده‌ها و اطلاعات استفاده مي‌شود. حساسيّت، اهميّت و ارزش آن زماني بهتر روشن مي‌شود كه بدانيم اين قسمت چه نقش بزرگي در كمك به پردازش و تجزيه و تحليل اطلاعات دارد.به همين خاطر در ادعيه و كلمات معصومين ـ عليهم السلام ـ نسبت به تقويت آن‌ راهكارهايي ارائه شده است.از امام ...

تقوا و پرهيزگاري از مباحث گستردة نهج البلاغه است، اميرالمؤمنين علي ـ عليه السّلام ـ در خطبه‌هاي متعدد، تقوا و فوايد و آثار آن را تبيين و روشن فرموده‌اند؛ چنان چه آثار تقوا را در خطبة 16، ارزش تقوا در خطبة 173، ويژگي‌هاي تقوا در خطبة114،تقواگرايي در خطبة 116،191، تقوا و پرهيزگاري در خطبه 183،114. تقوا شناسي و ره‌آورد تقوا ...

دعاي «الهي لاتغلق علي موحديك ابواب رحمتك …» در دعاي سوم كه مناجات خائفين مي باشد، آمده است. خدايا درهاي رحمت خود را بر موحدان خود مبند اين مناجات به كساني كه از عذاب هاي خداوند تبارک و تعالي خوف دارند سفارش شده است كه آن را بخوانند. معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:1ـ کليات مفاتيح الجنان، بخش مناجات خمس عشر.2ـ ...

«عيب جويي» چنان كه از نامش پيداست به معني تجسس از عيوب ديگران مي باشد. يعني شخصي دنبال اين باشد كه آيا فلان كس داراي فلان عيب مي باشد يا نه؟ و اين عمل ناپسندي است كه در قرآن[1] و روايات مورد نهي و مذمت قرار گرفته است.از حضرت امير المومنين ـ عليه السلام ـ در اين باره كلمات قصاري ...

خداوند متعال داراي دو نوع صفت است. يكي را با عنوان صفات ثبوتيه و نوع ديگر را با عنوان صفات سلبيه مي خوانند. صفات ثبوتيه به صفاتي گفته مي شود كه در خداوند موجود است و ما خدايي را مي پرستيم (و خدايي را قبول داريم) كه داراي اين صفات باشد، مانند: عدل، رحمت، جود، و… ؛ اما صفات سلبيه ...

ز ابتداي كار آخر را ببين                       نباشي تو پشيمان يومِ دين[1]امام عارفان، علي ـ عليه السّلام ـ مي‌فرمايد:« مِنْ كَفّاراتِ الذُّنوبِ العِظامِ اغاثة الْمَلْهوُفِ وَ التنفيس عَنِ الْمكْروبِ»[2] از كفاره گناهان بزرگ، فرياد خواه را به فرياد رسيدن است، و غمگين را آسايش بخشيدن است.در جاي ديگر مي‌فرمايد: «وَ اِنّها لَتَحُتُّ الذُّنوبَ حَتَّ الوَرَقِ، و تُطْلِقُها اِطْلاقَ الرِّبَقِ…»[3] «نماز گناهان ...

يكي از مسلمات اديان توحيدي كه همان اديان آسماني هستند؛ مشترك بودن همه آنها در سه اصل كلي است:1. اعتقاد به خداي يگانه؛2. اعتقاد به زندگي ابدي براي هر فردي در عالم آخرت و دريافت پاداش و كيفراعمالي كه در اين جهان انجام داده است؛3. اعتقاد به بعثت پيامبران از طرف خداوند، براي هدايت انسانها به سوي كمال نهايي و ...

آن چه باعث رشد و پيشرفت فكري و عملي مي‎شود، تعامل، تضارب در آراء و انديشه‎ها مي‎باشد، اختلاف نظر در انديشه، مادامي كه به كينه‎توزي، تجاوز، ويراني و… منجر نشود، ويرانگر و مذموم نيست. اختلافي كه از روي لجاجت، كينه، جهل و… باشد، آراء و انديشه‎ها را منهدم و تباه مي‎سازد.اختلاف به معناي ناهماهنگي، عدم توافق و همسو نبودن مي‎باشد. ...

پيش از پاسخ به اين سؤال ابتدا بايد توجه كرد كه در نهج البلاغه بحث‌هاي مُختلفي در رابطه با فتنه مطرح شده است.گاه حضرت از آتش فتنه‌ها خبر مي‌دهد،‌ مانند: خبر از فتنه عبدالملك مروان،[1] خبر از فتنه‌هاي بصره،[2] خبر از فتنه‌ها و تحولات سياسي عراق آن زمان،[3] خبر از فتنه‌هاي جنگ صفين و بازداشتن ابوموسي اشعري از فتنه‌هاي آينده،[4] ...

علماي بزرگ ما از قديم الايام در جمع آوري و تنظيم ادعية مأثوره زحمت ها كشيده و كتاب ها نوشته اند يكي از اين كتاب ها كتاب شريف مفاتيح الجنان مي باشد كه مرحوم ثقة المحدثين شيخ عباس قمي (ره) تلاش كرده است ادعية مأثوره را به علاوه زيارات و آداب مستحبه از كتب معتبره جمع آوري كند و انصافاً ...

عقيقه عملي است مستحب و آن عبارت است از قرباني كردن گوسفند يا گاو يا شتر براي فرزندي كه به دنيا آمده است.[1] عقيقه در اسلام آن قدر مورد تأكيد قرار گرفته است كه حتي اگر كسي در بزرگسالي نمي‌داند كه براي او عقيقه انجام داده‌اند يا نه مستحب است خودش انجام دهد گرچه پير باشد.[2] و حتي اگر كسي ...

در اين روايت تاملاتي چند وجود دارد که از جمله آن عبارتنداز:1. اين روايت از مصادر اهل سنّت نقل شده است[1] و با توجه به مضمون آن اين روايت از منظر كلامي مردود است و به جهت اشتمال آن بر تحريف قرآن در نزد شيعه و سني، بي‌ارزش است و به علاوه، شرايط صحت حديث را هم دارا نيست.2. قراين ...

قرآن كريم و روايات معصومين(ع)، در آيات و روايات مختلف،‌تصويري گويا از سيرت يك انسان كامل نشان داده‌اند كه برخي از اين علائم و نشانه‌ها عبارتند از:1ـ انسان كامل، خود را مسافر در طريق رسيدن به پروردگار مي‌بيند.«انا لله و انا اليه راجعون؛ (بقره، 156) ما از خداييم و به سوي او باز مي‌گرديم».«يا ايها الانسان انك كادح الي ربك ...

اين حديث شريف در فضل و ارزش علم از نبي اكرم حضرت محمد ـ صلّي الله عليه و آله ـ نقل شده و بايد به اين نكته توجه داشت كه در زمان ايشان چين كشوري بود كه رفتن به آنجا خيلي مشكل بود. براي اينكه بدانيم كه اين حديث علوم تجربي را هم شامل مي شود يا نه بايد به ...

زبان عربي؛ بهترين زبان از لحاظ قواعد دستوري و فصاحت و بلاغت كلام است. قرآن نيز به زبان عربي نازل شده است، يعني «بلسان عربي مبين».[1] در روايت آمده است كه زبان بهشتيان، زبان عربي است.[2]كلمه در زبان عربي، به سه قسمت تقسيم مي شود: اسم، فعل، حرف. و هر كدام از آنها داراي تقسيماتي همراه با اعراب(فتحه، كسره، ضمه) ...

زبان عربي؛ بهترين زبان از لحاظ قواعد دستوري و فصاحت و بلاغت كلام است. قرآن نيز به زبان عربي نازل شده است، يعني «بلسان عربي مبين».[1] در روايت آمده است كه زبان بهشتيان، زبان عربي است.[2]كلمه در زبان عربي، به سه قسمت تقسيم مي شود: اسم، فعل، حرف. و هر كدام از آنها داراي تقسيماتي همراه با اعراب(فتحه، كسره، ضمه) ...

در ميان دعاهاي رسيده از معصومين ـ عليهم السلام ـ ، دعاي جوشن كبير از جايگاه ممتاز و والايي برخوردار است. دعائي كه تشكيل شده از هزار و يک اسم خداوند و در ميان آن، اسم اعظم نيز وجود دارد. روايتي در شأن و فضيلت اين دعا رسيده كه به طور خلاصه، بيان مي شود، جبرئيل، در يکي غزوات بر ...

روايات و احاديث وارده از امامان معصوم ـ عليهم السلام ـ در اين رابطه، به صورت كنايه اي و به لحاظ مناسبت هايي كه رخ داده، بيان شده است. از جمله اين موارد عبارت اند از:1. امام علي ـ عليه السلام ـ در خطبه اي كه در آن از خدا طلب باران مي كند؛ چنين مي فرمايد: «… و انشر ...

با مراجعه به CD نهج البلاغه و مراجعه به متون آن غير از توضيح سيد رضي:الف) واژه «انس» كه به معناي انسان است در نهج البلاغه 2 مرتبه بيان شده است:1ـ خطبه 195، صفحه 309.2ـ خطبه 182، صفحه 262.ب) واژه «انسان» بدون الف و لام 3 بار آمده است:1ـ خطبه 87، صفحه 119.2ـ‌خطبه 31، صفحه 405.3ـ كلمات قصار 201، صفحه ...

مركز مطالعات و پژوهش هاي حوزه علميه، از معرفي استاد راهنما يا مشاور در امور پايان نامه معذور است، بهتر است در دانشگاه مربوطه و يا در ميان اساتيد ديگر، استاد راهنما يا مشاور انتخاب كنيد. چون چنين کاري در حيطه وظيفه مرکز نيست.برخي از منابع جهت استفاده عبارتند از:1. علامه محمد تقي جعفري، شرح نهج البلاغه، تهران، دفتر نشر ...

مرحوم كفعمي در كتاب مصباح كفعمي بدون آن كه سند محكمي ذكر كند مي گويد: اين حروف (دعاي شرف الشمس) شكل اسم اعظم است، سپس در حاشيه كتاب ياد شده مي گويد: در بعضي از كتاب هاي شيعه ديدم كه از امير المؤمنين ـ عليه السّلام ـ نقل شده است.[1]به نظر مي رسد بيان چنين نقلي محكم نيست، چون سند ...

امام علي بن ابي طالب ـ عليه السّلام ـ علاوه بر بهره مندي از فضايل و ويژگي هاي علمي بي شمار، از جهت فصاحت و بلاغت و سخنوري، سر آمد همة فصحا و بلغا و سخنوران عرب زبان مي باشد. به اين مطلب، دشمناني چونان معاويه هم اعتراف دارند.[1]از جمله نشانه هاي مقام والاي امام در ادبيات عرب، خطبه هاي ...