همه

ابتدا سعي مي‌كنيم تا اهميت صلح رحم و رفت و آمد را روشن‌تر از پيش كنيم تا آنگاه به جواب برسيم.الف) صلة رحمدر روايات و سيره امامان(ع)، ما مي بينيم که توصيه زيادي به پيوند و معاشرت با نزديکان شده است و به ما گفته‌اند که به خاطر مال دنيا و مسائل ناچيز، اين پيوند را خدشه‌دار نکنيم تا جايي ...

قبل از پرداختن به پاسخ سؤال به عنوان مقدمه بايد  كه صله رحم از نظر اسلام يكي از اعمال پسنديده و شايسته است كه در آيات و روايات به آن توصيه شده[1] و آثار بسياري در پي دارد،[2] هم چنان اجتناب از مال حرام نيز يكي از وظايف اسلامي است؛ چون خداوند، انسان را از خوردن مال حرام نهي نموده ...

مقدمهقبل از پاسخ به پرسش، لازم است مقدماتي را به عرض برسانيم.از مهم‌ترين واجبات دين مبين اسلام، صله رحم است كه هم در قرآن و هم در روايات تأكيد فراواني بر آن شده و تارك آن مورد مذمت قرار گرفته است كه به چند نمونه اشاره مي‌شود. امام علي ـ عليه السّلام ـ مي‌فرمايد براي اهل دين علاماتي است كه ...

اولاً: به هيچ عنوان نبايد در وقتي كه خيلي عصباني هستيم تصميم گيري كنيم و يا با ديگران صحبتي داشته باشيم كه هم روايات و هم اساتيد علوم روانشناسي به اين مطلب اشاره دارند.ثانياً: قطعاً گفتن دروغ كليد اكثر پليدي هاست اما در جايي كه انسان بخواهد بين دو نفر آشتي و صلح ايجاد كند به خاطر اهميت دوستي، اين ...

قناعت حالتي است نفساني كه باعث اكتفا كردن به قدر حاجت و ضرورت مي‌شود. اين صفت از صفات فاضله و اخلاق خوب است و بسياري از صفات ديگر مربوط به آن است. اگر انسان با روحية قناعت زندگي كند از اوصاف ناپسند، مانند: طمع، حرص و جمع‌آوري‌بي‌حدوحصر مال و ثروت بدور خواهد ماند.[1] صفت قناعت مَركبي است كه آدمي را ...

قناعت در لغت: قناعت اكتفاء كردن به مقدار ناچيزي از وسايل زندگي (در حد نياز و ضرورت است).[1]قناعت در اخلاق: قناعت ضد صفت حرص است. ملكه‎اي (صفتي كه در جان انسان رسوخ كرده و تثبيت شده است) كه باعث مي‎شود آدمي به قدر حاجت و ضرورت اكتفا كند و براي كسب مال زياد، زحمت نكشد. قناعت از جمله صفات نيكوست ...

از جمله بهترين راهها براي تقويت قناعت، تفكر در علت جمع آوري مال و ثروت و آفت هاي دنيوي است كه امكان دارد، براي آن مال اتفاق بيفتد؛ به اينکه آدمي بينديشد، حرص در جمع آوري مال، زيادتر از قدر ضرورت براي چيست؟ اگر براي اولاد ذخيره مي كند، بداند كه خداي او و خداي اولاد او يكي است و ...

در مورد ثواب و فضيلت اخروي علم و عالم، بايد گفت كه در اين زمينه مطالب و احاديث در كتب علماء و جوامع روائي بسيار فراوان است ما به نمونه اي از اين روايات ائمه اشاره مي كنيم. قبل از آن به چند نکته بايد توجه داشت؛ در عظمت و ارزش علم و تعليم، همين بس كه خداوند متعال در ...

قبل از اين كه به قسمت اول سؤال جواب بدهيم، لازم است اقسام علم را تحقيق و بررسي كنيم و بعد به اين پرسش پاسخ مي‌گوئيم كه منظور از فراگرفتن علم، كدام يك از اين اقسام است. اينك اقسام علم:الف) علم لدنّي (علم خدايي): در قرآن كريم در داستان موسي و خضر ـ عليه السلام ـ  آمده است كه وقتي ...

در روايات اسلامي، توصيه‌هاي زيادي در رابطه با ياد گرفتن علوم ديني و آموزش عقايد و احكام اسلام بيان شده كه به عنوان نمونه به چند روايت اشاره مي‌شود. امير المومنين علي ـ عليه السلام ـ مي‌فرمايند: علم را ياد بگيريد، زيرا كه ياد گرفتن علوم كار پسنديده است و پشت كار داشتن در آموزش هماننده تسبيح و ستايش خداوند ...

نحست لازم است، نيم نگاهي به آن علمي كه نور است بيفكنيم و سپس از زبان و گفتار كساني كه در اين وادي قلم و قدم زده اند، پاسخ شايسته دهيم. چنان كه استحضار داريد، علم، داراي معاني و تفاسير گوناگون مي باشد، و يكي از تفاسير علم، نور است كه مفسران به آن پرداخته اند.به طور كلي مي توان ...

بر خلاف آنچه در پرسش آمده، از هر زاويه كه بحث شود جهل هم در مقابل عقل است و هم در مقابل علم، يعني از نظر وضع الفاظ و دلالت لفظي و از نظر منطقي و همچنين از نظر فلسفي و عرفاني و روايي ميان جهل و علم از يك سو و ميان جهل و عقل، از سوي ديگر، تقابل ...

براي علماء راستين و فقهاي صادق و امين، مقام و منزلت والايي در قرآن و روايات اهل بيت ـ عليهم السلام ـ آمده است.[1] نمونه هايي از آيات قرآن، كه تصريح به ارزش علم و عالم دارد، توجه مي كنيم:1ـ «انما يخشي الله من عباده العلماء»[2] از ميان بندگان خدا، تنها علماء و دانشمندان از او مي ترسند.2ـ «يَرفع الله ...

علم موضوعي است كه هر صاحب عقل و انديشه اي، بر ارزش و منزلت آن گواهي مي دهد و آن را بزرگ و نيكو مي شمارد. علم در دين مبارك اسلام كه ختم تمام اديان و در بر گيرنده تمام ارزش هاست، جايگاه بلند و رفيعي دارد.رسول گرامي اسلام مي فرمايند: «فراگيري علم بر هر مسلمان واجب است و خداوند، ...

خداوند، روح انساني را خلق نمود و جسم را مركبي براي او قرار داد تا خود را به تكامل و مقصد برساند، اين مركب (جسم و بدن) وابسته به عالم ماده است، ولي راكب (روح) به دنبال اهدافي والا و برتر است كه هر چه موانع جسماني بر سر راهش بيشتر باشد، در رسيدن به هدف عاجزتر است و گناهان ...

براي پاك كردن روح و بدن از تأثيرات سوء و ويرانگر لقمه حرام بايد در اموري جهد و كوشش شود تا راه تكامل روح و نفس هموار شود:1ـ احياء حق الله:يكي از توابع و نتايج خوردن لقمه حرام، ضايع شدن حق خداوند است، چرا كه انسان با انجام اين معصيت، از اوامر الهي سرپيچي كرده و به حريم محرمات الهي ...

مقدمهخوراكي كه انسان مي‎خورد مثل بذري است كه در زمين ريخته مي‎شود، اگر حلال و پاكيزه باشد اثرش در قلب كه به منزلة سلطان بدن است ظاهر خواهد شد و قلبي مي شود سرشار از صفا و از اعضاء و جوارحش جز خير و نيكي نمي تراود؛ لكن اگر خوراك پليد و حرام باشد قلب را كدر و تيره خواهد ...

دربارة پرسش مذکور بايد گفت:اولاً: همانطوري كه شما اشاره كرده‌ايد، گناه خوردن مال غير به ناحق،گذشته از اثر تكليفي فرزندان چندين نسل بعد نيز، زيان بار بوده و پي‌آمد نامطلوب دارد. (چه اين كه خوشبختانه عكس قضيه نيز چنين است، يعني اعمال نيكو نيز، گذشته از خود انسان، براي نسل‌هاي بعدي انسان پي‌آمد مفيد دارد) براي شما بسيار مفيد است ...

از مسائلي كه موجب تقويت روحيه عبادي مي‌شود، تزكيه و تربيت نفس است؛ كه خود داراي 4 مرحله است؛ اول مشارطه، به اين معنا كه انسان با خود شرط كند كه فلان كار را بكند يا فلان كار را به موقع انجام دهد مثلا انجام عباداتي همچون نماز اول وقت، كه شرط مي‌كند هميشه نمازش را در اول وقت بخواند. ...

1. تقوا چيست؟تقوا در لغت به معناي حفظ و نگه داري و بازداشتن خويش، از خطر است و تفاوت نمي كند كه آن خطر چه باشد.اما وقتي سخن از تقواي الهي است، يعني خود نگه داري و کنترل نفس از اميال و غرائز نفساني در اين جا سخن از كساني است كه در زمينه مسائل ديني و معنوي احساس خطر ...

در ابتداي پاسخ، بايد چند مطلب روشن شود.1. معني سيد:سيد در لغت به معني آقا، بزرگ، كريم، بخشنده، دانا، پيشوا است[1] و در اصطلاح، به كساني گفته مي‌شود كه از طرف پدر به رسول خدا _ صلّي الله عليه و آله _ انتساب دارند.2. احترام به اولاد پيغمبر _ صلّي الله عليه و آله _ :سيد لقبي است كه به ...

تواضع به لحاظ معناي لغوي به معني فروتني كردن و احترام به ديگري است. و صفتي است مخالف صفت تكبر كه باعث شكسته نفسي انسان مي‌شود تا خود را از ديگران برتر نبيند.[1] تعريف تواضعدر روايتي شخصي از امام رضا (ع) سوال مي کند: تواضع چيست؟ امام رضا در جواب مي فرمايد: تواضع درجات و مراتبي دارد:الف) آن که شخص, ...

خداوند خالق ماست او براي ما قوانين و دستوراتي وضع كرده كه منافع آن‌ها به سود خود ماست. او به همه چيز آگاه است، همه كارهايش از روي حكمت است و از مادر به ما مهربان تر؛ است پس هر دستورش منشاً فوائد روحي رواني(دنيوي و اُخروي) زيادي است از جمله اين دستورات رعايت حفظ حريم در روابط زن و ...

اين سؤال از چند جهت قابل بررسي و تأمل است در اين نوشتار سعي شده در قالب 4-3 سؤال به پرسش پاسخ داده شود.الف: حفظ حيا در جامعة كنوني:در حفظ عفت و حيا دو بعد را بايد دقت داشت، يك بعد مربوط به خواهران مي‎شود و بعد ديگر در رابطه با مردان است.1. وظائف خواهرانالف: خواهران بايد طبق موازين شرعي، ...

جاي ترديد نيست كه بر اثر پيشرفت دانش بشري، راه هاي دستيابي به لذايذ دنيا آسان تر شده و امكانات زندگي افزايش چشم گيري پيدا نموده و زرق و برق مواهب دل فريب دنيا، جلوه هاي بيشتري يافته است. اما عناصر اصلي كه نقش اساسي در دنيا زدگي دارد، يك سلسله امور ثابت اند كه قبلاً هم بوده و فعلاً ...

در پاسخ به سؤال ابتدا لازم است به اين نكته اشاره شود كه منشأ پيدايش اين روحية نه چندان مطلوب در انسان چيست و آنگاه به سراغ راه‌هاي درمان آن باشيم.يكي از علل اين روحيه، آن است كه ما با مدح ديگران متوجه وجود كمالي در خود شده و از آن لذت مي‌بريم. يا شخص با ثناءگويي خود، به ما ...

سخن و سكوت  را مي‌توان از ابعاد اخلاقي و روان شناسي بررسي کرد.روان‌شناسان رشد از «پرحرفي» و «سكوت» بحث نموده‌اند، هدف اصلي‌شان اين نبوده‌است كه بگويند كدام يك خوب است، بلكه با رويكرد توصيفي و پديدار شناختي به اين موضوع پرداخته‌اند؛ يعني اين كه سخن گفتن چگونه و تحت تأثير چه عواملي شكل مي‌گيرد و رشد مي‌كند؟[1] پرحرفي نشانه چيست؟ ...

الف: دربارة فراز اول پرسش بايد گفت: اسلام و علماي علم اخلاق كه در رشتة تهذيب و خودسازي، آموزه‌هاي بسيار مفيد و مؤثري ارائه كرده‌اند، به عنصر سكوت اصرار فراوان دارند. در ابتدا تبركاً به ذكر چند روايت اكتفاء مي‌شود:1. «الصمت ثمرة العقل»[1] سكوت ميوة عقل است.2. رسول خدا فرمود:«فاصمت لسانك الاّ من خير»[2] زبان خود را حفظ كن مگر ...

تقواي چشم و كنترل تصاوير ديده شدة آن مشكل است؛ امّا اين بدان معني نيست كه ما هيچ تسلطي نمي توانيم داشته باشيم. براي اينكه مهار چشم و تصويرهايش را به دست بگيريم لازم است با هم به مطالب ذيل توجه كنيم نكاتي كه به ما كمك مي كند تا دل را از تسخير نامحرمان و هوس حفظ كنيم.1. حافظه ...

مقدمهتوجه به دستورات خدا، اهتمام به امور ديني اطرافيان، نگراني از انجام تكليف الهي و سلطة شيطان، همه اين ها بيان مي دارند كه شما در درون مسلح به سرماية امن ايمان و باور هستيد، اين باورهاست كه مي تواند به زندگي و رفتار شما جهت دهد؛ اما به شرط اينكه از مسير در راه حق مايوس نشويم و هر ...

در ابتدا انتقادپذيري را توضيح مي‌دهيم و مراحل آن را برمي‌شماريم.مرحلة نخست آن است كه گوش دهيم كه فرد منتقد چه مي‌گويد. برخي انسان‌ها حتي حاضر به تحمل اين هم نيستند و فرد منتقد را به طريقي ساكت مي‌كنند و حتي ممكن است با او با تندي برخورد كنند و يا اين‌كه حداقل آن مكان را ترك مي‌كنند و حاضر ...

ابتدا يك طرح كلي دربارة اين‌كه چگونه مي‌توان اخلاق خوبي داشت ارائه نموده و سپس راهكارهايي در مورد ترك پرخاش در روابط بيان مي كنيم.قدم اول موفقيت در هر كاري «خواستن » است و اگر دوست داريد اخلاق خوبي داشته باشيد قبل از هر چيز بايد بخواهيد كه انسان با اخلاقي باشيد و اين خواستن، تنها با گفتن زباني حاصل ...

براي پاسخ به اين سؤال به نكات زير توجه كنيد:1. پذيرش نقد يكي از ظريف ترين مهارت هاي اجتماعي است (موجب محبوبيت و…)؛2. انسان جايزالخطاست، كسي كه اصلاً اشتباه ندارد حتماً وارد عمل و كار نشده است و نقد از طرف اين افراد كه جرأت وارد شدن در كار را ندارند پذيرفته نيست (نقد راحتتر از عمل كردن است).3. استفاده ...

قبل از پرداختن به جواب لازم است به تعريف بدگمان و خوش‌گمان بپردازيم و مراد از بدبيني و بدگماني را توضيح دهيم، سپس به ريشه‌هاي بدبيني مي‌پردازيم و از اقسام بدبيني سخن مي‌گوييم. و در آخر راه‌كارهايي براي تقويت خوش‌بيني و حذف بدبيني ارائه مي‌دهيم و از بحث خود نتيجه‌گيري مي كنيم.تعريف بدبين: كسي كه در امري يا در همه ...

مقدمه: قبل از هر چيز لازم است همّت را از نظر لغت تعريف كنيم و با جايگاه آن آشنا شويم و بعد بدانيم كه آيا فرقي بين همّت و اراده وجود دارد؟ سپس به نقش همّت در زندگي مي‌پردازيم و راه‌هاي تقويت آن را بيان مي‌داريم و در نهايت به تفاوت بلندهمّتي و خود بزرگ‌بيني اشاره مي‌كنيم. تعريف و جايگاه همّت ...

ايثار: ايثار در لغت، يعني قوت لازم را به ديگري بخشيدن، مقدم داشتن ديگران و ترجيح دادن آنان برخود در كلّ امور.[1] آداب ايثار:1. ايثارگران بي‌توقّع: ايثارگر از كسي كه براي او ايثار كرد، هيچ اجر و مزدي نمي‌خواهد، حتي توقع ندارد آن فرد يا جامعه از ايثار او تشكر كنند؛ براي اينكه ايثارگر براي رضاي خدا ايثاركرده است. انما ...

شكر كلمه‎اي است كه در قرآن، زياد با آن برخورد داريم. معني آن اين است كه انسان، در مقابل فردي كه از او خيري ديده، قدرداني كند و بگويد: متشكرم.[1]اما آيا شكر خداي متعال به همين جا ختم مي‎شود؟ شكر يك حقيقت دارد و يك ظاهر، حقيقت شكر، قدر و اندازه‎شناسي نعمت است؛ و ظاهر شكر، گفتن (الحمدلله) در حال ...

در مورد اهميت و ضرورت مسئله توكل به خداوند متعال، همين بس كه در حديث شريف معراج كه از جملة احاديث معروف قدسي است، اولين پرسشي كه پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ از ذات اقدس اله مطرح كرد، اين بود كه: خداوندا كدامين عمل از ساير اعمال برتر است؟ خداوند درجواب فرمود: «هيچ چيز نزد من، از ...

براي پيشبرد اهداف زندگي توجه شما را به نكات ذيل جلب مي كنيم:الف) معنويت گرا باشيد: در عصر حاضر بيشتر از همه زمان‌ها ثابت شده‌است كه انسان هايي كه در زندگي هدفمند هستند و داراي باورهاي ديني و مذهبي هستند از لحاظ رواني و روحي آسايش بيشتري دارند.[1] به همين خاطر روان‌شناسان و روان‌پزشكان خود در عصر فعلي مبلّغ دين ...

ترس از خداوند به دو صورت است:1. اينكه بدانيم خداوند در عالم، ما را از بعضي كارها منع كرده است و نبايد انجام شان دهيم و به بعض ديگر از كارها فرمان داده، تا انجامشان دهيم. اگر از اين امرها و نهي هاي خداوند اطاعت نكنيم، عذاب هاي دردناك و آتش جهنم در انتظار ماست؛ علاوه بر اينكه از پاداش ...

يكي از عامترين مفاهيم اخلاقي و قطعي ترين ارزش هاي اخلاقي، مفهوم عدل است كه در مقابل آن مفهوم ظلم قرار دارد. عدالت يعني اِعطاءُ كل ذي حقٍ حقّه[1] هر كسي را حقي كه سزاوار او است، به او بدهند، نه كم و نه زياد.اين تعريف از عدالت تعريفي كلامي است. عدالت در فقه، يعني اينكه انسان گناه كبيره انجام ...

باطن و ظاهر ما حالات مختلفي مي توانند داشته باشند:الف) باطن حقيقي (فطرت): باطن همة انسان ها ابتداً سالم است همة انسان ها فطرتاً دنبال حقيقت مي گردند، خداجو مي باشند و از دورنگي ها فراري‌اند. اما برخي از امور هستند كه باعث مي شوند اين گوهر و آئينه حقيقت نما زنگار بگيرد.[1] از جمله آنها مي توان به موارد ...

براي جواب به اين پرسش، بايد نكاتي را به عنوان مقدمه ذكر كرد.1. كميته امداداين نهاد از تدابير حكيمانه امام خميني ـ رحمة الله عليه ـ به وجود آمد كه خدمات حياتي آن جهت رونق بخشيدن به زندگي مادي و عاطفي فقرا بر كسي پوشيده نيست، امّا به خاطر كثرت مستمندان و نيازمندان و استمرار نيازها، بي‌ترديد اين نهاد قادر ...

عزّت و سرافرازي يكي از صفاتي است كه خداوند حكيم آن را براي خود و پيامبرش و مؤمنين اختصاص داده است و در چند آيه شريفه به آن اشاره فرموده است.[1] در روايات ما، براي عزّت و سرافرازي، موجبات و علل متعددي مطرح شده است، مثل انصاف، پاي‌بندي به حق، گذشت، تواضع، شجاعت و … و يكي از آن‌ها يأس ...

پاسخ در چند محور ارائه مي شود:1. معناي شرح صدر: شرح صدر، عبارت است از استعداد دريافت معارف و حقايق. وقتي اين استعداد در كسي پديد مي آيد، انوار معرفت الهي در دل او مي تابد، لذا گفته اند: شرح صدر آن است كه در سه مرحله، سه نوع نور، نصيب انسان مي شود: نور عقل در آغاز راه، نور ...

ابتدا چند نكته را به عنوان مقدمه مي‌آوريم:1. عقل و قلب يا علم و ايمان از هم جدايند. علم، حوزه ذهن و فكر و استدلال است كه به وسيله نيروي عقل انجام مي‌شود؛ ولي ايمان، حوزه قلب و روح و پذيرش و تسليم دل است كه با كنترل و مديريت نفس حاصل مي‌گردد. بنابراين نمي‌توان هر عالِمي را مؤمن هم ...

براي اينكه به پاسخ پرسش خود برسيم، ناگزيريم چند مطلب را تقديم داريم:1. معناي توريه: توريه در اصطلاح عام، عبارت است از اراده كردن خلاف ظاهر كلام ؛ مثلاً كسي در يك شرايط حسّاس مثل ميدان جنگ، در حالي كه لشكر به شدّت سرگرم نبردند، فرياد بزند كه پيشواي شما از دنيا رفت. با اينكه در آن شرايط جنگي، كلمة ...

براي توسعه و بالا بردن ظرفيت روحي و كسب معرفت و آگاهي بيشتر، راههاي متعددي ممكن است، قابل طرح باشد و راهكارهاي مختلفي قابل ارائه است. يكي از آنها توجه به رابطه متقابل علم و عقل است، يعني همان‌گونه كه عقل و انديشه ريشه در علم دارد، علم نيز بر عقل انسان تأثيرگذار است. يعني هر اندازه كه معرفت انسان ...

زندگي ميدان كارزاري است كه در آن همواره انسان با انواع و اقسام ناملايمات دست و پنجه نرم مي‌كند و در كوره سختي ها و دشواري ها گداخته مي شود تا شايد بتواند زندگي را تا حدي به شكل مطلوب قالب بندي نموده و به آن در اين پيكار دائمي، خوشي ها، كامروايي ها و ناكامي ها، لذت ها و ...

براي دريافت پاسخ مناسب، توجه به چند مطلب ضروري است:1. بي ترديد همة رخ‌دادها و پيش‌آمدها بر اساس قضا و قدر الهي است و هيچ پيش‌آمدي از حيطة قضا و قدر بيرون نيست. امّا بايد توجّه داشت كه قضا و قدر الهي دو گونه است: برخي از مراتب قضا و قدر، در مرتبة لوح محفوظ است كه قضا و قدر ...