همه

نكتة بنياديني كه اساس پرسش بر آن مبتني است اين كه، در سفرمعنوي چه بايد كرد كه كسالت و ملالت و بطالت از انسان دور شود و نشاط براي انسان پديد آيد. براي اين مسئله ممكن است، راه كارهاي متعدد وجود داشته باشد، لكن آن چه به طور خلاصه و مفيد مي توان گفت آن است که مسارعت و مراقبت ...

جاي ترديد نيست كه تعداد گفتن اذکاري که در روايات مأثور آمده، نقش مهمي در ذكر و دعا و هر عمل عبادي دارد. حتي برخي از بزرگان گفته اند كه اندازه عددها در دعا و ذكر، شبيه خاصيت دندانه هاي كليد قفل را دارد و هر كليد، با دندانه هاي خاص و معيني مي تواند قفلي را باز كند و ...

قدرشناسي به نوعي جبران محبت و يا نعمتي كه، چه به صورت مادي و چه به صورت معنوي انجام مي‌شود. گفته مي‌شود. قدرشناسي و قدرداني يكي از مباحث مهم و كاربردي اخلاق اجتماعي و ارتباطات است كه در روايات به درجات مختلف آن اشاره شده است. در واقع يك فرد قدرشناس با رفتار كلامي و غير كلامي خود باعث ايجاد ...

در مورد نهي و نكوهش، از بوسيدن دست افراد، احاديثي را مي توان در کتب روايي يافت؛ مانند روايت علي بن مزيد كه نقل مي كند: به حضور امام صادق ـ عليه السّلام ـ شرف ياب شدم و دستش را بوسيدم ؛ پس او فرمود : بدان كه اين كار جز براي پيامبران و اوصياي پيامبران روا نيست.1 مرحوم مجلسي ...

مسئوليت پذيري ابعاد مختلفي دارد و مهمّ‌ترين آن‌ها عبارتند از:1. مسئوليت پذيري انسان در برابر خداوند.2. مسئوليت پذيري انسان در برابر خود.3. مسئوليت پذيري انسان در برابر ديگران.مسئوليت پذيري نوع سوم بيشتر از دوتاي قبلي مورد پرسش قرار مي گيرد و ما هم رشته بحث را به آن وصل مي كنيم. مسئوليت پذيري در برابر ديگران در صحنه جامعه و ...

در مورد اين كه كمال انسان چيست، ديدگاه‌هايي متفاوتي وجود دارد، اما آن چه از آيات و روايات استفاده مي‌شود،‌كمال انسان در تقرب به خداوند است؛[1] بنابراين راه رسيدن به كمال نيز اعمال و رفتارهايي است كه انسان را به خداوند نزديك مي‌كند. به هر ميزاني كه انسان بتواند خود را به خدا نزديك كند، به همان اندازه از كمال ...

در جواب به سؤال فوق توجه به يك مقدمه ضروري است:در منابع ديني در مورد پرخوري و شكم بارگي، سفارش به كم خوري، ‌نقش تغذيه در تأمين سعادت و يا شقاوت انسان، برخورداري از صحت و سلامت جسم و روح با مراعات برنامه غذايي خاص و… بيانات گوناگوني مطرح شده است، كه چند نمونه از آنها را بيان مي كنيم:1. ...

دروغ گويي علل دروني و بيروني دارد. در اين جا به طور خلاصه به آن مي‌پردازيم:الف: ريشه هاي دروني دروغگوييدر فرهنگ اسلامي دروغگويي از دو جنبه مورد بررسي قرار گرفته است اول از جنبه معصيت بودن و دوم از جهت مشكل رفتاري و روانشناسي دروغ؛ به همين دليل در اين فرهنگ ديني راه هاي درمان دروغگويي عميق تر و متنوع ...

مقدمههيچ انساني فطرتاً دروغگو نيست؛ بلكه دروغگويي را از محيط خود، يعني خانواده، مدرسه، دوستان و به طوركلّي اجتماعي كه در آن زندگي مي‌كند ياد مي‌گيرد. اين خوي ناپسند به مرور زمان تبديل به عادت شده و گاه كل شخصيّت فرد را پوشش مي‌دهد؛ بنابراين دروغگويي افراد، هم از نظر علّت و زمينة پيدايش، و هم از نظر ميزان و ...

با توجه به اينكه دروغ يكي از گناهان كبيره است و در حقيقت كليد ساير گناهان مي باشد، بايد همواره انسان از آن پرهيز نمايد، امّا گاهي همين گناه كبيره، جائز گشته و زماني واجب مي شود. پس بر ما واجب است كه شرايطي را كه در آن دروغ جائز يا واجب مي شود بشناسيم.و پاره اي از اين  موارد ...

انسان در اين دنيا از نعمت هاي فراوان بهره مند است از جملة اين نعمت‌ها زبان است كه اگر انسان درست و به جا از آن استفاده كند انسان را از عالم خاك به افلاك مي‌رساند و او را آسماني مي كند. در اين ميان اگر انسان از اين نعمت بزرگ درست استفاده نكند، او را در زندان ناسازگاري‌هاي اجتماعي ...

اين گونه سلام رساندن از جانب كسي، در صورت‌هاي زير اشكال ندارد:1. اگر كسي به شما قبلاً اين اجازه را داده است كه اگر فردي احوال او را پرسيد شما سلام او را به اين فرد برسانيد.2. شما اجازه قبلي از ناحيه آن شخص نداريد ولي مي دانيد كه او قلباً راضي است كه اگر كسي احوال او را پرسيد ...

مقدمهدروغ يكي از گناهان بزرگ و سرچشمة تمام بدي‎ها است، امام حسن عسگري ـ عليه السّلام ـ فرمود: «جُعِلتِ الخائِثُ كلُّها  في بيتٍ و جُعِلَ مفتاحُها الكذبُ»[1]تمام پليدي‎ها در خانه‎اي نهاده شده و كليد آن دروغ است. دروغ انسان را در ميان مردم بي‎اعتبار نموده و اعتماد ديگران را از وي سلب مي‎كند و آثار بسيار نامطلوبي در پي  دارد ...

در پاسخ به سؤال لازم است به چند نكته اشاره شود:1. سؤال كردن در مورد مسايل شخصي و خصوصي ديگران از نظر اخلاق اسلامي كار مطلوبي نيست. بنابراين مسائلي كه به ما ربطي ندارد، نبايد از آنها سؤال كنيم و ديگران را در منگنه قرار دهيم.2. در مواردي كه ديگران از ما سؤال مي‌كنند، اگر سؤال آنها در مورد مسائل ...

اين سؤال شامل سه قسمت است: الف ـ غيبت و توضيح آن. ب ـ موارد جواز غيبت. ج ـ راه هاي مبارزه با غيبت (عكس العمل در قبال كسي كه غيبت مي كند يا در مجلسي كه غيبت مي شود).الف ـ توضيح غيبتدر رابطه با غيبت، اگر بخواهيم توضيح مفصلي بدهيم، در وسع اين نوشتار نيست؛ چرا كه بحث در ...

براي غيبت تعريف هاي مختلفي در کتب اخلاقي و کتب فقهي ذکر شده است، ما در اين جا به تعريفي که امام خميني به تبع شهيد ثاني در کتاب اخلاقي معروف خويش يعني چهل حديث ذکر کرده اکتفا مي کنيم و اين تعريف دقيق ترين تعريف محسوب مي شود و دايره و حدود غيبت را تا اندازه اي زيادي براي ...

تفكر يک شخص يا معطوف به حال است يا معطوف به گذشته و يا معطوف به آينده؛ در هر سه صورت، تفكر بايد به انسان كمك كند كه او را در مسير تكامل تحريك کند و سرعت بخشد؛ اما چون اين سؤال در رابطه با تفكر معطوف به گذشته است، در اين نوشتار بيشتر به اين بعد از فكر اشاره ...

در رابطه با اين سؤال بايد به چند مطلب پراخته شود.الف. معناي غيبتحقيقت و معناي غيبت بر اساس آن چه از روايات استفاده مي‌شود اين است كه چيزي دربارة برادر يا خواهر مسلمان و مؤمن خود نزد مردم بگويي كه اگر به گوش او برسد، دل تنگ شود و به آن راضي نباشد فرقي نمي‌كند كه آن بدي در بدن ...

شکي نيست كه غيبت يكي از بزرگترين و مهلك ترين گناهان است و روايات بي شماري در باب مذمت و نهي از اين كار وارد شده است كه براي نمونه و يادآوري به دو روايت اشاره مي نماييم:رسول گرامي اسلام ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمودند: «در شب معراج به قومي گذشتم كه صورتهاي خود را با چنگال ...

قبل از پاسخ به اين پرسش لازم است مقصود از غيبت و نقد را مشخص نماييم، سپس به بيان اين نکته بپردازيم که آيا عملکرد افراد غيبت محسوب مي شود و يا خير؟براي غيبت تعريف هاي مختلفي در کتب اخلاقي و کتب فقهي ذکر شده است، ما در اين جا به تعريفي که امام خميني به تبع شهيد ثاني در ...

راي رسيدن به خواسته خود گام هاي زير را طي کنيد:اول:براي جلوگيري كردن از غيبت ديگران ابتدا بايد خود انسان از اين عمل دوري كند و زبان خويش را كنترل نمايد چون سخن كسي كه خودش به آن توجه ندارد و مرتكب خلاف مي‌شود، در ديگران اثري نخواهد گذاشت.                        ذات نايافته از هستي بخش                          كي تواند كه شود هستي بخشدوم:اگر ...

در رابطه با جواب سؤال مناسب است  مباحث زير توجه کنيد: تعريف غيبتصحاح اللغة مي‌گويد: «غيبت آن است كه انسان پشت سر كسي كه عيب و عملش پوشيده است سخني بگويد كه اگر به گوش او برسد ناراحت مي‌شود».[1]مرحوم شيخ انصاري از بعضي از بزرگان نقل كرده است كه اجماع و اخبار معصومين ـ عليهم السلام ـ دلالت دارد بر ...

مقدمه  زبان از نعمت‎هاي بزرگ خدا و لطائف عجيب خلقت و از احسان هاي با ارزش اوست؛ زيرا اين عضو از نظر جسم، كوچك و در مقام طاعت و عصيان بسي بزرگ است. زبان ميدان گسترده‎اي دارد كه اين خاصيت فراگير در هيچ يك از اعضاي ديگر انسان يافت نمي‎شود. زبان در خير و شرّ مجالي وسيع دارد. زبان همچون ...

غيبت يكي از رفتارهاي ناپسند اخلاقي و از گناهان كبيره است كه همة ما تا حدودي آثار رواني و عقوبت هايي را كه خداوند براي شخص غيبت كننده در نظر گرفته، مي دانيم؛ ولي باز هم طبق عادت مرتكب آن مي شويم.رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمود:«غيبت كردن بدتر از زنا است»[1] و نيز از آن ...

ابتداء دربارة مسئلة غيبت و حرمت آن توضيحي داده و سپس به موارد جواز غيبت اشاره نموده و در ضمن پاسخ جواب سئوال نيز روشن خواهد شد. حرام بودن غيبتخداوند در سوره حجرات مي فرمايد:«هيچ يك از شما ديگري را غيبت نكند. آيا كسي از شما دوست دارد گوشت برادر مرده خود را بخورد؟ (به يقين) همه ي شما از ...

از نظر اسلام احترام پدر و مادر واجب است و در قرآن كريم و روايات اهل بيت عصمت و طهارت ـ عليهم السلام ـ سفارش بسياري نسبت به رعايت حقوق پدر و مادر و احترام به آن‌ها شده است.  در قرآن كريم آمده است كه «و قضي ربك ان لا تعبدوا الا اياه و بالوالدين احساناً»؛ خداوند حكم كرده است ...

در پاسخ به سؤال لازم است دو مسئله مورد توجه واقع شود: 1. اين كه آيا فرد با شنيدن غيبت، گناهكار محسوب مي‌شود يا نه؟ در چنين مواقعي چه وظيفه اي نسبت به خانواده داريم.1. شنيدن غيبتدر مسأله نخست بايد عرض نمود كه اگر واقعاً شما راضي به شنيدن غيبت نيستيد، و در عين حال نمي‌توانيد به كلي از منزل ...

براي فرار از غيبت و ترك آن در سه چيز بايد تفكر كرد: 1. علّت غيبت كردن؛ 2. آثار غيبت؛ 3. حقيقت غيبت.1. علّت غيبت كردنبايد با خودمان خلوت كنيم و رفتارهايمان را مرور كنيم و ببينيم با چه انگيزه‌ يا انگيزه‌هايي سراغ غيبت مي‌رويم و بعد سعي كنيم آن انگيزه‌ها را ضعيف كرده يا از بين ببريم. هر كس ...

در جامعه‎اي كه افراد آن داراي سلايق متفاوت هستند، بدون گذشت و مدارا نمي‎توان زندگي كرد. در روابط با دوستان و اعضاي خانواده نيز همين گونه است، اگر عفو و گذشت جاي خود را به شكايت و انتقاد و بي مهري دهد، روابط ناسالم ايجاد شده و خانواده در معرض تهديد قرار مي‎گيرد.بايد اين موضوع را تجزيه و تحليل نمود. ...

در پاسخ به اين سؤال ابتدا به تبيين غريزه خشم و آثار و پيامدهاي آن پرداخته، سپس به شيوه‌ها و راهكارهايي در رابطه با چگونگي كنترل و تعديل غريزه خشم و پرخاشگري اشاره مي‌كنيم. مفهوم خشم و ضرورت وجود آن در انسانخشم در اصل نيرويي است دفاعي كه براي دفاع از خود يا پاسداري از حق در نهاد انسان گذارده ...

مقدمهعصبانيّت به معناي خشمگين بودن و غضبناك بودن است. حالت و كيفيت خاصي است كه بر فرد عارض مي‌شود و شخص تعادل قواي ارادي و تسلط خود را بر اثر ناراحتي و خشم از دست مي‌دهد.[1] در منابع ديني و اخلاق اسلامي، بحث عصبانيت، تحت عنوان «غضب» و «غيظ» مطرح است و از شاخه‌هاي بحث رذايل و «نبايدهاي اخلاقي» مي‌باشد.حضرت ...

لازم است به عنوان مقدمه به اين نكته اشاره شود كه در اين دوره سني «حساسيت‎ها»، «به خود گرفتن‎ها»، و «زود رنجي‎ها» بيش از هر دورة ديگري شخصيت و رفتار فرد را تحت تأثير قرار مي‎دهد. حساسيّت‎ها و زودرنجي‎ها در اين دوره گاهي به حدّي است كه حتي با شنيدن يك كلمه، يك كنايه يا مشاهده يك رفتار از سوي ...

جواب: يكي از نواقص بزرگ و جبران ناپذير انسان كه گاه به صورت يك غريزه نفساني بروز مي كند و وجدان خير انديش و آگاه را به زنجير مي كشد و انسان را از رسيدن به آمال و آرزوهاي حقيقي زندگي باز مي دارد، «حسد» يا بدخواهي است، شخص حسود نمي تواند كسي را در آغوش آسايش مشاهده كند و ...

حسد عبارت است از تمناي زوال نعمت از انسان ديگر و ضد آن، نصيحت است؛ يعني خواستن نعمتي براي مسلماني كه صلاحش در آن است. و از  بدترين صفات اخلاقي محسوب مي شود و سرچشمه نخستين گناه بر روي زمين مي باشد زيرا باعث قتل هابيل شد.[1] و به دنبال «حسد» تكبّر و غيبت و ظلم و دروغ و… مي ...

در ابتدا حسد را توضيح مي‌دهيم و سپس عوامل ايجاد كنندة  آن را بيان مي‌كنيم و در نهايت راه‌هاي رفع و درمان آن‌را بيان مي‌كنيم. حسد چيست؟حسد يعني آرزوي اين‌كه نعمتي كه برادر و يا خواهر مسلمان ما دارد و آن نعمت به نفع و صلاح اوست از دست او برود و محروم از آن نعمت شود و اگر بخواهد ...

روشن شدن پاسخ اين سؤال، در گرو حلّ برخي از پرسش‌هاي پايه‌اي‌تر مي‌باشد كه بدون بدست آوردن يك موضع مشخص در قبال آن پرسشها، پاسخ سؤال نيز روشن نخواهد شد.1. اولين پرسش اين است كه: چه تفاوتي ميان طبيعت انسان و شخصيت انسان وجود دارد؟دانشمندان ميان طبيعت انسان و شخصيت او تفاوت‌هايي فراواني را بيان كرده‌اند كه از دقّت در ...

مقدمهيكي از صفات ناپسند انسان‌ها حسد است و كمتر كسي يافت مي‌شود كه از آن، پيراسته باشد. حسد، ‌هم براي فرد زيان دارد و هم براي جامعه. علماء اخلاق آن را يكي از نكوهيده‌ترين صفت ها شمرده‌اند؛ زيرا كه زيان حسد، دو جنبه دارد: از طرفي به شخص حسود زيان مي‌رساند و از طرفي، كسي را كه به او حسد ...

كلام را با بياني از امام صادق(عليه السلام) آغاز مي كنيم كه فرمود: «پايه هاي كفر سه چيز است: طمع، استكبار و حسد. طمع، آدم را واداشت تا از «شجره ممنوعه» بخورد، استكبار شيطان را از سجده بر آدم با آن كه خدا او را بدان امر نموده بود، بازداشت و حسد باعث شده تا يكي از پسران آدم، ديگري ...

غرور از جمله بيماري هاي اخلاقي است كه هم در دنيا و هم در آخرت پيامدهاي منفي و زيانبار براي انسان به همراه دارد. در آيات قرآن و روايات ائمه اطهار ـ عليهم السّلام ـ به آثار و پيامدهاي اين صفات تصريح شده و آمده است كه انسان ها در طول تاريخ به سبب اين صفت پست و نامطلوب به ...

غرور به معناي فريب خوردن و فريفته شدن، منشاء بسياري از آفات و شرور است كه موجب بدبختي انسان مي شوند. هر كه بر اين باور باشد كه در راه درست است و كار نيك انجام مي دهد و در واقع چنين نباشد؛ بلكه كارها و باورهايش بر باطل باشد، مغرور است. از آنجا كه بيشتر مردم به خود گمان ...

شناسايي صفات مثبت و منفي خود و خودشناسي گام ارزنده اي در جهت خود سازي است و در واقع چنين بايد گفت كه اين شناخت به ما قدرت مي بخشد، قدرتي كه با صفات مثبت وجوديمان به جنگ صفات منفي برويم و با تقويت ابعاد مثبت خود آنها را از بين ببريم.[1] جستجو از موانع رشد نيز خودگام ديگري در ...

مقدمهتكبر و خود بزرگ‌بيني، شهرت طلبي و غرور از جمله بيماري‌هاي اخلاقي است كه هم در دنيا و هم در آخرت پيامدهاي منفي و زيانبار براي انسان به همراه دارد. در آيات قرآن و روايات ائمه اطهار ـ عليهم السّلام ـ  به آثار و پيامدهاي اين صفات تصريح شده و آمده است كه انسان‌ها در طول تاريخ به دليل اين ...

براي روشن شدن تفاوت كبر و تكبر در انسان و در خداوند متعال، ابتداء بايد معنا و مفهوم كبر و تكبر و انواع كبر و فرق كبر با عُجب بيان شود  تا بعد واضح شود كه صفت متكبر در خداوند صفت ناپسندي نيست. معناي كبر در مورد انسانكبر، استكبار و تكبر عبارت است از حالت نفساني و رواني كه آدمي ...

تكبر و خود بزرگ بيني يعني كسي خود را بهتر و بالاتر از ديگران بداند. اين خصلت يكي از پليدترين خصيصه ها است و يكي از زشت ترين خوي انسانها شمرده مي شود. تكبر بر دو قسم است:1. گاهي انسان بخاطر وجود اين خصلت تسليم حق نمي شود و زير بار تكليف و انجام مراسم عبادي نمي رود، اين نوع ...

تكبر از گناهان بزرگ و زمينه ساز شرك به خداوند و دشمني با ديگر همنوعان است. اگر انسان بتواند اين بيماري را درمان كند، از بسياري گناهان و رفتارهاي ناپسند در امان خواهد بود،حال مفهوم تكبر و راه‌هاي درمان آن را بيان مي‌كنيم. تكبرمعناي تكبر اين است كه فردي با رفتار و كردار خود وانمود كند كه از ديگران برتر ...

پاسخ شما اين سئوال در ضمن مطالب زير بيان مي‌شود:1. آداب سخنوري:الف. شنونده: اگر دقت كنيم، مي بينيم كه در كلاس درس دانش آموزان و يا دانشجويان به گونه‌اي مي نشينند كه همگي، چهره استاد را ببينند و يا در جلسات سخنراني و يا نماز جمعه، نمازگزاران و شنوندگان سعي دارند زودتر به جلسه حاضر شوند تا چهرة سخنران را ...

بهتر است قبل از ورود به بحث حديثي كه غرور و تكبر را براي زن جايز دانسته ذكر شود و سپس به شرح و توصيف حديث و در نهايت به اين سؤال كه آيا تكبر حرام است يا خير پرداخته شود.دو واژه تکبر و غرور از اصطلاحات قرآني و حديثي هستند كه در فارسي استعمال مي شوند. لفظ غرور در ...

1. نذر چيست؟نذر آن است كه انسان خود را ملتزم کند كه كار خيري را براي خدا بجا آورد يا كاري را كه نكردن آن بهتر است براي خدا ترك نمايد.[1]بنابراين نذر يكي از عقود اسلامي است كه با خواندن صيغه خاصي بايد انجام شود، لذا برخي علما گفته‌اند: لازم نيست صيغه نذر به عربي خوانده شود، پس اگر بگويد ...

در پاسخ به سؤال جناب عالي نكاتي را اشاره مي‌نماييم.الف: از مسايلي كه به هنگام خواب شب بايد مورد توجّه قرار گيرد تا از ثمرات و بركات خواب بهره‌برداري كنيد و از آفات آن دور بمانيد اين است كه شب‌ها زياد نخوابيد چراكه حضرت رسول ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمودند: مادر حضرت سليمان به او گفت: شب‌ها ...

در ابتدا بايد گفت: انگيزه ها و عواملي كه موجب مي شود يک انسان در حق كسي دعاي شر بكند و او را لعن و نفرين نمايد، متفاوت است؛ لذا به حَسَب موارد، صحت و عدم صحت نفرين و استجابت و عدم استجابت آن نيز فرق خواهد كرد كه به سه مورد اشاره مي شود:1. اگر با انگيزة ديني كسي ...