همه

آیا توبه با عدل خدا می سازد؟ گر خدا حق دیگران «حق الناس» را ببخشد و از ستم مردم به یکدیگر صرف نظر کند، خلاف عدل است… وحال آنکه خدا از حق مردم نمی‌گذرد مگر خود صاحب حق بگذرد. ولی خدا از حق خود اگر بخواهد می‌گذرد. درباره توبه نیز باید گفت، توبه ارکانی دارد که بدون آن‌ها توبه حقیقی ...

اما و اگرهای رؤیت ماه بحث اصلى آن است كه هرگاه دوره طبیعى ماه جدید آغاز شده باشد، ولى ما نتوانیم آن را ببینیم یا در شهرى رؤیت ماه حاصل شود، اما در شهر دیگرى دیده نشود، چه باید كرد. اگر ندیدن ماه در شهرى فقط به سبب ابرى بودن هوا باشد، رؤیت ماه در شهر دیگرى براى ساكنان شهر ...

سیره عملی علما در ماه رمضان (1) این عالم جلیل القدر از بستگان مرحوم شیخ مرتضی انصاری و از مراجع نامدار خوزستان و حافظ قرآن مجید بوده است. درباره ی او نوشته‌اند: او با آن همه مشاغل درسی و… عبادات موظفه‌ی خود را که از سنّ بلوغ مشغول به آن‌ها بود، ترک ننمود. او گذشته از نوافل شبانه‌روزی و قرائت ...

ماه رمضان، ماه سخن گفتن عبد با ربّ در اين ماه ديگر هيچ حجابي نيست. يعني از ناحيه خداوند نسبت به بندگانش هيچ حجابي نيست. هيچ دري بسته نيست؛ اصلاً و ابداً. تمام درب ها باز است. اگر بخواهيم اين را تنزّل بدهيم بايد بگوييم، هر تقاضايي -اگر متناسب با دربي از درب هاي رحمت الهي باشد اين تقاضا به ...

سؤال روز صد و هفتادم تولد چگونه اسباب بازیهایی ایمن برای کودک انتخاب کنیم؟ انتخاب اسباب بازی از جمله مواردی است که بایستی با دقت انجام شود، در این مقاله به نکته هایی در این زمینه اشاره شده است. چگونه اسباب بازیهایی ایمن برای کودک انتخاب کنیم؟ تمام اسباب بازیهایی که برای نوزاد یا کودک تازه به راه افتاده خود ...

خدمات اجتماعى امير مؤمنان على (ع) در دوران خلفاء دوران بازدارى امير مؤمنان على (ع) از تصدى خلافت، دوران تقاعد و كناره گيرى آن حضرت از ساير شئون جامعه ى اسلامى نبود، بلكه در اين فترت، امام (ع) به انجام خدمات علمى و اجتماعى بسيارى موفق شد كه تاريخ نظير آنها را براى ديگران ضبط نكرده است خدمات اجتماعى امير ...

احرامي از خاك و خون از جمله موضوعات خاص و منحصر به فرد حضرت سيد الشهدا(ع)، حج ايشان است، در مقابل بيت ا… الحرام. همانگونه كه واجب است حج بيت ا… الحرام بجا آورده شود همچنين مستحب است حج سيد الشهدا(ع) كه همان زيارت ايشان است، بجا آورده شود، گر چه بعضي فقها آن را براي يكبار، واجب مي دانند ...

حضرت سيد الشهداء (ع) سبب نجات و شفاعت در دائيل ملك تا حال شنيده ايد كه هيچ يك از انبيا و اوصيا(ع) حين ولادتش سبب نجات و شفاعت شود، اول براي «دردائيل» چونكه دردائيل ملك، برايش شانزده هزار پر بود و ميانه ي هر پري تا پر ديگر به قدر مسافت ميان زمين و آسمان راه بود. يك روزي در ...

قدرت اشك بر حسين(ع) حضرت علي بن الحسين حضرت امام سجاد(ع)، در طول حيات مباركشان، پس از شهادت پدر، روزگار را در حزن و اندوه و اشك مي گذراندند. روزها روزه دار شب ها به نماز قيام مي كردند، و چون افطار مي نمودند، طعام شان، با اشك آن حضرت ممزوج مي گشت، و به افراد خود، كه او را ...

احكام رستوران ها و تالارهاي پذيرايي مسئله1.خوردن و آشاميدن چيز نجس، حرام است و نيز خورانيدن عين نجس به كودكان در صورتي كه ضرر داشته باشد حرام است، بلكه اگر ضرر هم نداشته باشد، بنابر احتياط واجب بايد از آن خودداري كند.(1) احكام رستوران ها و تالارهاي پذيرايي احكام رستوران ها و تالارهاي پذيرايي     پاك و نجس بودن ...

احكام و آداب عكاسي 1-س:عكس برداري از مناطق مقدسه و اماكن متبركه توسط بانوان غير مسلمان و مسافران غير مسلمان چه حكمي دارد؟ ج: اگر خلاف ضوابط و مقررات آنجا نباشد، اشكال ندارد؟(1) احكام و آداب عكاسي احكام و آداب عكاسي     تخلف از مقررات   1-س:عكس برداري از مناطق مقدسه و اماكن متبركه توسط بانوان غير مسلمان و ...

احكام هتل داري اتاق ها و ساير امكانات رفاهي هتل بايد به گونه اي ساخته شود كه هنگام بهره برداري از هتل، موجب انجام كار حرام و خلاف شرع نشود، به طور مثال راهروها و راه پله ها نبايد تنگ و باريك باشد، زيرا دراين صورت در هنگام رفت و آمد باعث اختلاط زنان و مردان نامحرم مي شود و ...

اسرار وقوف در عرفات اميرالمؤمنين امام علي(ع)درباره راز وقوف در عرفات فرمود: عرفات خارج از مرز حرم است و مهمان خدا بايد بيرون دروازه، آنقدر تضرع كند تا لايق ورود حرم شود.(1)ازاين رو شب و روز عرفه دعاهاي مخصوص دارد كه جزو فضايل برجسته و وظايف مهم روز عرفه است. بنابراين، خداوند اين گونه مهمانان خود را براي ورود در ...

حل المسائل نماز همانطور كه مي دانيد و در احاديث اهل بيت(ع)آمده است، نماز كليد بهشت است. ستون خيمه دين شمرده شده و از همين رو نماز ما نماد دينداري و ميزان عبوديت و بندگي ماست. فرض كنيد افسر راهنمايي و رانندگي جلوي ماشين ما را بگيرد و از ما گواهينامه بخواهد، ما اگر دهها مدرك علمي و تخصصي مانند ...

استقبال از ‌ماه‌ رمضان در خانه ماه رمضان ماهی پر خیر و بركت است، اما در این ماه كارهای خانه هم بیشتر از ماه‌های دیگر است یا شاید بهتر باشد بگوییم نوع و زمان كارها با كارهایی كه در ماه‌های دیگر انجام می‌شود قدری متفاوت است؛ از جمله آماده كردن غذاهایی برای افطار و سحر كه هم افراد خانواده آن ...

معنا، انواع و شرايط وجوب و صحت روزه “روزه ” در شرع مقدس اسلام آن است كه انسان در تمام روز (از طلوع فجر تا مغرب) با قصد اطاعت از فرمان خداوند از خوردن و آشاميدن و چيزهاي ديگري كه به تفصيل گفته خواهد شد خودداري كند. معنا، انواع و شرايط وجوب و صحت روزه معنا، انواع و شرايط وجوب ...

سرّ تأثير نماز و روزه بر دعا ريشه كار چيست كه صوم و صلاه روي دعا اثر مي گذارند؟ سرّ آن چيست؟ سرّش اين‎ است كه اين كارها، روح عبد را از نظر اتصال به ربّش تقويت مي كند كه اين اتصال به خدا اهمّ امور در دعا است؛ يعني “انقطاع عَن غير الله و اتصال بالله تعالي “. اخلاص ...

خوش شانسی یا بدشانس؟! چیزی به نام شانس در دین اسلام وجود ندارد و هر اتفاقی می‌افتد بر اساس عواملی است که ما قادر به درک آن‌ها نیستیم فقط به ظاهر می‌نگریم در صورتی که در پنهان عواملی وجود دارد . خوش شانسی یا بدشانس؟! خوش شانسی یا بدشانس؟!     آیا واقعاً شانس وجود دارد؟!   اصلاً چیزی به ...

توصیه های مقام معظم رهبری در ماه رمضان تلاوت قرآن همراه با تأمل : دوستان سعی کنند در همه اوقات – به خصوص در ماه رمضان – تلاوت قرآن را از یاد نبرند. قرآن نباید از زندگی‌تان حذف شود. تلاوت قرآن را حتماً داشته باشید؛ هر چه ممکن است. تلاوت قرآن هم، با تأمل و تدبر اثر می‌بخشد. تلاوت عجله‌یی ...

اسرار و فوايد علمي روزه بر جسم و روح انسان نقش روزه در سلامت انسان از اهميت بسزايي برخوردار است و در روايات اسلامي از آن به عنوان بزرگترين نعمت ياد شده است و بسياري پزشكان و صاحب نظران به فوايد آن پرداخته اند. . اسرار و فوايد علمي روزه بر جسم و روح انسان اسرار و فوايد علمي روزه ...

عيد غدير در سيره ائمه معصوم (ع) واقعه غدير حادثه اي تاريخي نيست كه در كنار ديگر وقايع بدان نگريسته شود، غدير تنها نام يك سرزمين نيست. يك تفكر است، نشانه و رمزي است كه از تداوم خط نبوت حكايت مي كند. غدير نقطه تلاقي كاروان رسالت با طلايه داراي امامت است و اهميت دادن به غدير، اهميت دادن به ...

زمزمه زمزم پرده كعبه از ابريشم خالص سياه رنگ تهيه شده است. اين پارچه 14 متر ارتفاع دارد. از بالاي آن ناحيه «كمر بند» پرده وجود دارد كه 95 متر عرض و 45 متر طول دارد و شامل 16 قسمت بوده و پرده را از هر طرف احاطه مي كند. كمربند به صورت طرح برجسته دوخته شده و به وسيله ...

تزكيه و تعليم و تربيت از ديدگاه قرآن (1) بازخداوند در سوره نساء خطاب به پيغمبر(ص)مي فرمايد: الم تر الي الذين يزكون انفسهم بل اللّه يزكي من يشاء و لا يظلمون فتيلا (نمي بيني كساني خويشتن را مي ستايند. خداوند هر كه را بخواهد مي ستايد و به كسي به اندازه رشته هسته خرمايي ظلم نمي شود.) تزكيه و تعليم ...

«راه روشن خداشناسي» يكي از راه هاي همگان و عمومي «خدا شناسي» توجه و انديشه در نشانه هاي كوچك و بزرگ و گوناگون و فراوان خداوند در جهان طبيعت است. اين راه روشن سبب بيداري فطرت انسان و دلدادگي او به آفريدگار حكيم بوده و بيانگر صفات حيات و علم و قدرت مطلق پروردگار مي باشد. مطالعه و تفكر در ...

اسرار بسم اللّه… چون بسم اللّه الرحمن الرحيم نازل شد رسول خدا(ص) فرمودند: اولين مرتبه نزول اين آيه «بسم اللّه» بر حضرت آدم(ع)بود كه پس از شنيدن آن گفت: ذريه من ايمن از عذاب هستند مادامي كه اين آيه را قرائت كنند سپس اين آيه بالا برده شد. اسرار بسم اللّه… اسرار بسم اللّه…     داستان هايي از بسم ...

تأملي در موضوع شناسي غنا (1) در اين مقاله با نگاهي اجمالي به نظرات فقيهان درباره ي حكم غنا، موضوع غنا مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است؛ زيرا پرداختن به حكم غنا نيازمند تبيين جامع موضوع آن است . از اين رو نخست مفهوم غنا را از حيث لغت و اصطلاح، تبيين و سپس مهم ترين تعريف هاي فقيهان ...

تأملي در موضوع شناسي غنا (3) مشهور فقيهان در تعريف غنا گفته اند غنا، كشيدن صدايي است كه مشتمل بر ترجيع طرب آور باشد.(1) به نظر مي آيد كه اكثر فقيهان تعريف ياد شده را پسنديده اند. دراين تعريف دو واژه در تحقق غنا دخيل دانسته شده است: يكي واژه ي ترجيع، و ديگري واژه ي طرب. تأملي در موضوع ...

تأملي در موضوع شناسي غنا (2) صاحب جواهر از برخي فقيهان نقل مي کند كه آنان به آوردن واژه ترجيع در تعريف غنا اكتفا كرده و گفته اند غنا، ترجيع صدا و كشيدن آن است. (1) وحيد بهبهاني نيز نقل كرده است كه برخي گفته اند غنا صداي مشتمل بر ترجيع است .(2) تأملي در موضوع شناسي غنا (2) تأملي ...

تأملي در موضوع شناسي غنا (4) برخي غنا را آوازِ با ترجيعي مي دانند كه متناسب با مجالس لهو خوانده شود، چنانكه در تعريف خود چنين آورده اند: «الغناء المحرّم عبارة عن الصوت المرجّع فيه علي سبيل اللهو و الباطل و الاضلال عن الحق، سواء تحقق في كلام باطل أم في كلام حق».(1) تأملي در موضوع شناسي غنا (4) تأملي ...

پژوهشي در فقه اراضي: احياي موات (1)* در تعطيلات ماه مبارك رمضان (شب شنبه، سوم تا هفدهم رمضان 1391 قمري و نوامبر و اكتبر 1971 ميلادي) شهيد سيد محمد باقر صدر، سلسله جلساتي را درباره ي احياي اراضي موات برگزار كرد. پژوهشي در فقه اراضي: احياي موات (1)* پژوهشي در فقه اراضي: احياي موات (1)*   نويسنده: سيد محمد باقر ...

پژوهشي در فقه اراضي: احياي اموات(2) افزون بر دلايل گذشته، بايد ديد كه آيا دليل ديگري بر خلاف دلايل «مالكيت اراضي موات توسط امام» وجود دارد يا خير. در اين مورد مي توان دليلي را ذكر كرد كه مخالف عموم مالكيت امام است، يعني رواياتي كه مي گويد: اراضي كه «عنوتاً»(به زور و با جهاد) گرفته شده، مال مسلمانان است. ...

پژوهشي در فقه اراضي: احياي اموات(4) كوشش ششم: پس از تعارض دسته اوّل و چهارم روايات، مي بايد به «ترجيحات» مراجعه كرد. در باب تعارض، دو ترجيح وجود دارد: موافقت با كتاب (قرآن) و مخالفت با عامه (اهل سنت) كه هر دو مقتضي تقديم دسته نخست روايات است. پژوهشي در فقه اراضي: احياي اموات(4) پژوهشي در فقه اراضي: احياي اموات(4) ...

پژوهشي در فقه اراضي: احياي اموات (3) با مقايسه ي اين چهار دسته روايات، دسته ي دوم را با هيچ يك از انواع روايات ديگر، مخالفت نمي يابيم، زيرا تمامي حقوق را بيان و ثابت مي كند. چنين سخني، ‌همگون با ديگر روايات است. پس تعارض بدوي بين دسته ي اول، سوم و چهارم است كه پنج راه حل براي ...

حجيت ذاتي بناهاي عقلايي و تأثير آن در فقه و اصول اغلب امارات اصولي و قواعد فقهي از بناهاي عقلايي به شمار مي روند، بناي عقلا بنابر قول مشهور، رفتار جمعي عقلاي عالم است و بدون تقرير معصوم واقعيتي را ثابت نمي كند. نوشتار حاضر بر اين باور است كه تمام بناهاي عقلايي منشأ حقيقي داشته و به عقل اضطراري ...

حجيت ذاتي بناهاي عقلايي و تاثير آن بر فقه و اصول (3) همان طور كه علامه از سيره هاي عقلايي با تعبير «فلا يخالفه انسان بالفطرة»(1) ياد مي كند، حضرت امام خميني نيز در بياني مشابه مي نويسد: «فانه من فطريات العقول».(2) مقصود از فطريات العقول يا عدم مخالفت فطري چيست؟ آيا اگر امري صرف قرارداد باشد و واقعيتي وراي ...

حجيت ذاتي بناهاي عقلايي و تاثير آن در فقه و اصول (2) 1.بناي عقلا از آن جهت كه معاصر با معصوم (ع) باشد و از تقرير يا اذعان امام (ع) موافقت و يا مخالفتش معلوم شود، و يا پس از معصوم (ع) به وجود آيد و تقرير امام (ع) نسبت به آن روشن نباشد، به سيره ي معاصر و مستحدثه ...

حجيت ذاتي بناهاي عقلايي و تاثير آن در فقه و اصول (5) بر اساس آنچه گذشت، سيره ي عقلا مبسوق به حكم اضطراري و بديهي عقل است و چون اين حكم بديهي است، از شدت روشني مخفي مانده و تنها سيره ي عملي نمود يافته است. بنابراين هر جا سيره اي شكل بگيرد، گواه بر وجود حكم مبرهن عقلي است. ...

حجيت ذاتي بناهاي عقلايي و تاثير آن در فقه اصول(4) چنانچه بيان شد، بازگشت بناهاي عقلايي به بداهت هاي عقلي است، ولي جاي اين سؤال باقي است كه چرا اين نكته مورد غفلت قرار گرفته و مشهور علما به عدم الردع قائل شده اند!؟ حجيت ذاتي بناهاي عقلايي و تاثير آن در فقه اصول(4) حجيت ذاتي بناهاي عقلايي و تاثير ...

حجيت ذاتي بناهاي عقلايي و تاثير آن در فقه و اصول(6) اين جمله كه «اصول، دانشي عقلايي است»، در ميان علما اصولي معروف و شناخته شده است. هر كسي كه با كتب اصولي آشنايي داشته باشد، واژه هايي مانند «بناء العقلاء» و «سيره العقلاء» را بسيار ديده است. گاه اين واژه صدهابار در يك دوره ي اصول استفاده مي شود ...

گونه هاي تاثير اخلاق در فقه و اجتهاد(2) فقيه مراحلي را طي مي كند تا به استنباط حكم شرعي مي رسد. آموزه هاي اخلاقي ممكن است در هر يك از مراحل، تأثيرگذار باشد كه در اين جا نقش آموزه هاي اخلاقي در بررسي سندي، دلالي و در هنگام تعارض را بررسي مي كنيم: گونه هاي تاثير اخلاق در فقه و ...

گونه هاي تأثير اخلاق در فقه و اجتهاد(1) بررسي بيروني و فلسفي علم فقه و شيوه ي اجتهاد را از زواياي گوناگوني ميتوان به انجام رساند. يكي از آنها بررسي تأثيري است كه علم اخلاق و خصلت هاي اخلاقي ميتواند بر فقه و اجتهاد داشته باشد. در اين مقاله تلاش شده است تا صورت هاي مختلف نقش علم اخلاق، آموزه ...

گونه هاي تاثير اخلاق در فقه و اصول(4) افتا خبر دادن از نظر استنباطشده ي فقهي است. گاهي فقيه پس از بررسي ادله، ديدگاه فقهي را استنباط مي كند، ولي به ملاحظاتي از فتوا دادن خودداري مي كند. گاهي اين ملاحظات منطقي، و گاهي غير موجه مي نمايد. بي ترديد صفات اخلاقي فقيه نيز در اين زمينه مؤثر است. مثلاً ...

گونه هاي تاثير اخلاق در فقه و اجتهاد(3) 3.تقدم استنباط فقهي بر آموزه هاي اخلاقي از نظر دلالت: گاهي ادله اي كه حكم فقهي را ثابت مي كند، از نظر دلالت بر ادله اي كه آموزه ي اخلاقي را به اثبات مي رساند، تقدم دارد. مثلاً دلالت دليل حكم فقهي، قوي تر از دلالت دليل آموزه ي اخلاقي است، مثلاً ...

استناد فقهي به «تحف العقول»*(2) نكته ي ديگر، مصادر مورد استفاده در تحف العقول است. دو سه تا از مصادري را كه از اين كتاب مي توان درآورد اسم برده است؛ اولين مصدر «آداب اميرالمؤمنين (ع)» است كه آقاي خدامي با يك شرحي كه در اول كتاب آورده اند، اين كتاب را احيا و چاپ كرده اند. استناد فقهي به ...

استناد فقهي به «تحف العقول»*(1) كتاب «تحف العقول» يكي از مستندات «وسائل الشيعه» است. مرحوم شيخ حر عاملي «تحف العقول» را از كتب مشهور شيعه مي شمارد و روايات آن را حجت مي داند. آيت الله مددي يكي از علماي متوجه به جريان تاريخي حديث و كتاب هاي آن است. از اين رو بر آن شديم تا تحليل ايشان را ...

اهداف آموزه هاي فقهي با تأكيد بر ديدگاه شهيدين* نشست علمي اهداف آموزه هاي فقهي با تأكيد بر ديدگاه شهيدين (ره)، از سلسله نشست هاي گروه فلسفه فقه است كه به همت پژوهشكده فقه و حقوق و كنگره شهيدين در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي با حضور دو تن از انديشوران و صاحب نظران حوزه علميه قم: حجت الاسلام و ...

نگاهی به حقوق حیوانات در اخلاق محیط زیست اسلام از منظر نهج البلاغه برخی از متفکران معاصر غرب بر این عقیده اند که ادیان، از جمله اسلام، عامل اساسی تخریب و ایجاد بحران محیط زیست اند. این مقاله با ردّ این ادعا، اثبات می کند اخلاق زیست محیطی که غربی ها در دوره ی معاصر در نگاهی به حقوق حیوانات ...

ارزش هاي اخلاقي و خودگرايي روان شناختي (2) فيلسوفان، زماني تقريباً همگي، خودگرايي روان شناختي را پذيرفته بودند، ولي امروزه بعضي از فيلسوفان آن را رد مي کنند. دليل رد، در مدعاي اصلي خودگرايي روان شناختي نهفته است که مي گويند: «همه انسان ها در خدمت نفع شخصي خودشان هستند». ارزش هاي اخلاقي و خودگرايي روان شناختي (2) ارزش هاي ...

ارزش هاي اخلاقي و خودگرايي روان شناختي (1) هنري سيجويک خودگرايي را نظريه اي اخلاقي مي داند که شبيه سودگرايي است. سودگرايان بر آن هستند که فرد بايد درصدد حداکثر کردن خير و خوبي همه يا بيشتر انسان ها در جهان باشد. اما خودگرايان معتقدند که تنها خوبي اي که فرد بايد در پي آن باشد، خوبي خود اوست. اين ...

قله ي حرکت انسان و مقصد رشد اخلاقي معنوي (2) قرب به خدا يعني ارتباط بيشتر با حقايق عالم؛ ارتباطي از نوع آگاهي به آن، که مستلزم قدرت تصرّف در آنها نيز هست. قرب به خدا يعني حيات برتر و حيات طيب. مفهوم حيات با مفهوم قله ي حرکت انسان و مقصد رشد اخلاقي معنوي (2) قله ي حرکت انسان ...