همه

سیلان روح پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) در دست حضرت علی (علیه السلام)«1» حضرت علی (علیه السلام) در نهج البلاغه می فرماید: «هنگام فوت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم، روح وی در دستم جاری شد و آن را به چهره خود مالیدم». عالمان اسلامی، در طول تاریخ، سیلان روح پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) ...

مفهوم شناسی مخالفت و موافقت حدیث با قرآن «3» 1. عبد الله بن عمر، از ابن عباس و او از عمر نقل می کند که پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) بازماندگان مرده را از گریه بر مرده نهی کردند؛ زیرا مرده از گریه بر او معذب می شود. مفهوم شناسی مخالفت و موافقت حدیث با قرآن «3» نویسندگان: ...

سیلان روح پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) در دست حضرت علی (علیه السلام)«2» بنابر آنچه در قسمت قبل این مقاله ذکر شد، از نظر من تفاسیر یاد شده، صحیح نیست. تفسیر درست- که با متون دینی سازگار است و اشکال و محذور عقلی هم در بر ندارد- این است که منظور سیلان روح پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) ...

روش سیّد رضی رحمه الله در مواجهه با مجازات روایی در «المجازات النبویه» «1» وقوع مجاز در روایات، به اقتضای بشری بودن زبان آنها و به مثابه یکی از ابزارهای انتقال معانی گسترده و راه های فهم صحیح متون روایی، امری مسلّم است؛ چنان که غالب علمای اسلامی، روش سیّد رضی رحمه الله در مواجهه با مجازات روایی در «المجازات ...

روش سیّد رضی رحمه الله در مواجهه با مجازات روایی در «المجازات النبویه» «3» یکی دیگر از راه های فهم معانی مجازی که سید رضی رحمه الله آن را به کار گرفته است- استفاده از روایات هم مضمون به مثابه شواهد روایی است. سید رضی رحمه الله در مقام تبیین مجاز روش سیّد رضی رحمه الله در مواجهه با مجازات ...

روش سیّد رضی رحمه الله در مواجهه با مجازات روایی در «المجازات النبویه» «2» چنان که گفتیم سید رضی رحمه الله در المجازات النبویه، تعداد قابل توجّهی از روایات نبوی را- که به اعتقاد او بر سبیل مجاز وارد شده اند- گرد آورده و به توضیح مفهوم آنها پرداخته است. روش سیّد رضی رحمه الله در مواجهه با مجازات روایی ...

روش سیّد رضی رحمه الله در مواجهه با مجازات روایی در «المجازات النبویه» «4» چنان که گفتیم، سید رضی رحمه الله در المجازات النبویه بنا را بر ایجاز و خلاصه گویی نهاده و از این رو، در نقل روایات به ذکر موضع مجاز اکتفا کرده و در موارد بسیاری متن کامل روش سیّد رضی رحمه الله در مواجهه با مجازات ...

روش شناسی شرح فی ظلال نهج البلاغه «1» شرح فی ظلال نهج البلاغه محاوله لفهم جدید اثری غنی و گرانبار از شیخ محمد جواد مغنیه به شمار می رود. در این نوشتار کوشیده شده تا روش شناسی این شرح با استفاده از دو مؤلفه ای که روش شناسی شرح فی ظلال نهج البلاغه «1» نویسنده: محسن رفعت (1)   چکیده ...

روش شناسی شرح فی ظلال نهج البلاغه «2» روشی که شارح در شرح خود به کار گرفته، استفاده از گزاره ها و مؤلفه هایی است که سعی شده با استفاده از آنها سبک و شیوه شرح خود را بسازد. می توان گفت در این شرح به طور کلی از دو مؤلفه و گزاره استفاده شده است: روش شناسی شرح فی ...

روش شناسی شرح فی ظلال نهج البلاغه «3» شارح در برخی خطبه ها، نامه ها و یا حکمت ها که به نظر خود نیاز به توضیحی مجزا و مفصل دارد، با الهام از سخن امام و با عنوانی مناسب، کوشیده سخنان روش شناسی شرح فی ظلال نهج البلاغه «3» نویسنده: محسن رفعت (1)   2. گزاره به لحاظ محتوا (مؤلفه ...

روش شناسی شرح فی ظلال نهج البلاغه «5» این نکته را شارح، خود متذکر شده که شرح از اختصار کامل برخوردار است و تا جایی که می شود، از حاشیه پردازی پرهیز کرده است. البته چنان که گفتیم، تمام اهتمام وی بر این است که مراد کلام و روش شناسی شرح فی ظلال نهج البلاغه «5» نویسنده: محسن رفعت (1) ...

روش شناسی شرح فی ظلال نهج البلاغه «4» شارح در مواقعی که شبهاتی درباره ی سخن امام و یا در لابه لای بحث خود پیش می آید، با عبارت «تسأل» آغاز می کند و در ادامه با این لفظ «الجواب» و عباراتی مشابه می کوشد، شبهه وارد شده را روش شناسی شرح فی ظلال نهج البلاغه «4» نویسنده: محسن رفعت ...

بررسی آسیب تقطیع نادرست در روایات«1» تقطیع، به معنای جدا کردن بخشی از یک حدیث طولانی، متناسب با موضوعی خاص است. این امر هر چند بعد از تدوین جوامع روایی متداول شده و بیشتر خودنمایی می کند، پیش از تدوین بررسی آسیب تقطیع نادرست در روایات«1» نویسندگان: دکتر محمد علی مهدوی راد (1) و سید علی دلبری (2)   چکیده: ...

بررسی آسیب تقطیع نادرست در روایات«2» تقطیع به این اعتبار که در سخن چه کسی اتفاق افتاده، بر دو گونه است: گاهی تقطیع در کلام راوی و پرسش گر از معصوم (علیه السلام) رخ می دهد و گاهی هم در کلام خود معصوم (علیه السلام). بررسی آسیب تقطیع نادرست در روایات«2» نویسندگان: دکتر محمد علی مهدوی راد (1) و سید ...

بررسی آسیب تقطیع نادرست در روایات«4» دم ذکر روایت به صورت کامل، موجب تفاوت برداشت فقیهان از روایت می شود. شیخ طوسی رحمه الله در التهذیب و به دنبال آن، صاحب وسائل روایتی را به نقل از مرحوم کلینی ذکر نموده و بررسی آسیب تقطیع نادرست در روایات«4» نویسندگان: دکتر محمد علی مهدوی راد (1) و سید علی دلبری (2) ...

بررسی آسیب تقطیع نادرست در روایات«3» روشن است بسیاری از احادیث معصومان (علیهم السّلام) تقطیع شده و حدیث کامل آن به دست ما نرسیده است. تقطیع نادرست آثاری را در پی داشته است که به برخی از اینها اشاره می شود: بررسی آسیب تقطیع نادرست در روایات«3» نویسندگان: دکتر محمد علی مهدوی راد (1) و سید علی دلبری (2)   ...

سید عبد الله شبر در نزاع اصولی و اخباری«1» یکی از جریان هایی که پس از دوره ای رکود، از اوایل سده یازدهم در لباسی تازه رونق یافت؛ جریان اهل حدیث بود. این جریان که با اجتهاد و انحصار برداشت ها در سبک و سیاق های سنتی سید عبد الله شبر در نزاع اصولی و اخباری«1» نویسنده: محمد مهدی مسعودی ...

سید عبد الله شبر در نزاع اصولی و اخباری«3» اخباریان منشأ اختلاف در اخبار امامیه را ناشی از تقیه می دانند، نه وضع اخبار از سوی دروغ پردازان (2)؛ چرا که اگر خبری هم به واقع وضع شده باشد، ائمه شیعه (علیه السلام) پیروانشان را سید عبد الله شبر در نزاع اصولی و اخباری«3» نویسنده: محمد مهدی مسعودی (1)   ...

سید عبد الله شبر در نزاع اصولی و اخباری«2» اخباریان به صحت جمیع احادیث کتب اربعه حدیثی امامیه (2)، بلکه غالب احادیث کتب حدیثی معتقدند. (3) آنها وجود روایات کذب را در کتب اربعه نفی می کنند؛ زیرا این کتب برگرفته از اصولی هستند سید عبد الله شبر در نزاع اصولی و اخباری«2» نویسنده: محمد مهدی مسعودی (1)   ب. ...

سید عبد الله شبر در نزاع اصولی و اخباری«5» در حالی که مکتب اصولی، اصل را در احکام، اباحه می داند، اخباریان عقاید مختلفی دارند. برخی در موارد عدم ورود حکم شرعی، توقف یا احتیاط را واجب می دانند. برخی نیز اصل را اباحه و سید عبد الله شبر در نزاع اصولی و اخباری«5» نویسنده: محمد مهدی مسعودی (1)   ...

سید عبد الله شبر در نزاع اصولی و اخباری«4» از نگاه اخباریان اجماع، به مفهوم اصولی آن، حجت نیست. (2) حتی اخباریان معتدلی چون بحرانی و فیض کاشانی نیز اجماع را به عنوان یکی از ادله استنباط بر نمی تابند. (3) آنها تنها اجماع اصحاب معاصر سید عبد الله شبر در نزاع اصولی و اخباری«4» نویسنده: محمد مهدی مسعودی (1) ...

شناخت رجالی «ابوحمزه ثمالی» «1» «ثابت بن دینار ابوحمزه ثمالی أبوصفیه (م150ق)» بی شکّ، یکی از بزرگ ترین راویان احادیث تربیتی، اخلاقی و دعایی در تاریخ حضور امامان شیعه علیهم السلام و از راویان نیمه دوم قرن اوّل و شناخت رجالی «ابوحمزه ثمالی» «1» نویسنده: سید محمّد صادق حسینی سرشت (1)   چکیده: «ثابت بن دینار ابوحمزه ثمالی أبوصفیه (م150ق)» ...

شناخت رجالی «ابوحمزه ثمالی»«3» از متقدّمان، نجاشی او را ثقه دانسته است. (2) از متأخران نیز علامه مجلسی وی را توثیق کرده است. (3) علامه مامقانی نیز از معاصران، پس از ذکر اقوال وی را با عبارت «ثقه ثقه»-(4) که شناخت رجالی «ابوحمزه ثمالی»«3» نویسنده: سید محمّد صادق حسینی سرشت (1)   بررسی وصف (حال رجالی) توثیق از متقدّمان، نجاشی ...

شناخت رجالی «ابوحمزه ثمالی» «2» أبوحمزه ثمالی، دارای هفت فرزند است. شش تن از آنها پسر و یکی دختر است. اسامی آنها بدین قرار است: «نوح»، «منصور»، «حمزه»، «حسین»، «محمد» و«علی». (2) درباره ی شناخت رجالی «ابوحمزه ثمالی» «2» نویسنده: سید محمّد صادق حسینی سرشت (1)   فرزندان أبوحمزه ثمالی، دارای هفت فرزند است. شش تن از آنها پسر و ...

شناخت رجالی «ابوحمزه ثمالی» «4» وی در طول حیات با برکت خود، از ائمه اطهار (علیهم السّلام) به نقل روایاتی همت گماشته است که در کتابی به نام مسند أبی حمزه (2) گردآوری شده است. شناخت رجالی «ابوحمزه ثمالی» «4» نویسنده: سید محمّد صادق حسینی سرشت (1)   آثار مجموعه ی روایات وی در طول حیات با برکت خود، از ...

حدیث و محدثان شیعه حلب «2» با مطالعه اسناد روایات، نام «الحلبی» را در بسیاری از سلسله سندها می بینیم که به صورت مستقیم یا با واسطه، از چند امام معصوم نقل روایت کرده اند. آیه الله خویی رحمه الله در رجال خود گفته که حدیث و محدثان شیعه حلب «2» نویسنده: مرتضی وفایی   راویان و محدثان حلبی با ...

حدیث و محدثان شیعه حلب «1» این پژوهش بر آن است تا تاریخ حدیث این سرزمین را بکاود و با معرفی نقش آفرینان عرصه حدیث شیعه در حلب، فراز و فرودهای نقل و کتابت حدیث را در این دیار به تصویر کشد. حدیث و محدثان شیعه حلب «1» نویسنده: مرتضی وفایی   چکیده جاودانی حدیث شیعه مرهون تلاش های محدثان ...

حدیث و محدثان شیعه حلب «4» وی فاضلی دانشمند و فقیهی محقق و ثقه بوده است. او برادر سید ابو المکارم حمزه بن زهره، فقیه معروف و مؤلف کتاب غنیه النزوع است. البته خود وی نیز کتابی بنام الغنیه داشته است. حدیث و محدثان شیعه حلب «4» نویسنده: مرتضی وفایی   20. عبدالله بن علی بن زهره، ابوالقاسم حسینی حلبی ...

حدیث و محدثان شیعه حلب «3» ب. راویان و محدثان حلبی پس از عصر ائمه (علیهم السّلام) پس از عصر ائمه (علیه السلام)، بویژه در دوره حکومت آل حمدان بر شهر و منطقه حلب این ناحیه به مأوی و پناه گاه بسیاری از حدیث و محدثان شیعه حلب «3» نویسنده: مرتضی وفایی   ب. راویان و محدثان حلبی پس از ...

«علم »و «علماء» در زبان قرآن و احادیث (2) اینکه پیش از بررسی و ارزیابی آراء مذکور در فوق، لازم است توجه خوانندگان را به موضوعی که در تحقیقات ادبی مورد قبول همگان است جلب کنیم که بی عنایت به آن این بحث جابه جایی نمی رسد «علم »و «علماء» در زبان قرآن و احادیث (2) نویسنده: جلال متینی   ...

«علم »و «علماء» در زبان قرآن و احادیث (1) در این که در قرآن مجید بارها لفظ «علم» و مشتقات آن و از جمله «عالم» و «علماء» آمده است و در برخی از احادیث نبوی و امامان شیعه نیز بر ارزش «علم»، لزوم «طلب علم»، و «علم »و «علماء» در زبان قرآن و احادیث (1) نویسنده: جلال متینی   مقدمه ...

«علم »و «علماء» در زبان قرآن و احادیث (4) برای تکمیل این بحث باید بگوییم که در متون قدیمی نظم و نثر فارسی نیز کلمه ی « علم» عموماً به معنی علم دینی اعم از فقه، تفسیر و حدیث، و لفظ « عالم» عموماً به معنی فقیه، واعظ، آخوند و ملا بکار رفته است. مثال: «علم »و «علماء» در زبان ...

«علم »و «علماء» در زبان قرآن و احادیث (3) پس از کلینی، آراء حجه الاسلام محمد غزالی (450 تا 505 ق.)را که از بزرگان طراز اول عالم تسنن و جهان اسلام است درباره ی علم و عالم مورد مطالعه قرار می دهیم. «علم »و «علماء» در زبان قرآن و احادیث (3) نویسنده: جلال متینی   حجه الاسلام محمد غزالی پس ...

بررسی رجالی تصحیحات علامه حلی«1» تصحیحات علامه حلی نسبت به اسانید و طُرُق از جمله اموری است که از سوی برخی علمای متأخر به عنوان توثیقی عام معرفی شده است. علامه حلی، در خاتمه ی خلاصه‌الاقوال، به ذکر برخی طرق بررسی رجالی تصحیحات علامه حلی«1» نویسنده: جمال الدین حیدری فطرت (1)   بررسی رجالی تصحیحات علامه حلی، نسبت به اسانید ...

بررسی رجالی تصحیحات علامه حلی«3» سؤالی که به ذهن خطور می‌کند، این است که: اگر چه واضع تقسیم‌بندی جدید احادیث به چهار دسته ی: صحیح، حسن، موثق و ضعیف، سید بن طاووس و شاگردش علامه حلی بوده‌اند، ولی آیا خود این بزرگواران بررسی رجالی تصحیحات علامه حلی«3» نویسنده: جمال الدین حیدری فطرت (1)   بررسی رجالی تصحیحات علامه حلی، نسبت ...

بررسی رجالی تصحیحات علامه حلی«2» همان‌گونه که متذکر شدیم، برخی از صاحبان نظر، ضمن بررسی وثاقت راوی خاصی، به این قاعده استناد کرده و آن را دلیلی بر توثیق قلمداد کرده‌اند. این دسته، شرط خاصی را برای استناد به این قاعده یادآور نشده‌، بررسی رجالی تصحیحات علامه حلی«2» نویسنده: جمال الدین حیدری فطرت (1)   بررسی رجالی تصحیحات علامه حلی، ...

دیدگاههای رجالی اهل سنت درباره جابر جعفی «1» جابر بن یزید جعفی از اصحاب نامدار و مورد وثوق امام باقر و امام صادق (علیهم السلام) و از دانشمندان بزرگ شیعه ی امامیه در نیمه ی دوم قرن اول و نیمه ی اول قرن دوم هجری است. دیدگاههای رجالی اهل سنت درباره جابر جعفی «1» نویسندگان: دکتر محمود کریمی (1) سعید ...

دیدگاههای رجالی اهل سنت درباره جابر جعفی «2» چنان که ذکر شد، غالب و نه همه اهل تسنن او را تضعیف کرده و روایاتش را قابل قبول نمی‌دانند. دلایل تضعیف او از نظر آنان را می‌توان بدین شکل برشمرد: دیدگاههای رجالی اهل سنت درباره جابر جعفی «2» نویسندگان: دکتر محمود کریمی (1) سعید طاوسی مسرور (2)   بررسی و نقد ...

دیدگاههای رجالی اهل سنت درباره جابر جعفی «3» بیشتر مخالفان جابر، او را به کذب متهم کرده‌اند (3). ابو حنیفه او را اکذب (دروغگوترین) و ابن معین او را کذّاب (بسیار دروغگو) خوانده است (4). بخاری نیز، از شعبی چنین نقل کرده است: دیدگاههای رجالی اهل سنت درباره جابر جعفی «3» نویسندگان: دکتر محمود کریمی (1) سعید طاوسی مسرور (2) ...

خاتمیت و رابطه ی آن با امامت (1) در این جستار به رابطه ی میان خاتمیت در اسلام و نظریه ی امامت شیعی پرداخته شده است. خلاصه ی مدعای این مقاله این است که امامت تضمین کننده ی خاتمیت است و راز ماندگاری نظریه امامت و خاتمیت و رابطه ی آن با امامت (1)   نویسنده: سید مجید ظهیری*   ...

خاتمیت و رابطه آن با امامت (2) نظریه پردازی درباره ی خاتمیت یکی از علاقه مندی های مشترک روشنفکران دینی معاصر (به طور نمونه مرحوم اقبال لاهوری و دکتر عبدالکریم سروش) و عالمان نواندیش مسلمان خاتمیت و رابطه آن با امامت (2)     انواع نظریه ها درباره ی خاتمیت نظریه پردازی درباره ی خاتمیت یکی از علاقه مندی های ...

خاتمیت و رابطه آن با امامت (4) یکی از شبهات امروز در خصوص رابطه ی خاتمیت و امامت شبهه ی ناسازگاری در تعریف و تلقی از این دو اصل در تفکر شیعی است. استاد مطهری خیلی پیشتر از این که شبهه ی مذکور در خاتمیت و رابطه آن با امامت (4)     شبهه ی تعارض اصل خاتمیت و اصل ...

خاتمیت و رابطه آن با امامت (3) اصل خاتمیت اسلام از اصول مسلمی است که هیچ مسلمانی در آن تشکیک نمی نماید.«مسلمانان همواره ختم نبوت را امر واقع شده تلقی کرده اند، هیچ گاه برای آنها این مسئله مطرح نبوده که پس از خاتمیت و رابطه آن با امامت (3)     اصل خاتمیت در اسلام از منظر استاد مطهری ...

خاتمیت و رابطه آن با امامت (5) مفهوم شناسی آینده گرایی و انتظار در تفکر شیعی، فرجام اندیشی در تفکر دینی، آینده پذیری، آینده گزینی و آینده باوری، نگاه به آینده و آینده نگری در آموزه های قرآن و تعالیم اهل بیت علیهم السلام، خاتمیت و رابطه آن با امامت (5)     مهدویت و ماندگاری نظریه ی امامت شیعی ...

شریح در روزگار امیرالمؤمنین(ع) پس از قتل عثمان و در زمان تصدی خلافت توسط علی (ع) در سال 35 هـ، شریح هنوز در منصب قضای کوفه باقی بود.(1) در این هنگام قاضیانی که در زمان عثمان قاضی شهرها بودند، شریح در روزگار امیرالمؤمنین(ع)   نویسنده: علی اکبر خدایی   دیدگاه علی (ع) و چگونگی برخورد ایشان با شریح نسبت به ...

شریح قاضی و واقعه ی کربلا پس از انتشار خبر مرگ معاویه در کوفه، هواداران و شیعیان علی(ع) برای تصمیم گیری در خانه سلیمان بن صُرد خزاعی اجتماعی کردند و هفتاد تن از بزرگان آنها همچون: مسیّب فزاری، رفاعة بن شدّاد، شریح قاضی و واقعه ی کربلا   نویسنده: علی اکبر خدایی     دامنه دخالت شریح در قیام مسلم ...

کرامت آدمی در اسلام و اسناد سازمان ملل اصطلاح کرامت انسانی در اعداد مهم ترین مباحث عصر ما جای می گیرد. این مبحث در واقع بیانگر یکی از بحث برانگیزترین حوزه های مطالعه اندیشه ای در زمانه ما است. مطالعه مقوله کرامت انسانی، کرامت آدمی در اسلام و اسناد سازمان ملل نویسنده: نجمه روزی طلب   کرامت انسانی اصطلاح کرامت ...

رستگاری از منظر تطبیقی قرآن و عهد جدید به فرض این که انسان اشرف است و به قول مولانا:«آدمی کو می نگنجد در جهان»، کدام انگیزه سبب می شود تا به شأن انسانی خویش وفادار بماند؟ آیا رستگاری می تواند همان هدف شایسته و رستگاری از منظر تطبیقی قرآن و عهد جدید   نگارنده: هاجر خاتون قدمی/ استاد راهنما: دکتر ...

نگاهی به نخستین تفسیر جامع تشییع تفسیر تبیان شیخ طوسی بی هیچ اغراقی سر فصل تازه ای در تفسیر نویسی در جهان اسلام است. این اثر نخستین تفسیر کامل و جامع قرآن کریم در میان دانشمندان شیعی است. نگاهی به نخستین تفسیر جامع تشییع نویسنده: طاهره غلامی   زیر عنوان: مروری بر کتاب « شیخ طوسی و تفسیر تبیان» کمپانی ...

روایت گری داستان یوسف (ع) در قرآن: پی رنگ، مضامین، اشخاص داستان یوسف (ع) که در سوره ی دوازدهم بیان شده، از آن رو که داستانی روان و خوش خوان است؛ در کل قرآن نظیر و همتا ندارد. داستانی که در کم تر از صد آیه نقل شده (4)، سالهای بسیار را در هم فشرده؛ روایت گری داستان یوسف (ع) ...