همه

آیات موهم صدور گناه از حضرت سلیمان علیه‌السلام و پاسخ آنها آیا حضرت سلیمان گناهی مرتکب شده بود؟ به خاطر بیاور هنگامی را که عصرگاهان اسبان چابک تندرو را بر او عرضه داشتند، گفت: «من این اسبان را به خاطر پروردگارم دوست دارم (و می خواهم از آنها در جهاد استفاده کنم»! او همچنان به آنها نگاه می کرد) تا ...

آیات موهم صدور گناه از حضرت یونس(علیه السلام) و پاسخ آنها پاسخ به شبهاتی درباره حضرت یونس، حضرت زکریا و حضرت عیسی شبهه ای که در این آیه شده این است که: 1-آیا یونس در جداشدنش از قوم خود عجله نمود؟ 2-حضرت یونس(علیه السلام) از چه چیزی ناراحت و غضبناک شده بود که با شتاب از قوم خود خارج شد؟ ...

دلالت آیه مباهله بر خلافت بلافصل امیرالمؤمنین (1) یکی از دلایل متقن و مستند بر امامت و خلافت حضرت امیرالمؤمنین (علیه السّلام) آیه شریفه ی مباهله است. در این آیه خدای تعالی به پیامبرش دستور می دهد که مجادله کنندگان با حق را به مباهله فرا خوانَد تا هر دو گروه به همراه دلالت آیه مباهله بر خلافت بلافصل امیرالمؤمنین ...

دلالت آیه مباهله بر خلافت بلافصل امیرالمؤمنین (2) دلالت آیه ی مبارکه ی مباهله بر امامت و خلافت بلافصل امیرالمؤمنین (علیه السّلام) بررسی شد. در این جا با طرح برخی از مناقشات وارد شده بر دلالت آیه و ارائه ی پاسخ مناسب به این مناقشات، بحث را پی می گیریم. دلالت آیه مباهله بر خلافت بلافصل امیرالمؤمنین (2)   نویسندگان: ...

خلافت و نسبت آن با قرابت و صحبت حکمت 190 نهج البلاغه به دو گونه نقل شده است. در چاپ محمد عبده و صبحی صالح این گونه آمده است: « و اعجباه! أ تکون الخلافة بالصَّحابة و القَرابة؟» خلافت و نسبت آن با قرابت و صحبت   نویسنده: محدثه خسروی   زیرعنوان: ( بازخوانی حکمت 190 نهج البلاغه) درآمد حکمت ...

امام و قوای بصری اتان کولبرگ(2)، پژوهشگر، شیعه شناس معروف و پر اثر و استاد معاصر دانشگاه عبری اورشلیم در اسرائیل است که مدرک دکترای خود را از دانشگاه آکسفورد انگلستان، با تز دکترا با عنوان نگرش تشیع امامی به صحابه ی پیامبر امام و قوای بصری   نویسنده: اتان کولبرگ(1) مترجم: ابوالفضل حقیری قزوینی   اتان کولبرگ(2)، پژوهشگر، شیعه ...

ضرورت معرفت امام در این اثر مطالبی درباره معرفت و شناخت امام به نگارش درآمده که در نظام معرفتی، دینی و علمی و نیز نمادهای اجتماعی مسلمانان جایگاه مهمی دارد بر این اساس است که دانشمندان شیعه و سنی در اصل مسأله لزوم معرفت امام، ضرورت معرفت امام   نویسنده: حیدر مظفری   درآمد در این اثر مطالبی درباره معرفت ...

بررسی مفهوم امامت در خطابه غدیر تفسیر نادرست مفاهیم دینی که ناشی از عواملی چون بدفهمی یا غرض ورزی است، مشکلات و خطراتی جدی بر جامعه ی دین داران تحمیل می کند. برای جلوگیری از آسیب اعتقادی در اجتماع دینی، قبل از هر چیز نیازمند فهم صحیح بررسی مفهوم امامت در خطابه غدیر   نویسنده: علیرضا فرجپور   تفسیر نادرست ...

بازخوانی سوره مائده به دنبال چهره نفاق یکی از سؤالاتی که درباره ی واقعه غدیر خم ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده و گاهی هم از آن سوء استفاده می شود، این است که با وجود انبوه حاضران در غدیر خم چرا بعد از پیامبر به فرمان او در غدیر توجه نشد؟ چه بسا کسانی بازخوانی سوره مائده به ...

غدیرخم در آثار پژوهشی انگلیسی زبان غرب (2) یکی از تئوری های ارائه شده در مورد حدیث غدیرخم، انتشار گسترده ی آن در زمان بنی امیه و در مقابل، تحت الشعاع قرار گرفتن و یا حتی متوقف شدن آن به طور جزئی، توسط دیگر توسعه های فرقه ای و سیاسی- مذهبی دوران بنی غدیرخم در آثار پژوهشی انگلیسی زبان غرب ...

غدیرخم در آثار پژوهشی انگلیسی زبان غرب (1) غدیرخم یکی از مهم ترین، کلیدی ترین و سرنوشت سازترین نقاط تاریخ اسلام است که در آن، دست کم به اعتقاد شیعه، رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) سرنوشت آینده ی جهان اسلام را تعیین کردند و نسبت به موضوع مطرح شده غدیرخم در آثار پژوهشی انگلیسی زبان غرب ...

امامت غدیر در سوره انشراح با تدبر در قرآن مجید، آیاتی جلب توجه می کند که مفهوم واضح و صریحی از آن به ذهن خطور می کند و در عین حال برای درک کامل آن نیاز به مفسر قرآن است تا تفصیل آن معنی را در اختیار ما بگذارد. امامت غدیر در سوره انشراح   نویسنده: محمد باقر انصاری   ...

مقایسه فهم سنتّی و جدید از تقدّس الگوهای دینی تقدّس اولیای خدا در نگاه دینی، بر مبنای اصطفای الاهی است؛ در حالی که در نگاه مدرن، مبتنی بر پندار و تصمیم انسان هاست. از سوی دیگر در مطالعات دینی جدید، زبانِ امرِ مقدّس، «اسطوره» است؛ امّا نه به معنای رایج آن. توجّه مقایسه فهم سنتّی و جدید از تقدّس الگوهای ...

جلوه ی خلافت در «الصَّلاة خَیرٌ مِنَ النَّوم» (3) در بخش نخست این مقاله، کلیات بحث را مطرح کردیم و گفتیم که امامت امری الاهی است و امام از سوی خدا تعیین می شود؛ نه با انتخاب مردم. خدای بزرگ در قرآن، اعلان می دارد که نام رسول خویش و خاندانِ او را برافراشت و جلوه ی خلافت در «الصَّلاة ...

جلوه ی خلافت در «الصَّلاة خَیرٌ مِنَ النَّوم» (4) نماز ابوبکر با مردم، به دستور پیامبر برگزار شد! [و نیز ادعا می کنند:] برای دنیای خود، شخصی را بر می گزینیم که پیغمبر او را برای امامت دینیمان پسندید… [و این را به امام امیرالمؤمنین (علیه السلام) نسبت می دهند]!(1) جلوه ی خلافت در «الصَّلاة خَیرٌ مِنَ النَّوم» (4)   ...

ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام در قرآن (1) نویسنده در مقاله حاضر، سند روایاتی را که بیانگر شأن نزول آیه ولایت (مائده/ 55) هستند مورد مداقه قرار داده است. در این راستا، پس از بیان متواتر بودن خبرنزول این آیه درباره ی امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) از منظر عالمان ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام در قرآن (1)   نویسنده: غلامحسین زینلی   چکیده ...

ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام در قرآن (2) نخستین کسی که در سه قرن اول هجری با نزول آیه درباره امیرالمؤمنین(علیه السلام) مخالفت کرد و از نزول آیه درباره ابن سلام سخن گفت، جاحظ (م 255 ق) است.(1) در قرون بعد نیز به صورت بسیار ضعیف به این شأن نزول ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام در قرآن (2)   نویسنده: غلامحسین زینلی ...

گستره ی علم امام از منظر کلینی و صفار از مباحث مهم امامت، علم و گستره دانش امام است؛ بحثی که در طول تاریخ، همواره مورد توجه دانشمندان شیعه بوده و کتابهای متعددی نیز در این زمینه تألیف شده است دو کتاب بصائر الدرجات (صفار) و الحجة (از مجموعه الکافی گستره ی علم امام از منظر کلینی و صفار   ...

نقد بازخوانی تشیع (1) محسن کدیور یکی از پژوهشگران نوگرای معاصر است. یکی از دغدغه های ایشان (و از مباحث ممتاز در فضای روشنفکری) چگونگی استناد به دین است. در این نوشتار، نحوه استدلالها نیز قوت و کارایی استنادات آقای کدیور، در نقد بازخوانی تشیع (1)   نویسنده: جواد علاء المحدثین   چکیده محسن کدیور یکی از پژوهشگران نوگرای معاصر ...

صفار قمی و کتاب بصائر الدرجات پروفسور محمد علی امیر مغزی، از شیعه پژوهان معاصر غربی است که در مباحث مربوط به امام شناسی شیعی، تحقیقات گسترده ای انجام داده است، وی استاد مدرسه مطالعات عالی سوربن است و کرسی شیعه شناسی کوربن در مدرسه صفار قمی و کتاب بصائر الدرجات   نویسنده: محمد علی امیر معزی مترجم: ابوالفضل حقیری ...

نقد بازخوانی تشیع (2) یکی از استنادات آقای کدیور این است که امیرالمؤمنین (علیه السلام) در ماجرای مراجعه مردم پس از قتل عثمان- که به حکومت امام منجر شد- از امامت منصوص، علم الهی و عصمت خویش سخن نگفته اند و نهایتاً بیان داشتند که چون نقد بازخوانی تشیع (2)   نویسنده: جواد علاء المحدثین   ضرورت توجه به شرایط ...

یهود و بنی اسرائیل (1) حیات و دوام هر ملت و دولتی رابطه ای مستحکم با شناخت محیط پیرامونی آن ها دارد چرا که تأثیر و تأثّرات ملت ها در یکدیگر تعیین کننده فرهنگ غالب و مغلوب می باشد. در تمام صفحات تاریخ مکتب و نامکتوب ملت ها و دولت ها یهود و بنی اسرائیل (1)   نویسنده: سلمان قاسمی ...

یهود و بنی اسرائیل (2) برای مثال در جستجوی کلماتی از ماده «ح ر ف» به چهار آیه (بقره 75 و نساء 46 و مائده 13 و 41) برمی خوریم که کاملاً مربوط به اعمال همین قوم در تحریف کلام الهی است. و با جستجوی ماده «ق ت ل» به موارد زیر برمی یهود و بنی اسرائیل (2)   نویسنده: ...

آراء و عقاید ابوعبدالله بصری ابوعبدالله دوران تحصیل را زاهدانه سپری کرد (قاضی عبدالجبار،‌ همان، 325 ـ 326) و با سخت کوشی بسیار بر دیگر شاگردان ابوهاشم جبایی پیشی گرفت (ابن مرتضی، 105). وی در 330 ق مجلس درس برپا داشت و تا پایان عمر آراء و عقاید ابوعبدالله بصری   نویسنده: محمد جواد انواری   اَبو عَبْدُ اللهِ بَصْری، ...

چهره عیسى مسیح در مسیحیت معاصر در نوشته حاضر، نویسنده بر آن است تا چهره عیسى مسیح را در مسیحت معاصر و تفسیرهاى گوناگونى را که در مسیحیت معاصر از عیسى مسیح انجام گرفته است، بررسى کند. در این بحث، وى به مسیح شناسى در چهار حوزه در چهره عیسى مسیح در مسیحیت معاصر   نویسنده: جان مک کوارى ؛ ...

درباره یهود (معرفی اجمالی) ما همگى ادعاى انسان‌دوستى و عدالت‌خواهى داریم؛ دیگران را به برادرى و دوستى و صلح و آرامش در جهان فرا مى‌خوانیم. همه ما در انتظار روزى هستیم که انسانیت از شرّ اختلافات ومصیبت‌هاى جنگ رها گردد. آیا این‌ها تماماً بدین درباره یهود (معرفی اجمالی)   نویسنده: الارقم الزعبى‌ مترجم: عبدالحسین ابراهیمى   ما همگى ادعاى انسان‌دوستى ...

عیسى مسیح و اسطوره‏ شناسى ملکوت یا پادشاهى خداوند جان کلام موعظه عیسى مسیح است.در طول قرن نوزدهم الهیات‏و علم کشف و تفسیر، ملکوت خداوند را اجتماعى معنوى مى‏دانستند متشکل از انسانهایى که‏از اراده خداوندى که حاکم بر اراده‏شان بود تبعیت عیسى مسیح و اسطوره‏ شناسى   نویسنده: رودولف بولتمان ترجمه: هاله لاجوردى   1.پیام عیسى و مسئله اسطوره شناسى ...

زندگی و آثار علامه شعرانی علامه بزرگ شیخ ابو الحسن شعرانی، از شخصیتهای برجسته دانشمندان کم نظیر اسلامی قرن چهاردهم هجری است. او بازمانده خاندانی از خاندانهای علم و دانش و تقوا و معنویت بود. و اینک یادی از نیاکان پاک او: زندگی و آثار علامه شعرانی     خاندان علم و تقوا علامه بزرگ شیخ ابو الحسن شعرانی، از ...

تحلیل شرک انگاری اعتقاد به مقامات الهی امامان(ع) بر پایه اوصاف قرآنی مشرکان (1) استفاده نا به جا از آیات قرآنی درباره فضایل ماورایی و خارق العاده ی امامان (علیهم السلام)- و در نتیجه شرک انگاری نسبت به آن بزرگواران- یکی از مشکلات اعتقادیست که برخی آن را مبنای نفی بسیاری از فضایل ائمه (علیهم تحلیل شرک انگاری اعتقاد به ...

تحلیل شرک انگاری اعتقاد به مقامات الهی امامان(ع) بر پایه اوصاف قرآنی مشرکان (2) در برابر آیات صریحی که در بخش پیش آورده شد، عده ای با استفاده از برخی آیات، سعی در شرک زدایی از مشرکان دارند. نمونه ای از این شرک زدایی و فروکاستن شرک مشرکان را در بیان نویسنده کتاب مکتب در فرآیند تکامل ذکر تحلیل شرک ...

ملاحظاتی درباره گفتمان تفویض در نخستین سده های اسلامی (1) پس از انقلاب اسلامی ایران، تشیع کانون توجه شرق شناسان شد و آنان به «تحلیل تاریخی عقاید شیعه» پرداختند. رویکرد یاد شده باعث شده برخی معتقدین به تشیع- به پیروی از شرق شناسان- مدعی تحول تاریخی تفکر شیعی حتی در ملاحظاتی درباره گفتمان تفویض در نخستین سده های اسلامی (1) ...

ملاحظاتی درباره گفتمان تفویض در نخستین سده های اسلامی (2) گرچه برخی معاصران از شکل گیری جریان تفویض در دهه های سوم و چهارم سده دوم هجری یاد می کنند (1)؛ اما به نظر می رسد مفوضه دست کم از اواخر سده دوم هجری- یعنی زمان امام کاظم(علیه السلام)- به عنوان جریان خاص ملاحظاتی درباره گفتمان تفویض در نخستین سده ...

نقد نظریه ناسازگاری خاتمیت نبی با ولایت امام (2) در این بخش می خواهیم ببینیم آیا امامتی که شیعه به آن معتقد است، در حد و مرز این تعریف از نبی باقی می ماند یا آنکه شیعه، امامان را «انبیایی بدون ذکر لقب نبی» می داند؟ مدعای ما این است که جوهره اعتقاد شیعه در باب امامت، نقد نظریه ناسازگاری ...

نقد نظریه ناسازگاری خاتمیت نبی با ولایت امام (1) سخنرانی آقای دکتر سروش با عنوان «تشیع و چالش مردم سالاری» در آبان ماه 1384ش (در دانشگاه سوربن) واکنش هایی را میان قشر دانشگاهی و حوزوی در پی داشت که مهمترین آنها، نامه های حجة الاسلام دکتر محمد سعید بهمن نقد نظریه ناسازگاری خاتمیت نبی با ولایت امام (1)   نویسنده: ...

وتارتنار ن.تذمئتذ تنالنتالرذ

نقد نظریه ناسازگاری خاتمیت نبی با ولایت امام (3) همان طور که بیان شد، امامت معتقد شیعه در وجود فردی تجسم می یابد که همه ظرفیت های علمی خویش را از نبی گرفته ذره ای از چارچوب آن تخطی نمی کند. امام شیعه، سند حجّیّت خود را گفتار پیشینی نبی می داند و هرگز از او نقد نظریه ناسازگاری خاتمیت ...

نگاهی تحلیلی به تکاپوهای فکری شریعت سنگلجی شریعت سنگلجی از مشهورترین مروّجین اندیشه اصلاح دینی در ایران معاصر (عصر رضا شاه پهلوی) است. این نوشتار با نگاهی گذرا به زندگانی فکری شریعت سنگلجی، دیدگاه های او را درباره آموزه های توحیدی و امامتی شیعه نگاهی تحلیلی به تکاپوهای فکری شریعت سنگلجی   نویسنده: سید مقداد نبوی رضوی   چکیده شریعت ...

منبع شناسی ترجمه های نهج البلاغه به برخی زبان های غیرعربی نهج البلاغه، شامل سخنرانی ها، نامه ها و کلمات قصار امیرالمؤمنین(علیه السلام) به زبان عربی است. این کتاب علاوه بر زبان های فارسی و اردو- که شیعیان بسیاری از قدیم الایام به این زبان ها سخن می گفته اند- به زبان های منبع شناسی ترجمه های نهج البلاغه به ...

تاریخچه گرایش انسان به خدا از کی و چگونه اندیشه وجود خدا در ذهن بشر خطور کرده است؟ بنابراین، اولاً آیا می توان در مورد دریافت افراد انسانی درباره خدا تاریخ معین و مشخصی را بیان نمود؟ ثانیاً آیا این فکر بر اساس علل و عوامل درونی پیدا شده یا اینکه یک سلسله شرایط تاریخچه گرایش انسان به خدا   ...

مروری بر یکتاپرستی یا چندخدایی در تاریخ سؤال اصلی در این نوشتار این است که آیا انسان ابتدایی از آغاز به خدای واحد ایمان داشته یا این اعتقاد به مرور زمان پیدا شده است؟ به عبارت دیگر آیا انسان در ابتدای تاریخ خود یکتاپرست بوده است یا نه، اعتقاد به چند خدا داشته است؟ مروری بر یکتاپرستی یا چندخدایی در ...

انگیزه های گرایش انسان به خدا سرچشمه و انگیزه گرایش انسان به خدا چیست؟ یعنی بر اثر چه علل و عواملی مفهوم خدا در ذهن بشر خطور کرده است؟ آیا در روزهای نخستین تاریخ بشری کسی انسان ها را با اندیشه ی وجود خدا آشنا ساخت یا علل و شرایط اجتماعی انگیزه های گرایش انسان به خدا   نویسنده: عبدالله ...

آیا خداپرستی زائیده جهل است؟ برخی از دانشمندان معتقدند که انگیزه ی گرایش انسان به خدا جهل و نادانی او نسبت به عوامل طبیعی ناشناخته ی طبیعت بوده است. انسان های دوران اولیه چون به علل پدیده های طبیعی مانند رعد و برق، خسوف و کسوف، زلزله و آیا خداپرستی زائیده جهل است؟   نویسنده: عبدالله نصری   برخی از ...

آیا ترس بشر، علّت خداپرستی او بوده است؟ مورخینی که در پیرامون تاریخ بشر قلمفرسایی کرده اند، معتقدند که هزاران سال پیش، بشر از ترس طوفان ها و رعد و برق های سهمگین و رگبارهای شدید و گزند حیوانات بزرگ که گاه طول بعضی از آنها به چندین متر می رسید، برای آیا ترس بشر، علّت خداپرستی او بوده است؟ ...

بررسی نظریه اقتصادی بودن خداپرستی برای بررسی نظریه مارکسیم درباره عامل گرایش به خدا و مذهب در ابتدا می بایست به نگرش این مکتب به تاریخ پرداخت. بررسی نظریه اقتصادی بودن خداپرستی   نویسنده: عبدالله نصری   برای بررسی نظریه مارکسیم درباره عامل گرایش به خدا و مذهب در ابتدا می بایست به نگرش این مکتب به تاریخ پرداخت. تاریخ ...

آیا خدا زائیده تخیل و توهم است؟ بر اساس مطالعاتی که پیرامون آداب و رسوم و عقاید مذهبی اقوام گذشته صورت گرفته؛ جمعی از پژوهشگران کوشیده اند تا از نتایج به دست آمده پی به ریشه های گرایش انسان به خدا ببرند. مطالعات مردم شناسان نشان می دهد که بشر آیا خدا زائیده تخیل و توهم است؟   نویسنده: عبدالله ...

آیا خداپرستی زاییده نیازهای روحی بشر است؟ انگیزه دیگری که برای گریاش انسان به خدا گفته شده است نظریه فروید می باشد. فروید می گوید که اگر زندگی روانی کودک را در نظر بگیریم، ملاحظه می کنیم که طفل بر اثر ضعف و زبونی با مخاطرات فراوانی مواجه است. خطر آیا خداپرستی زاییده نیازهای روحی بشر است؟   نویسنده: عبدالله ...

آیا عقده های روانی مولّد خداپرستی است؟ به گمان فروید اعتقاد به خدا و مذهب نوعی بیماری روانی به نام نوروز است و این بیماری نیز در همه ی افراد مذهبی دیده می شود. تنها فرق فرد مذهبی که دارای نوروز است با دیگر افراد مبتلا به نوروز این است که فرد مذهبی از آیا عقده های روانی مولّد خداپرستی ...

آیا خداپرستی زائیده آداب و رسوم اجتماعی است؟ قبل از پیدایش و رشد سریع جامعه شناسی بر اساس تفکر انتزاعی که بر جهان دانش حکمفرما بود و کمتر پژوهشگری در شناخت انسان و مسایل مربوط به آن چون مذهب، اخلاق، تربیت، آموزش و … تاثیر اجتماع را در نظر می گرفت. آیا خداپرستی زائیده آداب و رسوم اجتماعی است؟   ...

انگیزه های اصیل گرایش انسان به خدا احساس رابطه علیت میان اشیاء، تاریخی بس طولانی دارد و علیت به معنای «این از آن است. » از قدیمی ترین دورانهای باستانی در اذهان انسان ها جریان داشته و رابطه بین حوادث و پدیده های جهان هستی از نخستین روزهای زندگی انگیزه های اصیل گرایش انسان به خدا   نویسنده: عبدالله نصری ...

از جهان بینی الهی تا زندگی توحیدی در میان همه موجودات جهان آفرینش، انسان از ویژگی ها و خصلت هایی برخوردار است که دیگر جانداران فاقد آن هستند. انسان موجودی است آگاه و مختار که می تواند خود را بر خود نهد و جهان را برای خود تفسیر و تبیین کند. تنها از جهان بینی الهی تا زندگی توحیدی   ...