همه

شرايط و ويژگيهاي رهبر به خوبي در قانون اساسي[1] جمهوري اسلامي ترسيم شده است و نيز بر اساس قانون اساسي مجلس خبرگان[2] وظيفه انتخاب و نظارت بر ر هبر را بر عهده دارد. خبرگان رهبري درباره همه فقهاي واجد شرايط مذكور در اصول پنجم و يكصد و نهم بررسي و مشورت مي كنند و هرگاه يكي از آنان را اعلم ...

ادواري بودن يك منصب سياسي به معناي اين است كه مدت مشروعيت يا قانوني بودن آن، سرآمده و لازم است تجديد شود و يا شخص ديگري كه مشروعيت دارد سر كار بيايد و اداره‌ي امور را به دست گيرد.در نظام‌هاي دموكراسي ،مشروعيت از سوي مردم است و مردم وقتي به حكومت كسي رضايت مي‌دهند و در واقع به قدرت سياسي ...

اصل «ولايت فقيه» در طول ولايت خدا و رسول و ائمه معصومين- عليه السلام- پايه و اساس مكتب تشيع را تشكيل مي‌دهد، و اين نظريه از ديدگاه علمي و اعتقادي سابقه بس طولاني در مكتب ما دارد.[1] با وجود اين بايد پذيرفت كه اين نظريه به دلايلي براي سياست جهاني و ملتها تازگي دارد.مانند اين‌كه حكومت اسلامي بر مبناي ولايت ...

در خصوص اين سؤال و رفع اين شبهه توجه به چند نکته لازم است. نخست آن كه ما بايد به مفهوم نصب و شقوق مختلف آن توجه داشته باشيم تا در آن صورت بررسي كنيم كه آيا اشتباه و خطاي يك ولي فقيه غير معصوم، نصب الهي را زير سئوال مي‎برد يا خير.«نصب به اين معناست كه در عصر غيبت ...

براي پاسخ به اين سؤال توجّه به اين نكته لازم است كه «براي تأمين نيازمندي‌هاي اجتماعي و جلوگيري از هرج و مرج، فساد و اختلال نظام، درواقع وجود حكومت در جامعه‌ امري ضروري است و اجراي احكام اجتماعي اسلام هم لازم است و اين امر به زمان حضور پيامبر و امامان معصوم ـ عليهم السّلام ـ اختصاص ندارد يعني احكام ...

با نگاهي اجمالي به قانون اساسي؛ در مي يابيم كه:اولاً: در اصل 109 قانون اساسي قبل از بازنگري، در بند 1 آمده است: «صلاحيت علمي و تقوايي لازم براي افتاء و مرجعيت، كه اين صفت و شرط به عنوان اولين و بارزترين شرط رهبري ذكر شده است. و چنان كه از محتواي اين بند از اصل 109 بر مي‌آيد، سخن ...

در جواب بايد اين سئوال را عنوان كرد كه آيا اطاعت از ولي فقيه، فقط منحصر به موارد مذكور در قانون اساسي است يا آنكه خارج از آن نيز اطاعت ولايت فقيه واجب و لازم است؟ اگر اطاعت از ولي فقيه خارج از موارد مذكور در قانون اساسي لازم باشد، طبيعي است كه اختيارات ولي فقيه در اصل 110 محصور ...

عملكرد ولي فقيه بر محور قانون اساسي قابل تحليل است. يعني بايد ديد كه طبق قانون چه وظايفي بر عهده رهبري قرار گرفته است تا براساس همان، عملكرد رهبري مورد ارزيابي قرار گيرد در اين مورد به چند نكته از قانون اساسي اشاره مي شود تا بر همان اساس بتوان عملكرد ولي فقيه را بيان نمود:اول. در مقدّمة قانون اساسي ...

در جمهوري اسلامي ايران رهبري كشور با ولي فقيه است و مقام رهبري به لحاظ امامت و هدايت نظام، داراي وظايف و اختياراتي است كه او را برتر و بالاتر از قواي سه گانه قرار داده است.بعد از اصل پنجم قانون اساسي، مهم ترين اصلي كه به ولايت فقيه اختصاص يافته و نقش و كار ويژه اصلي آن را در ...

در پاسخ اين سوال بايد گفته شود،که ساختارنظام اسلامي باتوجه به مباني اسلام ومطابق باشرايط روزوعصرغيبت، درچارچوب قانون اساسي تبلور يافته است؛ و مطابق قانون اساسي «نصب و عزل و قبول استعفاي فقهاي شوراي نگهبان، عالي ترين مقام قوه قضائيه، رئيس سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، رئيس ستاد مشترك وفرمانده كل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و فرماندهان عالي ...

«رهبري» در تمام نظامهاي سياسي از جايگاه و نقش محوري و ويژه اي برخوردار است. و در واقع ستون اصلي هر نظام سياسي محسوب مي شود و در نظام سياسي اسلام كه اداره‌ امور جامعه بر اساس قوانين دين است و تامين نيازهاي معنوي مردم در كنار توجه و تامين نيازهاي مادي از اهداف و وظايف حكومت اسلامي به شمار ...

حضرت آيت الله خامنه اي رهبر معظم انقلاب همواره و بيش از همه و پيش از ديگران نسبت به ناملايمات اجتماعي حساسيت داشته و دارند و در اين راستا به وظايفي كه در قانون براي ايشان پيش بيني شده است عمل كرده اند. مطابق قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران قواي كشور بايد زير نظر رهبري و با ارشادات ايشان عمل ...

مطابق قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران «قواي حاكم در جمهوري اسلامي ايران، عبارتند از: قوه مقننه، قوه مجريه و قوه قضائيه كه زير نظر ولايت مطلقه امر و امامت امت بر طبق اصول آينده اين قانون اعمال مي گردند.»[1]بنابراين جهت تحقق ولايت امر و به منظور حضور و نظارت فعال رهبري بر كليه اركان نظام، اصل پنجاه و هفتم قانون ...

وظايف و اختيارات رهبر در نظام جمهوري اسلامي آنطوريکه در اصل يكصد و دهم قانون اساسي نظيرموارد ذيل مي باشد:1. تعيين سياست هاي كلي نظام جمهوري اسلامي ايران پس از مشورت با مجمع تشخيص مصلحت نظام.2. نظارت بر حسن اجراي سياستهاي كلي نظام.3. فرمان همه پرسي.4. فرماندهي كل نيروهاي مسلح.5. اعلان جنگ و صلح و بسيج نيروها.6. نصب و عزل ...

لازم است پاسخ اين سؤال را در چند محور مورد بررسي قرار ‌دهيم: 1. مكانيزم‌هاي نظارت بر رهبري.2. نظارت مقام رهبري بر ساير نهادها و سازمان‌ها.

در پاسخ به سؤال فوق بايد سه محور را مورد بررسي قرار داد.1. مفهوم ولايت مطلقه، 2. مفهوم مردم سالاري ديني، 3. امكان يا عدم امكان جمع بين آن دو.«ولايت» از «ولي» در لغت به معناي آمدن چيزي در پي چيز ديگر است و در اصطلاح فقها به معني سرپرستي بر افراد است. ولايت داراي سه قسم است.[1] ولايتي كه ...

در ابتدا بايد خاطر نشان كرد كه نظام حكومت بايد بر ارادة تشريعي الهي استوار باشد و رضايت خداوند و اذن او در امور مختلف لازم است، هر چند كه رأي مردم جايگاه خود را دارد و اگر اسلام چيزي را نهي كرده باشد، حق نداريم با رأي و انتخاب آن را مجاز بشماريم و اعتبار رأي مردم تا وقتي ...

نظريه ولايت فقيه اگرچه به شكل امروزي آن در كلمات فقهاء سلف مطرح نشده ولي اساس آن و كليات آن در اكثر كتب فقهي شيعه بيان شده است شايد اول كسي كه مسئله ولايت فقيه را مستدل مطرح كرد و به صورت مفصل پيرامون آن بحث كرد مرحوم نراقي باشد كه در كتاب «عوائد الايام» يكي از سرفصلهاي آن را ...

هر چند كه رهبر معصوم نيست و ممكن است، خطا كند و بايد حقّ انتقاد از رهبر محفوظ باشد، امّا لازم است به مرز ميان «انتقاد» و «تخريب» توجّه شود. از رهبري مي‌توان انتقاد كرد، امّا آيا هتك حيثيت و تخريب شخصيّت رهبر جايز است؟ از ديدگاه شريعت مبين اسلام و هر انسان عاقل و آزاد مردي نه فقط رهبر ...

خداوند همة فقهاي جامع الشرايط را مقتضي ولايت جامعه قرار داده است زيرا خداوند ولايت بر مسلمين را به پيامبر خود تفويض نمود و پيامبر نيز بعد از خود به خلفاي خود واگذار نموده است كه شرايط مورد نظر براي آنان همان ويژگي‌هايي است كه فقهاي عصر حاضر دارند[1]. از سوي ديگر در روايات متعددي مانند توقيع شريف امام زمان ...

براي پاسخ گويي به پرسش فوق، در ابتدا به مفروضات مسئله و مسائل پيرامون آن پرداخته و در ادامه انواع رابطه مورد بررسي قرار مي‌گيرد.و اما  مفروضات: «وجود جامعه يا كشوري اسلامي با مرزهاي جغرافيايي معيّن، كه با سيستم حكومتي خاصي به نام «ولايت فقيه» اداره مي‌شود.»[1] و به بيان ديگر «سرزميني كه در آن حكومت اسلامي، به معناي سازمان‌دهي ...

امروزه در فلسفه‌هاي سياسي نوع تلقي از نقش مردم در حكومت‌ها و نظريه‌هاي سياسي در تعيين نوع حكومت‌ها نقش اساسي و تعيين ‌كننده دارد. اين نقش و دخالت مردم در حكومت‌ها از دو جنبه و جهت قابل بررسي است: يكي از جهت مشروعيّت و حقانيّت حكومت و حاكمان و ديگري از جهت مقبوليّت.از ديدگاه اسلام اصل اوّلي عدم ولايت كسي ...

در خصوص سؤال فوق با مراجعه به آيات و روايات مي‌توان وظايف مردم يك جامعه را در قبال رهبر خويش بررسي نمود. در مراجعه به متون ديني اين وظيفه حول دو محور نظارت و اطاعت قابل تبيين مي‌باشد. بديهي است عمل به تعهدات منعقده بين حاكم و مردم، حفظ وحدت و… از جمله مصاديقي است كه در ذيل دو محور ...

به راستي كه مي‎توان «نظريه ولايت فقيه» را مهمترين پايه و اساس نظام سياسي اسلام در عصر غيبت امام زمان (عج) دانست؛ نظريه ‎اي كه در اواخر قرن بيستم، كارآيي و صلاحيت دين را در اداره امور جامعه به همگان آشكار ساخت و بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران، حضرت امام خميني (ره)، با تأكيد بر اين انديشه، توانستند به رغم ميل ...

مسئله ولايت، بسيار گسترده و قابل بحث است، ولي ذكر اين نكته لازم است كه يكي از معاني آن، دوستي و محبت مي باشد. بر همين اساس يك علقه قابل ملاحظه بين ولايت و علاقمندان به آن وجود دارد كه اين علاقه فراتر از مسئله سياسي قابل تصوّر است، يعني آنكه اين دوستي و محبت در چارچوب خاصي قرار نگرفته ...

در پاسخ به اين سوال لازم است تا در ابتدا بيان كرد كه كسي كه اشراف به احكام و مباني دين اسلام ندارد، يعني در معالم دين اسلام و بنيادهاي اعتقادي آن به اندازة كافي تبحّر ندارد، طبعاً بايد به علما و دانشمندان اين دين رجوع كند، بويژه در مسائل مهمي مثل «ولايت فقيه» و «نيابت عام امام زمان ـ ...

براي پاسخ به اين پرسش ذكر مطالبي لازم است:الف) منظور از (ضد ولايت فقيه) كسي نيست كه در وادي علم و دانش، مسئله ولايت فقيه را رد مي كند. بر فرض كه انسان صاحب نظري با ارائه دليل و مستنداتي كه حداقل در نظر خود او قابل استناد است، مسئله ولايت فقيه را از آيات و روايات استنتاج نكند، بر ...

در پاسخ اين سؤال بايدگفت، براساس قانون اساسي افرادي كه توسط رهبر تعيين مي شوند و يا نصب و عزل و يا قبول استعفاي آنان بر عهده رهبر است، عبارتند از: الف) فقهاي شوراي نگهبان. ب) عالي ترين مقام قوه قضائيه. ج) رئيس سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران. د) رئيس ستاد مشترك هـ) فرمانده كل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ...

براساس اعتقادات ديني ما فقط پيامبران، حضرت زهرا وائمه اطهار – عليهم السلام- معصوم اند. از اين رو هيچ كس ادعا نمي كند كه احتمال اشتباه در رفتار ونظرات ولي فقيه نيست. احتمال خطا و اشتباه در مورد ولي فقيه وجود دارد وممكن است ديگران به خطاي او پي ببرند. از اين رو مي توان از ولي فقيه انتقاد كرد. ...

اين چنين نيست كه ولايت فقيه بعد از انقلاب به وجود آمده باشد، بحث ولايت فقيه از شروع عصر غيبت امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) تا به امروز بين فقها مطرح بوده است و مرحوم احمد نراقي از فقهاي بزرگ مي‌گويد: ولايت فقيه في‌الجمله بين شيعيان اجماعي است و هيچ يك از فقها في‌الجمله در ولايت فقيه اشكال ...

در مورد ولايت فقيه اين‌گونه نيست كه لازم باشد مردم به عنوان جزيي از اصول مذهبي به آن اعتقاد داشته باشند، چون اين امر لازم اعتقادي نيست اما مسلم است كه خداوند تبارك و تعالي براي فقيه ولايت قرار داده است.[1]ولايت فقيه جانشين امام معصوم است كه امامت آن امام معصوم- عليه السلام- هم جزء اصول مذهب است نه اصول ...

در پاسخ بايد گفت ولايت فقيه در حقيقت وظيفه و مسئوليتي است كه از سوي خداوند بر عهده‌ فقيه واجد شرايط  نهاده شده است، لذا ولي فقيه در مقابل خداوند متعال مسئول است، چون خداوند اين وظيفه را بر عهده او نهاده است و در مقابل مردم هم مسئول است، چون امور ديني، دنيوي مردم بر عهده اوست، حضرت علي ...

معمولاً هركشوري يك قانون اساسي دارد كه تكليف وحقوق دولت و مردم را مشخص نموده است و قانون اساسي بعنوان يك ميثاق ملي است كه اكثريت جامعه آن را قبول دارند. درتمام جوامع بشري اين طور نيست كه همه مردم با حاكمان خود در اعتقاد و انديشه موافق باشند، آنچه در يك جامعه بشري مهم است اين است كه در ...

در پاسخ به اين پرسش بايد مطالبي را بيان نمود:اولاً: افرادي كه توسط مقام معظم رهبري براي عهده دار شدن مسئوليت هاي مختلف انتخاب مي شوند با نظارت و كنترل ايشان و با مشاوره با متخصصان امر و با توجه به سوابق و خدمات آنها، انتخاب مي شوند از اين رو دقت لازم در گزينش و انتخاب اين افراد صورت ...

بشر به منظور تأمين عدالت اجتماعي ـ سياسي، در طول تاريخ نظام‌ها و حكومت‌هاي گوناگوني را تجربه كرده است. به رغم تلاش‌ها و ارائه مدل‌هاي حكومتي به اهداف و آرزوهاي منطقي و انساني خود (جز در مقاطع خاص، حكومت و رسالت رسول الله و حكومت كوتاه مدت علوي) دست نيافته است. اين در حالي است كه نظام اسلامي از لحاظ ...

در پاسخ به اين سوال بايد چند نكته را مورد توجه قرار دهيم: 1- معناي اقتدار 2- عوامل اقتدار امام خميني(ره)3- بررسي عوامل اقتدار در مقام معظم رهبري.«معناي اقتدار»«مفهوم اقتدار با مفهوم قدرت و نفوذ پيوندي تنگاتنگ دارد، اقتدار به معني قدرت مشروع است، اقتدار را قدرت مبتني بر رضايت تلقي كرده‎اند.»[1] اقتدار انواع مختلفي دارد:«1- اقتدار زورمندانه، اقتدار مبتني ...

اينكه آيا شيخ فضل الله مجتهد بوده است يا خير؟ اجمالاً بايد بدانيم كه مرحوم شيخ فضل الله نوري بدون هيچ ترديدي مجتهد مسلم و فقيه عالي‌مقام بوده است. لذا بجاست كه سخن از مقام علمي و فقاهت و اجتهاد شيخ را در لابلاي سخنان بزرگان تاريخ معاصر جستجو كرد. در اين ميان حتي برخي از دشمنان شيخ نيز به ...

اجمالاً بايد گفت مدرس به خاطر انجام وظيفه و اداي تكليف و به خاطر روحيه سازش‌ناپذيري و شجاعت نمي‌توانست در مقابل دسائس رضاشاه ساكت بنشيند، لذا در مقابل او ايستاد و اجازه نداد اركان شريعت و حقوق مسلم ملت مورد ظلم قرار گيرد و لو آن كه رضا شاه پرقدرت هم باشد.بايد دانست كه يكي از فضائل مردان بزرگ و ...

در صد و پنجاه سال گذشته رويدادها و جنبشهاي متعددي در كشور ما روي داده است كه علي رغم مشابهت در برخي شعارها و رفتارها از جهات فراواني با هم متفاوت بوده اند. يكي دانستن جنبشهايي چون مشروطيت، نهضت ملي و انقلاب اسلامي سال 57 و تحليل براساس يكساني عوامل پيروزي و شكست در همه آنها، جز ساده كردن صورت ...

استبداد در لغت آن است كه شخصي در كاري كه سزاوار مشورت است بر رأي و نظر خود اكتفاء نموده و به نظرات ديگران وقعي ننهد. و در اصطلاح سياسي نيز تصرّف نمودن و حاكميت يك فرد يا گروهي در حقوق و سرنوشت ملتي بدون ترسي از بازخواست و بدون اين كه شرايط اين تصرف و حاكميت را احراز كرده ...

انقلاب مشروطه با تلاش هاي فرهنگي روحانيون و روشن فكران، افزايش ارتباطات فرهنگي با جهان خارج و رشد اطلاع رساني عمومي از طريق روزنامه ها و ساير آثار نوشتاري پديد آمد. اين انقلاب مرهون زحماتي بود كه روحانيون بزرگي مثل سيد جمال الدين اسد آبادي، شيخ فضل الله نوري، آيت الله بهبهاني، طباطبايي، سيد جمال الدين واعظ و ميرزاي نائيني ...

شروع انقلاب ما هم شباهت به شروع انقلاب پيغمبر ـ صلي الله عليه و آله ـ داشته و هم به آغاز امامت علي ـ عليه السّلام ـ شبيه بوده اما در ادامه ،نه به دوران پيغمبر ـ صلي الله عليه و آله ـ و نه به دوران حضرت علي ـ عليه السّلام ـ شباهت ندارد، اما نكاتي در اين مقايسه ...

انقلاب اسلامي پديده بي‎نظير قرن بيستم و سده‎هاي اخير اسلام است. ويژگي خاص انقلاب ايران در مقايسه با انقلاب‎هاي بزرگ ديگر جهان، مثل چين و روسيه،… پايه‎گذاري آن بر مبناي آموزش‎هاي الهي اسلام، اين دينِ جامع‎نگر، و جهان شمول است. اين پديده شگرف با هدف احياي ارزش‎هاي اسلامي، انساني و حاكميت بخشيدن به دين خداوند، فارغ از هرگونه گرايش و ...

انقلاب اسلامي ايران با الگوپذيري از انقلاب اسلامي صدر اسلام و با انگيزه الهي بوجود آمده است ونه تنها متأثر از الگوي حكومت شوروي سابق نيست، بلكه با همه انقلابها متفاوت است،واين تفاوت هم در پيدايش و هم در كيفيت مبارزه و هم در انگيزه انقلاب و قيام مي باشد؛ بنابراين سرنوشت متمايز از آن‌ها خواهد داشت.بدون شك اظهار نظر ...

ارزيابي اين نظريه:در ارزيابي اين نظريه بايد بگوييم:اولاً: اين نظريه تنها مبيّن يكي از عوامل زمينه‌ساز انقلاب است نه اينكه عامل اصلي انقلاب ايران باشد.ثانياً: هر چند نوعي از تحولات و نوسازي اقتصادي اجتماعي در رژيم گذشته صورت گرفت، ولي انقلابيون نيروهاي نوپديد ناشي از روند نوسازي نبودند، به عبارت بهتر رهبري انقلاب را روشنفكران و نيروهاي جديد ناشي از ...

بدون شك، شناخت انقلاب اسلامي به عنوان يك پديده اجتماعي ضرورت اساسي دارد، بايد اين موهبت الهي را به خوبي بشناسيم، تنها در پرتو اين شناسايي است كه امكان تداوم بخشيدن به انقلاب و حفظ آن فراهم مي‌گردد. قبل از هر چيزي بايد بدانيم انقلاب يعني چه؟همانگونه كه مي‌دانيد، انقلاب در لغت به معناي  تبديل و تغيير ماهيت[1] است. در ...

آن چه نخست لازم به تذكر است آن است كه ماهيت دين اسلام به گونه‎اي با يک مفهومي از انقلاب در هم آميخته است كه در واقع تصور وجود اسلام را جدا از وصف انقلابي آن ناممكن مي‎سازد. قيام عليه ظلم و استبداد براي نخستين بار در دينِ اسلام، با ظهور رسالت رسول اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ...

پشتيباني و حمايت علماي اعلام وحضرات آيات مذکور از انقلاب اسلامي وامام خميني(ره)، تنها به صدور اعلاميه و تلگراف و نامه محدود نگرديد؛بلکه در جريان دستگيري مرحوم امام درسال42 ، علماي طراز اول حوزه‌هاي علميه قم و مشهدو علماي عالي مقام شهرستانها به منظور نشان دادن حد اعلاي هماهنگي و اتحاد با قائد بزرگ، يك باره از جا برخاسته به ...

ماهيت انقلاب اسلامي خود بهترين شاهد بر عدم نقش آمريكا در آن است، چه اينكه «انقلاب اسلامي راهي بود كه هدف آن اسلام و ارزش هاي اسلامي بود[1] و اهداف جمهوري اسلامي در شعارهاي مردم تجلي يافته بود. استقلال، آزادي، جمهوي اسلامي از شعارهاي محوري انقلاب بود كه نشانگر شعور و آگاهي مردم به اهداف انقلاب بود. مقام معظم رهبري ...

به جرأت مي توان گفت كه روحانيت در تحولات سياسي و اجتماعي ايران نقش مرجع و هدايت كننده و ديرينه اي داشته و تنها گروهي بوده است كه توان به جنبش درآوردن توده ها را داشته است. همين نقش در شكل گيري، پيشبرد و پيروزي انقلاب اسلامي ايران، پررنگ‌تر قبل از به ظهور رسيد و همگان نفوذ و اقتدار معنوي ...