همه

خداوند در چند سوره‌اي از قرآن روح را به خود نسبت مي‌دهد: (حجر، 29؛ ص، 72؛ سجده، 9 و انبياء، 91.) حقيقت روح چيزي غير از بدن است[1] و تا آن نباشد انسان به وجود نمي‌آمد كرامتي كه خداوند به انسان مرحمت فرمود و مظهر آن امر به سجدة فرشتگان قرار گرفت در نكتة «نفخت فيه من روحي» نهفته است ...

خداوند در چند سوره‌اي از قرآن روح را به خود نسبت مي‌دهد: (حجر، 29؛ ص، 72؛ سجده، 9 و انبياء، 91.) حقيقت روح چيزي غير از بدن است[1] و تا آن نباشد انسان به وجود نمي‌آمد كرامتي كه خداوند به انسان مرحمت فرمود و مظهر آن امر به سجدة فرشتگان قرار گرفت در نكتة «نفخت فيه من روحي» نهفته است ...

قرآن کريم مي فرمايد:« مِنْ أَجْلِ ذَلِكَ كَتَبْنَا عَلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ أَنَّهُ مَنْ قَتَلَ نَفْسًا بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِي الأرْضِ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعًا وَمَنْ أَحْيَاهَا فَكَأَنَّمَا أَحْيَا النَّاسَ…»[1]؛ به همين جهت، بر بني‌اسرائيل مقرّر داشتيم كه هر كس، انساني را بدون ارتكاب قتل يا فساد در روي زمين بكشد، چنان است كه گويي همة انسان‌ها را كشته و ...

واژه «آزادي» در لغت، به معناي قدرت انتخاب، رهايي، خالص شدن از آميختگي، مبرا بودن از عيب و نقص وميانه شيء است و در اصطلاح، معاني گوناگون دارد كه تا بيش از دويست تعريف مي‎رسد، به عنوان نمونه، آزادي عبارت است از «فقدان موانع در راه تحقق آرزوهاي انسان»[1]از نظر اسلام، انسان موجودي است كه به صورت خدادادي و فطري ...

واژه «آزادي» در لغت، به معناي قدرت انتخاب، رهايي، خالص شدن از آميختگي، مبرا بودن از عيب و نقص وميانه شيء است و در اصطلاح، معاني گوناگون دارد كه تا بيش از دويست تعريف مي‎رسد، به عنوان نمونه، آزادي عبارت است از «فقدان موانع در راه تحقق آرزوهاي انسان»[1]از نظر اسلام، انسان موجودي است كه به صورت خدادادي و فطري ...

در پاسخ توجه به چند نکته ضروري است:1. هدف فاعل يا هدف فعل: يكي از مسائل اساسي كه هميشه براي بشر مطرح بوده و هر انسان عاقل و متفكر پيوسته در انديشه پاسخ به آن است، هدف زندگي است، يعني انسان براي چه آفريده شده، براي چه زندگي مي‌كند.سوال «هدف از خلقت چيست» يك وقت به اين معناست كه هدف ...

قرآن كريم در آغاز سوره ي «حج» براي آگاهي دادن به معاد و دليل آوردن بر اثبات آن، هم چنين در ابتداي سوره ي «مؤمنون» براي بيان مبدأ و ابتداي خلقت انسان، با بياني شيوا و دقيق به سير تكاملي انسان پرداخته و مراحل مختلف آن را بيان داشته است، و ما نيز در اين جا با استفاده از كلام ...

قرآن كريم در آغاز سوره ي «حج» براي آگاهي دادن به معاد و دليل آوردن بر اثبات آن، هم چنين در ابتداي سوره ي «مؤمنون» براي بيان مبدأ و ابتداي خلقت انسان، با بياني شيوا و دقيق به سير تكاملي انسان پرداخته و مراحل مختلف آن را بيان داشته است، و ما نيز در اين جا با استفاده از كلام ...

انسان، مظهر جلال و جمال خداوند است و داراي ارزش و ويژگي است كه او را از ديگر موجودات ممتاز ساخته و كرامت بخشيده است.قبل از آنكه به جايگاه و ويژگي انسان بپردازيم؛ لازم است مفهوم انسان را در نگاه لغت بررسي نمائيم: واژه ي «اِنْس» 18 بار در قرآن به كار رفته که 3 بار به صورت نكره(انس) و ...

ابتدا در تصحيح سؤال شما عرض مي‌شود در جايي از قرآن نيامده كه انسان از خاك به شكل گياه در آمده، بلكه مراحل ديگري را بيان كرده كه بعدا‏ً خواهد آمد. تنها در آيه «و الله انبتكم من الارض نباتا»[1]  آمده كه تعبيري استعاري است يعني همان طور كه گياه از مواد زميني مي‌رويد و رشد مي‌كند و حيات گياهي ...

ابتدا در تصحيح سؤال شما عرض مي‌شود در جايي از قرآن نيامده كه انسان از خاك به شكل گياه در آمده، بلكه مراحل ديگري را بيان كرده كه بعدا‏ً خواهد آمد. تنها در آيه «و الله انبتكم من الارض نباتا»[1]  آمده كه تعبيري استعاري است يعني همان طور كه گياه از مواد زميني مي‌رويد و رشد مي‌كند و حيات گياهي ...

قرآن كريم اگر چه با عنوان خاص در رابطه با «شخصيت» انسان سخن نگفته است، امّا از مجموع آيات كه در مورد انسان نازل شده است به خوبي مي‌توان «روان‌شناسي شخصيت» انسان را مورد بررسي قرار داد.«شخصيت» از ماده «شخص» به معناي مابه الامتياز و مابه الاختيار است و چيزي است كه يك شيئي را از اشياء ديگر جدا مي‌كند. ...

بنابراين امر به خوبي روشن است که در ‌خلقت انسان نقصي ندارد و انسان در آغاز خلقت بر فطرت و سرشت پاک خلق شده است، بنابراين، هر چه هست، مربوط به خود ما مي‌شود. اين «خود ما» طيف‌هاي گوناگوني را شامل مي‌شود، والدين، دوستان، معلمان، مردم كوچه و بازار، سران احزاب و فرقه‌ها و… .انسان با توجه به اختياري که ...

بنابراين امر به خوبي روشن است که در ‌خلقت انسان نقصي ندارد و انسان در آغاز خلقت بر فطرت و سرشت پاک خلق شده است، بنابراين، هر چه هست، مربوط به خود ما مي‌شود. اين «خود ما» طيف‌هاي گوناگوني را شامل مي‌شود، والدين، دوستان، معلمان، مردم كوچه و بازار، سران احزاب و فرقه‌ها و… .انسان با توجه به اختياري که ...

براي پاسخ به اين سوال بايد گفت که: در خلقت و آفرينش موجودات دو هدف قابل تصور است: يکي هدف متوسط؛ كه خلقت براي عبادت و بندگي خداست، چنان كه قرآن كريم مي‎فرمايد: «و ما خلقت الجن و الانس الا ليعبدون؛[1] جن و انس را خلق نکردم، مگر براي عبادت و بندگي…؛ و ديگري، هدف عالي و غايي كه رسيدن ...

قبل از آنكه به توضيح پرسش بپردازيم لازم است آيه و ترجمه آن بيان شود:خداوند در سوره انبيا آية 37 مي فرمايد:«خلق الانسان من عجل سأوريكم آياتي فلا تستعجلون؛(آري!) انسان از عجله آفريده شده، ولي عجله نكنيد؛ من آيات خود را به زودي به شما ارائه مي دهم»قبل از آيه ي فوق، آيه ي به موضع گيري دشمنان و مشركان ...

قبل از آنكه به توضيح پرسش بپردازيم لازم است آيه و ترجمه آن بيان شود:خداوند در سوره انبيا آية 37 مي فرمايد:«خلق الانسان من عجل سأوريكم آياتي فلا تستعجلون؛(آري!) انسان از عجله آفريده شده، ولي عجله نكنيد؛ من آيات خود را به زودي به شما ارائه مي دهم»قبل از آيه ي فوق، آيه ي به موضع گيري دشمنان و مشركان ...

براي روشن شدن موضوع، به نكاتي اشاره مي‌شود، دربارة خلقت انواع به طور كلي دو نظريه است:1. ثبات انواع؛ برخي مي‌گويند: مثلاً اسب و انسان نيز به همين كيفيت و ديگر جانداران از روز نخست به همين وضع بوده‌اند.2. تحول انواع؛ يعني انواعي در زمان‌هاي دور دست، موجود ساده‌اي بوده‌اند، كه به مرور زمان در مسير تحول قرار گرفته و ...

«نفخ» به معناي دميدن در چيزي است.[1] و واژه ي نفخ در قرآن، 7 مرتبه آمده و در 6 مرتبه اشاره به نفخ در صور، كه در پايان جهان و در قيامت صورت مي گيرد دارد و يك مرتبه در سورة سجده آيه 9، اشاره به نفخ روح دارد:«ثمَّ سوّية و نفخ فيه من روحه …؟؛ سپس بدنش را آراستيم ...

«نفخ» به معناي دميدن در چيزي است.[1] و واژه ي نفخ در قرآن، 7 مرتبه آمده و در 6 مرتبه اشاره به نفخ در صور، كه در پايان جهان و در قيامت صورت مي گيرد دارد و يك مرتبه در سورة سجده آيه 9، اشاره به نفخ روح دارد:«ثمَّ سوّية و نفخ فيه من روحه …؟؛ سپس بدنش را آراستيم ...

براي روشن شدن جواب به نكاتي اشاره مي‌شود:1. آية: «لقد كرمنا بني آدم و حملناهم في البر و البحر و رزقناهم من الطيبات و فضلناهم علي كثير ممن خلقنا تفضيلا.[2] ما فرزندان آدم را گرامي داشتيم و آنها را در خشكي و در دريا (بر مركب‌ها) حمل كرديم و از انواع روزي‌هاي پاكيزه به آنها روزي داديم و بر بسياري ...

در ابتدا لازم است تا نکاتي را براي تبيين بهتر مطلب بيان کرد:1 . قرآن كريم، موضوع تاريخ را به ويژه تاريخ انسانها مانند: سرگذشت افراد، اقوام و … را به قصد آموزش و پرورش و تعليم و تربيت و نيز هشدار به مردم و عبرت گرفتن از آنها را مورد بررسي و تحليل قرار داده و براي راهنمايي بشر ...

در ابتدا لازم است تا نکاتي را براي تبيين بهتر مطلب بيان کرد:1 . قرآن كريم، موضوع تاريخ را به ويژه تاريخ انسانها مانند: سرگذشت افراد، اقوام و … را به قصد آموزش و پرورش و تعليم و تربيت و نيز هشدار به مردم و عبرت گرفتن از آنها را مورد بررسي و تحليل قرار داده و براي راهنمايي بشر ...

قرآن كريم در مراحل خلقت انسان پس از نطفه و علقه مرحله‎اي ديگري به نام «مضغه» را مطرح مي‎سازد كه در 2 آيه[1] و سه بار از آن سخن گفته است.خداوند در سوره حج آيه 5 مي‌‏فرمايد: «ثمّ من علقه ثم من مضغة مخلقه و غير مخلقه لنبين لكم؛ پس از علقه، آنگاه از مضغه داراي خلقت كامل و خلقت ...

از آن‌جا كه بحث «آزادي» وصفي از اوصاف نفساني انسان است، با تعدد و تفاوت انسان‌شناسي‌ها، معنا و مفهوم آن متعدد مي‌گردد، هستي شناسي و جهان بيني هر شخص، به انسان شناسي او را تحت تأثير قرار مي‌دهد و هر انسان شناسي خاص، مفهوم ويژه‌اي از آزادي به ما عرضه مي‌كند، از اين رو آزادي از نظر اسلام با آزادي ...

خداوند بخشنده مي فرمايد: «مصائبي كه در زمين رخ مي‎دهد مانند: زلزله، سيل، طوفان و آفات مختلف و نيز مصائبي كه در نفوس انسان‎ها واقع مي‌شود، مثل مرگ و ميرها و انواع حوادث دردناكي كه دامان انسان‎ها را مي‎گيرد همه آن‌ها از قبل مقدر شده و در لوح محفوظ ثبت است. مصائب مورد اشاره در اين آيه تنها مصائبي است ...

خداوند متعال در قرآن کريم مي‌فرمايد: «إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ…»؛[1] «خداوند سرنوشت هيچ قوم (و ملّتي) را تغيير نمي‌دهد مگر آن‌كه آنها خود را تغيير دهند.»«قَدَر» و «قَدْر» داراي معاني مختلفي چون اندازه، مقدار، اندازه‌گيري، تنگ گرفتن… و بالاخره به معناي «سرنوشت» نيز آمده است.[2] شب قدر را هم كه «ليلةالقدر» ناميده شده، بدان ...

خداوند متعال در آيه 256 بقره مي فرمايد:لا اِكْراه فِي الدّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَي فَمَنْ يَكْفُر بِالطاّغُوتِ وَ يُؤمِنْ بِاللهِ فَقَدْ اِسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقي لا انفِصام لَها وَ اللّهُ سَميعٌ عَليمٌ». در قبول دين، اكراهي نيست. (زيرا) راه درست از راه انحرافي، روشن شده است. بنابراين، كسي كه به طاغوت (بت و شيطان، و هر موجود طغيان گر) ...

پيش از پاسخ، گزيده‌اي از تفسير آيه را بيان مي کنيم:خداوند در آيه 256 سوره بقره مي فرمايد: «لا اكراه في الدين قد تبيّن الرّشد من الغيّ…؛[1] در قبول دين، اكراهي نيست، زيرا راه درست از راه انحرافي، روشن شده است…». «اكراه» به معني وادار كردن انسان بر كاري كه ناپسند مي‌شمارد و مورد رضايتش نيست است.[2] «رشد» از نظر ...

براي روشن شدن پاسخ توجه به نكاتي ضروري است:الف) آيه ياد شده در پنج سورة قرآن آمده است[1] از جمله در سوره انعام[2] مي‌خوانيم: «… و هيچ‌كس جز براي خود عملي انجام نمي دهد و هيچ گنهكاري گناه ديگري را متحمل نمي‌شود سپس بازگشت شما به سوي پروردگارتان است و شما را به آنچه در آن اختلاف داشتيد خبر خواهد ...

اول: آيات قرآني به چند گروه دسته بندي مي‌شوند:1. آياتي كه اختصاص به صنف مخصوص ندارند، مانند: آياتي كه در آن سخن از «ناس» و يا «انسان» است، و يا با لفظ «من» ذكر شده است.2. آياتي كه سخن از مردم دارد، مانند: آياتي كه در آن ضمير جمع مذكر سالم استعمال شده است، و آياتي كه از لفظ «مردم» ...

از ديدگاه قرآن بين زن و مرد براي كسب كمال انسانيّت تفاوتي نيست و قرآن ارزش خاصي به زنان بخشيده است و با فرستادن آياتي دربارة آن‌ها، مصونيت آن‌ها را تضمين نموده است، به شرط اين‌كه در مقابل اوامر خداوند خاضع باشند.الف) آيات سورة مؤمنون:تمام آيات قرآن مجيد براي انسان‌ها نازل شده كه شامل مرد و زن مي‌شود:1. «الاّ علي ...

در ابتدا ضروري به نظر مي‌رسد که براي روشن شدن پاسخ نكاتي را بيان کنيم:1. تفاوت‌هاي زن و مرد: 1. از لحاظ جسمي، مرد نوعاً درشت اندام و قوي و زن كوچك اندام‌تر و ظريف‌تر است؛ 2. از لحاظ رواني، ميل مرد به ورزش و شكار و كارهاي پرحركت، همچنين احساسات مرد مبارزانه و جنگي، و احساسات زن صلح جويانه ...

در پاسخ بايد نخست معنا و مفهوم «هدايت» را به خوبي بشناسيم،[1]هدايت در لغت به معني؛ ارشاد، راهنمايي و نشان دادن راه با لطف و مدارا و مهرباني، مي باشد.[2]هدايت در اصطلاح عبارت از: تعيين كمال مناسب يك شيء و راه رسيدن به آن است.[3]هدايت در آيات و روايات به دو معني آمده است: ارائه طريق (نشان دادن راه) و ...

در پاسخ به چند نكته توجه فرماييد:1. علم خداوند متعال به اموري مانند: آنچه در رحم ها هست و… با علم انسان به برخي امور، منافاتي ندارد؛ چون علم خداوند متعال ذاتي و استقلالي است و غير او، يعني انسان هاي ديگر، علمشان به امور به طور مستقل نيست و هرچه دارند از ناحيه خداوند متعال و با الطاف و ...

چون احاديثي داريم مبني بر اينكه روح قبل از بدن و در عالم ذر آفريده شده است و نيز احاديثي داريم كه ارواح معصومين ـ عليهم السلام ـ قبل از خلقت آدم خلق شده اند بنابراين، اين احتمال مطرح مي شود كه روح ما قبل از آن كه در اين بدنها قرار گيرد و روح معصومين ـ عليهم السلام ـ ...

از نظر عقلا عالم و تمام اديان به ويژه دين مبين اسلام يكي از والاترين و مهمترين كارها ازدواج كردن است ،يعني  به هم رسيدن دو جنس مخالف و به وجود آمدن نسل و فرزند است، اين هدف اختصاص به انسان ندارد، بلكه در مورد همه جانداران صدق مي‌كند، منتهي فرقشان اين است كه عقلا با عقل و شعور ازدواج ...

قبل از هر چيز لازم است به چند نكته توجه داشته باشيم:اول: در بررسي آيات لازم است به جوانب آن اعم از سياق آيه، اسباب نزول، شأن نزول، تاريخ، لغت و نقل قول‌ها توجه داشته باشيم تا در فهم آيات قرآن با مشكل روبرو نشويم. خداوند به عنوان پند وعبرت از افراد يا اقوام گذشته (چه آن افراد مقدس باشند ...

مي‎دانيم كه يكي از نيازمنديهاي موجود زنده (گياه، حيوان و انسان) آزادي است. موجودات زنده براي رشد و تكامل به سه چيز احتياج دارند: 1. تربيت 2. امنيت 3. آزادي كه براي پرهيز از طولاني شدن بحث از صحبت پيرامون تربيت و امنيت مي‎گذريم. آزادي يعني جلوي راه اين موجود زنده را نگيرند، ‌پيش رويش مانع ايجاد نكنند. ممكن است ...

در قرآن مجيد اصطلاح تناسخ به كار نرفته است. لكن ريشه ي آن به معنايي ديگر وارد شده است (مانند آية 106 سوره­ي بقره). امّا آيات ديگري وجود دارد كه طرفداران تناسخ به طور گسترده از آن سودجويي كرده‎اند. امّا قبل از طرح آيات، مطالبي بيان مي‎شود:1. تناسخ از نظر لغت: به معني نوبت به نوبت گرديدن زمانه، به آخر ...

پاسخ پرسش الفكلمه ي «روح» در لغت، به معناي مبدأ حيات است[1] كه جاندار به وسيلة آن قادر بر احساس و حركت ارادي مي‌شود؛ البتّه هر چند كه اين كلمه در بسياري از آيات مكّي و مدني تكرار شده، ولي در همه ي اين موارد به اين معنايي كه در جانداران مي‌يابيم و مبدأ حيات و منشأ احساس و حركت ...

معرفت نفس و يافتن خود گمشده، كليد همة درهاي بسته اي است كه «من عَرَفَ نَفْسَه فَقَدْ عَرَفَ رَبِّه (هر كس خود را شناسه، پروردگارش را شناخته است. انسان تا خود را نشناسد و در خود به كاوش برنخيزد، در جهل و ظلمت غوطه ور خواهد بود و  هر كسي هم به مقدار معرفت نفس خويش پروردگارش را مي شناسد.انسان ...

اصل فطرت خداجويي و خداپرستي، در همه انسان ها يكسان وجود دارد، اما اين به معناي آن نيست كه مجموع گرايش هاي انسان ها و زمينه هاي مختلف رشد و كمال آدميان، در همه آنان به طور کامل مساوي باشد، زيرا هر يك از اين زمينه ها تابع عوامل متعددي است كه با اندك تغيير در آن عوامل، معلولشان نيز ...

نخست لازم است براي درك صحيح پاسخ، اموري يادآوري شود:الف: حقيقت روح و معناي آن در قرآن: روح از نظر لغت به معني «نفس» و «دويدن» است و بعضي تصريح كرده‌اند، كه روح و ريح (باد) از يك معني گرفته شده است،[1] و اگر روح انساني كه گوهر مستقل مجرّدي است به اين نام ناميده شده بدان جهت است كه ...

قرآن مي‌فرمايد: «  وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأرْضِ خَلِيفَةً قَالُوا أَتَجْعَلُ فِيهَا مَنْ يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاءَ وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ قَالَ إِنِّي أَعْلَمُ مَا لا تَعْلَمُونَ؛[1] هنگامي كه پروردگار تو به فرشتگان گفت: من در روي زمين جانشين و حاكمي قرار خواهم داد، فرشتگان گفتند: (پروردگارا)! آيا كسي را در زمين قرار مي‌دهي كه فساد ...

بقاي روح از كهن‌ترين موضوعاتي است كه در فرهنگ و معارف بشري وجود داشته است و شناخت آن رابطه تنگاتنگي با مسأله مرگ و حيات و تأثير سازنده‎اي در اخلاق و عمل دارد. روح از نظر لغت به معني «نفس» و «دويدن» است. بعضي تصريح كرده‎اند كه روح و ريح (باد) هر دو از يك معني مشتق شده است، و ...

كتاب زرتشت (اوستا) ناميده مي‌شود. اوستا كه به معناي اساس و بنيان و متن است، هشتصد سال پس از زرتشت نوشته شده است؛ بعد از سوزاندن اوستا و ساير كتب در حمله اسكندر مقدوني، مؤبدان زرتشتي اوستاي كنوني را از قطعات پراكنده، محفوظات و روايات پديد آوردند.اوستاي كنوني از لحاظي به چهار قسمت تقسيم‌ مي‌شود:1. يَسْنا كه حاوي گات‌ها يعني ...

دين عبارت است از «اعتقاد به آفريننده‎اي براي جهان و انسان و دستورات عملي متناسب با اين اعتقاد»[1] حال بايد ديد آيا اديان الهي در جوهره (و ذات) با هم تفاوت دارند و يا در ظاهر شكل (و محدودة دستورات و احكام) طبق تصريح برخي از آيات قرآن اساس و جوهرة و شالودة اديان يكي است و اديان آسماني و ...

تقوا در لغت به معناي پرهيزكاري و پارسايي[1] از نواهي و معاصي مي باشد. وقتي در قواعد و قوانين تمام اديان اعم از الهي و غير الهي توجه كنيم، مشاهده مي كنيم كه اين اديان از اصول اعتقادي يا جهان بيني و قوانين عملي كه در اديان الهي از اين قسمت به شريعت تعبير مي شود، تشكيل شده است.شريعت يعني ...

مطالعه در تاريخ زندگي ملل و اقوام گذشته و حتي اقوام وحشي و غير متمدن كنوني اين حقيقت را براي ما بخوبي روشن مي كند كه بشريت در جميع ادوار زندگي در هر نقطه اي كه زندگي مي كرده و در هر رتبه و مقامي كه بوده يك ادراك پنهاني شبيه به الهام درخود مي يافته، مبتني بر اينكه از ...