همه

نخستين نشانه هاي موجود از دين، گرايش به پرستش طبيعت است. در اين گرايش به منظور رام كردن نيرو هاي طبيعت بايد از آن نيروها تجليل كرد و از آنها درخواست لطف و احسان داشت. اديان ابتدائي با آنكه در مناطق مختلف جهان پراكنده بودند و نمي توان ميان آنها هيچ نوع ارتباطي تصور كرد، ولي شگفت است كه آن ...

نخستين نشانه هاي موجود از دين، گرايش به پرستش طبيعت است. در اين گرايش به منظور رام كردن نيرو هاي طبيعت بايد از آن نيروها تجليل كرد و از آنها درخواست لطف و احسان داشت. اديان ابتدائي با آنكه در مناطق مختلف جهان پراكنده بودند و نمي توان ميان آنها هيچ نوع ارتباطي تصور كرد، ولي شگفت است كه آن ...

براي روشن شدن سؤال فوق به ناچار بايد به تعريف لغوي و اصطلاحي و مباحث پيرامون آن پرداخت:

فتيشيسم (Fetichism = Fetishism)در لغت به معناي صنم پرستي، خرافه پرستي و اعتقاد به حرمت بعضي از اشياء، پرستش فتيش، پرستش بُت يا چيز غير ذي روح از سنگ و چوب و امثال آن، آمده است. اين عقيده ابتدا در ميان انسان هاي عصر حجر به وجود آمده كه بعضي از چيزها را داراي قوة سحر آميز مي دانستند؛ سپس ...

در جهان باستان و در كشورهاي مختلف، اديان ابتدائي كه آميخته با پرستش انواع مختلف خدايان با اشكال گوناگون بود، وجود داشته است. مصر يكي از كشورهاي بسيار معروف جهان باستان است كه تمدني بزرگ و حكومتهايي مقتدر داشته است. مصريان از مراحل مختلف اديان ابتدائي گذر كردند و داراي خدايان محلي شدند كه معمولاً به شكل حيوانات و عناصر ...

گرايشات داني و عالي نفس از يك طرف و اراده و اختيار آدمي از طرف ديگر، سبب شده است تا در وجود انسان كشمكشي دائمي ميان خير و شر، خوبي و بدي، زشتي و زيبائي، برقرار باشد.در اين درگيري، گاه تمايلات پست بر گرايش هاي عالي و عقل و فطرت آدمي چيره مي شود و انسان در مقابل  تمايلات آلودة ...

در پاسخ بايد گفت!اولاًـ همة اين مكاتب و فرقه ها قائل به يك حقيقت واحده نيستند كه از آن حقيقت واحده فاصله گرفته باشند بلكه هر كدام از آنها، مدعي حق بودن اعتقادات خويش مي باشند.ثانياًـ بايد عواملي را كه باعث پديد آمدن اين همه مكاتب و فرق و مذاهب گرديده است را بررسي كرد، همانطور که در سؤال به ...

پيشگويي يعني خبر دادن از آينده[1]، به صورت حتمي مرادف است با غيب گويي و علم به غيب هم مختص خداوند متعال است و در برخي از امور علم به غيب و از جمله پيش گويي و خبر دادن از آيندة‌بشر به انبياي الهي محول شده است و مربوط به وحي است و اشاره به رخدادهاي آينده به شكل قطعي ...

در پاسخ به سؤال فوق ابتداء بايد اين نكته بيان شود كه حفظ قرآن از تحريف به دو صورت مي تواند تحقق پيدا كند يعني يا خداوند به صورت متعارف قرآن را از تحريف حفظ مي كند يا از راه هاي غير متعارف مانع تحريف قرآن مي شود به همين دليل پاسخ سؤال بر مبناي دو فرض فوق ارائه مي ...

تمام اقوام جهان در انتظار يك رهبر بزرگ جهاني به سر مي‌برند كه هر كدام او را به نامي مي‌نامند، لكن همگي در اوصاف كلي و اصول برنامه‌هاي حكومتي او، اتفاق دارند. بنابراين بر خلاف آنچه شايد بعضي مي‌پندارند، مسأله ايمان به ظهور يك نجات بخش بزرگ، براي مرهم نهادن بر زخم‌هاي جانكاه بشريت؛ تنها در ميان مسلمانان و حتي ...

دين حقّ در هر زمان يكي بيش نيست و بر همه لازم است از آن دين پيروي كنند. در طول تاريخ بشري اديان مختلفي از جانب خداوند، توسط پيامبران آورده شده است. اين اديان بشارت دهنده‌ي اديان بعدي بودند و اديان بعدي نيز تأ‌ييد كننده‌ي اديان قبل از خود و تكميل كننده‌ي آنها به شمار مي‌آمدند. اين روند با رسالت ...

در كشور ايران غير از اسلام سه دين ديگر وجود دارد كه جزء اقليت‌هاي مذهبي بوده و به رسميّت شناخته شده‌اند اين اديان عبارتند از: 1ـ زرتشتيان، 2ـ كليميان، 3ـ مسيحيان. غير از سه مورد مذكور دين صابئي نيز وجود دارد كه پيروان آنها را صابئين مي‌نامند، البته در قانون اساسي از اين دين نامي برده نشده است.صابئين: صابئين از ...

حجاب در لغت عبارت است از هر چيزي كه ميان دو چيز حايل باشد و معاني چون فاصل، مانع[1]،ستر،‌نقاب و روپوش از آن فهميده مي شود.[2]در فقه اسلامي حجاب يعني پرده و پوشش بين دو نامحرم و چون در اسلام حجاب براي زنان و مردان واجب شمرده شده پس زنان و مردان بايد خود را از نامحرم بپوشانند حجاب براي ...

براي حقانيت و صدق گفتار هر پيامبري، علاوه بر معجزاتي كه مي‌آورد، بايد پيامبران قبلي نيز بر آمدنش بشارت داده باشند، درباره رسول گرامي اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ بشارت‌هايي از طريق انبياي الهي به خصوص حضرت موسي ـ عليه السلام ـ و حضرت عيسي ـ عليه السلام ـ به مردم داده شده بود.[1] براي ...

همان گونه كه مي دانيد پيامبران همه در راستاي هدفي مشترك مبعوث شده اند از اينرو همه با هم هماهنگ بودند و هر پيامبر بزرگواري آمدن پيامبر بعدي را بشارت مي داد و پيامبر بعدي هم گفته هاي پيامبر قبل خود را تصديق مي كرد.حضرت مسيح ـ عليه السلام ـ هم بشارتهاي خود را در مورد حضرت محمد ـ صلي ...

خود كشي عبارت است از يك نوع آدم كشي و قتل نفس با وحدت قاتل و مقتول. مي توان خودكشي را واكنشي دانست كه فرد در قبال هر نوع متلاشي شدن پيوندهاي خانوادگي، جسم و روان خود شخص، پيوند هاي ملي، شهري و غيره، از خود نشان مي دهد. و اين واكنش دفعه اي، باعث از بين رفتن شخص مي ...

خداوند متعال از بدو خلقت زمين، هيچ گاه آن را خالي از حجّت نگذاشته و هميشه در تاريخ افرادي بودند كه در قالب پيامبر، رسول و امام و… به هدايت مردمان پرداخته اند.پيامبراني كه خداوند براي هدايت بشريّت مبعوث نموده به دو گروه الوالعزم و مفسّر تقسيم مي شوند. پيامبران الوالعزم پنج نفرند. حضرت نوح ـ عليه السلام ـ ابراهيم ...

براي روشن شدن جواب چند نكته بعنوان مقدمه يادآوري مي شود:1- معناي تحريف برخي گفته اند: تحريف آن است كه كلام به صورتي قرار داده شود كه بتوان آن را دو گونه يا چند گونه معني كرد[1] برخي ديگر گفته اند تحريف آن است كه كلمه را از معناي خودش، تغيير بدهيم؛ يعني شبيه سازي كنيم. [2] چنانكه مي گويند ...

كارهاي خارق العاده‌اي كه بر خلاف عادت و ناموس طبيعت انجام مي‌‌شود[1] خارج از صورت هاي زير نمي‌تواند باشد:1. معجزه: معجزه از مادّة عجز به معناي ناتواني است و به كاري گفته مي‌شود كه ديگران در مقابل آن ناتوانند. اشاعره به جاي معجزه از كلمة خرق عادت استفاده مي‌كنند، لكن در قرآن كريم نه كلمة معجزه آمده است، نه كلمة ...

در ابتداي سخن لازم است نبوّت را تعريف نمائيم، براي همين منظور سخني از شهيد مطهري ـ رحمة الله عليه ـ  را نقل مي كنيم؛ ايشان انبياء را گروهي از افراد بشر مي داند كه دستورهاي خدا  را از ناحيه خداوند مي گيرند و به مردم ابلاغ مي كنند و به عبارتي آنها واسطة ميان خداوند و ساير افراد بشر ...

از ميان اديان توحيدي و آسماني مسيحيّت و برخي از يهوديان قائل به گناهكار بودن ذاتي انسان هستند.مسيحيان معتقدند پس از آنكه آدم و حوا به وسوسه شيطاني گرفتار شدند و از درخت نيك و بد خوردند،[1] آثار چندي از اين گناه بر جاي ماند، مهمترين اثر اين گناه آن بود كه گناه به تمام نسل بشر راه يافت و ...

اين سؤال از دو جهت قابل بحث و بررسي است:1 . آيا جريان حاكم بر جامعه بشري حق است يا باطل؟2 . چرا خداوند متعال بالاجبار حق را بر جامعه بشري حاكم نمي‌كند؟قرآن جريان هستي را براساس حق مي‌داند و حق را اصيل معرفي مي‌كند و باطل را اصيل نمي‌داند. اسلام براي انسان يك گرايش ذاتي به صداقت، امانت و ...

قبل از هر چيزي بهتر است به تعريف مختصري در مورد معجزه اشاره شود:در ميان علماء براي معجزه تعاريف گوناگوني ارائه شده است، امّا آنچه از همه مشهورتر مي باشد اين است كه معجزه امر خارق العاده‌اي است كه همراه با تحدّي (مبارزه‌طلبي) و ادعاي نبوت باشد و هيچ كس معارض با آن را نتواند بياورد.[1]با توجه به اين تعريف ...

اينكه چرا اكثريت انبياء و خصوصاً انبياء اولوالعزم در خاورميانه مبعوث گرديدند بطور دقيق و روشن، معلوم نيست و خداوند متعال بهتر مي داند و لكن بطور احتمال مي توان گفت كه خاورميانه از نگاه آب و هوا مناطق مستعد براي زيست بوده است و از اين سبب بيشتر مردم از قديم در همين محدوده متمركز بوده و زندگي مي ...

در واقع اين پرسش يكي از پرسش هايي است كه افراد بسياري به پاسخگويي آن پرداخته اند و با توجه به ديدگاههاي متفاوتي كه داشته اند، نظرات متفاوتي را هم ارائه داده اند كه بعضي از آنها كاملاً مباين و مخالف نظرات ديگر است. در اصطلاح جامعه شناسان كلمه دين شامل دين هاي الهي و دين هاي غير الهي مي ...

خداوند تبارك و تعالي فقط يك دين را براي هدايت و راهنمائي بشر به سوي سعادت و خوشبختي دنيا و آخرت فرستاده است. اختلاف پيروان اديان ناشي از اختلاف اديان نيست، بلكه منشاء آن عوامل ديگري مي باشد كه خود جاي بحث و بررسي دارد. براي توضيح بيشتر اين مطلب به نكات ذيل توجه گردد:1. مفهوم دين:دين واژه اي است ...

دين بر دو قسم است، دين الهي و آن عبارت از ديني مي‌باشد كه توسط پيامبران از طرف خداوند براي بشر آورده شده باشد. دين الهي دين توحيدي و دين ابراهيمي نيز ناميده مي‌شود.[1] پس مؤسس دين الهي خداوند بوده و به انسان هيچ ربطي ندارد اما دين غير الهي به ديني گفته مي‌شود كه به خداوند ربطي ندارد و ...

اديان جهان را تحت دو عنوان كلي «اديان ابراهيمي و اديان غير ابراهيمي» برشمرده و در ذيل به هر كدام همراه با مذاهب آنان اشاره كوتاهي خواهيم داشت.الف: اديان ابراهيمي:به ادياني، دين ابراهيمي اطلاق مي شود كه بعد از حضرت ابراهيم ـ عليه السّلام ـ توسط پيامبران الهي براي بشر، آورده شده است.1. دين يهود:بر اساس گفته هاي تورات تولّد ...

حقانيت دين اسلاماسلام به عنوان دين حق و تأمين كننده سعادت و خير حقيقي انسان‌ها، با معيارهاي خردپذيري، جامعيت و كمال، مورد ارزيابي و سنجش قرار گرفته است. و با شاخصه‌هاي مزبور مطابقت دارد و منطقاً از حقانيت برخوردار است.الف. خردپذيري دين اسلام:آموزه‌هاي هر ديني كه با خرد و عقل همساني داشته باشد، نشانه آن است كه از حقانيت برخوردار ...

معاني و ريشه هاي مختلفي براي «دين» ذكر گرديده است. بعضي ها گفته اند كه اين كلمه عبري  و به معناي حساب است و بعدها وارد زبان عربي شده است. بعضي ها معتقدند كه دين كلمه عربي خالص است به معناي عادت و استعمال. و بعضي ها مي گويند دين كلمه فارسي است.[1] ولي از سخنان علامه طباطبايي به دست ...

جامعة بشري ذاتاً و فطرتاً به يك سلسله اعتقادات و روش‌هاي عملي براي اداره و پيشبرد زندگي، نيازمند است و لذا هيچ جامعه‌اي نه در گذشته و نه در عصر حاضر، مشاهده نمي‌شود كه يك مكتب و مسلك خاصي براي اين منظور نداشته باشد؛ حتي آنان كه هيچ اعتقادي به خداي متعال نداشته‌ و ندارند، نيز از داشتن برنامة زندگي ...

نخستين انگيزة مطالعه و بررسي هر موضوعي ارضاي حس كنجكاوي است و چون آدمي ذاتاً جستجو گر است و در پي آن است كه همواره به دانش و معلومات خويش بيافزايد و با استعانت از معلوماتش، زندگي خود را متكامل كند لذا دنبال علوم مختلف مي رود.قدما علم را به دو دسته تقسيم مي كردند: علم ابدان و علم اديان. ...

دركتب لغت براي كلمة مذهب شش معنا ذکر كرده اند‌:ا. جاي رفتن. 2. روش، طريقه. 3. شعبه اي از دين.4. دين ، كيش. 5. هر يك از مسلكهاي فلسفي[1]، نحله.مطمئناً مراد از مذهب در سؤال معناي اول و پنجم نيست حال سه معناي ديگر مي ماند كه معناي دوم خود نيز به نحوي مندرج در آن دو تاي ديگر مي ...

دين در لغت معاني مختلفي دارد: دين يعني طاعت و لذا خداوند متعال فرموده: « وَلَهُ الدِّينُ وَاصِبًا أَفَغَيْرَ اللَّهِ تَتَّقُونَ ؛ و دين خالص همواره از آن او مي باشد، آيا از غير او مي ترسيد».[1] دين به معني جزاء نيز آمده است، قرآن كريم فرموده: «(خداوندي كه) مالك روز جزا است (مالك يوم الدين)»،[2] و نيز به معناي ...

براي پاسخ گويي به سؤال فوق لازم است نگاهي گذرا به معناي «فرقه» و «مذهب» در لغت و اصطلاح، داشته باشيم.1. معناي لغوي «فرقه»: كلمه فرقه در لغت از ريشة «فَرْق» به معناي جدا كردن، گرفته شده است و اسم است براي گروهي از مردم.[1] ابن منظور مي گويد: «الفرقة: طائفة من الناس» فرقه به عده و گروهي از مردم ...

پس از درگذشت پيامبر(ص)، امّت اسلامي به گروههاي گوناگوني تقسيم شده و بر اين اساس، مذاهبي پايه گذاري گرديد. از اين رهگذر، سخت ترين و سهمگين ترين ضربه بر پيكر وحدت اسلامي فرود آمد و همگان طعم تلخ فرقه گرايي را چشيدند و آيه (قُلْ هُوَ الْقادِرُ عَلي أَنْ يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذابَاً مِنْ فَوْقِكُمْ أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِكُم أَوْ يَلْبِسَكُمْ ...

مسئله‌اي كه در اينجا قابل توجه است اينست كه دين اسلام چيزي است و مسلمانان و كساني كه پيرو اين دين هستند چيز ديگري است. اسلام در حفاظت خودش هيچ نيازي به بشر ندارد چون اولاًَ خداوند خودش حافظ دين خودش مي‌باشد و در قرآن كريم  مي‌فرمايد: «ما قرآن را نازل كرديم و ما به طور قطع نگهدار آنيم»[1] و ...

مسئله اختلاف و تفرقه در دين و امور اعتقادي و اجتماعي و امثال اينها كه از جهالت، خودخواهي، و پيروي از ارزش هاي حيواني و خواهش هاي نفساني و سليقه هاي شخصي ناشي مي شود چيزي نيست كه فقط دين اسلام گرفتار آن شده باشد بلكه هر دين آسماني و غير آسماني دستخوش اين پديدة خانمانسوز گرديده و حتي در ...

آنچه از پرسش فوق فهميده مي شود اين است كه پرسشگر در صدد شناسايي اصيل ترين گروه از مسلمين است كه كدام گروه است؟ بانظر علمي و حقيقت جو، اگر تاريخ را مطالعه كنيم اصيل ترين گروه، شيعه اماميه مي باشد و با تحقيق مي توان دريافت كه مذهب تشيع انشعابي از اسلام ناب محمّدي ـ صلي الله عليه و ...

براي روشن شدن پاسخ به معرفي شيعه، سني، ناصبي، رافضي و صحابي مي­پردازيم.شيعه كه در لغت، به معناي پيرو است(چنانكه در آيه 15 قصص و 83 صافات به همين معنا آمده است) در اصطلاح، كاربردهاي مختلفي دارد. 1. شيعه كسي است كه علي و اولادش را دوست داشته باشد، به اين جهت كه آنها اهل بيت پيامبرند و خداوند موّدت ...

اغلب مورخان بر اين عقيده هستند كه شرايط جهان اسلام آن روز كه نهضت اسلام، نهضت جوان و نونهالي بود و هنوز ريشه هاي آن در دلها رسوخ نكرده و اكثريت قابل ملاحظه اي از مردم آن را از صميم دل نپذيرفته بودند، به اتّحاد و يكپارچگي نياز داشت[1]. لذا هر گونه قيام مسلحانة امام بر عليه مخالفينش به مصلحت ...

شفاعت در لغت از ماده شفع به معناي ضميمه شدن چيزي به چيز ديگر است[1] و در اصطلاح عبارت است از ضميمه شدن استعداد ناقص كسي كه نياز به شفاعت دارد با دعا و درخواست شفيع و واسطه. در نتيجه اين وساطت شخص شفاعت شده ارتقاي مقام پيدا كرده و يا از عقوبت و عذاب رهايي مي‌يابد.مسأله شفاعت در قيامت، ...

بعد از رحلت رسول گرامي اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به طور كلي مسلمانان به دو شعبه و مذهب تقسيم شدند. برخي در مسئله امامت و رهبري ديني و سياسي امت اسلامي بر طبق دستور قرآن و نص پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ از علي(ع) پيروي كردند و به نام ...

تاريخ در لغت به معناي تعيين زمان رويدادهاست.هر قومي اين كلمه را به گونه‌اي معنا كرده، و براي آن ريشه‌اي متفاوت قائل شده است.واژه تاريخ از ماده اَرَّخْ و يُوَرِّخُ سامي در يمن است.[1] زيرا ورخ در سنگ نوشته‌هايي متعلق به پيش از اسلام (كه در جنوب عربستان پيدا شده است) به معناي ماه قمري به كار رفته است.با مراجعه ...

اصحاب پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ از همان ابتدا به سيره و شرح حال پيامبر توجّه پيدا داشته و در شرح زندگاني و ويژگي­هاي آن حضرت خاطراتي را حفظ و بعدها نقل مي­كردند. تدوين و جمع آوري اخبار و روايات مربوط به آغاز دين اسلام و شرح احوال و تاريخ غزوات پيامبر ـ صلي الله ...

الف: اهميت:تاريخ و تاريخ نگاري به عنوان يكي از ابعاد و مظاهر فرهنگ و تمدن حائز اهميت است، زيرا شناخت و دريافت گونه هاي مختلف هر فرهنگ و تمدني بدون دسترسي به تاريخ انواع هنرها و دانش‌هايي كه در تمدن ظهور كرده يا تكامل يافته ممكن نخواهد بود. اسلام هم كه ديني كامل و غني و داراي فرهنگ و تمدن ...

تاريخ ‌نگاري از جمله دانش‌هايي است كه به موازات رشد و گسترش اسلام و با فاصله گرفتن از عصر نبوّت، از جانب مسلمين مورد توجّه قرار گرفته است و در اين ميان شيعيان نيز همچون ساير گروه‌هاي اسلامي در جنبش‌هاي تاريخ نگاري بالاخصّ در جنبش تاريخ نگاري عراق فعاليت فراواني داشتند و آثاري از خود برجاي گذاشته‌اند. دانشمنداني از شيعيان ...

شناخت تاريخ صحيح يكي از دغدغه­هاي اصلي علم تاريخ است و در آن رابطه تلاش­هاي فراواني صورت گرفته و كتب زيادي به رشته تحرير درآمده است. در مجموع مي­توان گفت: از بعضي رويدادهاي تاريخي قطعاً نمي­توان پرده برداري كرد. اما در مورد خيلي از وقايع امكان پرده برداري و كشف نقاط مبهم وجود دارد. علت اختلاف روايات و نقل قولها، ...

الف: تبديل هجري قمري به هجري شمسينخست روز مورد نظر را محاسبه مي‌كنيم، كه چندمين روز سال است. بدين ترتيب كه از اول سال قمري، يك ماه را 30 روز و ماه بعدي را 29 روز حساب مي‌كنيم و به اين ترتيب عمل مي­کنيم تا به روز مورد نظر در سال قمري برسيم.سپس سال هجري را با 970225/0 ضرب كرده، ...

براي پاسخ به اين سؤال بايد ابتدا دو اصطلاح پيش بيني و پيش‎گوئي را تعريف و محدودة ‌هر كدام را مشخص كرد، تا معلوم شود كدام يك از اين دو در تاريخ بشري ممكن است. در فرهنگ لغت پيش‎بيني را به عاقبت‎بيني،‌ مآل انديشي، جزم و احتياط،‌ و آينده‎نگري معني كرده‎اند و همچنين پيشگوئي را به بيان اخبار و حوادث، ...