همه

در ابتدا مناسب است به آيات و رواياتي كه در اين زمينه قابل استناد هستند بپردازيم:1. خداوند در سوره بقره پس از آن كه ملائكه را از خلقت انسان به عنوان خليفة الله برروي زمين آگاه مي‌كند با اين گفتار ملائكه مواجه مي‌شود كه گفتند: «أتجعلُ فيها من يفسد فيها و يسفك الدماء»[1] آيا مي‌خواهي كسي را در روي زمين ...

از نظر اوضاع زمين شناختي، كره زمين به چهار دوره تقسيم مي شود كه به دوره چهارم «دور پكئيستوسن» مي گويند.خوداين دوره چهارم به چهار طبقه تقسيم مي شود:الف: نخستين دوره فترت يخبندان. ب: دومين دوره فترت يخبندان. ج: سومين دوره فترت يخبندان. د: چهارمين دوره عصر يخبندان.عصر حجر در سومين دوره فترت يخبندان واقع شده است.[1]عصر حجر به دو ...

از نظر اوضاع زمين شناختي، كره زمين به چهار دوره تقسيم مي شود كه به دوره چهارم «دور پكئيستوسن» مي گويند.خوداين دوره چهارم به چهار طبقه تقسيم مي شود:الف: نخستين دوره فترت يخبندان. ب: دومين دوره فترت يخبندان. ج: سومين دوره فترت يخبندان. د: چهارمين دوره عصر يخبندان.عصر حجر در سومين دوره فترت يخبندان واقع شده است.[1]عصر حجر به دو ...

مردم كشورهاي مختلف و مناطق گوناگون جهان از لحاظ رنگ پوست، مو و چشم، جمجمه و طول قد و غيره از يكديگر متمايز مي گردند.از لحاظ علمي: دانشمندان وجود رنگ دانه هاي قهوه اي در بدن را كه در افراد مختلف بروز و نمودي مختلف دارد، علت اين تمايزات مي دانند. در اين رابطه «هانري والوا» مي نويسد: «در بين ...

پوشاندن كعبه سابقه‌اي ديرينه در تاريخ بيت‌الله الحرام دارد. اين امر در دوره هاي مختلف سبب مي شد که براي نگهداري و تعويض اين پوشش منصبي با عنوان پرده داري در کنار ساير مناصب خانه خدا ايجاد شود. اينکه اولين شخص چه کسي بود که روي خانه کعبه را پوشاند؟ در اخبار و روايات اسلامي به افراد مختلف اشاره شده ...

بيش از هزار سال است كه مورخان دربارة «ابن سبأ» قلم فرسائي كرده و به او و پيروانش كارهاي شگفت انگيز و بزرگي نسبت مي‌دهند. حال بايد ديد كه «ابن سبأ» كيست؟ و چه كارهايي انجام داده است؟ مورخان در مورد ابن سبأ مي‌نويسند:او مردي يهودي از اهل صنعاء يمن، در زمان عثمان در ظاهر اسلام آورد، ولي پنهاني مكر ...

دانشمندان و فلاسفه، تاريخ اروپا را به سه دوره تقسيم مي‌كنند. 1. تاريخ قديم 2. قرون وسطي 3. دوره جديد، كه تاريخ جديد از رنسانس شروع مي‌شود.«رنسانس به معناي تجديد حيات مي‌باشد كه مقصود از آن تحول عظيم فرهنگي و شكوفائي علم است كه در اواخر قرن چهاردهم ميلادي آغاز شد. منشأ اوليه آن ايتالياي شمالي بود و در قرن ...

دانشمندان و فلاسفه، تاريخ اروپا را به سه دوره تقسيم مي‌كنند. 1. تاريخ قديم 2. قرون وسطي 3. دوره جديد، كه تاريخ جديد از رنسانس شروع مي‌شود.«رنسانس به معناي تجديد حيات مي‌باشد كه مقصود از آن تحول عظيم فرهنگي و شكوفائي علم است كه در اواخر قرن چهاردهم ميلادي آغاز شد. منشأ اوليه آن ايتالياي شمالي بود و در قرن ...

معمولاً براي شناخت خوب از بد بايد صفات و خصوصيات آنها را دانست تا بتوان به نحوي صحيح و درست بين آنها قضاوت و داوري كرد. ابتدا بايد بدانيم كه صفات پدر و مادر خوب و يا بد چيست؟ سپس بايد وظايف پدر و مادر خوب را تشريح کرد. البته لازم به ذكر است كه پدر و مادر به علت ...

بشر در طول تاريخ با استفاده از قوة تعقل و تفكر و حسّ گرايش به زيبايي‌ دست به كارهايي زده كه با گذشت ايام و سالها و قرون متمادي همچنان در يادها ماندگار شده است.از بناهاي قديمي جهان باستان كه بعد از مدتها توسط كاوشگران و باستان‌شناسان از ويرانه‌هاي آثار كهن بيرون آورده شده هفت اثري است كه در نقاط ...

آريايي ها اقوام مهاجري بودند كه از شمال اوراسيا و روسيه به خاطر سردي هوا و كمبود آذوقه و افزايش جمعيت به سمت جنوب كوچ كردند و بعد از طي مسافت­هاي طولاني بخشي از آنها در فلات ايران حضور يافتند و با آشنائي كه از دول همجوار آن پيدا كردند و نام آريا را بر خود نهادند، تشكيل دولت دادند. ...

«هيچ امتي نبوده مگر اينكه خداوند پيامبري براي هدايت آنان در ميانشان مبعوث كرده است»[1].بي‌ترديد ايرانيان نيز جزو امت­هايي هستند، كه پيامبر يا پيامبراني براي ابلاغ پيام الهي به سوي ايشان فرستاده شد؛ امّا اينكه اين پيامبر چه كسي است دو قول و نظر وجود دارد:1. برخي از پژوهشگران بر اين باورند كه زرتشت همان پيامبر ايرانيان عهد باستان بوده ...

ايران عهد ساساني به خاطر گستره وسيع آن و قرار گرفتنش در منطقه استراتژيك جهان و تسلطش بر خاك­هاي حاصلخيزي از منطقه آسيا كه كشاورزي را ممكن مي­نمود و از طرفي رونق تجارت در اين گستره وسيع جغرافيايي كه ما بين سرزمين­هاي غرب و شرق قرار داشت و يك منطقه ارتباط دهنده تجاري و در مسير بازرگاني تجاري و ترانزيت ...

ساختار سياسي، بيانگر نظم و نسق مجموعه اي از اشياء، ‌اجزاء و نيروهايي است كه به نحوي كنار هم قرار گرفته­اند كه كلي خاصي را تشكيل دهند.[1] با توجه به تعريف ساختار مي توان مجموعه نيروها و اجزاي سياسي كه تشكيل دهنده حكومت ساساني بوده­اند را به عنوان ساختار سياسي و حكومتي ساساني در نظر گرفت. با توجه به مطالب ...

ساختار سياسي، بيانگر نظم و نسق مجموعه اي از اشياء، ‌اجزاء و نيروهايي است كه به نحوي كنار هم قرار گرفته­اند كه كلي خاصي را تشكيل دهند.[1] با توجه به تعريف ساختار مي توان مجموعه نيروها و اجزاي سياسي كه تشكيل دهنده حكومت ساساني بوده­اند را به عنوان ساختار سياسي و حكومتي ساساني در نظر گرفت. با توجه به مطالب ...

خسروپرويز يكي از پادشاهان ايران در دوره ساساني بوده، او بيست و سومين پادشاه از اين سلسله است. در نزد روميها به خسرو دوم معروف و در نزد مورخين ايراني به پرويز (خسرو) معروف است که بعد از هرمز به تخت نشست.[1] خسرو به خاطر قتل فرماندهان و خشونت تمام در حق آنان بدست پسرش شيرويه و با حمايت بزرگان ...

قبل از اسلام قطعة شبه جزيره عربستان در تحت حمايت و نفوذ سه دولت ايران، روم و حبشه بود، كه مشرق و شمال شرقي اين قطعه زير حمايت ايران و شمال غربي تابع روم و قطعات مركزي و جنوب در تحت نفوذ حبشه بود و از مجاورت با اين ممالك، دولي نيمه متمدن و نيمه مستقل بوجود آمده بود.[1]«حيره» يكي ...

قبل از اسلام قطعة شبه جزيره عربستان در تحت حمايت و نفوذ سه دولت ايران، روم و حبشه بود، كه مشرق و شمال شرقي اين قطعه زير حمايت ايران و شمال غربي تابع روم و قطعات مركزي و جنوب در تحت نفوذ حبشه بود و از مجاورت با اين ممالك، دولي نيمه متمدن و نيمه مستقل بوجود آمده بود.[1]«حيره» يكي ...

شبه جزيره عربستان، در مسير دو راه مهم بازرگاني، ابريشم و عطريات قرار گرفته است، جاده ابريشم از ناحية مسير عُلياي اروند رود (دجله) وارد عربستان مي شود. از وادي سرحان (دومة الجندل)‌ گذشته به وسيله شهر بُصري در شمال به دمشق منتهي مي شود و به غرب متصل مي گردد. اما جاده عطريات (ادويه) از بنادر خليج عدن شروع ...

حضرت ختمي مرتبت در عام الفيل چشم به جهان گشودند كه مصادف با سي و نهمين سال پادشاهي             خسرو انوشيروان[1] در  ايران بوده است و اين به سال 570 ميلادي بوده است[2]. بنابراين بعثت آن حضرت در سال 610 ميلادي اتفاق افتاده است.وقتي حضرت رسول اكرم به مدينه هجرت فرموده و حكومت اسلامي را تشكيل دادند، سي و چهار سال ...

موقعيت قادسيهقادسيه محلي بود در مغرب ايران كه تا كوفه پانزده فرسنگ و تا عُذَيب چهار مايل فاصله داشت.[1] طول آن شصت و نه درجه و عرض آن سي و يك درجه و دو سوم درجة جغرافيايي است.[2] و يا شهر واسط بوده است و از مداين هفت گانه عراق عرب و اكنون خراب است.[3] قادسيه را بدان جهت به ...

اديان و فرقه­هاي دوره ساساني و جايگاه آنها از ضروريات تفكيك ناپذير زندگي انسان است، چون گرايش به معنويت دين يك نياز ذاتي در وجود و فطرت انساني است و انسان داراي انواع ادراكات و احساسات و نيازهاست. همان طوريكه در فطرت او احساس گرسنگي و تشنگي وجود دارد، احساس كرنش و نيايش و خضوع در برابر يك قدرتي كه ...

موقعيت جلولاء:جلولاء، شهر قديم ايراني و در سرزمين عراق كنوني،[1] نزديك خانقين كنار مرز ايران و عراق واقع است.[2] اين شهر در مسير راه عراق به خراسان بوده است[3] و به يك فاصله چهل و پنج كيلومتري از خانقين قرار داشته است[4] و نيز نام نهري است كه بر كنارة آن چند روستا از روستاهاي بغداد واقع شده است.[5]امروزه ظاهراً ...

نوروز به معناي روز نو، عيد اول سال، روز اول فروردين كه جشن ملي ايرانيان است، نوروز سلطاني هم مي‌گويند. نوروز در زمان­هاي قديم در اول بهار نبود، بلكه در فصول سال مي‌گشت و گاه به بهار و گاه به تابستان و گاه به زمستان مي‌افتاد. در سال 471 ق به فرمان جلال الدين ملكشاه سلجوقي (465 ـ 485) عمرخيام ...

در زمان خلافت ابوبكر يكي از رؤساي عرب از قبيله بني شيبان بنام مثني بن حارثه، غالباً با افراد خود بر قسمتي از خاك سرحدي ايران كه عرب آن را سواد مي گفت، براي غارت دستبرد مي زد، وي نزد خليفه رفت و با بازگو كردن اوضاع خراب ايران از خليفه تقاضا كرد تا او را بر تازه مسلمانان قبيله ...

در مورد حملات اعراب سخنان زيادي گفته شده؛ اما بايد دانست علت اساسي اين حملات عظيم، نه تغييرات ارضي شبه جزيره عربستان بود و نه لزوم راه تجارت و نه حرص غارت گري تازيان، بلكه علت واقعي اين هجوم قبل از هر چيز، دين جديد و اعتقاداتي بود كه حضرت محمد(ص) به اعراب ارزاني داشته بود. خود پيامبر اسلام اندكي ...

پس از رحلت رسول اكرم ـ صلي الله عليه و  آله ـ  لشكر كشي خلفاء به نقاط مختلف شبه جزيره شروع گرديد. ابتدا پادشاهان حين و غسان تحت پرچم اسلام درآمدند، سپس سپاه اسلام وارد كشور زرتشت نشين ايران گرديد. اين اولين باري نبود كه مسلمانان با زرتشتيان مواجه مي شدند، بنا به گفتة اشپولر، آناني كه ديده بودند پيامبر ...

ذي قار آبي است در منطقه اي كه نبويكرين وائل در اطراف آن سكونت داشتند. محلي است بين شهر كوفه و واسط كشور عراق كنوني.[1] اين مناطق در گذشته زير سيطره پادشاهي ايران قرار داشتند و ساكنين آن قبايل عربي بودند، مانند قبايل نبويكرين وائل كه قبيله بني شيبان يكي از اين قبايل بود كه بر سر مسائلي با فرستادگان ...

دين اسلام و اعتقاد به رواج و گسترش آن از مهمترين اهداف مسلمانان در اين جنگ بوده است. گرچه كسب غنميت هم در مراحل اوليه، طبق وعده اي كه پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ داده بود و يا سخناني كه توسط افراد مختلف از جمله خليفه دوم براي مردم بيان مي شد و هم در مراحل بعدي ...

براي بررسي علل شكست يك دولت از نيروي بيگانه بايد وضعيت سياسي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي آن دولت را مورد ارزيابي قرار داد، از اين جهت بايد در مورد ايران در دوره­ي ساساني هم، چنين پژوهشي را انجام داد؛ ايران در عصر ساساني از يك نژاد، زبان و دين برخورار بود؛ اما پس از حدود چهار قرن كه از بنياد ...

به سه دليل مي توان اين فتوحات را بر مبناي سيرة پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ و حضرت علي ـ عليه السّلام ـ دانست:دليل اوّل ـ بشارت‌هاي نبوي: مسلمانان بارها در جنگ خندق از زبان پيامبر -صلي الله عليه و سلم-  نويد پيروزي بر ايران و روم را شنيده بودند و آنان كلام رسول خدا -صلي الله ...

با نفوذ اسلام در حجاز و ارتباط مسلمين با اقوام پيرامون خود كه گاهي همراه جنگ با برخي از آنان بود، آوازة اسلام بر سر زبانها افتاد. آنچه از جهت تاريخي اثبات شده اين است كه اسلام در زمان خليفة دوم همراه با فتح ايران، ‌به ايرانيان عرضه شد و آنان نيز به خاطر حقيقتي كه در اسلام وجود داشت، ...

بعد از رحلت پيامبر(ص) ابي‎بكر به خلافت رسيد و جنگ‎هايي را با به اصطلاح مرتدّين و بعد با روميان آغاز كرد، امّا بيش از دو سال عمر نكرد و عمر بن خطاب را به جانشيني خويش برگزيد. عمر در سال 13 هجري جنگ‎هايي را عليه ملل شرق و غرب آغاز كرد و با جنگ‎هاي ده ساله كه با ايران داشت، ...

يكي از دلايلي كه باعث شد كه ايرانيان به اسلام گرايش پيدا كنند و در موقع هجوم اعراب با آنها همكاري نمايند ناراضي بودن مردم از وضع ديني و حكومتي بود. سلطنت آخرين پادشاهان ساساني با هرج و مرج ناراحت كننده‎اي همراه بود و احساسات مردم نيز نسبت به فرمانروايان خود غيردوستانه بود. زيرا فرمانروايان نيروي خود را در راه ...

قاجاريه يكي از طوايف ترك (قزلباش) است كه در به قدرت رساندن صفويان دست داشت[1] و در عهد پادشاهان صفوي به مناصب و مقامات عاليه نيز رسيدند. اولين بار نام قاجارها در عهد تركمانان آق قويونلو در تاريخ آمده و ظاهراً از همان ايام، سر كردة آنها با نام قراپيري قاجار، با يارانش جزو مريدان شيخ حيدر صفوي بوده و ...

تشكيل سلسلة قاجاريه توسط آقا محمد خان در سال 1309ق (1175 شمسي و 1786 ميلادي) امري آني و اتفاقي نبود، بلكه به دنبال حوادث بسياري كه پس از قتل نادر و مرگ كريم خان زند صورت گرفته، در اين مسئله موثر بود.در اين فرصت كوتاه علمكرد آقا محمد خان، از دوران زنديه و بالاخص از اواخر آن دوره تا تاجگذاري ...

آغا محمّد خان پس از فتح كرمان و دستگيري و قتل لطفعلي خان زند (آخرين بازمانده سلسلة زنديه)، در سال 1209 هـ ق[1] جهت تحكيم و بسط قدرت، حكومت نوپاي خود در آذربايجان و قفقاز، به آن مناطق لشكر كشيد.هراكليوس فرماندار گرجستان (كه در منابع تاريخي دورة قاجاريه[2] به «اركلي خان» معروف است) از زمان نادرشاه خراجگذار دولت ايران بود. ...

1. نتيجه لشكركشي ها و زد و خوردهاي آقا محمدخان در مدّت 16 سال آن بود كه بيشتر حكام سركش و مدعيان سلطنت را در نقاطي كه دست جانشينان كريم خان بدانجا نرسيده بود، مغلوب و نابود ساخت و بر اثر همين فتوحات نيرو مند شد و متصرفاتي نظير متصرفات خان زند فراهم آورد، تا اينكه در نتيجه كشمكش بين ...

1. نتيجه لشكركشي ها و زد و خوردهاي آقا محمدخان در مدّت 16 سال آن بود كه بيشتر حكام سركش و مدعيان سلطنت را در نقاطي كه دست جانشينان كريم خان بدانجا نرسيده بود، مغلوب و نابود ساخت و بر اثر همين فتوحات نيرو مند شد و متصرفاتي نظير متصرفات خان زند فراهم آورد، تا اينكه در نتيجه كشمكش بين ...

ابتدا خلاصه اي از زندگي وي«ميرزا ابوالقاسم حسيني فراهاني فرزند ميرزا عيسي در سال 1193 ق در فراهان به دنيا آمد. جد او با 39 واسطه به امام سجاد ـ عليه السّلام ـ مي رسد. پدر و مادرش تحصيل كرده بودند. او به زودي در بسياري از فنون به ويژه در املا و انشاء فارسي و حسن خط سرآمد زمان ...

از گذشته رهبري و هدايت جامعه به عهده روحانيت بود؛ اگر چه در امور سياسي مسئوليت كمتري داشتند، با وجود اين كه شركت آنها در امور دولتي از نظر شرعي مجاز بوده در عصر صفوي روحانيت نقش و عملكرد بسيار مثبتي را در تصدي امور حكومتي ايفا كرند، به طوري كه در طول دوره صفويان توانستند با تعامل خود تشيع ...

روسيه در اواخر دوران حكومت صفويان در صدد بود تا به طريقي به درياي آزاد از راه قفقاز و تركستان غربي و يا از طريق آسياي صغير راه يابد و اين طرح را پطر كبير ترسيم كرده و از طرف ديگر در داخل ايران هم بعد از صفويان مدتي حكومت­هاي قومي در ايران تشكيل شد كه مانع از عملي شدن ...

براي مطالعه در خصوص رشد تشيع در دوره صفويه بايد به منابع تاريخي و همچنين كتب مطالعاتي كه در خصوص ايران در دوره صفوي موجود است مراجعه نمود. چرا كه فقط در اين صورت است كه مي توانيم با رشد و گسترش تشيع در عصر صفوي آشنا شويم.الف) منابع و مآخذ تاريخ ايران در دوره صفوي: اين منابع خود به ...

براي مطالعه در خصوص رشد تشيع در دوره صفويه بايد به منابع تاريخي و همچنين كتب مطالعاتي كه در خصوص ايران در دوره صفوي موجود است مراجعه نمود. چرا كه فقط در اين صورت است كه مي توانيم با رشد و گسترش تشيع در عصر صفوي آشنا شويم.الف) منابع و مآخذ تاريخ ايران در دوره صفوي: اين منابع خود به ...

قيامهاي شيعي و برخورد مسلحانه شيعه بعد از كربلا و نهضت عاشورا شروع وتاسقوط عباسيان وپس از آن استمرار داشته که به برخي از مهمترين قيامهاي آغازين اشاره مي شود.بعد از شهادت امام حسين ـ عليه السّلام ـ در دهه60 هـ.. دو قيام شيعي به نام توابين و مختار به وقوع پيوست كه رهبران اين دو قيام، از شيعيان پاك ...

قيامهاي شيعي و برخورد مسلحانه شيعه بعد از كربلا و نهضت عاشورا شروع وتاسقوط عباسيان وپس از آن استمرار داشته که به برخي از مهمترين قيامهاي آغازين اشاره مي شود.بعد از شهادت امام حسين ـ عليه السّلام ـ در دهه60 هـ.. دو قيام شيعي به نام توابين و مختار به وقوع پيوست كه رهبران اين دو قيام، از شيعيان پاك ...

شمس الدين محمد معروف به حافظ بزرگترين غزل سراي عرفاني ايران يكي از نوابغ بزرگ روزگار خود بود كه در آغاز سدة هشتم هجري 727، در شيراز پا به عرصه وجود نهاد. متاسفانه از آغاز زندگاني وي آگاهي هاي كمي بما رسيده است.حافظ به تصريح محمد گل اندام كه، معاصر و همدرس وي بوده،« تفسير قرآن نيك مي دانست و ...

در پاسخ به قسمت اوّل سؤال، آنچه در تاريخ و كتب فقهي اهل سنّت خصوصاً كتب روايي آن‌ها نقل شده است. اين مطلب يقيني است كه ائمه مذاهب اربعه اهل سنّت (و بسياري از شيوخ و بزرگان اين مذاهب) بدون واسطه يا با واسطه از محضر مبارك امام صادق  -عليه السلام-  استفاده كرده‌اند.در رأس اين پيشوايان «ابوحنيفه» قرار دارد، ابوحنيفه ...

در پاسخ به قسمت اوّل سؤال، آنچه در تاريخ و كتب فقهي اهل سنّت خصوصاً كتب روايي آن‌ها نقل شده است. اين مطلب يقيني است كه ائمه مذاهب اربعه اهل سنّت (و بسياري از شيوخ و بزرگان اين مذاهب) بدون واسطه يا با واسطه از محضر مبارك امام صادق  -عليه السلام-  استفاده كرده‌اند.در رأس اين پيشوايان «ابوحنيفه» قرار دارد، ابوحنيفه ...

مقدمه: بحث و تبادل نظر پيرامون شيعيان عرب بسيار مهم و در خور توجه است در حال حاضر منابعي که تمام مسائل مربوط به شيعيان را در يک مجلدان گرد آورده باشد بسيار ناچيز است که شايد بتوان گفت انديشمندان غربي در اين زمينه پيشتازتر مي باشند، پس لازم است در اين مورد بيشتر فعاليت نمود. نوشتار حاضر به صورت ...