همه

نقل اين عبارت در منابع اصيل، چون وسائل الشيعه، بحارالانوار و اصول كافي يافت نشد، اما تحليل اين نقل بنابر فرض وجود، صحت و دلالت متن، مورد بررسي قرار مي گيرد.با لطف حضرت حق ـ جل جلاله ـ تاريخ صدر اسلام مشحون است از اتفاقاتي كه با دقت و تأملي ژرف مي توان عبرت ها، درس ها و پيام هاي ...

از آن جا كه معصومين ـ عليهم السّلام ـ از علوم بي پايان برخوردار هستند، و عصمت و مصونيت آنها از خطا و اشتباه توسط خدا امضاء شده است[1] از اين روي تمام فرمايشات ايشان در تمام موارد حجت بوده و صحيح مي باشد. منتهي براي رسيدن به حقيقت كلام ايشان و تفسير آن مراجعه به ديگر بيانات ايشان لازم ...

با استفاده از لوح فشرده كتب فقهي و روايي و جستجوي رايانه­اي صيغه صلوات به كيفيت مطرح شده در سوال يافت نشد. علي القاعده اين عبارت مأخذي دارد، لكن از منبع عصمت چيزي كه حاكي از آن باشد يافت نشد. البته دعايي به اين مضمون و عبارت آمده، امّا صيغة صلوات به اين عبارت در منبع روايي و دعايي، يافت ...

قبل از بيان پاسخ ،  لازم است به سند آن  اشاره اي داشته باشيم .پسران غالب اسدي کيستند؟ آن چه در كتاب‌هاي رجالي آمده است، پسران غالب بن بشر اسدي كه ابن اثير او را از صحابه دانسته‌ است [1]، بشر و بشير مي‌باشند كه دعاي عرفه را از امام حسين‌ ـ عليه السلام ـ نقل كرده‌اند.بشر بن غالب الاسدي ...

براي روشن شدن جواب سؤال، چند نكته بايد مورد توجه و مورد دقّت قرار گيرد:1. از آنجايي كه در متن سؤال به منبع و متن عربي روايت اشاره نشده است، از اين جهت دست‌يابي به اصل حديث و سپس كار سند شناسي را مشكل ساخته است. از اين روي، با معادل يابي­‌هاي متعدد مانند «قطرةٌ من الخمر» و غيره در ...

در پاسخ بايد گفت كه اين دو خطبه در نهج البلاغه نيامده است و در ميان انبوه سخنان شيواي علوي كه در لابلاي كتب و دفاتر جامانده به ما رسيده است، نكته ديگركه اشاره بدان نيز مناسب است و آن اينكه با جستجو در خطبه هاي امير مؤمنا ، دو خطبه بدون نقطه يافت شد:امّا نام و نشاني خطبه ها، ...

از آن جا كه معصومين ـ عليهم السّلام ـ از علوم بي پايان برخوردار هستند، و عصمت و مصونيت آنها از خطا و اشتباه توسط خدا امضاء شده است[1] از اين روي تمام فرمايشات ايشان در تمام موارد حجت بوده و صحيح مي باشد. منتهي براي رسيدن به حقيقت كلام ايشان و تفسير آن مراجعه به ديگر بيانات ايشان لازم ...

قبل از بيان پاسخ ،  لازم است به سند آن  اشاره اي داشته باشيم .پسران غالب اسدي کيستند؟ آن چه در كتاب‌هاي رجالي آمده است، پسران غالب بن بشر اسدي كه ابن اثير او را از صحابه دانسته‌ است [1]، بشر و بشير مي‌باشند كه دعاي عرفه را از امام حسين‌ ـ عليه السلام ـ نقل كرده‌اند.بشر بن غالب الاسدي ...

1 .حديثي كه از سند آن سؤال شده است، در كتاب شريف كافي كه يكي از كتب اربعه (كتاب هاي چهارگانة اصيل شيعه) مي باشد از امام صادق ـ عليه السّلام ـ نقل شده است.2. اين حديث شريف در كتاب الحجة، باب صلة الامام ـ عليه السّلام ـ وارد شده است، كه در ذيل عين حديث را با سند آن ...

از آن‌جا كه اين كلام «كل يوم عاشورا و كل ارض كربلا» داراي معنايي والا و عالي مي‌باشد، برخي پنداشته‌اند اين عبارت حديث مي‌باشد؛ ولي تتبّع دقيق اهل حديث اين مطلب را روشن ساخته كه اين كلام حديث نيست. هم چنين بارها و بارها پژوهشگراني با ابزار پيشرفته كامپيوتري و نرم افزاري جستجو كرده و در هيچ يك از منابع ...

قبل از پاسخ، لازم است به اين نكته توجّه شود كه در مورد پرسش مورد نظر در قرآن مطلبي بيان نشده است؛ زيرا قرآن در بيان مسائل كلي بحث مي‌كند و نيز در احاديث اسلامي هم حديثي كه صراحت به اين مطلب داشته باشد به دست نيامد ولي يك سلسله رواياتي در مورد متوفي و بازماندگانش وجود دارد كه با ...

روايت مذکور متن اصليش چنين است:خالد قسري زني را بوسيده بود و زن شكايت آن مرد را نزد رسول خدا صلي الله عليه و آله برد و آن حضرت خالد را احضار كردند و خالد اعتراف به اين عمل كرد، (به خيال اين‌كه هرنوع تعرّضي به ديگران قصاص دارد.) و گفت: يا رسول الله اگر مي‌خواهد، مرا به همين كار قصاص كند، ...

اين حديث از ناحيه سند و نيز از جهت مفهوم و دلالت قابل بحث و بررسي است:الف. سند حديث:تمام منابع روايي مانند: «عوالي اللئالي»،[1] بحارالانوار،[2] مستدرك الوسايل،[3] تحرير الاحكام[4] و… ان حديث را به صورت مرسل[5] از پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ نقل كرده‌اند. و فاقد وسايط سندي مي‌باشد و اين نوع مراسيل حجة نيستند.[6] براي حل ...

روايت «اُنزل القرآنُ علي سعبةِ اَحْرُفٍ» از جمله روايات معروفي است كه در مباحث علوم قرآني و به ويژه بحث اختلاف قراءات مطرح بوده و تقريباً در تمامي كتب تاريخ و علوم قرآن و يا قراءات، صفحاتي براي تبيين و تشريح اين حديث اختصاص يافته است؛ اين كه معني «حرف» و مراد از «احرف سبعه» چيست و آيا «اَحرف سبعه» ...

در اين مورد سه حديث را توضيح مي دهيم :  حديث اوّل: كليني از عده‎اي از اصحاب ما از سهل بن زياد از علي بن اسباط از عمويش يعقوب بن سالم، كه آن را به طور مرفوع به اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ مي‎رساند ـ نقل مي‎كند كه فرمود: «لاتُعَلِّموا نِساءَكُم سورَةَ يوسُفَ، و لاتقُرِؤوهُنَّ إيّاها، فَإِنَّ فيهَا الفِتَنَ،‌ وَ ...

گرچه در روايات و احاديث اسلامي براي ايام هفته دعاهايي وارد شده است؛ ولي گفتن ذكرهاي ويژه‎اي كه برخي براي روزهاي هفته ذكر كرده‎اند و گفته‎اند شنبه: گفتن صد مرتبه يا رب العالمين، يكشنبه: گفتن صد مرتبه يا ذوالجلال و الاكرام، دوشنبه: صد مرتبه يا قاضي الحاجات و… گر چه گفتن آنها به عنوان ذكر و به قصد ثواب اشكالي ...

دعايي كه به صورت كارتي به گنج‌العرش موجود است يا در لابلاي برخي از كتاب‌هاي منتخب دعا ديده مي‌شود و مشتمل بر تهليل (لا اله الا الله) و تسبيح (سبحان‌الله) و اسامي و صفات باري تعالي است. در مجموعه‌هاي حديثي معتبر و حتّي غيرمعتبر قديمي يافت نشد و اين مطلب به گواهي مجموعه حديثي نور العترة (كه مشتمل بر 400 ...

با بررسي به عمل آمده روايت فوق از لحاظ سند، مرسله است. حديث مرسل آن است كه به مجرد نياوردن واسطه و نسبت دادن روايت به شخص معصوم ـ عليهم السّلام ـ چه واسطه يكي باشد چه بيشتر، عمداً ترك شده باشد يا سهواً، معصوم پيامبر باشد يا امام، و به عبارت ديگر، حديث مرسل آن است كه راوي، واسطه ...

بدون شك خاندان پيامبر اسلام از نظر علمي سرآمد همة مردم بودند، و در بين اين خاندان وجود مقدس علي ـ عليه السّلام ـ شاخص‌ترين فرد بود، تا جايي كه پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله ـ دربارة ايشان فرمودند: «اعلم امتي من بعدي علي بن ابي طالب» داناترين امتم بعد از من علي بن ابي طالب است.[1] ...

اسناد و انتساب صحيفه كريمه سجاديه به امام سجاد ـ عليه السلام ـ نزد محققين و علماي بزرگ اماميه مانند: نجم‎ الدين، ميرداماد، هبة الله، ميرسيد علي خان، بهاء الدين و… قريب به تواتر است و هيچ شك و ترديد در اين كه كلام امام است نتوان كرد. و  اولين نسخه از صحيفه سجاديه در دست  يحيي بن زيد بن ...

اعتبار سنجي كتاب هاي حديثي بر پايه معيار هايي است كه در اينجا بر برخي از آنها اشاره مي كنيم : 1ـ اولين كسي كه در زمان پيامبر اسلام(ص) گفته‌هاي حضرت را جمع‌آوري نمود. امام علي(ع) در كتابي به نام «الصحيفة الجامعه» بود و هم‌چنين افرادي چون ابورافع، سلمان، و ابوذر داراي كتاب‌هايي بودند.[1] ولي چون در زمان خلفا تا ...

درباره سؤال فوق بايد گفت: شخصيت علمي و ديني نويسنده ، يكي از مهمترين معيارهاي اعتبار سنجي كتاب هاي حديثي مي باشد از اين رو سزاوار است كه در آغاز به بررسي  شخصيت صدوق به پردازيم تا  بتوان دربارة کتاب علل الشرايع سخني گفت.الف. دعاي امام يازدهم ـ عليه السّلام ـامام حسن عسگري ـ عليه السّلام ـ به پدرش علي ...

در موضوع علم رجال، كتاب‌هاي گوناگوني به رشته تحرير درآمده است.الف. تنقيح المقال تاليف مرحوم عبدالله مامقاني،‌ جامع ترين كتاب رجال است كه تمامي  رجال حديث در آن معرفي شده‌اند (اين كتاب به دست مؤسسه آل البيت تحقيق شده است). البته شايد بتوان از كتاب مستدركات رجال الحديث (كه كمي ناشناخته است) نوشته مرحوم نمازي شاهرودي نيز به عنوان كاملترين ...

معتبرترين كتاب‌هاي حديثي شيعه، «كتب اربعه» است و اين كتب اربعه برگرفته از 400 كتاب بنام اصول اربعمأه كه صحابه و تابعين آن را جمع آوري كرده‌اند مي‌باشد. كتب اربعه شامل كتابهاي:1. الكافي في الاصول و الفروع و الروضه؛ اين كتاب از نخستين جوامع حديثي شيعه است كه در زمان غيبت صغري شكل گرفت و توسط ابوجعفر محمد بن يعقوب ...

يكي از راه‌هاي به دست آوردن علم و دانش، پرسش و سؤال است، و در حديثي از پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ نقل شده است كه آن حضرت فرمودند: «العلم خزائن و مفتاحها السؤال؛ علم، در خزينه‌اي قرار داردكه كليد درِ آن پرسش است.»[1]امّا در رابطه با سؤال مذكور، كتاب مصباح الهدايه و مفتاح الكفايه تأليف ...

كتاب هاي حديثي بسياري به نگارش در آمده است ، اما مهمترين آنها به شرح ذيل است.1. اصول كافي، ثقة الاسلام كليني، (329 هـ ـ ق) دارالكتب الاسلاميه، تهران، 1365، 8 مجلّد، ترجمه مصطفوي.2. من لا يحضره الفقيه، شيخ صدوق، (381 هـ ـ ق)،‌ انتشارات جامعه مدرسين، قم، 1413، 4 مجلّد.3. التهذيب، شيخ طوسي، ‌(460 هـ ـ ق)، دارالكتب الاسلاميه، ...

همان گونه كه مي‌دانيد استخراج و استنباط معارف و احكام اسلامي از سه منبع عظيم، قرآن، سنّت، (احاديث و روايات معصومين ـ عليهم السّلام ـ ) و عقل استفاده مي‌شود.[1] از اين ميان قرآن سند متقن و محكمي است كه بدون كم و كاست و به همين صورت فعلي از طرف پروردگار عالم به ما رسيده است، چرا كه قرآن ...

در آغاز بايسته است اموري را يادآور ‌شويم: آية تطهير[1]، آية اطيعوالله،[2] و رواياتي كه از طريق اهل سنت نقل شده است مانند حديث «علي مع القرآن و القرآن مع علي»[3] «علي با قرآن است و قرآن با علي است» ويا «علي مع الحق و الحقّ مع علي»[4] «علي باحق و حق با علي است» و روايات بسياري كه از ...

كتاب شريف عيون اخبار الرضا ـ عليه‎السلام ـ تأليف شيخ صدوق از كتبي است كه علامه مجلسي ضمن تعريف و تمجيد از آن،‌ اين كتاب را به خط شيخ صدوق مي‎داند.[1]شيخ صدوق به دعاي امام عصر ولادت يافته و مورد احترام و توثيق تمام علماي رجال شيعه است.[2]شيخ طوسي در تمجيد شيخ صدوق مي‎گويد: «صدوق حافظ احاديث و بصير به ...

كتاب شريف عيون اخبار الرضا ـ عليه‎السلام ـ تأليف شيخ صدوق از كتبي است كه علامه مجلسي ضمن تعريف و تمجيد از آن،‌ اين كتاب را به خط شيخ صدوق مي‎داند.[1]شيخ صدوق به دعاي امام عصر ولادت يافته و مورد احترام و توثيق تمام علماي رجال شيعه است.[2]شيخ طوسي در تمجيد شيخ صدوق مي‎گويد: «صدوق حافظ احاديث و بصير به ...

ارتباط برقرار كردن با احاديث اهل بيت ـ عليه السّلام ـ انسان را در واقع با خود اهل بيت ـ عليه السّلام ـ مرتبط مي‌كند و عشق به آنها را در دل فروزان‌تر مي‌كند و به انسان نشاط و شادابي عطا مي‌كند چنان كه امام باقر ـ عليه السّلام ـ مي‌فرمايند: « ان حديثنا يحيي القلوب»[1] همانا سخن ما دل‌ها ...

شناخت احاديث معتبر و نامعتبر ، بسيار مهم است زيرا در طول تاريخ گروه هاي بسياري پيدا شده‌اند كه با انگيزه‌هاي گوناگون احاديثي ساخته ، و به نام پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ يا صحابه و يا اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ نشر داده اند.انگيزه‌هايي از قبيل خيانت و يا حتي خدمت و تحصيل خشنودي خداوند ...

شناخت احاديث معتبر و نامعتبر ، بسيار مهم است زيرا در طول تاريخ گروه هاي بسياري پيدا شده‌اند كه با انگيزه‌هاي گوناگون احاديثي ساخته ، و به نام پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ يا صحابه و يا اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ نشر داده اند.انگيزه‌هايي از قبيل خيانت و يا حتي خدمت و تحصيل خشنودي خداوند ...

بعد از رحلت پيامبر گرامي اسلام حضرت محمد ـ صلّي الله عليه و آله ـ خليفه اول نقل و كتابت حديث پيامبر را ممنوع و با ناقلان احاديث برخورد مي كرده و اين منع تا زمان خلافت عمر بن عبدالعزيز (99 هـ ق) ادامه داشت. با توجه به اين مقدار زمان ممنوعيت، هم حلقة اتصال اسناد روايات از بين مي ...

ادعيه مشهور مثل دعاي كميل، ندبه، سمات، جوشن كبير و مناجات‌هايي مثل مناجات شعبانيه و مناجات اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ در مسجد كوفه و زيارت‌نامه‌هايي مثل زيارت عاشورا، زيارت جامعه كبيره و زيارت آل يس، در كتاب‌هاي روايي و دعايي آمده است كه به دست عالمان و محدثان شيعه جمع آوري شده و تدوين گشته است و به طور ...

ادعيه مشهور مثل دعاي كميل، ندبه، سمات، جوشن كبير و مناجات‌هايي مثل مناجات شعبانيه و مناجات اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ در مسجد كوفه و زيارت‌نامه‌هايي مثل زيارت عاشورا، زيارت جامعه كبيره و زيارت آل يس، در كتاب‌هاي روايي و دعايي آمده است كه به دست عالمان و محدثان شيعه جمع آوري شده و تدوين گشته است و به طور ...

1. اين كتاب در منابع روايي  به نام  «مصحف فاطمه ـ سلام الله عليها ـ »  مشهور است.2. خواهر قرآن به صحيفة سجاديه گفته مي‎شود. اين هم اصطلاحي است كه اهل ذوق و ادب به مناسبت مؤنث بودن لفظ صحيفه آن را به كار برده‎اند. (البته اصل تعبير عربي «اخت القرآن» است و اخ و اخت به معناي «شريك» هم ...

اين حديث از احاديث متواتر است كه علماي عامه و شيعه درباره آن اتفاق دارند «… و اخرجه الترمذي و ابن ماجه و قال الترمزي حسنٌ و تواترت الاحاديث عن النبي ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ ان عماراً تقتلُه الفئة الباغيه و اجمعوا علي انه قتل…»[1]ترمزي گفته است است که از پيامبر اکرم (ص) به صورت ...

اين حديث از احاديث متواتر است كه علماي عامه و شيعه درباره آن اتفاق دارند «… و اخرجه الترمذي و ابن ماجه و قال الترمزي حسنٌ و تواترت الاحاديث عن النبي ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ ان عماراً تقتلُه الفئة الباغيه و اجمعوا علي انه قتل…»[1]ترمزي گفته است است که از پيامبر اکرم (ص) به صورت ...

اما در رابطه با سؤال: ابتدا لازم است گفتاري از عالم فرزانه مرحوم حاج شيخ عباس قمي مؤلّف مفاتيح الجنان را بياوريم، ايشان در كتاب مفاتيح بعد از نقل زيارت وارث چنين بيان مي كند: اين زيارت، معروف به زيارت وارث است و مأخذش كتاب مصباح المتهجد شيخ طوسي است كه از كتب بسيار معتبره معروفه نزد علما است و ...

دعا در فرهنگ اسلامي جايگاهي بس والا دارد و آيات و روايات فراواني دلالت بر اين مطلب دارند؛ مثلاً، در آيه‌اي دعا علت توجه و ارج نهادن خدا به انسان معرفي شده است: «قل ما يعبؤا بكم ربي لولا دعاكم»[1] بگو: «پروردگارم براي شما ارجي قائل نيست اگر دعاي شما نباشد»؛ و نيز در روايتي از رسول اكرم ـ صلّي ...

دعا در فرهنگ اسلامي جايگاهي بس والا دارد و آيات و روايات فراواني دلالت بر اين مطلب دارند؛ مثلاً، در آيه‌اي دعا علت توجه و ارج نهادن خدا به انسان معرفي شده است: «قل ما يعبؤا بكم ربي لولا دعاكم»[1] بگو: «پروردگارم براي شما ارجي قائل نيست اگر دعاي شما نباشد»؛ و نيز در روايتي از رسول اكرم ـ صلّي ...

جواب اين سئوال بر اساس شرح نهج البلاغه حاج سيد علينقي (فيض الاسلام) مي باشد.طولاني ترين خطبه نهج البلاغه، خطبه 234 مي باشد كه به خطبه قاصعه معروف بوده و درباره سپاس خداوند سبحان و نكوهش از شيطان مي باشد.كوتاه ترين آن ، خطبه 9 مي باشد كه در آن حضرت علي عليه السلام طلحه و زبير و همراهانش در ...

حديث يكي از منابع با اهميت احكام، عقائد و معارف اسلامي است؛ به همين جهت از اهميت والايي برخوردار است و بدين جهت در روايات به نقل حديث[1] و فهم و درايت آن[2] سفارش شده است. اما آنچه اهميت بيش‌تري دارد همان فهم و درايت حديث است چنان كه امام صادق ـ عليه السّلام ـ مي‌فرمايد: «حديثٌ تَدْريه خيرٌ مِنْ ...

حديث يكي از منابع با اهميت احكام، عقائد و معارف اسلامي است؛ به همين جهت از اهميت والايي برخوردار است و بدين جهت در روايات به نقل حديث[1] و فهم و درايت آن[2] سفارش شده است. اما آنچه اهميت بيش‌تري دارد همان فهم و درايت حديث است چنان كه امام صادق ـ عليه السّلام ـ مي‌فرمايد: «حديثٌ تَدْريه خيرٌ مِنْ ...

در ابتدا به متن و ترجمه روايت اشاره مي­شود:اخبرنا نضر بن قرواش الجمال قال: سألت اباعبدالله ـ عليه السّلام ـ عن الجِمال يكون بها الجرب اعزلها من ابلي مخافة ان يُعديها جربها؛ و الدابة ربما صفرتُ لها حتي تشرب الماء فقال ابوعبدالله ـ عليه السّلام ـ :ان اعرابي اتي رسول الله ـ صلّي الله عليه و آله ـ فقال: يا ...

1. اگر زنان نبودند پروردگار خوب عبادت مي‌شد؟2. زنان جوجه‌هاي شيطان هستند؟3. زنان دام شيطانند ؟يكي از صفات خداوند خالق بودن است كه همة مخلوقاتش را طبق مصلحت آفريد و به تعبير قرآن « الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ …»؛[1] او همان كسي است كه هر چه را آفريد نيكو آفريد. پس شرّي خلق نكرده است تا اينكه زنان را ...

روايت فوق با اشكال مختلف و با قلم متفاوت در كتاب‌هاي حديثي از معصوم نقل شده است:مانند: «مَنْ آنسَ باللهِ استوحَشَ مِنَ الناس»؛[1] هر كس با خدا انس بگيرد، از مردم وحشت دارد.«مَنْ استوحشَ مِنَ الناسِ أنسَ باللهِ سبحانَه»؛[2] كسي از مردم دوري گزيند، با خداي سبحان انس بگيرد.«ثمرةٌ الاُنسِ بالله الإستيحاشُ مِنَ الناس»؛[3] ثمره انس با خدا، دوري گزيدن ...

بدون شك يكي از اركان اصول دين در همة اديان اعتقاد به وجود خالق هستي و پروردگار عالم است، اعتقادي كه در اعماق روح انسان نفوذ كند و خداي جهان را عالم و حاضر و ناظر بداند.در مورد سؤال؛ با مطالعة آيات قرآن و روايات معصومين ـ عليهم السّلام ـ به تعبيرات گوناگوني در رابطه با خدا برخورد مي‌كنيم، مثلاً ...

واژة «حول» در لغت به معناي حركت و جنبش و كلمة «قوّة» به مفهوم استطاعت و توانايي است، بنابراين معناي عبارت فوق چنين است: هيچ حركت و استطاعتي جز به مشيت خداوند بزرگ نيست.[1]در تفسير مفهوم فوق بايد گفت: تمام افعال انسان ها با قدرت الهي بوجود مي آيد اگرچه به لحاظ اينكه انسان ها در انجام آن برخوردار از ...