همه

به نظر مي رسد اين سوال ناظر به اين حديث از امام علي(ع) باشد كه فرمودند: لولا حضور الحاضر و قيام الحجة بوجود الناصر و ما اخذ الله على العلماء الا يقار و على كظة ظالم و لا سغب مظلوم لأَلقيتُ حبلها على غاربها[1]ترجمه: اگر حضور اجتماع كنندگان و حجت خدا با بودن ياورانى (در ارتباط با بيعت با من) ...

در اين كه برخي از پيامبران از جمله پيامبر اسلام – صلي الله عليه و سلم – در زندگي خويش ادارة جامعه و رهبري مردم را به عهده گرفته و مردمي‌ترين حكومت را تشكيل داده‌اند، هيچ ترديدي نيست. اما آيا اين حاكميت همچون نبوت پيامبران به نصب الهي بوده يا اين كه از بيعت و انتخاب مردم ريشه گرفته است؛ ...

براي پاسخ به اين سؤال توجه به دو نكته لازم است: 1. آميختگي دين و سياست. 2. ضرورت حكومت در اسلام. پس از بررسي اين دو نكته روشن مي‎شود كه آيا دين طرحي براي حكومت دارد و در اجراي شريعت  نياز به حکومت  است و آيا دين در سياست مستقيماً دخالت مي نمايد يا آن که تنها رهنمودهايي براي بشريت ...

فقدان اعمال ولي‎فقيه در جامعه به دو صورت زير قابل تصور است:1. اصلاً در ميان افراد جامعه فقيه نباشد، كه عهده دار ولايت شود. كه اين فرض در مسأله ما جريان ندارد.2. فقيه باشد، ولي بسط ‎يد نداشته باشد يعني به واسطه سلطه‎ي ستمگران و ظالمين دست فقيه باز نباشد. در چنين شرايطي ولايت فقيه ثابت است، اما بدليل وجود ...

حكومت ولائي يك اصطلاحي است كه به معناي حكومت و نظام اسلامي و ولايت فقيه آمده است يعني با توجّه به كاربرد اين اصطلاح متوجه مي‌شويم كه منظور از حكومت ولائي در عصر غيبت همان حكومتي است كه در رأس آن ولي فقيه باشد ، يعني حكومت اسلامي كه حاكم آن از طرف خداوند تعيين شودموارد کاربرد و استعمال اين ...

در پاسخ به اين سؤال سه محور بايد مورد بررسي قرار بگيرد:1. ضرورت حكومت در تمامي جوامع.2. دلايل جواز تشكيل حكومت در عصر غيبت.3. ويژگي‌هاي حكومت مطلوب و مورد نظر اسلام.الف) ضرورت حكومت:در خصوص ضرورت حكومت بايد بگوييم «انسان كه براي تأمين هرچه بيشتر و بهتر مصالح خود به زندگي اجتماعي روي مي‌آورد در اولين مراحل زندگي جمعي با يك ...

براي پاسخ به اين سؤال ابتداء دين را تعريف كرده و بعد حقيقت حكومت ديني را بيان و در پايان نقش مردم در حكومت ديني را تشريح مي كنيم.دين چيست؟ تعريف‌هايي كه از دين در اينجا ارائه مي‌گردد بيشتر ناظر به دين اسلام است، تا اديان الهي ديگر. اين نكته را بايد متذكر شد كه روشن شدن حقيقت دين ما ...

براي پاسخ به اين سؤال بايد در روايات و ادله ولايت فقيه تأمل كرد تا روشن شود كه آيا روايات، دلالت بر نصب فرد معيني از ميان فقهاء براي عهده‌دار شدن اين منصب دارند يا دال بر نصب عام فقهاء هستند؟ با اندكي تأمل در روايات ادله ولايت فقيه روشن مي‌شود كه نصب فقيه جامع الشرايط به نصب عام است ...

لازم است اين سؤال را از 3 جهت مورد بحث قرار دهيم، 1. مسأله رهبري در زمان غيبت. 2. چگونگي انتخاب رهبري. 3. شرايط لازم براي رهبري. مسأله رهبري در زمان غيبت:«شريعت اسلام شريعتي است فراگير و جاويد و تمامي شئون زندگي انسان را براي هميشه تحت نظر دارد از اين رو معقول نيست كه براي رهبري جامعه و مسئوليت ...

آزادي در اسلام معناي بسيار والايي دارد. اساس و مبناي آن آزادي انسان از قيد بندگي غير خداست. در پرتو اين آزادي انسان تنها يك معبود مي‌شناسد و بندگي غير او را غل و زنجير بندگي و بردگي مي‌داند كه به دست و پاي انسانها سنگيني مي‌كند. مبناي آزاديبنابر آنچه مرحوم مطهري(ره) آورده‌ است، در اسلام اصول آزادي عقيده، عبارتند ...

براي پاسخ به اين سوال چون موضوع آزادي و مساوات به طور كلي مطرح گرديده است، لذا شايسته است جواب به تناسب آن، موارد سياسي و اقتصادي و اجتماعي را شامل گردد و آزادي و مساوات به چند لحاظ مورد توجه قرار گيرد اما قبل از پرداختن به رابطه اين دو لازم است توضيح كوتاهي درباره آزادي و مساوات داشته ...

امروز هيچ واژه‌اي به اندازاة «آزادي» مظلوم واقع نشده است. ظلمي كه به ساحت آزادي و دموكراسي مي‌شود. نشأت گرفته  از انديشه‌هاي ناسالمي است كه اين واژة را به خاطر رسيدن به آمال و نيات مطلوب خود به هر شكلي معنا كرده و مورد استفاده قرار مي دهند، آزادي تعريف هاي متعدد و فراواني دارد كه پرداختن به آن تعاريف ...

چرايي مرزبندي آزادي به مباني هستي‎شناسي و انسان‎شناختي باز مي‎گردد. محور اول: مباني هستي‎شناسي آزاديهدفمندي هستي كه نقش بسزايي در مرزبندي آزادي دارد در مباني هستي‎شناسي ريشه دارد. چنانكه نحوة ارتباط خالق جهان با جهان در برخي مباحث آزادي كه بعداً اشاره خواهيم كرد تأثيرگذار است. ترديدي نيست كه زندگاني انسان خداشناس با حيات ملحدانة فردي كه به وجود خدا ...

معناي آزادي و پرستشآزادي در لغت به معني قدرت انجام دادن يا عدم انجام كاري است. به عبارت ديگر آزادي به معناي تصميم گيرنده بودن فرد در محدوده مورد اختيار است.[1] پرستش يا عبوديت به معني تسليم در برابر خداوند و اطاعت از اوامر و نواهي او است. انواع آزاديآزادي در يك تقسيم بندي به آزادي فردي و آزادي اجتماعي ...

فيلسوفان سياسي و متفكران مغرب زمين براي انسان و جامعه يك سري حقوق فردي و اجتماعي، مانند حق آزادي فردي و اجتماعي، آزادي بيان و عقيده، مساوات و حق تملك، مطرح مي كنند كه خاستگاه و مبدأ آنها را نه در قرارداد و اعتبار، كه در فطرت و طبيعت بايد جستجو كرد و چون اين حقوق را طبيعت به انسان ...

پاسخ: اين پرسش ـ كه گاه در قالب مغالطه هايي پررنگ و لعاب ارائه مي شود ـ تاكنون به صورت هاي مختلفي طرح شده است، كه مجموع آنها را به دو شكل: درون ديني و برون ديني، مي توان تقسيم كرد. در شكل درون ديني، با استناد به برخي آيات قرآني سعي مي شود هرگونه محدود كردن آزادي، منافي با ...

از ديدگاه اسلام انسان موجود خردمندي است كه از آزادي و اختيار بهره‌مند است. خداوند در سوره جاثيه آية 15 مي‌فرمايد: «من عمل صالحاً فلنفسه و من اساء فعليها ثم الى ربكم ترجعون» يعني هركس كار شايسته‌اي كند به سود خود اوست و هركس كار بدي مرتكب شود به زيان خودش است پس همه به سوي پروردگارتان بازگردانده مي‌شويد. لزوم ...

يكي از عواملي كه موجب تكامل انسان‌ها مي‌شود، آزادي در تفكّر و انديشيدن است. عقيده و ايمان افراد معمولاً براساس نوع تفكّر و انديشة او شكل مي‌گيرد نحوة تفكّر و ايمان ازامور دروني و نفساني است كه اصلاً جبرپذير نيست. تفكيك بين آزادي ايمان و آزادي عملدر باب آزادي ايمان دو نوع پرسش وجود دارد:الف) آيا انسان‌ها نسبت به ايمان ...

به نظر مي‌رسد كه در سؤال اصل اين‌كه در جوامع اسلامي غير مسلمانان به پذيرش اسلام اجبار مي‌شوند مسلّم فرض شده و سؤال از ناسازگاري اين روش با آية «لا اكراه في الدين»[1] كه اجبار و اكراه را در پذيرش دين نفي مي‌كند، شده است لذا در پاسخ به اين سؤال دو جهت بايد مورد بررسي قرار گيرد:الف) براي تبيين ...

برخي از نويسندگان غربي براي آزادي حدود دويست تعريف ذكر كرده‌اند، آزادي در فلسفة حقوق و فلسفة قانون به معناي اين كه « انسان هركاري را مي‌خواهد انجام مي‌دهد و هر چه را مي‌پسندد بگويد» به كار مي‌رود[1].در تعريف آزادي، به جرات مي‌توان گفت كه كمتر كلمه‌اي است كه به اندازة آزادي، اذهان را متوجه خود ساخته است و يكي ...

نظر اسلام دربارة آزاديآزادي در يك نگاه ظاهري به معناي فقدان مانع پيش‌روي انسان در عرصه‌هاي سه‌گانه حيات يعني: عقيده، گفتار و رفتار است؛ و آنچه كه به اين نگاه سطحي عمق و اعتبار بيشتر مي‌بخشد فهم و تفسير آزادي در ارتباط با حقيقت انسان است، نحوة شناخت انسان و حيات او در چگونگي بهره برداري از آزادي، سهم به ...

انديشه و تفكر خصيصه بشر است و اصولاً انسان به گونه‌اي آفريده شده است كه با قدرت تشخيص عقلاني و بر اثر ارشاد و هدايت قوه تمييز، ميان خوبي و بدي تفاوت مي‌‌گذارد و نيك و بد را از هم باز مي‌شناسد. در واقع به خاطر همين ويژگي است كه تعقل و خردورزي فصل مميّز نوع انساني دانسته شده و ...

فيلسوفان آزادي را تقسيم بندي كرده‌اند به: 1.آزادي انديشه و تفكر 2.آزادي عقيده 3.آزادي بيان 4. آزادي سياسي 5آزادي رفتار يا آزادي اجتماعي 6.آزادي فلسفي.آزادي فكر و انديشه – كه مورد سوال نيز هست – بسيار مورد تأكيد اسلام قرار گرفته است. قرآن كريم در جاي جاي آيات نوراني‌اش؛ انسان را دعوت به تعقل كرده و دستور به تفكر و ...

از آزادي بيان و حدود آن در اسلام و در جمهوري اسلامي سوال شده است در ابتدا بايد گفت يكي از اقسام آزادي‎هاي حقوقي يا اجتماعي كه در مجموعه حقوق بشر مورد توجه قرار گرفته آزادي بيان است به اين معنا كه افراد گذشته از اينكه به خاطرداشتن عقيدة  مخالف، چه در امور ديني و چه در امور سياسي نبايد ...

براي پاسخ به سوال، لازم است مطالبي را خاطر نشان ساخت:1 . اشكال گرفتن ديگران گاهي ممكن است از سوي دشمنان و مغرضان باشد. طبيعي است كه دراين صورت اگر اميرالمؤمنين ـ عليه السلام ـ  و حتي پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ هم حاكم باشند،باز دشمنان دين، همواره دين را وارونه جلوه مي‌دهند و درصدد هستند تا ...

جامعه عبارت است از مجموعه‌اي از انسان‌ها كه در جبر يك سلسله نيازها و تحت نفوذ يك سلسله عقيده‌ها و ايده‌ها و آرمان‌ها در يكديگر ادغام شده و در يك زندگي مشترك غوطه‌ورند.[1]همان گونه كه از تعريف جامعه به دست مي‌آيد جامعه تشكيل يافته شده از افراد بشري است به طور طبيعي رشد و تكامل و يا ركود هر جامعه‌اي ...

اسلام دين جهاني است[1] و قرآن نور حقيقت آشكار است كه راه بشريت را به سوي صلح هموار مي كند و انسانها را از تاريكي ها به سوي نور هدايت مي كند و راه درست سعادت را معرفي مي كند[2] مايه بصيرت و روشن ضمير، هدايت و رحمت الهي براي اهل يقين است.[3] به عقيده ما علت اينكه مردم مغرب ...

براي تبيين سياست به معناي درست و واقعي آن و فرق سياستمداري با سياست ‌بازي، توجه به چند نكته لازم است: نكته اول: سياست و سياستمداري:ابن خلدون سياست را دسيسه‌اي براي جلوگيري از تجاوز و ظلم و فساد مي‌داند.[1] ابوحامد غزالي در باره سياست مي‌گويد: «سياست است كه وسايل زندگي انسان را در جامعه در دسترس او قرار مي‌دهد، زيرا ...

اين سؤال در واقع داراي 3 بخش است كه به صورت جداگانه به هر كدام پرداخته مي شود:1. آثار تغيير نظام ارزشي جامعه.2. نشانه‌هاي تغيير نظام ارزشي جامعه.3. علل تغيير نظام ارزشي جامعه.امّا آثار تغيير نظام ارزشي جامعه:تغيير نظام ارزشي جامعه ممكن است به سوي معنويت و ارزش‌‌ها باشد كه در اين صورت آثار و نشانه‌هاي خاصي را در پي ...

رفتارهاي سياسي اجتماعي به مجموعه رفتارهايي اطلاق مي‌شود كه از يك شخص در شبكة‌ ارتباطي و تعاملي‌اش با هيئت حاكمه و مردم صادر شود. با توجه به اين كه اين رفتارها از افعال و كارهاي شخصي مكلف‌اند، در احكام اسلامي معيارها و ملاك‌هايي كلي براي تحديد و كنترل اين رفتارها تعيين شده است كه برخي عبارتند از:1 . ولايت پذيري: ...

مخالفت ها و اعتراضات روحانيت و مردم متدين به رهبري حضرت امام خميني (ره) در مقابل اعمال ظالمانه و خلاف شرع حكومت پهلوي و عدم توجه حكام طاغوت به خواست مردم و سركوب آنان، منجر به پديد آمدن انقلاب اسلامي شد.[1] هر چند اين مشيت الهي بود كه در يك سرزمين با اكثريت شيعه، حكومت اسلامي با خواست مردم بوجود ...

هدفمندي در زندگي انساني، از جمله ضروريات است. حتي كساني كه قائل به بي‌هدفي در زندگاني هستند نيز به نوعي هدفمند زندگي مي‌‌كنند، انسان طبيعتاً در مسير حركتي خود، همواره هدفي را مد نظر مي‌گيرد و سعي و تلاش خود را در راه رسيدن به آن هدف بكار مي‌گيرد. او براي رسيدن به هدف مورد نظرش، به كنكاش مي‌پردازد و ...

شرايط اقليمي، وضعيت سرزميني گذشته تاريخي تركيب قوميت‌ها، جهان بيني‌ها، مذهب و بسياري از عوامل ديگر، باعث تنوع و تكثر فرهنگها مي‌شوند. از اينرو مي‌توان فرهنگ را به«خاص» و«عام» تقسيم كرد. فرهنگ خاص«ناشي از بعد نسبي فرهنگ است و مخصوص هر يك از اقوام و مللي است كه مستند به طرز تفكر و احساسات خاص باشد»[1]اما فرهنگ عام«آن كيفيت شايسته ...

در پاسخ به اين سئوال مناسب است ابتدا واژة فرهنگ را توضيح دهيم:«فرهنگ» از مقولات سهل و ممتنع علوم اجتماعي است كه همه آن را حس مي‌كنند اما ارائه تعريفي دقيق از آن كاري بسيار دشوار است. مرحوم علامه «محمدتقي جعفري» با بررسي و كنكاش در تعاريف ارائه شده در دايرة‌المعارف‌هاي فارسي و غيرفارسي، تعريف زير را به عنوان جامع‌ترين ...

زمينه‎هاي ايجاد «از خودبيگانگي» در يك كشوردر خصوص چگونگي ايجاد از خودبيگانگي در يك ملت به زمينه‎هاي متعددي مي‎توان اشاره كرد كه در اينجا به تبيين برخي از آنها خواهيم پرداخت.1. همسويي تأمين منافع سرمايه‎داران و قدرتهاي استكباري با هويت‎زدايي از ملتهايكي از مهم‎ترين راه‎هاي تأمين منافع قدرتهاي استكباري، هويت‎زدايي و ايجاد از خود بيگانگي در ميان ملل مستضعف و ...

همان‌گونه كه مي دانيم دنيايي كه پيش‌رو داريم، مبادلة نابرابر فرهنگي را اجتناب‌ناپذير كرده و ادغام فرهنگ‌ها را موجب شده است. در مبادلات فرهنگي نابرابر بين‌المللي، فرهنگ مسلط و چيره، سعي مي‌كند با به كارگيري تمام ابزار و وسايل و تكنيكهاي ممكن، الگوهاي زيستي، مصرف، رفتار و حتي بينش مردم ساير كشورها و فرهنگها را به دلخواه خود تغيير دهد ...

براي پاسخ به اين پرسش، بايد نگاهي به تاريخ معاصر داشته باشيم و علل و عوامل اين مسأله را جستجو نمائيم، در قرون اخير استعمارگران براي سلطة بيشتر بر يك ملّت هميشه سعي در از بين بردن هويّت فرهنگي يك ملّت داشته اند چرا كه با بي هويتي فرهنگي استعداد يك ملت از بين مي رود، هميشه خود را ضعيف ...

رسالت حوزه هاي علميه در مورد فرهنگ سازي:حوزه هاي علميه و روحانيت، از عناصر مهم و اصلي مولّد فرهنگ در كشور ما بوده اند، و گفتار و كردار اين قشر ديني، همواره حجت شرعي و مقبول افراد جامعه بوده و هست. اين ارتباط محكم بين مردم و روحانيت، ايجاب مي كند كه نگاهي دقيق تر به نقش حوزه در القاي ...

همان طور كه رهبر معظم انقلاب فرموده اند: «خط كلي نظام اسلامي رسيدن به تمدن اسلامي است براي ايجاد يك تمدن اسلامي، مانند هر تمدن ديگر دو عنصر اساسي لازم است يكي توليد فكر و يكي پرورش انسان.»[1] در واقع اسلام برخلاف دنياي غرب ،كسب علم و پيشرفت در ميدان هاي علمي را ملازم با كسب فضيلت و ارتقاي معرفت ...

واژه فرهنگ از زبان پهلوي(فارسي ميانه) و يا به نقل از برخي فرهنگهاي  لغت، داراي ريشه اوستايي است كه از دو جزء«فر» و«هنگ» تشكيل شده است. فر يا فره بارقه الهي است كه بر دل انسان تجلي مي كند و مايه كمال و تعالي نفس مي گردد و هنگ يا هنج از مصدر هيختن يا هنجيدن به معني برآوردن و ...

در اين پرسش دو مفهوم كلي وجود دارد يكي مفهوم «غيرت ديني» و ديگري مفهوم «فرهنگ ايراني»؛ ابتدا لازم است اين دو مفهوم را مورد تجزيه و تحليل قرار داده سپس رابطة آنها را با يكديگر بررسي كنيم.1. فرهنگ ايراني:اصطلاح فرهنگ، داراي معاني و مفاهيم متفاوت و متنوع است و در سير تاريخي خود معاني مختلفي را به خود گرفته ...

در تعريف فرهنگ، تعابير گوناگوني به كار رفته است،[1] عصاره آنها را مي‌توان چنين بيان كرد: فرهنگ عبارتست از مجموعه «دانش‌ها، بينش‌ها، نگرش‌ها، منش‌ها و ارزش‌هاي يك ملت.» بر اين اساس، فرهنگ عناصر زيادي در سطوح مختلف، از جمله: عقايد، عواطف، ارزش‌ها، هدف‌ها، كردارها، تمايلات و اندوخته‌ها را در بر مي‌گيرد.[2]براساس تعريف فوق مي‌توان گفت فرهنگ داراي اين ويژگي‌ها است: 1)هويت‌دهنده ...

قبل از پرداختن به ارائة راه‌هاي عملي در فرهنگ‌سازي ديني لازم است اشاره‌اي به معناي فرهنگ‌سازي ديني شود.فرهنگ‌سازي ديني به معناي «نمود عيني دادن و نهادينه كردن ارزش‌هاي ديني در عمل‌كرد افراد و صحنه‌هاي اجتماعي است». و تحقق آن در يك  فرايند چندين مرحله‌اي امكان‌پذير است.بهترين راه‌هاي عملي فرهنگ‌سازي ديني عبارتند از:1. تعريف روشن وکامل از «دين»، «ارزش‌هاي ديني» و ...

ايجاد كردن و سپس توسعة يك فرهنگ در ميان يك جامعه، فعاليتي تدريجي و زمان‎بر است. البته بعضي از حوادث تاريخ، در ايجاد و گسترش يك فرهنگ نقش تسريع كننده‎اي دارند. مثلاً در خصوص توسعه و گسترش فرهنگ شهادت در جوامع، حوادث بزرگي نظير حماسة عاشورا، نهضت‎ها و قيام‎هايي كه بعد از آن در طول تاريخ تشيع به وقوع پيوسته ...

در پاسخ بايد بگوييم در هر قشر و طبقه‌‌اي نمي‌توان گفت همة آنها بي‌عيب و نقص هستند و به كمال رسيده‌اند، طلاب حوزة علميه نيز مثل ساير اقشار جامعه مي‌باشند، لذا نمي‌‌توانيم بگوئيم همه اين مجموعه از هر لحاظ خوب هستند و هيچ خطا و لغزشي از اين قشر سر نمي‌‌زند زيرا احتمال خطا رفتن و دچار وسوسه‌هاي شيطاني شدن ...

در پاسخ به اين سؤال توجه به اين نكته لازم است كه روحانيت به لحاظ پيوند عميق جامعه ايران با دين از ديرباز در ميان مردم از جايگاه ويژه و اقتدار زيادي برخوردار بوده است و از آنجا كه روحانيون وظيفه پاسداري از اسلام و احكام آن را بر عهده دارند، همواره در تمامي زمانها در برابر انحرافات و كجروي‌ها ...

به طور کلي مي‌توان فعاليت‌هاي روحانيت را در دو محور کلي مي‌توان خلاصه کرد: يکي فعاليت‌هاي سياسي و اجتماعي و ديگري فعاليت‌هاي علمي و تبليغي. هر کدام از اين دو محور شاخه‌هاي ديگري دارد که در زير ارائه مي‌گردد:محور اول: فعاليت‌هاي سياسي و اجتماعيعلما و طلاب در طول تاريخ اسلام و خصوصا در عصر حاضر در اين عرصه کاملا فعال ...

روحانيّت به مفهوم خاص عبارتست از كسي كه در سلك روحانيّت با دو ويژه گي مقدس، لباس روحانيّت و علوم ديني در حوزه علميه مشغول به تحصيل علوم ديني هستند و پس از اتمام آن به امر تبليغ و روشنگري مي‎پردازند. اما در حقيقت، با مراجعه به قرآن و روايات اهل‎بيت عصمت _ عليهم السّلام _ و اظهارات عالمان دين، ...

حوزه‌هاي علميه و روحانيت در طول تاريخ به عنوان مرجع و پناهگاه مردم قلمداد گرديده‌اند. مرجعيت ديني روحانيون براي مردم، نقش ممتازي را براي آنان فراهم ساخته است. حضرت امام(ره) اين قشر را جانشينان انبياء الهي مي‌دانند و مي‌فرمايند: «روحانيون… به جاي انبياء نشسته‌اند، مبعوث از طرف انبياء هستند.»[1] مي‌فرمايند: «آخوند يعني اسلام،‌ روحانيون با اسلام در همه مدغَمند»[2]در جاي ...

ارتباط مثبت جوانان و روحانيون: اين كه اكثر جوانان با روحانيون رابطه خوبي ندارند، به نظر درست نمي‌رسد و اين نياز به مطالعات آماري دارد كه البته از مجال اين بحث خارج است. آن چه در اين جا مهم است كه مطرح شود اين است كه ما قبول نداريم اكثر روحانيون در دل جوانان جاي ندارند، جوانان با روحانيون متعهد، متدين،‌ ...