همه

مراد از تاريخ سرگذشت پديده‌ها و وقايع گذشته است. تاريخ مطالعه‌اي است در احوال گذشتة نوع بشر و توجّه اصلي تاريخ به تجربيات انساني معطوف است.اگر تاريخ‌نويس از رويدادهاي طبيعي ذكري به ميان مي‌آورد به اين علّت است كه آن رويدادها بر زندگي انسانها اثر گذاشته استبراين اساس  بايد قبول كنيم كه هدف اولية مطالعات و بررسي‌هاي تاريخ نويس، گذشته ...

در تاريخ چنين اصلي تعريف نشده است؛ چون اصل تكرار تاريخ وجود ندارشته و در تاريخ تكراري صورت نمي گيرد، چون اجزاي تشكيل دهنده تاريخ متفاوت هستند، مگر اينكه بگوئيم افعال صادره از عناصر تاريخي و اجزاي آنها تكرار پذير است؛ براي مثال: يكي از علل انحطاط تمدنها در تاريخ فساد و تباهي هيئت حاكمه است و اين يك اصل ...

علم يعني دانستن چيزي كه براي انسان ناشناخته بود، مطلق دانستن علم است و مطلق ندانستن جهل، و كسي كه با مطالعه تاريخ و يا با تحصيل آن در دانشگاه و يا حوزه به معلومي دست مي‌يابد، پس مي‌توان تاريخ را علم و پژوهشگر آن را عالم تاريخ دانست، ازطرفي قرآن و روايات نيز علميت تاريخ را امضاء كرده است.چنان ...

قرآن كتابي مشحون از برنامه‌ها، درس‌ها و عبرت‌هاي زندگي‌ساز است كه هر كس به قدر ظرفيت وجود خويش و آمادگي روحي‌اش از آن بهره مي‌گيرد.هرودوت مبدع و پدر تاريخ، تاريخ را به معناي مطالعه و يا بررسي روزگاران گذشته مي‌داند.[1] ابن خلدون مورخ بزرگ تاريخ را دانشي سرچشمه گرفته از حكمت و بيانگر سرگذشت‌ ملت‌ها و سيرت پيامبران، و سياست ...

هر علم اصول و قواعدي دارد كه با دانستن آن قواعد و اصول مي‎توان به صحت و يا عدم صحت آن علم رسيد. علم تاريخ هم از اين قاعده استثناء نيست و با دانستن آن اصول و قواعد خاص خود به درستي يا نادرستي واقعه تاريخي مي‎توانيم برسيم. تاريخ نگاري در اسلام از همان آغاز به صورت ثبت و نقل ...

قبل از پاسخ توجه به چند نکته لازم است.1. كتاب «حكايت هاي شنيدني از فضايل و آثار صلوات» بايد مورد بررسي قرار گيرد و روايات آن را از نظر اعتبار بررسي كرد، تا معلوم شود كه تا چه حدّي از اعتبار برخوردار مي باشد. اين کتاب به عنوان مرجع حديثي به شمار نمي آيد.2. حديث ياد شده در دو منبع ...

بر پايه دلايل قطعي عقلي و نقلي (آيات و روايات) توبه و پذيرش آن داراي شرايطي است كه در صورت نبودن آن شرايط، توبه حقيقي محقق نخواهد شد.[1]توبه بر سُبحه بر كف دل پر از شوق گناهمعصيت و اخنده مي آيد، ز استغفار مااما در مورد پاسخ به سؤال توجه به چهار نکته ضروري است.الف: بررسي صحت اينگونه احاديث.ب: آيا ...

مقدمه: قرآن كريم و سنت اهل بيت اطهار ـ عليهم السّلام ـ از منابع اصلي آموزه‌هاي ديني اعم از احكام، معارف، اخلاق و … هستند؛ قرآن غالباً خطوط كلي را بيان مي‌كند و تفسير و تفصيل آن بر عهده پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ و جانشينان معصوم آن حضرت است كه در قالب روايات به دست ...

تاريخ حديث، ضبط، حفظ آن در شيعه، از زمان خود پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ توسط علي ـ عليه السّلام ـ آغاز شده است و در كتابي به نام الصحيفة الجامعه، جمع‌آوري شده است، و عده‌اي از صحابي شيعي هم چون سلمان و اباذر ابورافع و… داراي كتابهاي حديثي، حوادث ايام خلافت و… بودند. هم چنين علي ...

سؤال فوق از سه قسمت تشكيل مي‌شود: 1ـ علم رجال؛ 2ـ علم درايه؛ 3ـ نقش قرآن در اعتبار روايات. مقدّمه:مصادر و منابع تشريع احكام اسلامي در نزد شيعه چهار چيز است كه به ادله اربعه معروف است: كتاب خدا (قرآن)، سنّت، عقل، اجماع.[1] پس از قرآن، مهم‌ترين منبع شناخت معارف و احكام اسلامي سنّت است و نقل و حكايت سنّت را روايت، حديث ...

پيش از پاسخ بايسته است كه چگونگي نزول وحي بر پيامبران، ياد آوري گردد ، نزول وحي گوناگون است ، گاهي از طريق نزول فرشته، و گاهي از طريق الهام به قلب و گاهي از طريق شنيدن صدا انجا مي گردد ، به اين ترتيب كه خداوند امواج صوتي را در فضا و اجسام ايجاد مي كرد  و از اين ...

با دقت در پرسش، دو شبهه به دست مي‌آيد:1. حديث و امثال آن با آية «قل انما  انا بشر مثلكم» تنافي دارد، چون آيه مي‌گويد: پيامبران مثل ديگران بشرند، ولي روايت روح اضافه‌اي بنام «روح القدس» براي آنها اثبات مي‌كند.پاسخ اين بخش از شبهه آن است كه نه تنها روايت با آيه تنافي ندارد بلكه دقيقآً آيه را تبيين مي‌كند، ...

 از اين که امام سجاد ـ عليه السّلام ـ در نماز مالك يوم الدين را سه بار تکرار مي‌فرمودند؛ آيا مي‌توان بر اساس اين روايت اين جمله را سه بار در نماز قرائت کرد؟به اين سؤال در دو قسمت پاسخ داده مي‌شود. يك قسمت بررسي دعاهاي مفاتيح الجنان و قسمت دوّم تكرار برخي جملات دعاها.الف. دعاهاي مفاتيح الجنان:مرحوم حاج شيخ ...

به عنوان مقدمه بايد گفت: مسائل اسلام به چهار دسته تقسيم مي‌شوند:1. اصول دين، كه به منزلة پايه‌هاي اساسي دين به حساب مي‌آيند، مانند توحيد، رسالت و نبوت، عدل، امامت، معاد و….2. فروع دين و احكام كه مربوط به رفتارهاي عملي، عبادي و غير عبادي انسان مي‌شود، مانند نماز، روزه، حج و… .3. اخلاق، كه مربوط به خودسازي انسان و ...

براي روشن شدن جواب به نكاتي چند اشاره مي‌شود. 1ـ معناي غدير: در لغت عبارت است از محّلي كه آب باران در آن جمع مي‌شود،[1] و در اصطلاح اسم محّلي است در جحفه كه واقع در چهار راهي است كه مردم سرزمين حجاز را از هم جدا مي‌كند، و مراد از يوم‌الغدير، روز هيجدهم ذي‌حجّه است كه، روز پنج‌شنبه سال دهم ...

جهت پاسخ به اين پرسش، پيشاپيش لازم است ارزش شهرت را در اسلام مورد بررسي قرار دهيم:آنچه از فرهنگ غني اسلام فهميده مي‌شود، اين است كه هيچگاه ملاك و معيار ارزش و كرامت انسان‌ها، به نامي ماندن و آوازه داشتن و محبوبيت نيست. آيه شريفه «ان اكرمكم عند الله اتقاكم»[1] با صدايي رسا ندا مي‌دهد كه تنها ملاك و ميزان ...

در پاسخ به قسمت اوّل سؤال، لازم است علاوه بر تعريف اخلاق، برخي ديگر از مفاهيم و اصطلاحات نيز مانند «علم اخلاق»، «هدف علم اخلاق» و «تربيت اخلاقي» توضيح داده شود.1. تعريف اخلاق: كلمة «اخلاق» جمع خُلق و به معناي نيرو و سرنوشت باطني انسان است كه تنها با ديدة بصيرت و غير ظاهر قابل درك است. در مقابل، خَلق ...

اخلاق جمع خُلق است.[1] و در لغت «خُلْق» و «خَلْق» از يك مادّه (خ ل ق) هستند. خَلْق به شكل ظاهري انسان نظر دارد و خُلق به شكل باطني و نفساني انسان. همانگونه كه شكل ظاهري انسان، متصف به صفت نيك و بد است، شكل باطني انسان هم داراي اوصاف خوب و بد است. به عبارت ديگر، خَلْق اختصاص به ...

همة فيلسوفان و مكتب داران تاريخ بشر همواره در صدد بوده اند كه برنامه و دستورالعملي براي رفتار انسان ها عرضه كنند، تا آنان را به سرمنزل سعادت و خوشبختي هدايت نمايند. اين خود بيانگر اين نكته است كه اخلاق، هميشه مورد توجه متفكران و انديشمندان جامعة بشري بوده و هست. اصولاً فلسفه ها، افكار و انديشه ها براي اين ...

اين سئوال از جمله سئوالات مهم و كليدي مباحث فلسفه اخلاق مي‌باشد كه از دير باز مورد توجه عالمان علم اخلاق قرار گرفته است كه در اين باره نظرات مختلفي ارائه داده‌اند. نوع جوابي كه به مسأله اطلاق يا نسبيت اخلاق داده مي‌شود، نتايج و آثار نظري و عملي فراواني در بر خواهد داشت كه اين امر نشان از اهميت ...

براي اينكه ارتباط علم اخلاق و روانشناسي معين شود لازم است ابتدا به تعريف هر يك از آن دو پرداخته شود و بعد به ارتباط آن دو اشاره گردد.علم اخلاق: كلمه اخلاق جمع خُلق است و خلق به معني شكل دروني انسان، چنانكه خَلق شكل ظاهري و صوري اشياء است.[1] اخلاق حوزه‌اي است كه در آن با مفاهيمي چون بايد، ...

رسالة حقوق امام سجاد ـ عليه السلام ـ از اصيل‎ترين منابع حقوقي شيعه براي شناخت كيفيت و چگونگي روابط سياسي اجتماعي، اقتصادي و حكومتي در جامعه اسلامي است. لذا در اين نوشتار به اختصار برخي از موارد حقوقي كه در محورهاي (حق الله، حق الناس، و حق النفس) در آن رساله مطرح شده به ترتيب اشاره مي ‎شود:الف: حق الله:اولين ...

امير المؤمنين علي ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: «ان العبّاد او العبادة، کان ثلاثة: قومٌ عبدواللّه، خوفاً، فتلک عبادة العبيد، و قوم عبدواللّه تبارک و تعالي طلب الثواب، فتلک عبادة الاجراء، و قومٌ عبدواللّه تبارک و تعالي حبّا له، فتلک عبادة الاحرار و هي افضل العبادة»[1] يعني پرستش و يا پرستش کنندگان سه گروه است، گروهي خداوند را از ...

ريشه‌يابي بحران‌هاي اخلاقيفساد اخلاقي در تمامي جوامع وجود داشته و در طول تاريخ عده‌اي از افراد هر جامعه به آن مبتلا بوده‌اند، امّا بحران اخلاقي كه وضعيت بسيار شديد و ناگوار فساد اخلاقي است، ابتدا از غرب آغاز شده و در طول چند دهه كشورهاي غربي را فراگرفته است. آثار اين بحران حتي ديگر كشورها را نيز به شدّت تهديد ...

مراسم خواستگاري يكي از زيباترين مراسم ها در زندگي هر جواني مي باشد همچنين براي والدين، لذا بايد سعي شود كه به بهترين نحو و با كيفيت عالي برگزار شود تا خاطرة خوشي از آن در ذهن پايدار بماند.سوال شما در مورد خواستگاري است اما قبل از آن توجه شما را به چند نكته جلب مي نمايم:اول آنكه ازدواج مراحلي ...

ازدواج و تشكيل خانواده در هر منطقه اي با آداب و رسومي همراه است كه از جملة اين آداب و رسوم، مراسم خواستگاري مي باشد و آگاهي از حدود و فلسفة آن، براي ما لازم است. دراغلب موارد خانوادة مرد به خواستگاري زن مي رود و پس از انجام آداب مربوطه، در صورت قبول طرفين، كار به مرحلة عقد شرعي ...

آيندة زندگي، دغدغه هر جواني است ـ چه پسر و چه دختر ـ با دلي پر از اميد و در عين حال مشوش به افقهاي دور دست زندگي مي انديشد، ‌در اين ميان مهم تر از همه فكر در شريك زندگي است، اين كه چه كسي او را و او چه كسي را برمي گزيند تا در مسير سرنوشت همراه ...

مقدمهدختران و پسران، ميوه‌هاي باغ زندگي به شمار مي‌روند كه دست آفرينش، يك نوع كشش دروني ميان اين دو به وديعت نهاده كه هر كدام در سنين خاصي خود را بدون ديگري ناقص مي بيند و اگر اين حال ادامه يابد انسان دچار پريشاني مي گردد و اين پريشاني از طريق ازدواج، به آرامش تبديل مي‌گردد، قرآن كريم هم فلسفة ...

در جواب سؤال بجا و منطقي شما مناسب مي‌دانيم نكاتي را به عنوان مقدمه بيان کنيم.الف) احكام و قوانين مترقي اسلام طوري تنظيم شده است كه اگر به آنها عمل شود، سعادت دنيوي و اخروي را در پي داشته و انسان را به عالي‌ترين كمالات نائل مي‌گرداند. و دين مبين اسلام براي تمام نيازهاي انسان، دستور و قانون دارد و ...

ازدواج و تشكيل خانواده يكي از حساس‌ترين تصميمات دوران زندگي است كه اقدام به آن نياز به بررسي، دقّت، هوشياري و مشورت با افراد با تجربه دارد، چرا كه غفلت و اشتباه در اين زمينه يك عمر پشيماني را به دنبال خواهد داشت. برخي از پشيماني‌ها زودگذراند و پس از چندي به دست فراموشي سپرده مي‌شوند، اما گاه اين پشيماني، ...

ازدواج يكي از حساس ترين و در عين حال سرنوشت ساز ترين مراحلي است كه جوان بايد با احتياط و با كمك از تجارب ديگران از آن مرحله بگذرد. اگر چه ازدواج امريست شيرين ولي خداي نخواسته گاهي بخاطر عدم توجه به مسائل مقدماتي ازدواج، ممكن است مسير اشتباه طي شود و انسان در درة‌ ناسازگاري و اختلاف بيفتد, اما ...

مقدمه:به رغم مشابهت ميان هوش و توانمندي هاي دختران و پسران، تفاوت هاي موجود در خصيصه هاي «زيستي و ويژگي هاي عاطفي»[1] دخترها و پسرها نشانگر شاكلة خاص شخصيتي هر كدام از دو جنس است. دخترها در كنار وظيفة خطير همسري و آرامشگري، از ارزشمندترين قابليت انساني يعني توانايي مادر بودن نيز بهره مند هستند. قابليت و شايستگي مادري خود ...

پاسخ : در ابتدا لازم به ذكر است كه در صيغه عقد ، درخواست ازدواج از جانب زن و پذيرش آن از طرف مرد است و از نظر حكم اسلامي خواستگاري زن حرام نمي‌باشد ، و اين (خواستگاري مرد) از سنّت و عرف جامعه است . هرچند سنّتي خوب و پسنديده است و با تحليل و بررسي آن به درستي ...

بخش نخست1. خواستگاري توسط مرد يا خويشان و دوستان نزديك مرد انجام مي‌گيرد. اگر چه در برخي فرهنگها يا ملتها خواستگاري دختر از پسر معمول و رايج مي باشد اما توجه داشته باشيد که آن چه که مطابق طبع فطري بشر است خواستگاري مرد از زن مي‌باشد و عكس آن بر خلاف اين طبيعت  است؛ زيرا مرد به عنوان جنس ...

قبل از آن كه به ديدگاه مذهب به تفصيل در رابطه با توسعه حقوق عمومي بپردازيم به بيان اصطلاحات مورد نياز مي‌پردازيم:

قضاوت شاخه اي از شجرة مباركه نبوت و وصايت است و اين منصب جليل از عطاياي خداوند متعال به آنان است. و هيچ شبهه اي نيست كه مجتهدان جامع الشرايط فتوا، از جانب ائمه اطهار ـ عليهم السلام ـ مأذون در تصدّي قضاوتند، اما در مورد كساني كه به درجة اجتهاد مطلق نرسيده اند، تصدي اين امر كمابيش در بين ...

از آنجا كه پرسش از دو بخش تشكيل شده ما نيز پاسخ را در دو قسمت مجزا ارائه مي كنيم:الف: قضاوت از ديدگاه ائمه ـ عليهم السلام ـ :قضاءعبارت است از اعمال ولايت شرعي از طريق حكم بين مردم براي رفع خصومات.[1] هدف اصلي از قضاوت اسلامي، گسترش عدل، احقاق حق و رفع تجاوز است و به تعبير روايات احياء ...

قضاء تركيبي است از اعمال ولايت شرعي در طريق حكم بين مردم براي رفع خصومات.[1] هدف اصلي از قضاوت اسلامي، گسترش عدل، احقاق حق و رفع تجاوز است و به تعبير روايات احياء و تزكيه ارض است.قضاوت بالاصالة و ذاتاً حق خداوند است و اصل اوّلي نفوذ حكم و حكومت «الله» است و هيچكس بر ديگري تسلط و حق حكم ...

در روايات معصومين ـ عليهم السلام ـ در باب قضاء صرف معلوليت نمي تواند مانعي براي تصدي امر قضا شود و در قانون فعلي نيز، ماده واحده اي كه در مقام بيان شرايط قضات دادگستري است مقرر مي دارد:قضات از ميان مردان واجد شرايط زير انتخاب مي شوند:1. ايمان و عدالت و تعهد عملي نسبت به موازين اسلامي و وفاداري ...

رحمت الهي يك قانون شامل و كامل است كه جهان و جهانيان را فرا مي گيرد. «رحمتي وَسِعَت كُلَّ شيء» (اعراف، 96) تجلي رحمت گستردة الهي در دين او چنين اقتضا مي كند كه دربارة توجيه و هدايت مجرمان و تبهكاران، روش منطقي به كار گرفته شود.بي شك يكي از اهداف قانون گذاري كيفر در اسلام اصلاح فرد و جامعه ...

دين مبين اسلام به عنوان كامل ترين دين شيوه هايي براي تعيين مجازات و روش اثبات جرائم برگزيده است كه حداكثر تأثير را در نجات فرد و جامعه از آلايش به گناه و جرم دارا است. به عبارت ديگر؛ به همان اندازه كه شرع مقدّس اسلام مجازات را سخت مقرر فرموده به همان ميزان جهت اثبات آن وجود دلائل كافي ...

در ابتدا به دو نكته ي كوتاه اشاره مي كنيم و آن گاه به تفاوت  فقه اسلامي و علم حقوق مي پردازيم:الف: تعريف فقه اسلامي و علم حقوق: مراد از فقه اسلامي، اوامر و نواهي مي باشد كه مستند به خداي متعال است و از افراد خواسته شده كه بر اساس آن ها عمل نمايند; مثل اقامه ي نماز; و ...

يكي از آثار اصل قانوني بودن جرايم و مجازاتها، قاعدة عطف به ماسبق نشدن است كه اين قاعده مأخوذ و اقتباس از قانون الهي مي‌باشد. زماني كه خداوند عزّ وجلّ دين اسلام را به واسطة پيامبر گرامي اسلام – صلي الله عليه و سلم- ابلاغ فرمود اين قاعده را هم بيان كرد كه نمونه‌اي از آن را ذكر مي‌كنيم. وقتي ...

ماهيت كلام جديددرباره ماهيت و چيستي كلام جديد، آراي مختلفي مطرح شده است اين واژه اخيراً در ادبيات مذهبي ما رواج پيدا كرده است. نخستين اثري كه در اين زمينه، ترجمه و منتشر شد، كتاب « علم كلام جديد » اثري شبلي نعماني (1274ـ 1332 ه.ق ) مي باشد. بعدها اين واژه توسط استاد شهيد مطهري به كار گرفته شد ...

در گام نخست از اين نكته نبايد غافل شد كه با توجه به رويكرد هاي متفاوت نسبت به كلام جديد ارائه تعريفي متفق عليه كه مورد پذيرش همه نظريه ها باشد امري دشوار مي نمايد، اما مي توان پس از بررسي اين نظريه ها و برگزيدن يكي از آنها تعريفي را ارائه نمود. با توجه به تعدد رويكرد ها نسبت ...

اصطلاح کلام جديد که چند سالي در کشور ما رواج پيدا کرده، اشاره اي است به وجود مسائل و پرسش هاي نوين در حوزه انديشه کلامي که پيش روي متکلمان و الهيدانان قرار گرفته است. فراواني و تنوع مسائل جديد کلامي و نيز پيچيده بودن پاره اي از مباحث، تدوين کتابي را که همه مباحث نو را در خود جمع ...

براي دين تعاريف متعددي از سوي انديشمندان مسلمان و غربي ارايه شده است و شمار آن ها به قدري زياد است كه به سختي مي توان آن ها را جمع و شمارش كرد. ساموئل كينگ از انديشمندان غربي اعتقاد دارد كه از دين، هزاران تعريف ارايه شده است.[1] فلذا اراية تعريفي جامع وكامل از دين كار بسيار دشواري است؛ چرا ...

يكي از مسائلي كه در سال‌هاي اخير در كشورها، در زمينه دين‌شناسي مورد بحث قرار مي‌گيرد، بحث گوهر و صدف دين است كساني كه اين بحث را مطرح مي‌كنند، تلاش دارند تا آموزه‌هاي ديني را به دو دسته تقسيم كنند. كه يك دسته داراي ارزش بيشتري هستند و در واقع هدف اصلي دين مي‌باشد و ارزش‌هاي ذاتي دين به شمار ...

«… ديندار يعني جستجوگر; كسي که خود را به پاي هيچ كس و هيچ سختي و عقيده اي قرباني نمي كند;…»[1]«إنَّ الدِّينَ عِندَاللّهِ الاِسْلامُ».[2] همانا دين نزد خداوند اسلام است.اين آيه صريحاً دين الهي و مورد نظر خداوند را «اسلام» معرفي مي كند. يعني حقيقت دينِ مورد نظر خداوند، همان چيزي است كه از آن در اين آيه و برخي ...

در پاسخ به سؤال فوق ابتدا بايد بگوييم به چه كسي اصطلاحاً ديندار گفته مي شود و بعد ببينيم پسوندهايي مانند فقيهانه، عارفانه و فيلسوفانه براي دينداري معنا دارد يا خير؟ديندار الهي به كساني گفته مي شود كه به خداي يگانه و به زندگي ابدي براي هر فردي از انسان در عالم آخرت و به بعثت پيامبران از طرف خداي ...