همه

تمام آيات الهي بعنوان نسخة هدايت بشريت به ويژه متقين است و در اين ميان برخي از عرفاء به لحاظ استعداد افراد برخي از آيات را به آنها توصيه مي كنند كه كه در نزديک شدن انسان به خداوند، و آرامش قلب مؤثر است. برخي از دعاها و ذکر ها عبارتند از:1. ذكر يونسيّه كه به اين صورت است: «لا ...

مؤمن از ريشه «امن»، يعني؛ رساندن خود يا ديگري به امنيت يا گرويدن، يا در امان گرفتن است، و در اصطلاح اسلام به معناي اذعان و تصديق به چيزي و التزام به لوازم آن است،[1] مثلاً ايمان به خداوند در واژه‌هاي قرآني به معناي تصديق به يگانگي او، و پيغمبرانش و تصديق به روز جزاء و بازگشت به سوي او، ...

عفاف، به معناي پارسايي، پرهيزكاري، پاكدامني. عفة، احتراز از محرمات به ويژه از شهوت حرام، پارسايي[1] است عفت به معني پديد آمدن حالتي در نفس است كه آدمي را از غلبه شهوت باز مي‌دارد و عفيف به كسي گفته مي‌شود كه داراي اين وصف و حالت باشد. [2]حال به سراغ قرآن مي‌رويم و بعضي از آيات را مورد بحث و ...

واژه شهيد به معناي حضور و ديدن گرفته شده است، و صفت مشبّه و دلالت بر ثبوت دارد.[1] واژه شهيد در قرآن كريم به عنوان گواه و شاهد (گواهان اعمال) آمده است.قرآن كريم دربارة شهيد و شهيدان مي فرمايد: «وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْياءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ»[2] هرگز كساني را كه در راه خدا ...

واژه «عبرة»، عربي و در فارسي به معناي «پند و اندرز» آمده است.[1] اگر به معناي عام «عبرت» توجه کنيم، در مي يابيم كه تمام آيات الهي پند و عبرت است. قرآن، افزون بر مسائل احكام، عقايد و اخلاق، به مسايلي پرداخته كه در آن يا به صورت کنايه يا به صراحت، عبرت و پند نهفته است.در اينجا به آياتي ...

در آيات بسيار، خداوند به احسان به پدر و مادر دستور داده است. چنان که در مورد يحيي ـ عليه‌السّلام ـ مي‌فرمايد: «  وَ بَرًّا بِوالِدَيْهِ وَ لَمْ يَكُنْ جَبَّاراً عَصِيًّا؛[1] «و با پدر و مادر خود نيك رفتار بود و زورگويي نافرمان نبود» حضرت عيسي ـ عليه‌السّلام ـ هم نسبت به مادرش محبت مي‌كرد و مي‌فرمايد: «وَ بَرًّا بِوالِدَتِي ...

قرآن کريم مي فرمايد: «وَ لا تُخْزِنِي يَوْمَ يُبْعَثُونَ يَوْمَ لا يَنْفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ إِلاَّ مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ» و روزي كه (مردم) برانگيخته مي‌شوند رسوايم مكن. روزي كه هيچ مال و فرزندي سود نمي‌دهد. مگر كسي كه دلي پاك به سوي خدا بياورد.[1] «مَن خَشِيَ اَلَرّحمنَ بِالغَيب وَ جَاء بِقَلّبٍٍٍِِ مُنيبِ. اُدخُلو بِسَلمِِ ذلِك يَومُ الخُلوُدِ» ...

«صله» مصدر فعل «وصل» در مقابل «فصل» به معني «اتصال» و به هم رسيدن است، بنابراين؛ «صلة رحم» يعني با فاميل‌ها به هم رسيدن «و به حال هم رسيدگي كردن» مي‌باشد. «رحم» نيز از «رحمة» به معني رأفت و مهرباني، گرفته شده است و چون فاميل‌ها و بستگان، نسبت به همديگر عطوفت و مهرباني دارند «رحم» ناميده شده‌اند. اين سنت ...

جهت روشن شدن بحث بيان چند نکته لازم است:1. عرفان در لغت به معناي دانستن، آگاه شدن، شناختن و… مي‎باشد[1] و عرفا دو صنفند 1. متصوفه 2. علما و فقيهان عارف عرفانشان برگرفته از قرآن و سنّت مي‎باشد.2. حدود بيست آيه در قرآن شريف وارد شده که در آنها كلمه «لقاء الله» و مشابه آن به كار رفته است. عده‎اي ...

مسائل اخلاقي در هر زمان بويژه در عصر و زمان ما از اهميّت بسيار بالايي برخوردار است، چرا كه عوامل و انگيزه‌هاي فساد در عصر ما از هر زماني بيشتر هست.اكتساب صفات اخلاقي و منزه كردن قلب از رذائل اخلاقي از مهم‌ترين مباحث قرآني و از يك نظر مهم‌ترين هدف بعثت پيامبران الهي را تشكيل مي‌دهد، زيرا بدون اخلاق نه ...

قرآن کريم مي فرايد: «لا تَقْرَبُوا الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ…؛ [1] و به كارهاي زشت، چه علني آن و چه پوشيده(اش) نزديك مشويد»«اِثم» در ريشه «اثم» به معني گناه[2] و چيزي كه انسان را از كاري باز مي‌دارد است و از آنجا كه گناهان آدمي را از «خيرات» باز مي‌دارد به آنها «اثم» گفته شده[3]، و عصيان ...

غيبت آن است كه در غياب كسي سخني گويند، منتهي سخني كه عيبي از عيوب او را فاش سازد. خواه اين عيب جسماني باشد، يا اخلاقي، در اعمال او باشد يا در سخنش. بنابراين، اگر كسي صفات ظاهر و آشكار ديگري را بيان كند، غيبت نخواهد بود، مگر اين‌كه قصد مذمّت و عيبجويي داشته باشد. اگر صفتي در شخصي وجود ...

واژة مفسد بنابر به معناي خارج شدن چيزي از حد اعتدال چه كم و اندك و چه زياد بوده و نقطة مقابل صلاح است.[1] اگر واژة مفسد صرفاً به اين معنا، در مورد زنان و مردان پرسش شده باشد، در قرآن كريم به اين صورت اشاره نشده است و اگر در اين واژه بكار رفته باشد خطاب به زنان و ...

واژة غيرت به فتح «غين و را» در لغت به معني حميّت و غضب،[1] ناموس‌پرستي و رشك بردن است و به انسان بسيار غيرتمند و ناموس‌پرست «غيور» مي‌گويند[2] و در اصطلاح صفتي است كه انسان را وادار به دفاع شديد از دين و آيين، عِرض و ناموس، مال و كشور خود كند به ويژه اين واژه در مواردي به كار ...

6 سوره از آيات قرآن كريم مربوط به خيانت است.وَ إِمَّا تَخافَنَّ مِنْ قَوْمٍ خِيانَةً فَانْبِذْ إِلَيْهِمْ عَلى‏ سَواءٍ إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْخائِنِينَ ؛[1]و هرگاه از خيانت گروهي بيم داشته باشي به طور عادلانه به آنها اعلام كن كه پيمانشان لغو شده است، زيرا خداوند، خائنان را دوست نمي‌دارد.» إِنَّا أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الْكِتابَ بِالْحَقِّ لِتَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ بِما أَراكَ ...

خداوند در قرآن كريم به نعمت زبان اشاره فرموده و مي فرمايد: ؛الرَّحْمنُ ، عَلَّمَ الْقُرْآنَ ، خَلَقَ الْإِنْسانَ ، عَلَّمَهُ الْبَيانَ[1] زبان عمده ترين وسيله اي است كه مردم به كمك آن با يكديگر ارتباط فكري برقرار مي كنند و ايجاد تفاهم و انتقال مفاهيم از طريق زبان صورت مي گيرد. در يك جمله زبان ملاك ارزش و معرف ...

در طول تاريخ ثابت شده است كه خواص، نقش بسيار مهمي در عزت بخشيدن به جامعه يا به ذلت كشيدن آن دارند لذا ما در اين مختصر به بررسي رسالت خواص نسبت به جامعه مي‌پردازيم كه اگر نخبگان و فرهيختگان به وظايف خود عمل كنند جامعه، جامعه ارزشي و بر مدار حق خواهد بود، و در نتيجه به عزت خواهد ...

كلمه «عزت» به معناي حالتي است كه مانع شكست و مغلوب شدن انسان مي‌شود، و «ذلت» به معناي نبود حالت عزت و شرافت در انسان است به گونه‌اي كه انسان ذليل، به راحتي شكست را مي‌پذيرد و مغلوب مي‌شود،[1] ميل و علاقه به «عزت» و فرار و تنفر از «ذلت» يك امر فطري است كه در نهاد تمام انسان‌ها وجود ...

«امنيت معنوي» عبارت است از آرامش روحي و اعتماد به خدا كه در اثر ايمان خالص و يقين و ياد خدا به وجود مي‌آيد[1] و انسان به حصول ثواب و ايمني از عذاب الهي اميدوار مي‌گردد.[2]از ديدگاه قرآن اين امنيت موقعي به دست مي‌آيد كه در جوامع انساني دو اصل حكومت كند: 1. ايمان. 2. عدالت اجتماعي.تأثير ايمان در آرامش ...

نخست يادآوري چند نکته ضروري مي نماياند:1. داستان حضرت يوسف ـ عليه السّلام ـ در قرآن مجيد به «احسن القصص»[1] يعني بهترين سرگذشت‌ها معرفي و معروف گشت. به خاطر اينكه حاكميت ارادة خدا را به همه چيز در اين داستان به خوبي مشاهده مي‌كنيم.2. داستان نقش فراواني در زندگي انسان‌ها دارد. داستان‌هاي پيشينيان مجموعه‌اي است از پرارزش‌ترين تجربيات آنها و ...

در پاسخ به چند نکته توجه فرماييد:1 . حضرت امام علي ـ عليه السلام ـ  در تعريف زهد مي‌فرمايد: «الزهد كلّهُ في كلمتين في القرآن، قال الله تعالي: لكيلا تأسوا علي ما فاتكم» فمن لم يأس علي الماضي و لم يفرح بالآتي فهو الزاهد…؛ همة (مفهوم) زهد در دو كلمه قرآن آمده است، خداوند متعال مي‌فرمايد: «نسبت به آنچه كه ...

يكي از بحث‌هائي كه در فلسفه اخلاق مطرح است مطلق يا نسبي بودن اخلاق است.منظور از مطلق بودن اخلاق اين است كه فضائل و رذائل اخلاقي نسبت به شرائط زمان و مكان براي همة افراد و جوامع ثابت است.مثلاً، عدالت، راستگوئي براي تمام زمان‌ها و مكان‌ها و افراد و جوامع بشري امري پسنديده و قابل قبول و پذيرش است. و ...

قرآن كريم از هنگام نزول تا هم اكنون، سرچشمه پيدايش و سرمايه پرورش بزرگترين و پاك ترين روحها، بلندترين همت ها و استوارترين اراده ها، عميق ترين افكار، عالي ترين معارف، نغزترين ادبيات و دل انگيزترين هنرها در عرصه هاي گسترده و حوزه هاي گوناگون حيات فكري و فرهنگي و علمي و اجتماعي و ادبي و هنري مسلمانان در همه ...

قبل از هر چيز توجه شما را به نكاتي جلب مي‌كنيم:1ـ قرآن کريم درباره كيفيت سخن گفتن به برخي از محورهاي چگونگي سخن گفتن اشاره فرموده است، از جمله:الف) سخن گفتن بايد با نرمي باشد،«فَقُولا لَهُ قَوْلًا لَيِّناً لَعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخْشى‏ ؛[1] ولي به نرمي با او (فرعون) سخن بگوييد؛ شايد متذكر شود، يا (از خدا) بترسد!».ب) سخن گفتن ...

سرچشمه خوف در وجود انسان هاي مؤمن و اولياء خداوند نگراني از مسئوليت هايي است كه در برابر خداوند متعال دارند و از اين كه مبادا در انجام وظايف و تكاليف الهي كوتاهي كند و چنين خوفي به خاطر درك مقام و عظمت خداوند متعال مي باشد و جا دارد كه موجودي مثل انسان در مقابل عظمت وجودي همانند خداوند ...

«هدايت در آيات و روايات به دو معني آمده است: ارائه ي طريق (نشان دادن راه) و ايصال به مطلوب (رساندن به مقصد)».[1] هدايت الهي درجات و مراتبي دارد و خداي سبحان موجودات آفريده ي خود را به دو هدايت «تشريعي» و «تكويني» راهنمايي و رهبري مي كند. 1 – هدايت تشريعي: «هدايت تشريعي» همان ارائه ي طريق و راهنمايي و ...

پايدار‌ترين و اساسي‌ترين پيوندها در ميان انسان‌ها، پيوند خانوادگي و خويشاوندي است كه ركن اساسي آن پدر و مادر است، زيرا اين پيوند يك امر فطري و طبيعي است و والدين نزديك‌ترين مردم نسبت به انسان است، در تمام حوادث با فرزندان خود شريك هستند، قرآن كريم و روايات اسلامي سفارش‌هاي زيادي درباره احترام و اطاعت از والدين دارند و ...

دانشمندان علم اخلاق، براي نفس سه مرحله قائلند كه آيات در اين زمينه آياتي هم وجود دارد:1. نفس امّاره: همان نفس سركش است كه انسان را به گناه فرمان مي‌دهد و به هر سو مي‌كشاند. لذا به او اماره گفته‌اند. در اين مرحله عقل و ايمان آن قدرت را ندارد كه اين نفس را رام سازد، بلكه در موارد زيادي ...

اضطراب استرس، و نگراني يكي از بزرگترين بلاهاي زندگي انسانها بوده و هست. عوارض و پيامد ناشي از آن در زندگي فردي و اجتماعي كاملاً محسوس است.در عوض، آرامش يكي از گمشده‌هاي مهم بشر بوده و جهت دست يابي به آن، هميشه در تلاش بوده است. در عصر تكنولوژي و زندگي ماشيني نيز بشر يك لحظه آرام ننشسته و در ...

تسبيح در اصل از مادة «سبح» به معني حركت سريع در آب و هواست. به همين منظور نيز در مورد خداوند به معني حركت سريع، در مسير عبادت پروردگار است.[2] حرکت موزون و مدار وار را نيز تسبيح گويند.حقيقت تسبيح، نفي هرگونه عيب و نقص و گواهي موجودات جهان به پاكي و يکتايي ذات مقدس خداونداست .در آيات مختلف قرآن، ...

خدا جويي امري است فطري و در ضمير و ذات همه انسان‎ها نهفته است. انسان براي رسيدن به هدف عالي و «رضوان حق»، نيازمند به يك «آرامش آرماني و دروني» است. اين آرامش فقط با ياد و نام خدا بدست مي‎آيد. از اين جهت قرآن شريف با بيان قاعدة كلي و فراگير، مي‎فرمايد: «اَلا بِذكر اللهِ تطمئنُّ القلوبُ»[1] يعني: «آگاه ...

در پاسخ به پرسش بايد گفت: چون سؤال به صورت كلي بيان شده داراي ابهام مي‌باشد. به همين سبب از چند جهت بررسي آن لازم است.اگر منظور از زبان، زبان مختص اشرف موجودات عالم يعني انسان باشد، ‌در اين صورت از چند نظر مي‌توان پيرامون آن بحث كرد. در وهلة اوّل صدا يا حرف است كه مشترك بين همة موجودات ...

قبل از پرداختن به جواب، لازم است، مقدمه اي بيان شود. و آن اين كه، خداوند، انسان را به نيروهاي مختلفي مجهز ساخته و استعدادهاي گوناگوني به او داده، تا در مسير تكامل، كه هدف آفرينش است، به او كمك كند، از اين نظر انسان همانند گياهان و يا انواع جانداران است كه نيروها و غرائز لازم، براي رسيدن به ...

واژه «عشق » و مشتقات آن ، در قرآن نيامده ; امّا كلمه محبت (دوست داشتن ) مورد عنايت و توجه خاص قرآن كريم قرار گرفته است تا آنجا كه واژه «حُبّ» (دوستى ) و مشتقات آن بيش از صد بار در قرآن كريم به كار رفته و هر جا كه لازم بوده از معناى عشق (شدت دوستى ) تعبير ...

قرآن شريف به اين مطلب اشاره دارد. از جمله آياتي كه به روشني به اين امر دلالت دارد. آيه ي «93» و «96» سورة مباركة «يوسف» ـ عليه السّلام ـ مي‌باشد. هنگامي كه يوسف صديق، خود را به برادران خويش معرفي كرد و از خطاي آنان درگذشت، فرمود: «اذهبوا بقميصي هذا فالقوه علي وجه ابي يأت بصيراً و أتوني بأهلكم ...

در قرآن كريم، به خواندن و انجام دادن نماز تأكيد نشده، بلكه به «اقامه نماز» تكيه شده است؛ تا آن جا كه 46 بار، نماز با تعبير «اقامه» در واژه‌هاي گوناگون، ياد شده است. عبارت «اقيموا الصلوة؛ نماز را به پا داريد، مكرر در قرآن بيان شده است؛ به عنوان مثال «و اوحينا اليهم فعل الخيرات و اقام الصلوة…؛ (انبياء، ...

زمين، اقيانوس و فضاها، و همه ي هستي همانند «حلقه‌هاي زنجير» به هم پيوسته‌اند. اين زنجير با خدا آغاز مي‌شود و همه ي هستي و جمله موجودات جهان آفرينش را فرا مي‌گيرد. فرشته و انسان و چرندگان و پرندگان و ماهيان و حشرات، همه اجزاي اين زنجيرند. امّا ديدگان ما، حتي با نيروي ذرّه بين نيز اين زنجير بزرگ را ...

قرآن شريف مي‌فرمايد: «اقم الصلوة لدلوك الشمس الي غسق الليل و قرآن الفجر انّ قرآن الفجر كان مشهوداً»؛[1] نماز را از زوال خورشيد تا نهايت تاريكي شب (نيمه شب) برپا دار و هم چنين قرآن فجر (نماز صبح) را چرا كه قرآن فجر مورد مشاهده (فرشتگان شب و روز) است.ابتدا به مفاهيم كلي آيه پرداخته و سپس رواياتي كه در ...

خداوند متعال در سورة اسراء (بني اسراييل) آية 78 به اوقات سه گانه نماز هاي روزانة واجب اشاره فرموده است: «أقم الصلاهَ لدلوك الشمس الي غسق الليل و قرءآن الفجر»نماز را از زوال خورشيد (هنگام ظهر) تا نهايت تاريكي شب (= نيمه شب) بر پا دار. و هم چنين قرآن فجر (= نماز صبح) را.كه «دلوك الشمس» هنگام ظهر را ...

براي روشن شدن پاسخ لازم است ترجمة و تفسير آية مورد پرسش بيان شود و آن‌گاه به پاسخ پرسش پرداخته شود.1. ترجمة آيه: «و خانواده خود را به نماز دستور ده و بر انجام آن شكيبا باش ما از تو روزي نمي‌خواهيم بلكه ما به تو روزي مي‌دهيم و عاقبت نيك براي (اهل) تقوا است.[1]زمان نزول و مكان آن: سورة ...

«وسطي» از وسط گرفته شده و به معناي؛ «وسط هر شيء كه دو طرفش مساوي باشد.»[2] و در اينكه مصداق «صلاة الوسطي» كداميك از نمازهاي پنج گانه مي‌باشد، اقوال مختلفي وجود دارد،الف: بيان اقوال:1ـ نماز ظهر: در روايات عديده‌اي از اهل‌بيت نقل شده است كه مراد از «صلاة وسطي» همان صلاة ظهر است، چنان كه علي ـ عليه السلام ـ ...

آيه ششم از سوره‌ي مباركه‌ي مائده، به آيه‌ي «وضوء» معروف است. بعضي آن را آيه‌ي «وضوء و تيمّم» نيز ناميده‌اند، به هرحال در قسمتي از اين آيه به شستن دست‌ها در هنگام وضوء اشاره شده و آمده است: «… و ايديكم الي المرافق…» در كتب لغت و ادبيات عرب، براي «إلي» معاني زيادي ذكر شده است تا آنجا كه ابن ...

اين حديث شريف كه از نبي اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ منقول است، بيش از 100 مرتبه در كتب مختلف فقهي، حديثي، اصولي آورده شده، و در مورد مفهوم آن و استفاده هايي كه از آن مي شود، بحث شده است.از جمله در كتاب­هاي؛ بحارالانوار،[1] خصال شيخ صدوق[2] و امالي ايشان[3] و همچنين كتاب شريف وسائل الشيعه[4] ...

الف: سلام‌هاي آخر نماز از طرف چه كسي صادر مي‌شوند؟اگر ظاهر امر در نظر گرفته شود، گفته مي شود: اين سلام‌ها از طرف نمازگزاران بيان مي‌شوند امّا در واقع اين سلام‌ها از ناحيه خداوند صادر مي‌شوند، ولي از زبان نمازگزار بيان مي‌شوند. و در حقيقت اين نمازگزار ترجمان سخن خداوند است و اين توفيق به اين عبد و نمازگزار داده ...

بنابر فتوا و نظر مراجع محترم تقليد كه از رساله هاي عمليه ايشان به دست مي آيد دو سوره «الضحي» و «الم نشرح» و هم چنين دو سوره «فيل» و «قريش» در نماز يك سوره محسوب مي شود و بنابر احتياط اگر كسي سورة فيل را در نماز قرائت نمود بايد به قريش و اگر سورة الضحي را قرائت نمود ...

با شكوه‌ترين عبادت هفتهنماز جمعه قبل از هر چيز يك عبادت بزرگ و مستجي است و اثر عمومي عبادت را كه تلطيف روح و جان و شستن دل از آلودگيهاي گناه و زدودن زنگار معصيت از قلب مي‌باشد، در بر دارد.و اما از نظراجتماعي سياسي، يك كنگره عظيم هفتگي است كه بعد از كنگره حج بزرگ‌ترين اجتماع اسلامي شمرده مي‌شود. ...

پيامبر گرامي اسلام ـ صلي الله عليه وآله ـ در پيشگاه خداوند از چنان جايگاه رفيعي برخوردار است كه صلوات بر او داراي ثواب و پاداش بسياري است، در روايتي آمده: (خداوند مي فرمايد: هيچ كس در زمان حيات پيامبر ـ صلي الله عليه وآله ـ و يا بعد از وفات او، بر او صلوات نمي فرستد مگر اين كه ...

سوره‎هاي قرآني اغلب داراي دعاهايي قرآني مي‎باشند اما در بين آنها دو سورة بقره و آل عمران داراي بيشترين دعاها، مي‎باشند. در اينجا به اين دو سوره، همراه با آيات مربوط به آن اشاره مي شود:سوره بقرهآيه 127: (وَ إِذْ يَرْفَعُ إِبْراهِيمُ الْقَواعِدَ مِنَ الْبَيْتِ وَ إِسْماعِيلُ رَبَّنا تَقَبَّلْ مِنَّا) يعني «و وقتي كه ابراهيم و اسماعيل ديوارهاي خانة مكه ...

در پاسخ به اين پرسش، مي توان گفت قواعد دو گونه است; يكي آن مواردي كه عدم رعايت آن موجب تغيير در معنا و مفهوم مي شود. و چه بسا در مواقعي موجب بطلان خواسته ي ما بشود. به عنوان مثال تفاوت دو حرف هاء و حاء در دو كلمه ي اَهْوي و اَحْوي، به صورتي كه «هاء» در كلمه ...

درباره ثواب دعاهايي كه در كتب ادعيه و يا روايات اسلامي بيان شده است، تذكر چند نكته لازم و ضروري است:1. از آنجا كه خداوند متعال، بخشنده، مهربان، رحمان و رحيم است، نسبت به بندگانش تفضل دارد و رحمت واسعه او ايجاب مي کند، اين ثوابها را به بندگانش عطا كند. خداوند براي انجام اعمال پسنديده، ثواب چند برابر در ...