همه

قبل از ورود به بحث بايد بگوييم كه اين جمله (بهترين اعمال مشكل ترين آنهاست) روايتي است كه از پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ نقل شده است. قال رسول الله ـ صلّي الله عليه و آله ـ : افضل الاعمال احمزها.[1] قبل از پاسخ به پرسش بايد به طور خلاصه به توضيح روايت پرداخت:علامه مجلسي مي ...

1. در جلد اوّل اصول كافي بابي است با اين عنوان:‌فرق ميان معاني اسماء خدا و اسماء مخلوق. در اولين روايت اين باب آمده است: «فتح بن يزيد جرجاني گويد: شنيدم جناب ابوالحسن ـ عليه السّلام ـ مي فرمود: خدا لطيف، آگاه، شنوا بينا، يگانه، يكتا و بي نياز است، نه زاده و نه زاده شده و هيچ كس همتاي ...

خوشحالي و سرور و هم چنين حزن و اندوه دو حالتي هستند كه عارض بر انسان مي شوند، و جزء طبيعت هر انساني است كه براي بعضي از كارها خوشحال و براي بعضي از كارها ناراحت و محزون مي شود، و بعضي اوقات با شنيدن حرفي يا ديدن كاري اين دو حالت براي او رخ مي دهد.اما در مورد سؤال ...

اين حديث در كتاب هاي مختلف روايي آمده است. در بحارالانوار، ج74، ص159، باب 7، از پيامبر اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ چنين نقل شده است:«الدُّنيا سِجْنُ الْمُؤْمِنِ و َ جَنَّةُ الْكافِرِ.»[1] : دنيا زندان مؤمن و بهشت كافر است.عده‌اي از دانشمندان اسلامي با توجه به ساير تعاليم اسلام اين حديث را شرح كرده‌اند. علامه مجلسي از ...

معرفت نفس ناطقه انساني محور جميع مسائل علوم عقليه و نقليه، و اساس همه خيرات و سعادات است. و به بيان اميرالمؤمنين ـ عليه السلام ـ : «معرفةُ النفسِ اَنْفَعُ المعارف؛ كه شناخت نفس سودمندترين شناخت ها است»[1].معرفت نفس همان روان شناسي و خودشناسي است كه نزديك ترين راه ها به ماوراي طبيعت، و صراط مستقيم خداشناسي است. انسان بزرگترين ...

گاه عده اي از افراد در برابر نعمتي كه خداوند عطا مي كند و به خاطر امتحان و آزمايش است، مغرور شده و گمان مي كنند كه اين نعمت الهي به خاطر ويژگي و خصوصيتي است كه در آن ها وجود دارد، به فرمودة خداوند : « فَأَمَّا الإنْسَانُ إِذَا مَا ابْتَلاهُ رَبُّهُ فَأَكْرَمَهُ وَنَعَّمَهُ فَيَقُولُ رَبِّي أَكْرَمَنِ  : اما ...

گاه عده اي از افراد در برابر نعمتي كه خداوند عطا مي كند و به خاطر امتحان و آزمايش است، مغرور شده و گمان مي كنند كه اين نعمت الهي به خاطر ويژگي و خصوصيتي است كه در آن ها وجود دارد، به فرمودة خداوند : « فَأَمَّا الإنْسَانُ إِذَا مَا ابْتَلاهُ رَبُّهُ فَأَكْرَمَهُ وَنَعَّمَهُ فَيَقُولُ رَبِّي أَكْرَمَنِ  : اما ...

يكي از حديث‌هايي كه بين شيعه و سني متواتر و يقين آور است (تواتر معنوي بلكه تواتر لفظي دارد) حديث ثقلين مي‌باشد كه متن آن به اين صورت است: «قال رسول الله ـ صلي‌الله‌ عليه و آله ـ انّي مخلف فيكم الثقلين كتاب الله و عترتي اهل بيتي لنْ تضلّوا ما تمسكتم بهما»[1]. پيامبر ـ صلي‌الله‌ عليه و آله ـ ...

يكي از وظايف ديني موعظه و نصيحت كردن از راه صحيح آن است، تا جائي كه امام صادق ـ عليه السّلام ـ مي‌فرمايند، «يجبُ للمؤمنِ علي المؤمنِ أنْ يُناصِحَه»[1] يعني «بر مؤمن واجب و لازم است كه مؤمن ديگر را نصيحت كند» پس نصيحت كردن يكي از حقوق واجب و حتمي قرار گرفته است، و اگر كسي آن را ترك ...

يكي از وظايف ديني موعظه و نصيحت كردن از راه صحيح آن است، تا جائي كه امام صادق ـ عليه السّلام ـ مي‌فرمايند، «يجبُ للمؤمنِ علي المؤمنِ أنْ يُناصِحَه»[1] يعني «بر مؤمن واجب و لازم است كه مؤمن ديگر را نصيحت كند» پس نصيحت كردن يكي از حقوق واجب و حتمي قرار گرفته است، و اگر كسي آن را ترك ...

قبل از توضيح در بارة اين حديث، بايد به چند نكته توجه ‌نمود:1. اين حديث هم در متون حديثي شيعه و هم در منابع حديثي اهل سنّت آمده است و اين خود مي‌تواند تأييدي بر اهميت آن باشد2. اين حديث را علاوه بر متون حديثي ، با تحقيق و بررسي بيشتر مي‌توان در منابع مختلف لغوي، فقهي، تفسيري، اخلاقي و… ...

روايت هاي زيادي در زمينة مشابهت امت اسلام با امت بني اسرائيل و امت هاي گذشته بيان شده است كه پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ در اين باره مي فرمايد:«امت من سنّت بني اسرائيل را مرتكب خواهند شد، به طوري كه قدم جاي قدم آنان مي گذارند و تير به همان جا كه آنان زدند مي ...

روايت هاي زيادي در زمينة مشابهت امت اسلام با امت بني اسرائيل و امت هاي گذشته بيان شده است كه پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ در اين باره مي فرمايد:«امت من سنّت بني اسرائيل را مرتكب خواهند شد، به طوري كه قدم جاي قدم آنان مي گذارند و تير به همان جا كه آنان زدند مي ...

اين روايت فقط در تفسير قمي، علي بن ابراهيم قمي[1] آمده و علامه مجلسي در بحارالانوار[2]، از او نقل كرده است و در جوامع روايي ديگر نقل نشده است. بهتر است اصل روايت را باسند ذكر نماييم:«علي بن الحسين عن احمد بن ابي عبدالله عن علي بن الحكم عن سيف بن ابي‌بكر الحضرمي عن ابي عبدالله ـ عليه السلام ـ ...

روايت فوق از پيامبر گرامي اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ وارد شده است كه مي فرمايد: «ثلاثٌ لا ينجوا منهنّ احدٌ، الظنُّ والطّيرةُ والحسدُ و سأحدثكُم باالمخرج من ذلك : اذا ظنَنْتَ ‌فلا تُحقِّق و اذا تطيَّرت فآمْضِ و اذا حسدتَ فلا تبغِ.[1] سه خصلت است كه هيچ كسي از آنها رهايي ندارد؛ سوء ظن و بدگماني ...

روايت فوق از پيامبر گرامي اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ وارد شده است كه مي فرمايد: «ثلاثٌ لا ينجوا منهنّ احدٌ، الظنُّ والطّيرةُ والحسدُ و سأحدثكُم باالمخرج من ذلك : اذا ظنَنْتَ ‌فلا تُحقِّق و اذا تطيَّرت فآمْضِ و اذا حسدتَ فلا تبغِ.[1] سه خصلت است كه هيچ كسي از آنها رهايي ندارد؛ سوء ظن و بدگماني ...

براي روشن شدن مطلب لازم است به چند نكته اشاره شود:1ـ معناي لغوي و اصطلاحي معراج ، در لغت به معناي از نردبان بالا رفتن و در اصطلاح بالا رفتن به سوي عالم ملكوت،[1] و… معراج بر دو قسم است:1ـ معراج جسماني كه براي رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ واقع شد، كه در سورة اسراء[2] و ...

«تسنيق» به معناي تنظيم است.[1] پس عبارت خطبه به اين معني است كه : «خداوند عدل و دادگستري را سبب برقراري ارتباط قلبها با يكديگر قرار داد». فراز بعدي خطبه آن حضرت اين عبارت است: «و طاعتَنا نظاماً للملّةِ و اِمامتَنا اَماناً مِنَ الفُرقَة».[2] اين دو فراز از خطبه متمم و مكمل يكديگرند و اشاره به دو نوع اختلاف در ...

«تسنيق» به معناي تنظيم است.[1] پس عبارت خطبه به اين معني است كه : «خداوند عدل و دادگستري را سبب برقراري ارتباط قلبها با يكديگر قرار داد». فراز بعدي خطبه آن حضرت اين عبارت است: «و طاعتَنا نظاماً للملّةِ و اِمامتَنا اَماناً مِنَ الفُرقَة».[2] اين دو فراز از خطبه متمم و مكمل يكديگرند و اشاره به دو نوع اختلاف در ...

به منظور رسيدن به پاسخ، كافي است فرازهاي كوتاهي از سخنان حضرت در نامه 31 نهج البلاغه كه قبل و بعد از جمله‌اي كه در سؤال مطرح شده است، ‌يادآور شويم. آنگاه مقصود حضرت روشن و واضح خواهد شد.حضرت خطاب به امام حسن ـ عليه السّلام ـ مي‌فرمايد: «بدان! راهي پرمشقت و بس طولاني در پيش داري، و در اين ...

در طول تاريخ مداحان زيادي آمدند و افراد متعددي را مدح كردند چه مدح و ستايش بر حق و چه ستايش باطل، و هميشه قدرت‎مندان باطل افرادي را براي مداحي خود انتخاب مي‎نمودند تا آن‎ها را مورد مدح قرار دهند و مداحان هم تا مي‎توانستند آن حاكمان را به ناحق ستايش مي‎كردند و از آنان تمجيد به عمل مي‎آوردند و ...

در طول تاريخ مداحان زيادي آمدند و افراد متعددي را مدح كردند چه مدح و ستايش بر حق و چه ستايش باطل، و هميشه قدرت‎مندان باطل افرادي را براي مداحي خود انتخاب مي‎نمودند تا آن‎ها را مورد مدح قرار دهند و مداحان هم تا مي‎توانستند آن حاكمان را به ناحق ستايش مي‎كردند و از آنان تمجيد به عمل مي‎آوردند و ...

قبل از پاسخ به سوال، بهتر است به بررسي واژة «عبد» بپردازيم:«عبد» كه به معناي مطيع و بنده است و در اصل وصف بود مانند: «رجل عبد، مرد مطيع» ؛ اما بعدا مانند اسم استعمال شده است. عبد در قرآن به دو معنا آمده است يكي به معناي بنده و مملوك[1] ديگري به معناي عابد و مطيع خدا در اخلاص ...

عمر انسان يكي از با ارزش‌ترين و گرانبهاترين چيزها در دنيا است.فرمودند: «الفرصةُ تمُرُّ مَرَّ السحابِ فانْتَهِزوا فُرَصَ الخيْر»[1] فرصت ها هم چون عبور ابرها مي‌گذرد، بنابراين فرصت‌هاي نيك را غنيمت بشمريد.در پاسخ به سؤال مي‌توان چنين گفت: كه حضرت علي ـ عليه السّلام ـ فرمود: « ما أهمني ذنب امهلت بعده حتي اصلي ركعتين و أسأل الله العافية؛ گناهي ...

عمر انسان يكي از با ارزش‌ترين و گرانبهاترين چيزها در دنيا است.فرمودند: «الفرصةُ تمُرُّ مَرَّ السحابِ فانْتَهِزوا فُرَصَ الخيْر»[1] فرصت ها هم چون عبور ابرها مي‌گذرد، بنابراين فرصت‌هاي نيك را غنيمت بشمريد.در پاسخ به سؤال مي‌توان چنين گفت: كه حضرت علي ـ عليه السّلام ـ فرمود: « ما أهمني ذنب امهلت بعده حتي اصلي ركعتين و أسأل الله العافية؛ گناهي ...

از ديدگاه اسلام زن و مرد، هر دو از گوهر شريف، انسانيت همتا و داراي مراتب كمالي واحدي هستند. خطاب هاي قرآن كريم كه بزرگترين منبع تعاليم اسلام است در مورد زن و مرد يكسان است : «يا ايُّها الناس» «يا ايُّها الّذين آمنوا» و تاكنون هيچ مفسري ابراز نكرده است كه اين خطاب هاي قرآن اختصاص به مردها دارد.از ...

در نهج البلاغه ترجمة مرحوم دشتي چنين آمده: غيرت زن كفرآور و غيرت مرد نشانة ايمان اوست.[1] با مراجعه به شرح و توضيح اين عبارت در ترجمة نهج البلاغه ديگر نويسندگان، معناي آن روشن مي شود , مرحوم فيض الاسلام چنين ترجمه كرده اند ؛ غيرت زن (بر مرد) كفر است زيرا مستلزم حرام دانستن دو زن يا بيشتر براي ...

در نهج البلاغه ترجمة مرحوم دشتي چنين آمده: غيرت زن كفرآور و غيرت مرد نشانة ايمان اوست.[1] با مراجعه به شرح و توضيح اين عبارت در ترجمة نهج البلاغه ديگر نويسندگان، معناي آن روشن مي شود , مرحوم فيض الاسلام چنين ترجمه كرده اند ؛ غيرت زن (بر مرد) كفر است زيرا مستلزم حرام دانستن دو زن يا بيشتر براي ...

ازدواج حضرت علي ـ عليه السّلام ـ با حضرت زهرا (س) ازدواجي بي نظير است و اين بي نظيري از جنبه هاي مختلف است از جمله:1. ازدواج آنان به امر خدا بوده و از آسمان نازل شده است[1].2. هر دو معصوم بوده اند چرا كه آنان جزء اهل بيت پيامبرند و آية تطهير[2] در شأن ايشان نازل شده و عصمت ...

آنچه مسلم است تمامي احاديث معتبر مؤيد قرآني دارند. اين حديث شريف نيز از اين قاعده مستثني نيست. اين حديث در كتاب ها و منابع حديثي ديده نشده است و فقط در كتب اسفار اربعه[1] وجود دارد. قبل از تبيين بحث بايد مراد از «اَيْنَ» را بدانيم. «اين» در لغت لفظي است كه با آن از مكاني تحقيق و پرسش ...

حضرت علي ـ عليه السّلام ـ در يكي از خطبه‎هاي پرارزش و راه‎گشاي خود در صحراي صفين در باب حقوق اجتماعي و روابط سالم و حقوق متقابل رهبر و مردم سخن گفته و مي‎فرمايد: «اي مردم! از پست‎ترين حالات زمامداران در نزد صالحان اين است كه گمان برند، آن‎ها دوستدار ستايش هستند و كشورداري آنان بر كبر و خودپسندي استوار ...

متن عربي حديث به اين صورت است: لو عقلَ اهلُ الدنيا لخربَتْ.[1]مرحوم ابن فهد حلّي كه اين روايت را نقل كرده است به بخش سلبي مفهوم آن (كه اين حديث از چه اموري نهي مي‎كند) پرداخته است كه ترجمه بخشي از ‎آن اين است:حديث شريف بر اين دلالت مي‎كند كه عقل سليم اقتضا دارد كه دنيا تخريب و به آن ...

اين جملة بسيار با ارزش و پرمعنا كه در زيارت عاشورا و هم چنين در بعضي از زيارتنامه‎هاي ديگر[1] آمده، بيانگر حقيقتي اساسي و اصلي مي‎باشد. حقيقتي كه از زمان قيام حضرت اباعبدالله الحسين ـ عليه السّلام ـ تا كنون ادامه دارد و در يك كلمه مي‎توان گفت كه آن، تحقق اسلام ناب محمدي مي‎باشد.اين زيارتنامه كه توسط حضرت امام ...

پيامبر بزرگوار اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ طبق اين حديث (كه شيعه و سني آن را نقل كرده­اند) فرمود: «حسين از من است و من از حسين»، اين كه حسين از پيامبر است بحثي نيست چون كه امام حسين ـ عليه السّلام ـ نوة آن حضرت است،امّا منظور از اينكه پيامبر از حسين است؛ اين است كه ...

افزون بر وجوب دوستي اولياي الهي، محبت دوستان ايشان نيز واجب است. امام صادق ـ عليه السّلام ـ مي فرمايد: «… و الولايةُ للمؤمنين الذينَ لمْ يغيَّروا و لم يبدَّلوا بعدَ نبيِّهم ـ صلّي اللّه عليه و آله و سلّم ـ واجبةٌ مثلُ سلمانُ فارسي و… و مَنْ نَحا نحوَهم و فَعَلَ مثلَ فعْلِهم و الولايةُ لِأتباعِهم و المُقْتَدين بهم ...

يكي از چيزهايي كه براي همه واضح و روشن است اين مطلب است كه دين مقدس اسلام براي زن ارزش و احترام خاصي قائل شده و بين زن و مرد فرقي نگذاشته و تنها امتياز را در تقوي و پرهيزكاري قرار داده است و در قرآن مجيد به اين مطلب اشاره كرده و فرموده: « إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ ...

بحث در مورد اين حديث به خاطر اين كه از يك جنبة‌ اخلاقي و اجتماعي برخوردار است مطالب زيادي و نكات بسياري را در بر دارد. آنچه كه در زير مي آيد به برخي از نكات اصلي و مهم حديث پرداخته شده و به صورت مختصر ارائه مي شود. اين حديث اخلاقي از امام هادي ـ عليه السّلام ـ است ...

1. گاهي در ادبيات، جهت حرمت و حفظ احترام، فرد را به صورت جمع مورد خطاب قرار مي دهند و مي گويند: استاد فرمودند و يا پدر فرمودند، استاد تشريف فرما شدند. اين نكته در مورد اولياء خدا و معصومين ـ عليهم السلام ـ بسيار روشن است و در قرآن شريف، روايات و ادعيه نيز اين نكته مورد توجه قرار ...

براي روشن شدن بخش ها و محورهاي جواب سوال، بيان چند نكته لازم و ضروري است:1. بيان اصل حديث: از امام كاظم ـ عليه السلام ـ نقل شده است كه فرمودند: اجتهدوا اَنْ يكونَ زمانُكم اَربعَ ساعاتٍ: 1. ساعةٌ لمناجاةِ الله 2. و ساعةٌ لامرِ المعاش 3. و ساعةٌ لمعاشرةِ الاِخوان و الثقاتِ الذين يعرفونكم عيوبَكم و يخلصون لكم في ...

ذكر نكته‎اي قبل از توضيح اين كلام، قابل توجه است:همان گونه كه در خود سؤال اشاره شد، اين كلام و به طور كلي كتاب «مصباح الشريعه»، منتسب به امام صادق ـ عليه السّلام ـ مي‎باشد و مؤلف واقعي اين كتاب، تاكنون ناشناخته مانده است. از همين رو علماي بزرگ شيعه نسبت به ردّ و قبول اين كتاب نظرات گوناگوني ارائه ...

در ابتدا لازم است جهت روشن شدن بحث نكاتي را بيان داريم:1. واجب عيني و كفايي: براي لفظ واجب در «علم اصول» تقسيماتي ذكر شده است از جمله، تقسيم واجبات به كفائي و عيني. واجب عيني آن است كه از شخص خاص و يا تك تك افراد خواسته شده است مانند حج، و يا نماز و روزه… و واجب كفايي ...

اين روايت منافاتي با اعتقاد شيعه بر عدم تحريف قرآن ندارد زيرا:1ـ نقل حديث در يك كتاب اعم از اعتقاد به مضمون آن است و حتّي حاكي از اعتقاد مؤلف آن به مضمون تمام رواياتي كه نقل كرده نمي‌باشد چه رسد به ديگران، چنان‌كه اهل سنّت افرادي چون جلال‌الدين سيوطي را به دليل نقل روايات فراوان دال بر تحريف[1] قأئل ...

براي روشن شدن جواب نكاتي تحت عنوان مقدّمه بيان مي‌شود.1ـ جايگاه حديث ثقلين: حديث ثقلين از احاديث متواترة اسلامي است كه علماء و دانشمندان آن را از پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ نقل كرده‌اند، مراجعه به اسناد و روايات اين حديث، صدور حديث را از پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ قطعي مي‌سازد و هيچ ...

انس با قرآن و حفظ آيات آن نعمتي است بسيار بزرگ، چنانچه رسول اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ مي فرمايند: «و مَنْ اوتِيَ القرآنَ فظنَّ انَّ احدًا من الناس اوتي افضَلُ ممّا اوتي فقد عظّم ما حقّر الله و حقّر ما عظم الله» و هر كس كه به او قرآن داده شده گمان كند كه به كسي ...

حضرت علي ـ عليه السّلام ـ در نامه 45 كه در نهج البلاغه موجود است به تذكر به فرماندار بصره عثمان بن حنيف انصاري مي پردازد كه در زمان خلافت آن حضرت فرماندار بود و دعوت مهماني سرمايه داري از مردم بصره را پذيرفته بود. امام در اين نامه ضمن تأكيد بر ضرورت ساده زيستي كارگزاران نظام خود را به ...

در سؤال فوق سه عنصر مورد توجّه قرار گرفته است:1. تشكيك در صحت انتساب جملات مزبور به اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ .2. حديثِ «المرأة شرٌ كلها…».3. حديثِ «اياك و مشاورة النساء…» از اين رو پاسخ آن نيز در سه بخش تقديم مي‎شود:1. بايد توجه داشت كه نهي از مشاوره با زنان و جملاتي از اين قبيل، اختصاص به نهج‎البلاغه ...

پرسش شامل دو قسمت است : سند و متن حديث و نيز توجه و تقدس به آب و خاك… .يكي از امور فطري و ذاتي هر انسان حس وطن خواهي و وطن دوستي است. وطن عرفي يا زادگاه انسان ها چيزي است كه انسان ناخودآگاه به آن علاقه دارد. حتي پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله ـ هم ...

در ابتدا به اين نکات توجه شود:الف. اين حديث از امام رضا ـ عليه السلام ـ است و شبيه به خطبه است (طولاني و حماسي و سرشار است).ب. اين حديث را بزرگان حديث در كتابهاي خود آورده‌اند و اعتبار آن راتأكيد كرده‌اند. اساساً نقل اين بزرگان گذشته از بلندي متن و سترگي مضمون در اعتبار اين گونه احاديث گواه محكمي ...

يكي از وظايف ديني موعظه و نصيحت كردن از راه صحيح است، تا جائي كه امام صادق(ع) مي‌‌فرمايند: «يجبُ للمؤمنِ علي المؤمنِ أنْ يُناصِحَه»[1]يعني«بر مؤمن واجب و لازم است كه مؤمن ديگر را نصيحت كند» پس نصيحت كردن يكي از حقوق واجب و حتمي قرار گرفته و اگر كسي آن را ترك كند عقاب مي‌‌شود.اما در رابطه با حديث مذكور:اصل ...

براي رسيدن به جواب ذكر چند نكته ضروري است:1. در منابع روايي اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ از دين به محبت تعبير شده است تا جايي كه فرموده اند: «هل الدين الّا الحبّ»[1] دين چيزي جز دوستي نيست، دوستي با دوستان خدا و البته دشمني با دشمنان خدا.2. اين دوستي و محبت وقتي اثر كامل خود را خواهد داشت ...