برخی مانند هیوم در باره برهان نظم میگویند مقایسه میان خلقت جهان و اشباع که مثلا نظم در یک ساعت را مثال میزنیم و به نظم دنیا شبیهش میکنیم بسیار سست و ضعیف است زیرا چنین مقایسه ای تنها میان دو پدیدهٔ تجربی اعتبار دارد، نه میان یک پدیدهٔ تجربی و یک پدیدهٔ غیر تجربی؛ ما با تجربه اموختهایم که مصنوعات انسان نتیجهٔ طرح و تدبیرند، اما چنین تجربهای از مجموعههای طبیعی نداریم به عبارت سادهتر، این برهان فرض را بر ان میگذارد که میان اشیای طبیعی (مثل چشم) و اشیای مصنوعی (مثل ساعت)، شباهت حایز اهمیت و معناداری هست و این در حالیست که مشخص نیست که چشم ادمی از هر وجه مهمی شبیه ساعت باشد. در حالی که اساس قیاس بر این فرض است که میان طرفین مقایسه شباهت چشمگیری هست. اگر این شباهت کمرنگ یا ضعیف باشد، نتایجی هم که بر بنیاد این مقایسه گرفته میشود، به همان نسبت سست و ضعیف خواهد بود.[۷] بهطور خلاصه هیوم ایده نیاز اشیای منظم طبیعی به طراح و خالق مدبر را نه پیوندی منطقی؛ بلکه صرفا تعمیمی نا به جا از روابط میان انسان و مصنوعاتش میدانست.ایا این نقد بر برهان نظم وارد است؟ مذهبی نظرات 104 نمایش پاسخ به نقد هیوم بر برهان نظم ادامه مطلب »