دوران جواني يك زمان ويژهاي است و هر كسي از نزديك آن را ديده و يا خواهد ديد كه در اثر انرژي و قدرت زياد جسماني، و داشتن احساسات پرشور و آرزوهاي بيشمار، يك درگيري بزرگي در روح و روانش واقع ميشود و براي تشخيص مصالح خويش، مجال و فرصت درست انديشيدن را پيدا نميكند و گاهي از مسير درست چنان منحرف ميشود كه با دست خود هلاكت و نابودي و يا از دست دادن ارزشها را فراهم ميكند و تمام امكانات دوران جوانياش، بدون كمترين سود و فايده و يا سرمايهگذاري لازم نابود ميشود چون او ميپنداشت كه هميشه جوان خواهد ماند. در مقابل اگر كسي متوجه و بيدار باشد و فريب شيطان درون و بيرون را نخورد، در پرتو انرژي و نشاط جواني ميتواند سعادت دنيوي و اخروي خويش را رقم زده و زندگي خوبي داشته باشد. با توجه به اين مقدمه نكاتي را دربارة فرمايش مقام معظم رهبري و همچنين دربارة وظايف جوانان بيان ميكنيم.
الف. مقام معظم رهبري از توصيههاي دلسوزانه كه نسبت به جوانان دارند چند هدف و منظورداشتند. اولاً اينكه ميخواهند بفهمانند كه از فرصت جواني و انرژي و نشاط آن خوب استفاده كنيد و در راستاي خودسازي و تربيت نفس از آن بهره ببريد و وظايف ديني و شرعي خود را به خوبي درك كرده و انجام دهيد؛ زيرا در اين سن دلها پاك و نوراني ميباشد و با انجام عبادات ميتوان آن را نورانيتر و شادابتر نمود، كه اين فرصت در پيري كمتر پيش ميآيد.
ثانياً در جواني بايد تلاش كرد تا مهارتهاي لازم براي زندگي را، كسب كرد، زيرا در جواني هم نشاط بيشتر است و هم استعداد و توانايي جسماني و روحاني و لذا بهتر ميتوان به مقصود نائل شد.
ثالثاً، با توجه به اينکه، دشمنان دين و انقلاب سرمايهگذاري ويژهاي براي انحراف جوانان مسلمان كرده و درصدد فاسد كردن آنان هستند، جوانان با رعايت تقوي و دوري از گناه و پناه بردن به قرآن و دستورات ديني، ميتوانند در مقابل دشمن بايستند و نگذارند آنان به اهداف پليد خود دست يابند.
ب. از آنجايي كه دورة جواني دورة بالندگي و نشاط و عشق و تحرك و پيشرفت است، لذا ميتواند در ترسيم آيندة انسان نقش اساسي ايفا كند و در اينجا مناسب ميدانيم نكاتي از وظايف جوان را كه در قسمت دوم سؤال خواسته شده است بيان كنيم.
1 تفكر و انديشه در اين باره كه هدف از زندگي چيست و توجه به اين نكته كه دنيا مزرعه آخرت است و آخرت محل جزا و پاداش است و اينكه زندگي ابدي و واقعي در آخرت است و نه دنيا.
2. اطاعت از دستورات خداوند و پيامبران و امامان معصوم ـ عليهم السّلام ـ كه لازمة اين امر خوشبختي و فلاح دنيا و آخرت است و اگر دستورات دين را بخوبي عمل كنيم، هم در اين عالم و هم در آخرت خوشبخت و روسفيد خواهيم بود.
3. صبر و تحمل در برابر تلخيهاي زودگذر زندگي و استقامت در مسير حق و توجه به اين نكته كه طالب ايمان و سعادت، در برابر ناملايمات زندگي صبر ميكند و به خدا توكل كرده و استقامت ميورزد و كسي كه دنبال چيدن گل زيبا و خوشبويي است بايد مشقت خار را هم به جان بخرد.
4. الگو قرار دادن زندگي بزرگان دين و رهبران جامعه؛ چون يك فرد جوان تجربة كافي در زندگي ندارد، لذا بجاست كه زندگي افراد متدين و بزرگان دين را الگو قرار دهد و طبق معيارهاي ديني كه همان ساده زيستي، صداقت، حلالخوري، اخلاق، ادب و حيا ميباشد، انجام وظيفه كند.
5. در يادگيري مسائلي كه در زندگي به آن نياز دارد دريغ نكنند و فرصت را غنيمت بشمارد. مثل كيفيت همسرداري، تربيت فرزند، مسائل اخلاقي و شرعي، آشپزي، خياطي، بافندگي و….
6. در هيچ شرايطي حيا و عفت خود را فراموش نكرده و خدا را شاهد بر احوال خود بداند و هيچ گاه معصيت الهي را انجام ندهد، زيرا گناه و معصيت دل را سياه و آيندة انسان را تباه ميكند.
7. از معاشرت با افراد ناپاك و گنهكار دوري كند زيرا اين افراد ميتوانند تأثير زيادي در روحيات جوان داشته باشند.
8. از اخلاق خوب و اسلامي در محيط خانواده و در رابطه با فرزندان و همسر غفلت نكند.
9. در اداي وظايف همسري و شوهرداري و مراعات او كوتاهي نكند.
10. ورزش و تفريحات سالم را در زندگي خود بگنجاند.
11. از مطالعه و دستيابي به دانشهاي لازم هرگز غفلت نكند. توانمندي علمي زمينه رشد و ترقي جوان را فراهم مي سازد.
براي نمونه به قسمتي از سخنان مقام معظم رهبري توجه بفرماييد:
ايشان در جائي ميفرمايند: «زندگي، دورهاي كوتاه يا بلند است كه بهرحال سر خواهد رسيد و جواني مقطع كوتاهي از اين عمر زودگذر است. استفاده از اين دورة كوتاه براي هر جواني بايستي، يكي از مهمترين اهداف او باشد. چرا كه دستآورد اين دوره، آخرت او را شكل خواهد داد. آخرتي كه ابدي است و سعادت انسان در گروه توشهبرداري از خوبيها و پاكيها و زيباييهاي دنيا براي عمر ابدي در آخرت است.»[1]و در جاي ديگر ميفرمايند: «يكي از مسئوليتهاي جوانان كه قدرشناسي بهينه از عمر كوتاه محسوب ميشود، خودسازي آنان از لحاظ معنوي، تحصيلي، اجتماعي و جسماني است كه بايستي به آن همت گمارند.»[2]معظم له در جاي ديگر چنين ميفرمايند: «يكي از خصوصيات ويژه انسان و جوان الگوپذيري است. اين خصوصيت از منظر اسلام بايستي با الگوهاي الهي و انسانهاي متعهد و پاكدامن و شجاع ارضا شود و جوان در مسير تربيت و استفادة بهينه از عمر و سرماية جواني بايستي از الگوهاي مثبت و باارزش انساني توجه كند. الحمدلله در اسلام الگوهاي مثبت فراوان است كه هر يك از آنها براي جوانان ميتواند منشأ رشد و كمال و صفات ارزشمند باشد.[3]»
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. سيد حميد فتاحي، با جوانان در ساحل خوشبختي، نشر الهادي، 1377.
2. محمد تقي مصباح يزدي، به سوي او، انتشارات مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني، 1381.
3. ابراهيم اميني، اسلام و تعليم و تربيت، انجمن اولياء و مربيان جمهوري اسلامي ايران، 1372.
4. حديث شكوفايي، بيانات رهبر انقلاب در جمع جوانان، انتشارات ظفر، 1381.
5. برخورد شايسته با جوانان، مؤسسه فرهنگي قدر ولايت، 1380.
پي نوشت ها:
[1] . برخورد شايسته با جوانان، موسسه فرهنگي قدر ولايت، 1380، ص 29.
[2] . همان، ص 31.
[3] . همان، ص 33.