آيا بعد از قيام امام زمان (عج) كسي جانشين ايشان هست يا نه؟

در اينكه چه كسي جانشين امام مهدي (عج) مي شود دو دسته روايات داريم:
1- رواياتي كه مسأله رجعت امام حسين ـ عليه السلام ـ و امامان ديگر را بيان نموده اند از جمله روايت امام صادق ـ عليه السلام ـ كه در ذيل آية شريفه « ثُمَّ رَدَدْنَا لَكُمُ الْكَرَّةَ عَلَيْهِمْ وَأَمْدَدْنَاكُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ وَجَعَلْنَاكُمْ أَكْثَرَ نَفِيرًا »[1] مي فرمايد: «مقصود زنده شدن دوباره امام حسين ـ عليه السلام ـ و هفتاد نفر از اصحابش در عصر امام زمان (عج) است … . پس حضرت امام حسين ـ عليه السلام ـ متولي غسل و كفن و حنوط و دفن امام مهدي (عج) مي شود و هرگز امام را جز امام غسل نمي دهد.[2] و در روايتي ديگر از امام صادق ـ عليه السلام ـ آمده است: «اول كسي كه رجعت مي كند حضرت امام حسين ـ عليه السلام ـ است و آن مقدار حكومت و رهبري خواهد كرد كه از پيري موهاي ابروهاي او بر روي ديده اش آويخته شود. و بعد از امام حسين ـ عليه السلام ـ از حكومت كردن امام علي ـ عليه السلام ـ و ديگر اولياء الهي سخن به ميان آمده است.[3]2- رواياتي كه مي گويند چون قائم آل محمد ـ صلّي الله عليه و آله ـ از دنيا برود و يا شهيد شود، چهل روز پس از آن قيامت برپا مي گردد و مردگان از گورها به در آيند و براي حساب و جزاي محشر آماده گردند و…»[4].
گفتني است شيخ حر عاملي (ره) مي نويسد: شايد چهل روز، ايّام رجعت باشد و اين عدد اشاره به كمي دوران حضرتش باشد، چون مقدار زياد را با (عدد) هفتاد و مقدار كم را با عدد كمتر معرفي مي كنند، و يا اينكه هر روزي برابر هزار سال باشد چنانكه مي فرمايد: «يك روز نزد پروردگارت، مثل هزار سالي است كه شما مي شماريد» و شايد مراد از قيامت در روايات دسته دوم، قيامت صغري يعني رجعت باشد و اطلاق قيامت بر رجعت مانعي ندارد، زيرا ممكن است قيامت بر هر دو اطلاق شود.[5]خلاصه سخن در اين رابطه دو دسته روايات داريم برخي از روايات سخن از برگشت امام حسين ـ عليه السلام ـ به دنيا و ديگر اولياء الهي و حكومت كردن تعدادي از آن ها مي گويند و دسته دوم سخن از متصل بودن حكومت آن حضرت بعد از مرگ يا شهادت امام مهدي (عج) به قيامت مي گويند ولي با توجه به اينكه مي توان رواياتي را كه از قيامت سخن مي گفتند حمل بر رجعت اولياء الهي و سران كفر كرد كه خود قيامتي صغري است و از طرفي اين همه انتظار و … با طولاني بودن حكومت مي سازد چه بسا روايتي كه از حكومت ديگر ائمه مي گويند به واقع نزديكتر باشند.

معرفي منابع جهت مطالعة بيشتر:
1. عدالت گستر جهان، ابراهيم اميني.
2. مهدي موعود، مكارم شيرازي.
 
پي نوشت ها:
[1] . اسراء / 6.
[2] . مجلسي، محمدباقر، بحارالأنوار، تهران، دارالكتب الاسلامية، 110 جلدي، ج 52، ص 362؛ حكيمي، محمد، عصر زندگي، قم، بوستان كتاب، انتشارات دفتر تبليغات، چاپ پنجم، ص44.
[2] . اسراء / 6.
[3] . بحارالأنوار، ج 53، ص 46.
[4] . شيخ مفيد، الارشاد، ترجمة ساعدي، خراساني، كتابفروشي اسلاميه، ص 708.
[5] . حر عاملي، الايقاظ من الهجمة، ص400.