آيا دعايي جهت قبولي در امتحان و نيز غلبه بر اضطراب (قبل و حين امتحان) وجود دارد؟

در مورد قسمت اول سؤال بايد دانست كه صورت صحيح دعا براي قبولي در امتحان اين است كه انسان از خداوند بخواهد محفوظات و معلوماتش را در وقت امتحان، بياد آورد و فراموشي به او دست ندهد و البته نبايد انتظار داشت كه بدون تلاش و مطالعات قبلي، به موفقيت دست پيدا کرد و دعا بايد با تلاش همراه شود. بهرحال دعائي كه مضمون آن متناسب با مورد سؤال شما مي باشد، دعاي دفع فراموشي و نسيان مي باشد كه از امام صادق «ع» نقل شده است كه دست خود را بر پيشاني بگذار و چنين دعا كن «صَلَّي اللّهُ عَلي مُحَمَّد وَ الِهِ الّلهُمَّ اِنّي اَسْئَلُكَ يا مُذَكِّرَ الْخَيْرِ وَ فاعِلَهُ وَ الامِرَ بِهِ ذَكِّرْني ما اَنْسانيه»[1] و همچنين دعاي زيادتي حافظه[2] و دعاي مطالعه[3] را نيز مي توان ملاحظه نمود.
اما در مورد بخش دوم سؤال شما بايد به اين مطلب اشاره كرد كه منشاء ترس و اضطراب مختلفي باشد:
گاهي سبب ترس انسان عدم تلاش و كوشش كافي در فراگيري دروس است كه اين ترس درمان ندارد زيرا كه «علاج واقعه قبل از وقوع بايد كرد» و طلب كردن آنچه منافي عادات و سنن طبيعي است مثل رزق بدون سعي يا علم بدون آموختن بي نتيجه است[4] و گر چه ذات باريتعالي اجابت دعاي مؤمنين را متعهد شده است.[5]اما اين مطلب بدان معنا نيست كه انسان بدون تلاش و كوشش و تنها با دعا كردن بتواند خواسته خود را بدست آورد، بلكه منظور آن است كه چون تمام امور بدست خداوند متعال است، انسان بايد علاوه بر انجام وظايف عادي و طبيعي خود براي موفقيت در هر امري دست به دعا بردارد و فقط او را فاعل مستقل و تنها علت و مؤثر در وجود بداند، زيرا همه علل و اسباب نيز اگر جمع شوند بدون خواست خداي متعال منشاء اثر نخواهند بود چرا كه، «لا موثر في الوجود الا اللّه».[6]اما گاهي منشاء ترس، عدم اعتماد به نفس مي باشد كه البته دعا و نيايش به درگاه خداوند قادر متعال و توسل به ائمه اطهار ـ عليهم السلام ـ مطمئن ترين و قابل اعتمادترين راهي است كه مي تواند موجب اعتماد به نفس و اميد به موفقيّت باشد كه شايد يكي از دعاهاي متناسب در اين مورد «دعاي رفع هول و غم» باشد و آن اين است كه چنين به درگاه خداوند متعال دعا كنيد:
«اَعْدَدْتُ لِكُلَّ عَظيْمَة لا اِلهَ اِلاّ اللّه وَ لِكُلَّ هَمٍّ و غَمٍّ لا حَوْلَ وَ لا قُوَةَ اِلا بِاللّهِ مُحمدُ النُورِ الاولُ وَ عَلي النُورِ الثاني وَ الائمَةُ الابْرارُ عُدَّةُ لِلِقآء اللّهِ وَ حِجابُ مِنْ اَعْدآء اللّهِ ذَلَّ كُلُّ شَيء لِعَظَمَةِ اللّهِ وَ اَسْئَلَ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ الْكِفايَةَ»[7] 
پي نوشت ها:
[1] . قمي، عباس، مفاتيح الجنان، باقيات صالحات (حاشيه كتاب)، باب ششم، ترجمه: خداي درود فرستد بر محمد و آلش، خدايا من جداً از تو مي خواهم اي بپا اندازنده خير و انجام دهنده آن و امر كننده به آن، بيادم بيانداز از آنچه را كه شيطان از يادم برده)
[2] . همان.
[3] . همان.
[4] . مغنيه، محمد جواد، تفسير كاشف، ج1، ص286، ذيل آيه 186 سوره بقره.
[5] . طباطبائي، سيد محمد حسين، تفسير الميزان، ج2، ذيل آيه 186 سوره بقره و ج17، ذيل آيه 60 سوره غافر (مومن).
[6] . مكارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، ج1، ص466، ذيل آيه 186 سوره بقره.
[7] . قمي، عباس، مفاتيح الجنان، كتاب باقيات صالحات، (حاشيه مفاتيح)، باب ششم؛ (ترجمه: آماده كرده ام براي هر حادثه بزرگي اين را كه: نيست معبودي جز خدا و براي هر همّ و غمّي اينرا كه نيست جنبشي و نيروئي جز با خدا، محمّد است نخستين نور و علي است نور دوم و آن امامان بسي نيك توشه اند براي ديدار خدا و پرده حائلند از دشمنان خدا، رام و فروتن گشته همه چيز در برابر عظمت خدا و مي خواهم از خدا« كه عزيز است و برجسته) كفايت.