آيا علي ـ عليه السلام ـ در معراج همراه پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ بوده است يا نه؟

روايات متعدد و متنوعي درباره سوال فوق نقل شده كه به چند نمونه از آن اشاره مي شود؛
1 . در برخي روايات آمده كه پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمود: وقتي به سوي آسمان عروج كردم و به ساحت قدسي پروردگارم، نزديك شدم به گونه اي كه بين من و او به اندازة دو قوس كمان يا كمتر از آن فاصله بود، به من گفته شد چه كسي را دوست داري؟ گفتم علي را. بعد به من گفته شد نگاه كن. نگاه كردم به سمت چپ خود، علي بن ابيطالب را ديدم.[1]2 . در روايتي ديگر آمده كه امام صادق ـ عليه السلام ـ  فرمود: وقتي پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ مكه را فتح كرد پيوسته در حال عبادت و سپاس بود و علي ـ عليه السلام ـ  او را همراهي مي كرد، هنگامي كه شب شد هر دو به سوي صفا و مروه رفتند، بعد به سوي وادي عَلَم رفتند بعد نوري از كوه مكه براي آنها پديدار شد بعد پيامبر از آن وادي به سوي بالا رفت و علي ـ عليه السلام ـ  او را همراهي كرد.[2]3 . در حديث ديگري پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمود: شب معراج در آسمان فرشته اي را در حالي كه بر منبري از نور نشسته بود ديدم، از جبرئيل پرسيدم اين كيست؟ به من گفت: نزديك آن برو و به او سلام كن، وقتي نزديك شدم خودم را در كنار علي بن ابيطالب برادرم يافتم. از جبرئيل پرسيدم آيا علي ـ عليه السلام ـ  قبل از من به آسمان چهارم آمده است؟ جبرئيل گفت: خدا اين فرشته را از نور علي ـ عليه السلام ـ و به صورت علي ـ عليه السلام ـ  آفريده و فرشتگان هر شب جمعه هفتاد مرتبه او را زيارت مي كنند و خداوند را تسبيح مي نمايند و ثواب را آن براي دوستان علي ـ عليه السلام ـ  هديه مي كنند.[3]4 . در روايتي آمده كه از پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ پرسيده شد كه در شب معراج با چه لغتي و لحني پروردگارت با تو سخن گفت؟ حضرت فرمود: با لغت و لحن علي بن ابي طالب به من الهام شد كه سؤال كردم پروردگارا! تو با من سخن مي گويي يا با علي ـ عليه السلام ـ ؟ خداوند فرمود: اي احمد هيچ كس با من قابل مقايسه نيست، لكن من تو را از نور خود و علي را از نور تو آفريده ام. چون من در قلب تو كسي را محبوب تر از علي نيافتم، لذا با زبان او با تو سخن گفتم تا قلب تو مطمئن شود.[4]5. در حديث ديگري آمده كه پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمود: در شب معراج چون به زير عرش قرار گرفتم نظر كردم ناگاه علي ـ عليه السلام ـ  را آنجا ديدم، به او گفتم يا علي قبل از من، شما آمده ايد؟ جبرئيل به من گفت اين علي ـ عليه السلام ـ  نيست، بلكه او فرشته اي است كه به صورت علي ـ عليه السلام ـ  آفريده شده.[5]نتيجه اين که از روايات فوق نمي توان نتيجه گرفت كه اميرالمؤمنين ـ عليه السلام ـ  در معراج بوده است و وجود جسماني و يا روحاني او همراه پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ به معراج رفته باشد، بلكه حداكثر روايات مي رسانند كه در مواردي خداوند صدا و يا چهره اي شبيه ايشان ايجاد كرده است و البته خداوند به حقايق اين امور آگاه تر است.

معرفي منبع جهت مطالعه بيشتر:
ـ آيت الله شهيد دستغيب، معراج.
 
پي نوشت ها:
[1] . مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، بيروت، نشر داراحياء التراث العربي، 1403 ق، ج 18، ص 406، باب 3، اثباب معراج، ح114.
[2]  . همان، ح70، ص364.
[3] . همان، ح94، ص386.
[4] . همان، ح95، ص386.
[5] . همان، ح3، ص300.