خانه » همه » مذهبی » آيا عملي که امروزه به نام صلوة( نماز)، در ميان مسلمانان معروف شده، همان نمازي است که توسط پيامبر (ص) تشريع شده است؟ عبارت صلوة در قرآن به چه معنايي مي باشد؟

آيا عملي که امروزه به نام صلوة( نماز)، در ميان مسلمانان معروف شده، همان نمازي است که توسط پيامبر (ص) تشريع شده است؟ عبارت صلوة در قرآن به چه معنايي مي باشد؟

ما معتقديم كه ترديدي نيست، عمل عبادي با نام صلوة، همانگونه كه امروز ميان مسلمانان وجود دارد زمان پيامبر(ص) وجود داشته و از آغاز بعثت تشريع شده است و در موارد فراواني مقصود از صلوة در قرآن كريم، همين معنا مي باشد و دلايل و شواهد فراواني بر تشريع آن توسط پيامبر (ص) وجود دارد.
1. اجماع و اتفاق مسلمانان در طول تاريخ مبني بر اينكه اين عمل عبادي با افعال و اقوال خاصي، توسط پيامبر (ص) تشريع شده است و در طول تاريخ اسلام كسي يافت نمي‌شود كه اين امر را انكار كرده باشد و اين اتفاقي است كه نسل اندر نسل به دست ما رسيده است و واضح است چنين اجماع همگاني با توجه به  اهتمام ائمه ـ عليهم السلام ـ و مردم به امر دين، نمي‌تواند ناشي از توافق آنان بر يك امر كاذب باشد، به خصوص اينكه چنين كذبي جز عقوبت اخروي، هيچ منفعت دنيوي به دنبال ندارد.
ائمة ما براي حفظ اسلام تا سرحد شهادت به پيش رفتند و اگر چنين چيزي صحت نداشت اعتراض آنان در اين مورد به دست ما مي‌رسيد و اين دليل به اعتقاد ما قوي‌‌ترين دليل بر تشريع اين عمل خاص توسط پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ است و هر انسان منصفي به آن اعتراف مي‌كند.
2. دلايل تاريخي: كتب تاريخي كه از آن زمان و زمان‌هاي اندكي متأخرتر از آن به دست ما رسيده، وجود چنين عملي را در زمان پيامبر(ص) تأييد مي‌كند و لازم است به كتب مختلف تاريخي نگارش يافته در قديم و جديد دربارة تاريخ اسلام مراجعه نماييد، در آن صورت به حقيقت اين امر اعتراف مي‌كنيد، حتي ويل دورانت كه در تاريخ تمدن خود به وجود اين امر در زمان پيامبر (ص) اعتراف مي‌كند.[1]3. دلايل روايي: روايات و احاديث متواتر از پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ و ائمه معصومين ـ عليهم السّلام ـ در كتب روايات شيعي و سني وجود دارد كه دلالت مي کند بر اين که: چنين عبادتي توسط پيامبر تشريع شده است و كافي است در اين باره به کتب حديثي و روايي شيعه و نيز اهل سنت رجوع شود.
4. دلايل قرآني: در متن قرآن كريم آياتي وجود دارد كه نمي‌توان آنها را جز بر معناي صلوة، به معناي معروف آن حمل كرد؛ مثلاً در آيه 102 سورة نساء آمده است: «آنگاه كه در ميدان جنگ ميان آنان باشي و بخواهي صلوة را اقامه كني بايد دسته‌اي از آنان با تو  به صلوة برخيزند و سلاح‌هاي خود را با خود برگيرند و هنگامي كه سجده كردند بايد به ميدان نبرد برگردند، آنگاه بايد دستة ديگري كه مشغول پيكار بوده و نماز را به جا نياورده بيايند و صلوة را به جا آورند.»
اين آيه كه اشاره به كيفيت نماز در حين جنگ دارد نمي‌توان آنرا به معناي صلوة به معني دعا گرفت، زيرا كلمه سجده، با صلوة به معناي دعا سازگار نيست، بلكه بايد آيه را حمل بر معناي معروف صلوة كرد.
و در آيه 55 سوره مائده دربارة حضرت علي ـ عليه السّلام ـ آمده است «آنانيكه ايمان آورده و نماز بر برپا مي‌دارند و در حال ركوع صدقه و زكوة مي‌دهند». اگر صلوة در اينجا به معناي دعا باشد، ركوع وجهي ندارد و اين جز با صلوة به معناي متعارف ميان مسلمانان سازگار نيست. و دهها آية ديگر وجود دارند كه مراد از صلوة در بسياري از آيات، همان صلوة متعارف ميان مسلمانان است.
بله در آياتي مراد از صلوة دعا است و از قرائن مي توان آن را فهميد: مثلاً در آيه 56 سورة احزاب آمده است «اي مؤمنان بر پيامبر صلوة فرستيد و سلام بگوييد» واضح است مراد از اين صلوة نماز خواندن نيست، بلكه درود فرستادن است اما آنچه به عنوان عبادت تشريع شده و بر مسلمانان واجب گرديده است. همان صلوة متعارف است و روايات اين مطلب را تأييد مي‌كند و نمازي است كه قبل از آن براي داشتن طهارت در حين نماز، وضوء يا تيمم لازم دارد: اي مؤمنان هرگاه به نماز به پا خواستيد صورت و دستهايتان را تا مرفق بشوييد و سر و پايتان را تا برآمدگي مسح كنيد و اگر آب نيافتيد تيمم نماييد.[2]بنابراين در قرآن كريم  صلوة به معناي متعارف و مشهور آن استعمال شده است. و در اكثر موارد همين معنا مراد است و نماز در آغاز بعثت تشريع شد، و با توجه به كثرت استعمال آن در عرف جامعة مسلمانان آن روز، بعيد است كه در معناي دوم خود به كار نرفته باشد، بلكه بر اساس شواهد عرفي و قرآني در اكثر آيات، بخصوص آيات مدني صلوة به همين معناي دوم استعمال شده است.
در اكثر روايات نيز صلوة به همان معناي متعارف استعمال شده است مثلا اگر در رواياتي آمده است كه بناي اسلام بر پنج چيز است، نماز، زكوة، حج، روزه و ولايت، در روايتي از امام باقر ـ عليه السّلام ـ آمده است، لاتعاد الصلوة الا من خَمسةٍ الطهورُ و الوقتُ و القبله و الركوع و السجود»[3] (نماز جز در صورت نقص يكي از امور پنجگانه اعاده نمي‌شود، طهارت وقت، قبله، ركوع و سجود،) واضح است اين روايات جز بر همان صلوة متعارف قابل حمل نيست، زيرا درغير اين صورت وقت  و قبله و ركوع و سجود، معنا ندارد و دهها شاهد ديگر از اين قبيل وجود دارد كه در اغلب موارد مراد از صلوة، همان عمل عبادي معروف ميان مسلمانان است.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. ترجمه الميزان، علامه طباطبايي، ترجمه سيدمحمد باقر موسوي همداني، ج 1، ص 230-118، و ج 5، ص104-97 و ج 13، ص 446 ـ 240، انتشارات جامعه مدرسين.
2. آداب الصلوة، امام خميني، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام.

پي نوشت ها:
[1]  . ويل دورانت‚ تاريخ تمدن، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي، چاپ سوم، 1371، ج4، ص213.
[2] . مائده /6
[3] . حرعاملي، وسائل الشيعه، مؤسسة آل البيت الاحياء التراث، ج1، ص371، ح8 .

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد