آيا قاتلان امام حسين × مجاهد بودند که در لعن آنها مي‌گوييم: «اللهم العن العصابة التي جاهدت الحسين»؟! با توجه به بار مثبت واژه «جاهد»، آيا عبارت «اللهم العن العصابة التي جاهدت الحسين» در زيارت عاشورا صحيح است؟ آيا عبارت حاربت الحسين جايگزين بهتري نيست؟

پاسخ اجمالي:
برخي معتقدند استفاده از واژگان «جاهدت» براي دشمنان امام حسين × صحيح نيست؛ زيرا واژه «جهاد» در جنگ با اهل حق مورد استفاده قرار نمي‌گيرد، بلکه هميشه جنگ با اهل باطل را «جهاد» مي‌خوانيم و به منابعي استناد مي‌کنند که در ارتباط با اين فراز از زيارت عاشورا: «اللَّهُمَّ الْعَنِ الْعِصَابَةَ الَّتِي جَاهَدَتِ الْحُسَيْن‌»، بجاي کلمه «جَاهَدَت» از واژگان «حَارَبَت» استفاده کرده است: «اللَّهُمَّ الْعَنِ الْعِصَابَةَ الَّتِي حَارَبَتِ الْحُسَيْن‌».[1] در تحليل اين نظر بايد گفت که هرچند شايد بتوان با کمي اغماض اين مطلب را – آن هم از نگاه عرف – در ارتباط با خود واژه «جهاد» پذيرفت، اما لزوماً هر واژه‌اي که از ريشه «جهد» استخراج مي‌شود(مانند جاهدت) اينگونه نيست که مفهومي مقدس از آن برداشت شود چنان‌که در قرآن کريم، تلاش والدين براي گمراه کردن فرزندشان نيز با واژگاني از ريشه «جهد» بيان شده است: ﴿وَإِنْ جَاهَدَاکَ لِتُشْرِکَ بِي مَا لَيْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا﴾.[2] «جهاد» از «جهد» به معناي «سختي» و «مشقّت» است.[3] «جاهدت العدوّ»؛ يعنى در جنگ با دشمن مشقّت را بر خود هموار کردم.[4] اين معنا و مفهوم، هم در بعد مثبت و هم در بعد منفى به کار گرفته مى‌شود. البته، از آن‌جا که در جنگ نهايت تلاش همراه با مشقت و سختي وجود دارد، اين واژه در جنگ و نبرد هم به کار مى‌رود؛ لذا ممکن است واژه‌هاى جهاد و مجاهده در فرهنگ قرآن و روايات، هميشه در جنگ اهل حق با باطل کاربرد داشته باشد، ولى اين بدان معنا نيست که اگر «جاهد» در معناى اصلى خود، يعنى «تلاش» به کار رفت، حتماً بايد در جهت مثبت باشد.
بهترين دليل بر اين سخن، مواردي است که استعمال «جاهد» در قرآن به معناى تلاش در جهت منفى است که بدان اشاره کرديم.
بنابراين در عبارت موجود در زيارات هم واژه «جاهدت» مي‌تواند صحيح باشد و هم واژه «حاربت» و تا حد زيادي معناي آن دو نيز به هم نزديک است؛ بر اين اساس جمله «اللّهم العن العصابة الّتي جاهدت الحسين…» به معناي جهاد مقدس نيست تا کاربرد آن در مورد دشمنان امام حسين × ابهام‌آميز باشد؛ بلکه اين واژگان، بازگو کننده تلاش آن گروه ستم‌کار در برابر سيدالشهدا × است و معنايش اين است که، خداوندا، لعنت فرست بر کساني که تمام تلاش خويش را در برابر سيدالشهدا و براى کشتن آن‌حضرت به کار گرفتند. و اين معنا از «جاهدت» درست است و مشکلى ندارد.