آيا وقت آن نرسيده كه حوزه هاي علميه مسائل دين را به زبان روز عرضه كنند؟

حوزه هاي علميه در همه دوران  ها، منشأ خدمات فراوان، به ويژه در زمينه احياء و استمرار علوم آل محمد ـ صلّي الله عليه و آله ـ بوده و پاسدار مواريث عظيم شيعه تلقي گرديده اند. اما با اين حال براي تداوم اين حركت وپاسخ به مشکلات روزجامعه، نيازمند تغيير و تحوّل مي باشد. خوشبختانه حركات هايي توسط برخي از علماء و مراجع نو انديش ديني، از سال هاي اخير،دراين زمينه شروع شده است، كه موجب تغيير و تحولات چشمگيري در حوزه ها و در نتيجه بروز نوآوري هاي قابل توجهي  گرديده است.
هر چند با توجه به روند تكامل علم و نيازهاي روز بشر، لازم است تا حوزه علميه باحفظ مباني، متحول شود، ولي بايد اذعان نمود كه اين حركت از چندين سال قبل آغاز شده و الحمد لله تحوّلات خوبي در اين زمينه صورت گرفته است. بويژه از زمان مرجعيت حضرت امام ـ رحمة الله عليه ـ و دوران رهبري ايشان، بارها اين مطلب از سوي ايشان و برخي از مراجع تقليد مورد تأكيد قرار گرفت. پس از ايشان نيز، مراجع و علماي خوش فكر بعدي كه در رأس آنها مي توان از رهبر انديشمند انقلاب نام برد، با ارائه برنامه هاي مدوّن و به روز، حوزه هاي علميه را به اين سمت،سوق داده اند. در اين زمينه امام خميني(ره) بر اموري تاكيد داشته اند ،از جمله:
1. اجتهاد مصطلح براي اداره جامعه كافي نيست، حوزه و روحانيت بايد نبض تفكّر و نياز آينده جامعه را هميشه در دست خود داشته باشند و همواره چند قدم جلوتر از حوادث ،مهياي عكس العمل مناسب باشند.[1]2. البته در عين اينكه از اجتهاد جواهري به صورت محكم و استوار ترويج مي شود، از محاسن روش هاي جديد و علوم مورد احتياج حوزه هاي اسلامي استفاده گردد.[2]امام (ره) همواره سعي نموده اند تا حوزه همزمان با روند تكامل علوم، با زبان روز و بر اساس فقه پويا و فقه جواهري سخن بگويد، و از قافله عقب نماند و البته در اين راه تا حدود بسيار زيادي به مقصود خود نزديك شدند.
مقام معظم رهبري نيز مانند امام(ره) ، تلاش بسياري را جهت ايجاد تحولات بنيادين در حوزه هاي علميه مبذول داشتند  واز دو دهه گذشته تاکنون، تحولات و پيشرفت هاي فراواني در حوزه هاي علوم ديني به وقوع پيوست، زيرا رهبر انقلاب به خارج شدن حوزه ها از رکود و توانا شدن آنها و تبليغ دين با زبان روز، اعتقاد جدي دارند.
در هر حال حركات جدي و عزم راسخي در طي ساليان گذشته صورت پذيرفته است، تا مراكز علمي حوزه به تبيين تئوري دين و نيازهاي روز جامعه به بيان نو بپردازند. اوج اين حركت، توسط امام ـ رحمة الله عليه ـ و برخي ديگر از علماي ديگر صورت پذيرفت البته بايد گفت اراده عملي در مورد اين مسئله سال ها پيش از پيروزي انقلاب اسلامي ايران صورت پذيرفت، بطوري كه برخي از علماي و انديشمندان حوزوي مانند: شهيد بهشتي، آية الله مشكيني با همكاري عده اي ديگر از فضلاي حوزه، مانند آية الله مصباح يزدي، به تأسيس مدرسه اي به نام «حقاني» همت گماشتند كه در آن براي اولين بار، علومي خارج از علوم معمول حوزه تدريس و تحصيل مي شد، و علوم اسلامي با زبان جديد و انديشه هاي جديدي، ارائه مي شد.
البته پيشرفت برنامه هاي حوزه با توجه به روند تكامل علوم، شايسته تقدير و تكريم است و مطمئنّاً در سالهاي نه چندان دور، حوزه هايي بسيار غني تر از قبل خواهيم داشت كه با عنايت به فقه سنّتي خود، زمان و مكان را در ارائه احكام و نظريات در نظر خواهد گرفت، كما اينكه اين مسئله را پس از پيروزي انقلاب اسلامي ديده ايم.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. گذشته، حال و آينده حوزه در نگاه رهبري، جمعي از نويسندگان مجله حوزه، نشر دفتر تبليغات اسلامي.
2. حوزه و روحانيت  از ديدگاه شهيد مرتضي مطهري، داوود شهروئي، انتشارات پارسايان.

پي نوشت ها:
[1] . صحيفه نور، ج 21، ص 100.
[2] . صحيفه نور، ج 21، ص 130.