آياتي از قرآن كه به نماز و امر به معروف و نهي از منكر و احسان و توبه دلالت دارند بيان كنيد؟

قرآن، معجزه هميشگي پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله ـ سعادت بشر را تا ابد تضمين نموده و با محتواي اخلاقي، عقايد، احكام، مسير صراط المستقيم را در دنيا و آخرت ترسيم نموده است.
آن چه در سوال مطرح شده است قسمتي از احكام عبادي و اخلاق مي باشد و ما به صورت مختصر براي هر كدام يك آيه ذكر كرده و به و آيات ديگر در پاورقي اشاره مي كنيم:
1. نماز: يكي از عبادات مهم كه قرآن به آن پرداخته است؛ نماز است و بيش از 98 مرتبه واژة «صلي» در قرآن آمده است و در بيشتر آيات به صورت امر مانند: اقيموا الصلوة بيان شده است كه نشان تاكيد و وجوب آن مي باشد. «اقيموا الصلوة و آتو الزكاة و اركعوا مع الراكعين»[1] نماز را به پا داريد و زكات را بپردازيد و همراه ركوع كنندگان ركوع كنيد.
2. امر به معروف و نهي از منكر: قرآن بيش از 27 بار به مسئله امر به معروف و نهي از منكر پرداخته است و اصلاح فرد، خانواده،‌ جامعه و جهان را از طريق امر به معروف و نهي از منكر ممكن مي داند و يكي از صفات مؤمنين را امر به معروف و نهي از منكر كردن،‌ مي داند، «و المومنون و المومنات بعضهم اولياء بعض يامرون بالمعروف و ينهون عن المنكر… »[2] مردان و زنان با ايمان يار و ياور همديگرند، امر به معروف و نهي از منكر مي كنند…. .
3. احسان: احسان در لغت به معناي نيكي كردن آمده است و واژة «حسن» با مشتقات آن در قرآن 194 بار بيان شده است و بيش از 5 آيه درباره احسان به والدين در قرآن آمده است: «بالوالدين احساناً»[3] و در بعضي از آيات احسان كردن به صورت امر بيان شده است كه نشان از تاكيد و اهميت آن است: «واحسنوا ان الله يحب المحسنين»[4] نيكي كنيد كه خداوند نيكي كنندگان را دوست دارد. «ان احسنتم احسنتم لانفسكم»[5] اگر نيكي كرديد به خودتان نيكي نموديد.
4. توبه: توبه در لغت به معناي بازگشت آمده است و در اصطلاح به كسي گفته مي شود كه بعد از گناه، پشيمان شده و به سوي خدا بر مي گردد.[6] و واژه توبه در قرآن 87 مرتبه بيان شده است: «يا ايها الذين آمنوا توبوا الي الله توبه نصوحاً عسي ربكم ان يكفر سيئاتكم»[7] اي كساني كه ايمان آورده ايد توبه خالص نمائيد، اميد است با اين كار پروردگارتان گناهانتان را ببخشد.» «و هو الذي يقبل التوبه عن عباده»[8] خداوند توبه بندگان خود را مي پذيرد.
گوشه اي از آيات مورد سوال را بيان كرديم اميد است با مراجعه به آيات ديگر (كه در پاورقي ذكر شده است) و به تفسير مفسران: مانند، تفسير نمونه، مكارم شيرازي، تفسير الميزان، علامه طباطبايي، به نتايج مطلوبي دست يابيد.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. اخلاق و قرآن؛ ناصر مکارم شيرازي، ج1، فصل 12، بحث توبه.
2. امر به معروف و نهي از منکر؛ محمد محمدي اشتهاردي.
3. تفسير و پيام آيات نماز؛ عباس عزيزي.

پي نوشت ها:
[1] . بقره /43؛ و ر.ك: بقره/ 83  و 110؛ نساء/ 77؛ انعام/ 72؛ يونس/ 87.
[2] . بقره/ 71 و 67؛‌ آل عمران/ 110 و 114؛ اعراف/ 157؛ توبه/ 112؛ حج/ 41؛ لقمان/ 17.
[3] . بقره/ 81؛ نساء/ 36؛ انعام/ 151؛ اسراء/ 23؛ احقاف/ 15.
[4] . بقره/ 195.
[5] . اسراء/ 7؛ نحل/ 90 و 30؛ آل عمران/ 172، يونس/ 26؛ مائده/ 93.
[6] . قرشي، سيد علي اكبر، قاموس القرآن، تهران، دارالكتب الاسلاميه، ماده «توب».
[7] . تحريم/ 8؛ نساء 92 و 17 و 18؛ توبه 104.
[8] . شوري/ 25.