1. چنین چیزی به کیفیّت مطرح شده صحیح نیست؛ زیرا ائمه معصومین (ع) تمام علوم را داشتند،
[1]
و نیازی به آموختن علومی مانند علم حدیث، از دیگران را نداشتند، بلکه برخی از اهل سنت به صورت مستقیم و غیر مستقیم از شاگردان آنان بودند؛ مانند ابوحنیفه و مالک بن انس.
[2]
2. آنچه در گفته های اهل سنت آمده، فقط نقل حدیث است، نه این که آنان به امام صادق (ع) علم حدیث، فقه و اصول آموخته باشند، اما ائمه معصومین (ع) اگر می خواستند حدیثی را از پیامبر اسلام (ص) نقل نمایند، برخی از مردم آن حدیث را وقتی می پذیرفتند که به واسطه یکی از تابعین و صحابه به پیامبر اکرم (ص) برسد، در حالی که نیازی به ذکر این سلسله سند نبود، ولی امامان (ع) به جهت مصالحی این گونه عمل می کردند و نقل حدیث امام معصوم (ع) از تابعین و صحابه دلیل بر این نیست که آنان، استاد امام معصوم (ع) بوده اند؛ مانند این که امام صادق (ع) در یک روایتی جریانی را درباره پدرشان، امام باقر (ع) نقل فرموده که در آن، امام باقر (ع) به واسطه جابر بن عبدالله از پیامبر (ص) حدیثی را نقل می فرماید که چنین است: «…امام باقر (ع) به مسند تعلیم نشسته بود و از طرف خدای – تبارک و تعالى – براى مردم حدیث مى فرمود. مردم مدینه گفتند: ما با جرأت تر از این ندیدیم؛ چون آن حضرت دید چنین مى گویند، از رسول خدا (ص) براى آنها حدیث را نقل می فرمود. دوباره مردم مدینه گفتند: ما هرگز دروغ گوتر از این ندیدیم، براى ما از کسى که او را ندیده حدیث مى گوید. چون آن حضرت دید که این گونه درباره او حرف مى زنند، از جابر بن عبد الله براى آنان بازگو فرمود و آنان او را تصدیق مى کردند، با این که خود جابر نزد امام باقر (ع) مى آمد و از او حدیث مى آموخت».
[3]
3. گفتنی است به عقیده شیعیان اگر ائمه معصومین (ع) حدیثی را از پیامبر اکرم (ص) نقل فرموده اند، به واسطه پدرانشان از آن حضرت بوده و مورد پذیرش است؛ و نیازی به واسطه دیگری غیر از ائمه (ع) نیست.
این پرسش پاسخ تفصیلی ندارد.
[1]
. ر.ک: نمایه های:
«امام صادق و علم فیزیک»، سؤال 9123 (سایت: 9948)
؛
«منابع علم امام (ع)»، سؤال 3024 (سایت: 3667)
؛
«امام علی (ع) و علم غیب»، سؤال 7474 (سایت: 8022)
؛
«علم غیب ائمه(ع)»، سؤال 2775 (سایت: 3259)
.
[2]
. در مجله «پاسدار اسلام»، آبان 1386
، در شماره 311، اسامی شاگردان امام صادق (ع) از اهل سنت را با ذکر منابعی از خود آنان نقل کرده است. برای دسترسی به این مجله، به سایت پایگاه حوزه نت
http://www.hawzah.net
و
پایگاه مجلات تخصّصی نور
http://www.noormags.com
مراجعه نمایید.
[3]
. شیخ کلینی، الکافی، ج 1، ص 469 و 470، دار الکتب الاسلامیة، تهران، 1365ش.