آیا علمای شیعه کتاب سلیم بن قیس را معتبر می دانند یا خیر؟

سُلَیم بن قیس هلالی کوفی را بیشتر به دلیل کتابی که از او به یادگار مانده است، می شناسند. کتاب او در طول قرون متمادی، بحث های گوناگونی را برانگیخته و علمای بزرگی پیرامون آن به بحث و بررسی پرداخته اند.

به صورت کلی اقوال موجود درباره کتاب سلیم را به سه دسته می توان تقسیم کرد:

1. دسته اوّل که غالب دانشمندان و محدثان شیعه را دربر می گیرد، کتاب سلیم را از اصول معتبر و مستند دانسته اند.

در رأس این گروه محدّث نعمانی (اوائل قرن چهارم) قرار دارد که با صراحت، همه مندرجات کتاب سلیم را معتبر و متقن دانسته است.

 2. برخی نیز با این کتاب مخالفت کرده اند؛ بعضی با اصل استناد این کتاب به سلیم مخالف بوده و می گویند اصل این کتاب جعلی است و عده ای دیگر با قبول اصل استناد، روایات آن را رد کرده و احادیث کتاب را موثق نمی دانند.

3. نظریه سوم، راهی در میان این دو قول را می جوید. از یک سو کتاب سلیم و سند آن را اجمالاً تصدیق می کند و ادلّه بر مجعول بودن اصل کتاب را نادرست می داند و از سوی دیگر معتقد است آنچه از نسخه های کتاب در قرون بعد برجای مانده، خالی از تحریف نیست. لذا تمام روایات کتاب سلیم باید به مانند روایات دیگر بررسی شده و پس از بررسی، درباره آن حکم به صحت یا دروغ بودن کرد و این بررسیِ جزء به جزء، راه میانه دو قول است و به نظر ما اطمینان بیشتری را نسبت به رد و قبول احادیث کتاب به ما می دهد.