آیا پیامبر(ص) اصحاب خود را تهدید نمود که در صورت عدم حضور در نماز جماعت، خانه‌¬هایتان را به آتش خواهم کشید؟

اگر چه روایاتی در موضوع مورد پرسش در منابع شیعه و اهل سنت وجود دارد، اما جدای از اعتبار و عدم اعتبار آنها باید گفت؛ این تهدیدها در مقام اهمیت و جایگاه ویژه نماز جماعت صادر شده است، نه در مقام اجرای چنین مسئله‌ای، و گرنه کیست که نداند پیامبر رحمت هرگز هنگام نماز صبح که زن و بچه در منزل در حال استراحت‌اند و اتفاقاً آنان یا اساساً مأمور به نماز نیستند[1] و یا موظف به حضور در مسجد نیستند،[2] آنان را مورد هجوم قرار نمی‌دهد. این مسئله مانند تهدید به عذابی است که خداوند نسبت به مسلمانان صدر اسلام داشت که البته هیچ وقت اتفاق نیفتاد.
به هر حال به چند مورد از روایات اشاره می‌شود.
الف. منابع شیعه
۱. امام صادق(ع) فرموده است: پیامبر اسلام(ص) با همسایگان مسجد شرط فرمودند که براى نمازها در مسجد حاضر شوند و فرمودند: آیا افرادی که براى نماز در مسجد حاضر نمى‌‏شوند از رفتار خود دست برمی‌­دارند یا آن‌‌که بگویم کسى اذان و اقامه بگوید و اگر حاضر نشدند به مردى از اهل بیت خودم یعنى على(ع) دستور دهم خانه آنان را با هیزم آتش بزند.[3]
۲. به امام علی(ع) خبر رسید که گروهی برای نماز در مسجد حاضر نمی‌‌شوند، حضرت در ضمن خطبه‌‌ای فرمودند: گروهی برای نماز در مسجد حاضر نمی‌‌شوند، پس حق ندارند با ما بخورند و بیاشامند و با ما مشورت و وصلت کنند و از غنیمت نیز سهمی ندارند تا این‌‌که در نماز جماعت ما شرکت نمایند و شاید هم دستور دهم که خانه‌‌هایشان را با آنان آتش بزنم، مگر این‌‌که دست از این کارشان بردارند. به دنبال بیانات حضرت، مسلمانان نیز با آنان سر یک سفره ننشستند و با آنان وصلت نکردند تا این‌‌که با مسلمانان در جماعت حاضر شدند.‏[4]
ب. منابع اهل سنت
۱. رسول خدا(ص) فرمود: هیچ نمازى چون نماز صبح و عشاء بر منافقان گران نمى‏‌آید. و اگر مى‌‏دانستند این دو نماز چه با خود دارند، با خزیدن هم که مى‌‏بود براى گزاردن آنها مى‌‏آمدند، تصمیم گرفتم تا دستور دهم نماز جماعت برپا شده، سپس دستور دهم فردی امامت جماعت را بر عهده گرفته و بعد از آن، خودم با تعدادی از مردم که پشته‌‌ای از هیزم به همراه دارند به سمت گروهی بروم که در نماز جماعت حضور پیدا نمی‌‌کنند، تا خانه‌‌هایشان را بر سرشان آتش بزنم.[5]
۲. رسول خدا(ص) در جایی دیگر فرمود: تصمیم گرفتم به نماز دستور دهم تا اقامه شود، سپس به سمت خانه افرادی بروم که در جماعت شرکت نمی­‌کنند و خانه‌هایشان را بر سرشان آتش بزنم.[6]
بنابر این، به دلیل وجود عباراتی مانند «انی لاوشک ان آمر» که در متن روایت برخی از روایات وجود دارد، می‌‌توان چنین برداشت نمود که این روایات بیشتر جنبه تهدید دارد و احتمالاً مخصوص همسایگان مسجد می‌‌باشد و بیشتر برای نشان دادن فضیلت نماز جماعت است.
دلیل محکمی که ما را در این دیدگاه تأیید می‌‌کند این است که پیامبر اسلام(ص) و امام علی(ع) هرگز به چنین کاری اقدام ننموده و خانه فردی را به دلیل عدم حضور در جماعت آتش نزدند.

---