مردان خدا پرده‏های پندار دریده‏اند و در همه عالم، تنها طلعت دل‏آرای یار را دیده‏اند. آن بیداردلان، گرد هستی را از خود افشانده‏اند و بانشان بی نشانی به كوی بی‏نشان دوست ره برده‏اند. مرحوم حاج شیخ حسنعلی مقدادی اصفهانی معروف به نخودكی1، از بی نشانان پاك و رها شده از زندان خاك است. پیر روشن ضمیری كه آسمانیان او را بهتر از زمینیان می‏شناختند. بزرگ مردی كه علم را باعمل و بندگی حق را با خدمت به خلق، همراه ساخته بود. آن عالم پارسا در سال 1279ق. در اصفهان دیده به جهان گشود. زبان و ادبیات عرب را در این شهر فراگرفت و از درس فقه و فلسفه عالم عامل، مرحوم آخوند ملامحمد كاشی، بهره‏های فراوانی برد. فلسفه و حكمت را از مرحوم جهانگیرخان قشقایی آموخت؛ سپس برای تكمیل معارف دینی روانه نجف اشرف گردید و از خرمن دانش مرحوم حاج سید محمد فشاركی و مرحوم حاج سید مرتضی كشمیری توشه‏ها اندوخت. استاد او در اخلاق و تزكیه نفس، مرحوم حاج محمد صادق تخت‏پولادی بود كه از هفت سالگی تحت تربیت و مراقبت آن مرد خدا قرار گرفت. در سال 1327 ه.ق، مجاور بارگاه ملكوتی حضرت رضاعلیه‏السلام گردید و تا پایان عمر با بركتش در آن جا اقامت گزید.
آن مرد الهی با آن كه به عبادت، مجاهدت، ریاضت، زیارت و اعتكاف در مكان‏های مقدس، سخت مداومت و مراقبت داشت، ولی خود می‏فرمود: «روح همه این اعمال خدمت خالصانه به سادات و فرزندان فاطمه زهرا سلام علیها است و بدون آن، این‏گونه اعمال، چون جسمی بی جان است و اثری ندارد.
آن عالم ربانی و عارف صمدانی در واپسین دم زندگی‏اش، پسرش را چنین وصیت و سفارش می‏نمود:
1. نمازهای یومیه خود را در اول وقت آنها به جای آر.
2. در انجام نیازهای مردم، هر قدر كه می‏توانی بكوش و هرگز میندیش كه فلان كار بزرگ از من ساخته نیست؛ زیرا اگر بنده خدا در راه حق گامی بردارد، خداوند نیز او رایاری خواهد كرد.
3. سادات را بسیار گرامی و محترم شمار و هر چه داری در راه ایشان صرف كن و از فقر و درویشی در این كار پروا نما.
4. از سحرخیزی و نماز شب غفلت مكن و تقوا و پرهیز را پیشه خود ساز.
سرانجام در ماه شعبان 1361 ق. خورشید روح آن شیفته حق، در افق مغرب زندگانی غروب كرد و روان پاكش به عالم قدس و بقا پر كشید.
بدن پاكش بنابر وصیت خودش در آستانه یكی از درهای ورودی حرم مطهر رضوی علیه‏السلام به خاك سپرده شد تا بوسه‏گاه كف پای زائران آن امام همام باشد. بر روی سنگ قبر ایشان این عبارت نوشته شده است: تربت كیمیا اثر، مقتدای اهل نظر، مرحوم حاج شیخ حسنعلی اصفهانی طاب ثراه2.
از مرحوم حاج شیخ حسنعلی، حكایت‏های فراوان و عجیبی نقل شده كه بیان‏گر جایگاه رفیع و عظمت روحی و معنوی اوست. داستان زیر نمونه‏ای از آنها است:
شبی از شب‏های زمستان بود. آسمان دامن سخاوتش را گشوده بود و دانه‏های سفید برف را به نشانه پاك‏دلی و صفا، دامن‏دامن نثار زمین می‏كرد و رحمت و مهربانی برای زمینیان به ارمغان می‏آورد. صدای گام‏های سنگین مردی سبك‏بال كه از پله‏های پشت‏بام حرم قدسی امام رضاعلیه‏السلام بالا می‏آمد، به گوش می‏رسید. پله‏ها را یكی یكی پشت سر گذاشت و به پشت‏بامی كه بام دنیا، بلكه بام ملك و ملكوت بود، قدم گذاشت. سجاده‏اش را كنار گنبد زرد رضا علیه‏السلام ـ كه قبله اهل دل و مطاف كروبیان بود ـ گشود. گرمی یاد دوست، زمستان سرد را در نظرش بهاری دل‏انگیز و برف روی پشت‏بام را مخملی نرم و سفید ساخته بود.

در هیچ چیز، جز او نشانه‏ای از هستی نمی‏یافت. دو شستش با زبان حق‏گویش با هم به حركت درآمدند و بانگ تكبیر رسا و كوبنده‏اش، جز دوست همه چیز را پشت سر انداخت. سوار بر زورق حمد و سوره، بر اقیانوس آرام اسم وصفت و ذات حق به حركت در آمد تا سرانجام جلال و شكوه حق او را به كرنش و ركوع واداشت؛ خم شد وبه ركوع رفت. آن مرد، مرحوم حاج شیخ حسنعلی اصفهانی معروف به نخودكی بود.
خادمی كه مسئول بام حرم مطهر بود، می‏گوید: آن شب برای بستن در پشت بام از پله‏ها بالا رفتم. مرحوم حاج شیخ حسنعلی را بالای بام و در كنار گنبد مشغول نماز و در حال ركوع دیدم. ركوعش طولانی شد. چند بار رفتم و برگشتم؛ ولی او همچنان در حال ركوع بود. طبق دستور سپس در بام را بستم و پایین آمدم و به خانه رفتم. آسمان آن شب بغضش تركید و سفره دلش را حسابی خالی كرد و سینه زمین را از برف سنگین ساخت. سحرهنگام به حرم برگشتم. نگران جناب شیخ بودم و با عجله از پله‏های بام بالا رفتم و راز سجده فرشتگان بر آدم و اوج دل‏دادگی و عشق و پاك‏بازی و معنای عبادت و تعظیم و ركوع را به تماشا نشستم. دیدم شیخ حسنعلی در همان ركوع آغاز شب است و پشت ایشان با سطح برف برابر. برف نیز از چنین معراجی سرخوش بود واز این كه همراه با جناب شیخ و بر پشت او به قرب حق و بارگاه ربوبی راه یافته بود، به خود می‏بالید.3

پي‌نوشت‌ها:
 

1.چون ایشان مدتی در روستای «نخودك» در اطراف مشهد مقدس سكونت داشت، به «نخودكی» معروف شد.
2.ر.ك: علی مقدادی اصفهانی، نشان از بی نشان‏ها، ص 14 ـ 44.
3.برگرفته از حكایت 74، از كتاب نشان از بی نشان‏ها، ص 85.
 

منبع:پرسمان، شماره 23