اباصلت از امام رضا(ع) نقل کرده است: کسی که نزد قبرم نماز بخواند، خداوند او را خواهد بخشید. آیا نماز ویژه‌ای مورد نظر است و یا هر نمازی – حتی نمازهای یومیه – مشمول این روایت خواهد بود؟

در ارتباط با این پرسش باید گفت:

1. در برخی از روایات، به صورت کلی توصیه به نماز و دعا در کنار قبور امامان(ع) شده است که طبیعی است در این‌گونه موارد، زائر در خواندن نماز مخیر است و می‌تواند هرگونه نمازی را که می‌خواهد بخواند.[1]
2. در برخی روایات، توصیه به نمازی با آداب و کیفیت خاص شده است که در این موارد لازم است همان‌گونه که سفارش شده است خوانده شود.
3. متن روایت مورد پرسش این است:

«عَنْ عَبْدِ السَّلَامِ بْنِ صَالِحٍ الْهَرَوِیِّ قَالَ سَمِعْتُ الرِّضَا ع یَقُولُ‏ إِنِّی سَأُقْتَلُ بِالسَّمِّ مَظْلُوماً وَ أُقْبَرُ إِلَى جَنْبِ هَارُونَ‏ وَ یَجْعَلُ اللَّهُ تُرْبَتِی مُخْتَلَفَ شِیعَتِی وَ أَهْلِ مَحَبَّتِی فَمَنْ زَارَنِی فِی غُرْبَتِی وَجَبَتْ لَهُ زِیَارَتِی یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ الَّذِی أَکْرَمَ مُحَمَّداً ص بِالنُّبُوَّةِ وَ اصْطَفَاهُ عَلَى جَمِیعِ الْخَلِیقَةِ لَا یُصَلِّی أَحَدٌ مِنْکُمْ عِنْدَ قَبْرِی‏ رَکْعَتَیْنِ إِلَّا اسْتَحَقَّ الْمَغْفِرَةَ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ یَوْمَ یَلْقَاهُ …». [2]

عبد السلام هروی(ابا صلت) می‌گوید: از امام رضا(ع) شنیدم که می‌فرمود: به زودی با زهر ستم کشته خواهم شد و در کنار هارون به خاک سپرده می‌شوم، و خدای متعال مزار مرا محل آمد و رفت شیعه‌ی من و اهل محبت من قرار خواهد داد. پس هر کس مرا در غریبی‌ام زیارت نماید بر من واجب است که در قیامت به دیدار او آیم و قسم به آن‌کس که پیامبر(ص) را با نبوت کرامت بخشید و او را از میان تمام مردم برگزید، هیچ‌کس از شما نزد قبر من دو رکعت نماز نمی‌خواند، مگر در روز ملاقات با پروردگار، سزاوار بخشش او خواهد شد.

با توجه به سیاق روایت که در مورد زیارت و میزان ثواب آن بیان شده است و نیز با توجه به تأکید بر کلمه‌ی «رکعتین» و دو رکعتی بودن نماز، می‌توان گفت که روایت، ناظر به نمازهای مستحبی است که برای زیارت آن‌حضرت(ع) به پا داشته شده و ثوابش نثار آن امام(ع) می‌شود.[3] و در این روایت، جز همان دو رکعت نماز عادی مستحبی، به خصوصیت دیگری برای آن نماز اشاره نشده است.

البته خواندن نمازهای واجب نیز در مکان‌های مقدس بر ارزش آن خواهد افزود، اما آنچه از این روایت برداشت می‌شود، خواندن دو رکعت نماز ساده مستحبی است.

[1]. «ثواب نماز در مسجد الحرام و مسجد النبی»، 44496؛ «استحباب خواندن نمازهای واجب و مستحب در مکان‌های متعدد»، 55273.

[2]. شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، محقق، مصحح، لاجوردی، مهدی، ج 2، ص 227، تهران، نشر جهان، چاپ اول، 1378ق.

[3]. ر. ک: «خواندن نماز زیارت بعد از زیارت ائمه اطهار»، 37163؛ «غسل و نماز زیارت»،4530.