كتاب شريف عيون اخبار الرضا ـ عليهالسلام ـ تأليف شيخ صدوق از كتبي است كه علامه مجلسي ضمن تعريف و تمجيد از آن، اين كتاب را به خط شيخ صدوق ميداند.[1]شيخ صدوق به دعاي امام عصر ولادت يافته و مورد احترام و توثيق تمام علماي رجال شيعه است.[2]شيخ طوسي در تمجيد شيخ صدوق ميگويد: «صدوق حافظ احاديث و بصير به علم رجال بود و در ميان قميين مانندش در زيادي محفوظات و دانش ديده نشده است.»[3]ابن ادريس نيز در سرائر مينويسد: شيخ ما ابوجعفر علي بن بابويه، ثقة و جليل القدر و بصير به اخبار بود.[4] بنابراين، شيخ صدوق چون ثقه بوده و روايات معتبر را جمعآوري و نقل ميكرده احاديث كتاب عيون اخبار الرضا ـ عليهالسلام ـ نيز در نزد علما رجال و حديث معتبر است،البته ممكن است گاهي برخي روايات نيز از ديدگاه دانشمندان رجالي و حديث شناسان از صحت و اعتبار لازم برخوردار نباشد ولي آن چه مهم است غالب روايات كتاب ياد شده داراي اعتبار است.
كتاب اصول و فروع كافي تأليف ثقة الاسلام محمد بن يعقوب كليني رازي است كه تمام علماي رجال وي را توثيق نمودهاند. نجاشي دربارة او ميگويد: «موثقترين و ثابتترين كسان در حديث است»[5] علامه حلّي و ابن داوود نيز او را توثيق كردهاند، و به همين خاطر به ثقة الاسلام معروف شد.
مرحوم كليني در تأليف كتاب كافي بيست سال به خود رنج داد و آن را از اصول معتمده و ثقات مشايخ گردآوري كرد.
شيخ مفيد نسبت به كافي ميگويد: كافي بزرگترين كتاب حديث شيعه و پر فايدهترين آنهاست.[6] بنابراين روايات كتاب كافي نيز همگي داراي اعتبار و استحكام لازم هستند. البته گرچه ممكن است برخي روايات موجود در كافي نيز از نظر برخي از علماء رجال و حديث شناسان از اعتبار لازم برخوردار نباشد. ولي غالب و اكثر روايات آن معتبر هستند.[7]
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. ر.ك: كاظم مدير شانهچي، علم الحديث و دراية الحديث، قم، انتشارات اسلامي، چاپ سيزدهم، 1377.
2. علامه مجلسي بحارالانوار، بيروت، مؤسسة الوفاء، 1404هـ.ق، ج1،ص 6-10.
3. علم الحديث، دکتر رضا مؤدب.
پي نوشت ها:
[1] . ر.ك: علامه مجلسي، بحارالانوار، بيروت، مؤسسة الوفاء، 1404هـ.ق، ج 1، ص 6.
[2] . ر.ك: مدير شانهچي، کاظم، تاريخ حديث، تهران، انتشارات سمت، چاپ اول، 1377، ص 130 ـ 131.
[3] . ر.ك: همان، ص 131.
[4] . ر.ك: همان.
[5] . ر.ك: همان، ص 116.
[6] . ر.ك: همان، ص 116.
[7] . ر.ك: همان.