اختلاف شب قدر-شب قدر و کشورها

در دین اسلام درباره ی اهمیت و عظمت شب قدر مطالب زیادی وارد شده و از طرف پیشوایان دینی برای این شب که بنا به مشهور ، یکی از شب های نوزدهم بیست و یکم و یا بیست و سوم ماه رمضان است ، عبادتها و دستورات خاصی به ما رسیده است به نظر می رسد که شب قدر در تمام سال بیش از یک شب نیست ولی از طرفی می دانیم که به جهت تفاوت افق ماه رمضان در بعضی از کشورها و در بعضی دیرتر آغاز می شود روی این حساب شب قدر این نقاط هم یکی ، دو شب با هم اختلاف پیدا می کنند و بدین ترتیب برای نقاط مختلف ، شب قدرهای متعدد ی به وجود می آید . از نظر مدارک و دلائل دینی مسلم است که شب قدر اختصاص به زمان پیامبر اکرم (ص) و محیط حجاز نداشته و درهمه ی زمان ها و برای همه نقاط مختلف شب قدر با همه عظمت و اهمیتش وجود دارد واین مطلب جای بحث وگفتگو نیست اما ایرادی که اکثرا وارد می کنند از اینجا پیش می آید که تصور شده منظور از یکی بودن شب قدر در تمام سال این است که برای تمام نقاط مختلف روی زمین در هر سال ، شب واحد و مشترکی شب قدر معین شده به طوری که این شب در ساعت معینی در سراسر کره ی زمین آغاز و در ساعت معینی هم پایان می پذیرد در حالیکه این تصور اشتباه است ، چون می دانیم زمین کروی است و همیشه یک نیمکره ی آن در تاریکی و نیمکره ی دیگر آن در روشنائی قرار دارد و به این ترتیب اصلا امکان ندارد که در ساعتهای معین و مشترکی در سراسر زمین شب باشد منظور از اینکه شب قدر در سراسر سال یک شب است این است که برای اهالی هر نقطه ی بر حسب سال قمری خودشان تنها یک شب شب قدر وجود دارد توضیح اینکه اهالی هر نقطه سال قمری خود را بر حسب افق آن نقطه از اول ماه محرم آغاز می کنند و پس از گذشتن چند ماه قمری ماه رمضان همان نقطه هم بر حسب افق خاص آنجا آغاز می شود و در این ماه شب نوزدهم یا بیست و یکم و یا بیست و سوم برای اهالی آن نقطه شب قدر است به عبارت دیگر شب همان سایه ی نیم کره ی زمین است که بر نیم کره دیگر می افتد و می دانیم این سایه همراه گردش زمین در حرکت است و یک دوره ی کامل آن در بیست و چهار ساعت انجام می شود ، بنابراین ممکن است شب قدر یک دوره کامل شب به دور زمین باشد یعنی مدت بیست و چهار ساعت تاریکی که تمام نقاط زمین را زیر پوشش خود قرار می دهد شب قدر است که آغاز آن از یک نقطه شروع می شود و در نقطه دیگر پایان می گیرد . این مطلب که اهالی هر نقطه ایام و اوقات مقدس خود را باید با افق خاص آن تقطه تعیین کنند اختصاص به شب قدر نداشته و در سایر روزها و اوقات مقدس اسلامی هم همین حساب وجود دارد مثلا روز عید فطر . منابع :1- قرآن کریم .
2- تفسیر نمونه، استاد ناصر مکارم شیرازی .
3- پرسش و پاسخهای مذهبی ، ناصر مکارم شیرازی ، جعفر سبحانی .
به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی