مقدمه :
 

بشر اولیه قبل از آنکه به حدی از بلوغ برسد 2 که بتواند شان مقام خلیفه الهی 3 را پیدا کرده و حامل اسما و صفات الهی4 شود ، صرفا در بعد جسمانی ، حیوانی به زیست خود ادامه می داد . از آنجا که امتیاز بشر بر دیگر جانداران ، در امکان انتخاب بین خوب و بد بود ، با رشد و بلوغ عقلی خود ، این امکان را به بهترین شکل ممکن بکار گرفته و هر یک با توجه به شرایط خود ، به یکی از راه های خوب و یا بد قدم گذاشته ، به زندگی ادامه می داد .
خداوند در زمانی که حد بلوغ او را برای دریافت وحی و تربیت الهی کافی تشخیص داد ، حضرت آدم را انتخاب 5 و پس از تربیت لازم 6 ، با مجموعه کاملی از ملکات اخلاقی خدایی بسوی بشر فرستاد ، تا راهگشای او در یافتن حقیقت و خوبی باشد .
هزاران سال با ارسال رسل ، این راهگشایی و تربیت ، کامل و کاملتر شد تا آنجا که در آخرین حلقه از زنجیره رسولان ، خداوند حضرت محمد (صلّی الله علیه و آله و سلّم) را بسوی بشر فرستاد تا کتاب مکارم اخلاقی مبتنی بر فضایل انسانی و صفات الهی را تکمیل نماید 7 .
آنچه که ما در قرآن و احادیث می بینیم ، چراغ فروزانی است برای نمایش صراط مستقیم الهی که انسان با انجام فضایل اخلاقی و دوری از رذایل به مقصد خدایی برو د 8 .
اما وقتی که امام همام علی (علیه السّلام) امکان لغزش ما مسلمانان را با دیده دل می بیند و اینکه ، انسانهای ادیان و مکاتب دیگر ، به تبع درک عقلانی خود ، ملکات اخلاقی را فرهنگ فردی و اجتماعی خود می کنند ، آه از نهاد برکشیده و هشدار که :
الله الله فی القرآن لایسبقکم بالعمل به غیرکم – امام علی (علیه السّلام)
و حال ما امروز چیزهایی از رفتارهای غیر خودیهای کشورها و مذاهب دیگر می بینیم که بسیارشان ، همان معروف هایی است که رسول مکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) و حضرات ائمه معصوم (سلام الله عليهم) ، امر کرده اند و ما بعضا یا به فراموشی سپرده ایم و یا در غفلت خود ، به انجام آنها نمی پردازیم .
درست است که رفتارها و اندیشه های منفی و گناه آلود ، درآن جوامع وجود دارد ( همانطور که همه جا هست ) ، ولی یادآوری و دیدن ملکات اخلاقی مثبت آنها ، راهی است برای افزایش معرفت 9 به حقایق الهی و رشد عقلانی و بلوغ اندیشه 10 به سمت آنچه که هدف خاتم الانبیا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) بوده است .
در سلسله مطالب آتی ، بعض رفتارهایی که در غرب ، به عنوان ملکه اخلاقی در آن جوامع فرهنگ شده است ، بطورخلاصه و بصورت مصداق هایی که در حال انجام است ، بیان می شود :

1 – امانت داری :
 

دوستی تعریف می کرد :
5 سال پیش ( سال 2004 م – 1383 خ ) ، برای کاری یک هفته ای با 3 نفر از همکاران به فرانکفورت آلمان رفته بودیم . یک روز قبل از برگشت ، به یک رستوران رفته و غذا خوردیم ولی متاسفانه دوربین خود را آنجا جا گذاشتیم . پس از متوجه این امر شدن ، با مدیر رستوران تماس و ایشان اظهار داشتند که شخصی ( متاسفانه ایرانی خطاکار) ، پس از شما در محل شما حضور داشت و احتمال می دهم توسط او برده شد ه باشد ، شما بروید تا ایشان مجددا هرگاه جهت سرو غذا آمد از او جستجو کرده و می گیرم و به شما برمی گردانم . فکر کردیم ، قضیه ، سرکاری است ، بخصوص وقتی که پس از دو روز مراجعه ، جواب مثبتی از او نگرفتیم و با این بدبینی و ناسزا در دل ، به ایران باز گشتیم .
ما دیگر کاری با آلمان نداشته و راهی نیز برای یافتن دوربین نداشتیم و امید نیز از آن کنده بودیم . 5 سال بعد ( سال 2009 م – 1388 خ ) ، دوستی به فرانکفورت می رفت ، قضیه را به او گفتم و خواستار پیگیری آن شدم . او رفت و برگشت . وقتی برگشت ، در اولین برخورد ، دوربین مرا سالم تحویلم داد . تعجب کردم و جویای ماجرا شدم .
ایشان گفت :
به آدرسی که داده بودی مراجعه کردم و با تردید ، جریان دوربین را مطرح کردم و با ناباوری از مدیررستوران شنیدم که گفت :
” من دوربین شما را نزد همان شخص ایرانی که 5 سال پیش گفته بودم پیدا کردم ، اما متاسفانه هیچ راهی برای پیدا کردن صاحب آن نداشتم ، نه آدرسی ، نه شماره تلفنی ، نه آشنایی . مدت ها منتظر مراجعه کسی بودم ، ولی با این حال آنرا در منزل نگه داشته و به همگان از دوستان در رستوران و خانواده ، ماجرا را جهت پیدا کردن سر نخ اعلام کردم . تا اینکه الان پس از 5 سال ، امیدم به پیدا شدن صاحب دوربین به واقعیت پیوست و من از بار امانت آن راحت شدم .
سپس به منزل تلفن کرده و 10 دقیقه بعد توسط پسر مدیر رستوران ، دوربین ، صحیح و سالم بدون هیچ گونه منت و یا از خود تعریف کردن و یا بدگویی از شخص ایرانی سارق دوربین ، به من سپرده شد ، و من نیز ضمن تشکر و خداحافظی از او جدا شدم .”
شاید به ذهن خیلی ها ، این امر بعید آید ، چرا که حتی در خوش بینانه ترین حالت ، وقتی نه شکایتی از رستوران شده بود ، نه پرونده قضایی سرقت در جریان بود ، نه شخصی از ایران و یا حتی همان آلمان پیگیر موضوع بود ، و نه آدرس و شماره تلفنی بین رستوران و صاحب دوربین رد و بدل شده بود ، دیگر کدام عقل ، حکم به نگهداری دوربین بیش از یک سال می کند11 .
آری این است ، همان صفت ” امانت داری ” که خداوند به عنوان یکی از عالی ترین ملکات اخلاقی به آن امر کرده و پیامبر اسلام (صلّی الله علیه و آله و سلّم) نیز بدلیل همین صفت متعالی ، لقب محمد امین بخود گرفته بود .

2 – اعتماد و اکرام مهمان :
 

دوستی می گفت :
اواخر سال 1383 خ ( 2004 م ) برای یک ماموریت ( با هواپیمای Iran Air ) به شهر Trieste ایتالیا رفته بودیم .
پس از دریافت بار در فرودگاه ، مشاهده کردم که ” زیپ جيب كناري ساک من پاره شده ” و هم چنین ” يكي از چرخهای چمدان همکارم شكسته است ” .
شخصي كه براي راهنمايي به پيشواز ما آمده بود مارا به مسئول ایتالیائی مربوطه در فرودگاه معرفي و موضوع را با او در ميان گذاشت .
ایشان ، ضمن برخورد مودبانه با ما ، وقتي ديد زیپ ساکم پاره شده و محتويات داخل آن مشخص شده است از من سوال كرد :
” آیا پول نقد هم در اين قسمت از ساک داشته ای كه گم شده باشد ؟ ”
جواب دادم : خیر
پس از اطمینان از این موضوع ، به من و دوستم محترمانه گفت :
” فردا ساعت فلان در هتل منتظر باشید ، یک ماشین جهت بردن شما به یک فروشگاه ساک و چمدان و جبران خسارت می آید “.
با شک و تردید به هتل رفته ، ولی ناباورانه ، فردا در همان ساعت مقرر ، ماشین مذکور ، به درب هتل مراجعه و ما را با حداكثر احترام به یکی از بزرگترین فروشگاه های ساک و چمدان شهر برد .
ساک و چمدان ما را به گوشه ای گذارد ه و یک ساک و چمدان نو با قیمتی چند برابر ساک و چمدان های خودمان و با امکاناتی بیشتر ، به ما تحویل و سپس ما را به هتل باز گرداند .
و این است صفت نیکوی اعتماد به شخصیت انسانی افراد ( حتی غریبه ها و غیر خودی ها ) و ارزش گذاری برای مهمان و مشتری که در اسلام به شدت ، نه تنها توصیه که به آن امر گردیده است 12 و 13 و 14 .

3 – کمک به همنوع :
 

تعاونوا علی البر و التقوی … – سوره مائده ، آیه 2
دوستم تعریف می کرد :
در هتل EUROPA HOTEL در شهر فرانکفورت اقامت داشتم ( سال 2009 م ) . هنگام عزیمت به ایران ، دو عدد ساک و چمدان داشتم که بدلیل سنگینی نمی توانستم آنها را تا ایستگاه قطار با خود حمل کنم .
از مدیر هتل خواستم که یک گاری دستی برایم تهیه کرده تا وسایلم را به ایستگاه برده و آنرا برگردانم .
ایشان اظهار داشتند که : ” ما چنین وسیله ای در هتل نداریم ” ، و در فکر فرو رفتند .
وقتی دیدند که من دستم درد می کند و واقعا به یک وسیله یا کمک احتیاج دارم ، به یکباره به سمت کاپشن خود رفته ، آنرا پوشیده و علیرغم مخالفت من ، چمدان مرا برداشته و گفتند : ” راه بیفت که از قطار جا نمانی ! ”
من خجالت زذه با ساک دیگر راه افتادم . ایشان در راه وقتی دیدند که ساک هم برایم سنگین است ، چمدان را بدست چپ خود داده و یکی از بندهای ساک را نیزگرفته و به همراه من ، تا محل سوار شدن قطار که حدود 350 تا 400 متر و چندین مسیر پله ای بود آمدند .
وقتی که کمک کردند وسایلم را بداخل قطار ببرم و مطمئن شدند که مشکلی نیست ، بدون هیچ منتی ، خداحافظی کرده و به هتل خود بازگشتند .
و این است ، امر الهی ” کمک به همنوعان خود ” ، آنجا که می فرماید :
تعاونوا علی البر و التقوی … – سوره مائده ، آیه 2
به یکدیگر بر مبنای نیکی و تقوی کمک کنید . ( و هرگز به همدیگر فخر نفروخته و یا منت از بابت کمک خود نگذاشته که خارج از دایره نیکویی و تقوا ست. )

4 – صداقت و اعتماد متقابل صاحبان کار و کارمندان :
 

مَنْ صَدَقَ فِی اَقْوالِهِ جَلَّ قَدْرُهُ – پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) – غررالحکم ودررالکلم ، ج4 ، ص296.
انسانی که در گفتار صادق و درست باشد شان و منزلتش بالا خواهد رفت .
جهت بازدید ، به یکی از شرکتهای معروف آلمانی در شهر مونیخ آلمان رفته بودم .
وقتی وارد دفتر مدیر تحقیق و توسعه ( R & D ) شرکت شدم ، چیزی که توجهم را بسیار جلب کرد ، تعدادی نقاشی کودکانه بود که روی دیوار روبروی دفتر الصاق شده بود .
از ایشان دلیل را پرسیدم ، گفت : ” نقاشی های فرزندانم می باشد ” . یک پسربچه و یک دختربچه ، که عکس بزرگ آنها نیز روی دیوار کنار نقاشی ها چسبانده شده بود .
ضمن آن که با دیدن آن وضعیت ، احساس می کردم که گویی ، دفتر کار ایشان قطعه ای از منزل او بوده و مسئولیتش نیز ، بخشی از زندگی اش می باشد ، به یکباره متوجه شدم که هیچ چراغ روشنایی روی سقف و یا دیوارها وجود ندارد .
از او علت را پرسیدم و ایشان گفت که : ” من از وجود چراغ روشنایی روی سر خود ، راحت نیستم و آنرا خوش ندارم ” . بهمین دلیل مدیران شرکت ، طبق نظر من ، چراغ های سقف را حذف کرده و یک چراغ سیار زیبا همانند یک لوستر متحرک در دفترم قرار داده اند ( مانند شرایطی که در منزلم ایجاد کرده ام.)
البته ، این شرایط در جای جای شرکت و کارگاه های مختلف مشاهده می شد که هرکارمند و یا کارگر مطابق روحیات خود از پوسترها ، نقاشی ها و عکس های مختلف در محل کارش استفاده می کرد !
این امر ، آیا چیزی جز رفاقت و صمیمیت و اعتماد متقابل بین صاحبان شرکت و مدیران و کارمندان می باشد ؟
و نتیجتا ، کار عاشقانه و بهره وری عالی !

5 – برنامه ریزی و نظم در کارها :
 

… اوصیکما و جمیع ولدی و اهلی و من بلغه کتابی بتقوی الله و نظم امرکم – امام علی (علیه السّلام) – نهج البلاغه ، نامه 47 – وصایای امام به حسن و حسین (علیه السّلام)
شما دو فرزندم و تمام خانواده خود و هر کس که این نامه را می خواند به تقوا و نظم در کارها سفارش می کنم .
یکی از شاخص های نظم در یک جامعه ، امکان برنامه ریزی و مدیریت زمانی کارها ، ملاقات ها ، سفرها و حمل و نقل ها بوده ، بخصوص در مواردی که ، افراد و شهرهای دیگری نیز در این امور دخیل باشند .
وقتی قصد سفر به آلمان ( اروپا ) و قرار ملاقات هایی با اشخاص مختلف در شهرهای متفاوت را داشته باشیم و از طرف دیگر با محدودیت زمانی قابل توجهی روبرو باشیم ، می توانیم بدون هیچ نگرانی ، به آنجا سفر کرده و اهداف خود را دنبال و سپس با رضایت کامل ، باز گردیم .
دلیل این امر ، برنامه ریزی سالیانه کلیه وسایل حمل و نقل عمومی ، اعم از هواپیما ، قطارهای سریع السیر بین شهری ، قطارهای عادی و متروها می باشد ، بگونه ای که مسیر هر وسیله ، مبدا و مقصد آن ، زمان شروع حرکت ، زمان رسیدن به مقصد و زمان هایی که به ایستگاه های بین راهی می رسد ، کاملا مشخص شده و بصورت دیاگرام های زمانی و نقشه های مسیر حرکت در ابعاد کوچک و بزرگ و رنگی تهیه و در همه ایستگاه ها ، داخل قطارها ( بالای سر مسافرین در محل ورود و خروج قطار ) و یا بصورت نقشه های متعدد و مختلف در اختیار مسافرین ( در هتل ها ) و مردم قرار داده شده و از طرف دیگر در سایت های مختلف اینترنتی مربوطه در دسترس بوده و حتی می توان بلیط تهیه و یا رزرو کرد .
این امر باعث شده که اگر قرار است مثلا از ایران پرواز کرده و با شخصی در مثلا شهر Kissing در منطقه مونیخ ملاقات داشته باشیم ، می توانیم پس از مشخص شدن زمان فرود در فرودگاه مثلا فرانکفورت ، قطار شهری که با زمان ما همسانی دارد را معین و زمان رسیدن به ایستگاه قطار فرانکفورت را از فرودگاه مشخص کنیم و از آنجا نیز بلیط قطار سریع السیری که به مونیخ می رود را تهیه و به شخصی که قرار است به پیشواز ما بیاید صرفا نام و کد قطاررا اعلام کنیم .
شخص مذکور براساس برنامه زمانی قطارها ، می تواند زمان رسیدن ما به شهر آکسبورگ ( نزدیک ترین شهر به Kissing ) را معین و به موقع در محل حاضر گشته و با یک تولرانس چند دقیقه ای ( حتی در هوای مه آلود و بارانی ) با ما ملاقات داشته باشد و لزومی به انتظار از یک ساعت قبل از رسیدن ما و یا احیانا چند ساعت بعد از آن ندارد .
از طرف دیگر با توجه به مونیتورینگ حرکت قطارها در همه ایستگاه ها ، در هر لحظه مشخص است که کدام قطار و چه مدت دیگر به این ایستگاه می رسد و بنابراین ، نیازی به نگرانی بیجا و یا تماس های مکرر و بی نتیجه برای آگاهی از موقعیت مهمان نیست .
علاوه برآن ، می توان فهمید که هر قطار در هر لحظه در کدام مسیر است و یا چه موقع به کجا می رسد و بالتبع برای سوار شدن به قطار موردنظر ، برنامه ریزی نمود .
ضمنا برای خرید بلیط قطارهای شهری ، در هر ایستگاه ترمینال هایی قرار داده شده با کد تمام مناطق داخل شهر ، که با مشخص کردن کد و نوع بلیطی که قرار است تهیه کنیم ( یک نفره و یا گروهی 5 نفره که دارای تخفیف ویژه است ) ، دستگاه مبلغ مربوطه را نشان داده و پس از انداختن آن در دستگاه ، بلیط بصورت اتوماتیک تحویل می گردد .

6 – احترام و وفای به عهد و قرار:
 

یا ایها الذین آمنوا اوفوا بالعقود – سوره مائده ، آیه 1
ای کسانی که ایمان آورده اید قول و قراردادهای خود را محترم شمرده به آنها وفا کنید .
دوستی تعریف می کرد :
طبق هماهنگی هایی که مدیرعامل یکی از شرکتهای مطرح بین المللی اتریشی ( K . T ) ، با مسئولین یک کارخانه صنعتی بزرگ فولاد در لهستان انجام داده بود ، قرار بود تا ما از آلمان و ایشان از اتریش پرواز کرده و در فرودگاه کراکف لهستان به هم ملحق شده و با راهنمایی ایشان به کارخانه مذکور جهت بازدید و مذاکره برویم .
با رسیدن به فرودگاه کراکف ، متوجه شدیم که ایشان زودتر از ما رسیده و منتظر ماست .
پس از سلام و احوالپرسی و استقبال گرم ، سوار ماشینی شدیم که ایشان جهت رفتن به کارخانه که حدود 150 کیلومتر دورتر بود ، کرایه کرده و خود نیز رانندگی آنرا به عهده داشت .
در طول مسیر ، متوجه شدیم که ایشان برای پرواز از اتریش به کراکف در زمان مقرر ، جایی در پرواز پیدا نکرده ، به همین دلیل برای آن که قبل از ما به کراکف رسیده و منتظر ما شود ( چرا که ما به آن محل آشنایی نداشته و نوبت اولی بود که به آنجا می رفتیم ) ، پرواز به کشور چک را انتخاب و سپس از آنجا به کراکف لهستان پرواز می کند و خوشحال از آنکه به موقع سر قرار حاضر گردیده و بالتبع ما دچار سرگردانی نشده ایم . ( جالب این که نه منتی بر دوش ما گذاشت و نه با فخر آنرا بیان کرد).
پس از انجام بازدید ، به همراه ایشان به فرودگاه کراکف بازگشته و ایشان موقع رفتن ما به سمت بخش کنترل پرواز ، پس از خداحافظی ، بیان کردند که 10 دقیقه منتظر مانده ، در صورتی که اشکالی بوجود نیاید و شما به سمت هواپیما رفتید ( و تبعا مشکلی نداشته و به ایشان مراجعه نکرده ایم ) من هم از آنجا خواهم رفت .
و این است تعهد و احترام به قول و قراری که با دیگران بسته ایم و خداوند امر صریح به آن کرده است .

7 – استفاده بهینه از فرصتها :
 

الفرصه تمر مر السحاب ، فانتهزوا فرص الخیر – امام علی (علیه السّلام) – حکمت 20
فرصتها همانند ابر بی صدا و آرام می گذرند ، پس فرصت های نیک را غنیمت شمرید .
وقتی وارد جامعه آلمان می شویم ، چیزی که در همه جا و هر لحظه ، خودنمایی کرده و همواره با آن مواجه هستیم ، استفاده بهینه از فرصت های بدست آمده ، جهت مطالعه می باشد .
عمدتا ، کسی در خیابان بیکار دیده نمی شود و همگان ، با گام هایی بلند و سریع بسویی در حرکتند .
وقتی وارد رستورانی برای سرو غذا شده و فرصت تنهایی پیدا می کنند ، و یا موقعی که در ایستگاهی منتظر وسیله نقلیه ای می گردند ، و یا هنگامی که وارد قطار( چه شهری و چه بین شهری ) شده ، و یا آن زمان که سوارهواپیما می شوند ، هر کس ، چه پیر و چه جوان ، کتابی از کیف خود بیرون آورده و مشغول خواندن آن می گردد .
و یا آن کس که نوت بوکی داشته ، آن را روشن کرده و متناسب با نیاز خود به کار می گیرد ( حتی استفاده از اینترنت وایرلس در جاهایی که اتصال برقرار است.)
و البته آن که فردی که کتاب و یا چیز دیگری دراختیار ندارد ، مجله و یا روزنامه هایی که در آن محل وجود دارد را مورد استفاده و مطالعه قرار می دهد .
و این است استفاده بهینه از زمان و فرصت هایی که معمولا به نام ” زمان مرده ” خوانده شده و تلف می گردد ولیکن معصومین ( س ) به غنیمت شمردن آنها سفارش و امر نموده و هشدار که مباد آنها را از دست بدهیم ، که مدت عمر کوتاه بوده و فرصتی برای جبران مافات نیست .

8 – گزيده اي از رفتارهاي فردي و اجتماعي آنها :
 

8- 1- پيش سلام شدن در همه جا 15 :
 

با هر شخص در هر مكاني كه روبرو مي شويم ، بطور معمول ، شخص ملاقات شونده بدون توجه به موقعيت اجتماعي و يا خودي يا غير خودي بودن ما ، در سلام پيش قدم شده ، آنهم با رويي گشاده و صدايي رسا ؛ از جمله در رستورانها ، فروشگاه ها ، گيتهاي كنترل پرواز ، باجه هاي بليط و ….

8- 2- رعايت قوانين ( بخصوص راهنمايي و رانندگي ) به عنوان يك فرهنگ اجتماعي 16 :
 

شهروندان غربي ، بخصوص آلماني ، بطور عام ، كليه مقررات و قوانين اجتماعي را به عنوان مبنايي براي استقرار نظم و آرامش رعايت كرده و به كسي اجازه تخلف نمي دهند ( البته كاملا محترمانه ) . مانند رعايت چراغ قرمز ، لايي نكشيدن بين خط هاي مختلف ، عدم سبقت نابجا ، رعايت حداقل فاصله مجاز بين ماشين ها حتي در ترافيك و يا پشت چراغ قرمز ، رعايت خط هاي مخصوص دوچرخه و عابر پياده ، حتي مواقعي كه ترددي در آنها نيست و …. .

8-3- احترام و اعتقاد به محيطي شاد و آرامش بخش 17 :
 

براي ساخت و ساز در اماكن عمومي ( چه شخصي و چه توسط مسئولين شهري ) ، بطور بسيار عام و برجسته ، استفاده از طرح و رنگ هاي شاد و آرامش بخش و هماهنگ در ساختمانها ، برجها ، فروشگاه ها و حتي سنگ فرش هاي مختلف در جاهاي پرتردد شهر و كوچه ها و يا ورودي موزه ها و … امري است كه به صورت يك فرهنگ اجتماعي ، براي همگان ملكه شده است .

8-4- تحمل ديگران در هر شرايط و پذيرفتن رفتارهاي قانوني آنها 18 :
 

ويژگي بارزي كه در رفتار فردي آن جوامع مشاهده مي شود ، عدم استفاده از كلمات ” زود باش ” ، ” تمامش كن ” ، ” خسته ام كردي ” ، ” بروكنار عجله دارم ” و …. مي باشد . كه اين امر در هر جايي مشهود و نوعا هيچ كسي آنها را بكار نمي برد ، از جمله فروشندگان ، گارسنها ، مردم در حال عبور از خيابانها و يا پل ها و يا پله ها و …

8-5- شخصيت افراد به احترامي است كه خود براي خود قائلند 19 :
 

در جوامع غربي ، هر كس ، آنچه را كه دوست دارد و راحت است ( والبته قانوني ) انجام مي دهد و كاري ندارد كه ديگران چه مي گويند ، و البته ديگران هم دخالتي و يا حتي توجهي به كارهاي او ندارند ؛ مانند ابراز احساسات در خيابانها ، ورزش و نرمش در انظار ( بدون مزاحمت براي ديگران ) ، غذا و يا چيزي در مسير خوردن و …

8-6- رعايت حق ديگران 20 :
 

به محض ورود به مراكز خريد ، رستوران ها ، بانك ها ، گيشه هاي بليط و يا هر جاي ديگر متوجه خواهيم شد كه ، شخصي كه زودتر مراجعه كرده از حق تقدم برخوردار بوده ، بدون آن كه به پرستيژ و يا موقعيت اجتماعي او يا مراجعين ديگر توجه شود .

8-7- كمك به يكديگر 21 :
 

در آن جوامع ، كمك به دیگران ، در هر شرايطي ، به عنوان يك رفتار ارزشي فردي كه براي آنها فرهنگ شده ، بدون هيچ گونه منت و يا انتظار جبران ، قابل تحسين است .

8- 8 – رعايت جايگاه همسران توسط طرفين 22 :
 

يكي از امتيازات رفتاري كه زيبايي خاصي در آن مشاهده مي شود آنست كه ، هرهمسرجايگاه و حرمت طرف مقابل خود را بدون ضايع شدن حق بچه ها رعايت كرده به گونه اي كه مثلا وقتي در رستوراني براي خوردن غذا حاضر مي شوند ، حتما زن و شوهر ( در هر سني ) ، كنار هم نشسته و بچه ها در سمت ديگر ميز مي نشينند و اگر احيانا يكي از بچه ها اين مسئله را رعايت نكرد ، همسر ( بخصوص خانم ) ضمن تذكر مودبانه به بچه ، او را به طرف ديگر راهنمايي و متذكر مي گردد كه جايگاه من و بابا را رعايت كن .

8- 9 – توجه دائم به يكديگر :
 

از هر جايي ( مثل ايستگاه ، مترو ، خيابان ، رستوران و .. ) عبور مي كني متوجه خواهي شد كه ، همسران و يا دوستان بطور پيوسته و دائم و خيلي راحت و بطور رو در رو در حال مكالمه و صحبت هستند . و اين نشان از اهميت قائل شدن براي شخصيت طرف مقابل و نظرات او بوده بگونه اي كه از هم كلامي با هم نه تنها خسته نشده كه خوشحال و راضي هم هستند .

پى‏نوشتها:
 

1 – نهج البلاغه، نامه 47
2 – بشر نخستین – قبل از حضرت آدم – هل اتی علی الا نسان حین من الدهر لم یکن شیئا مذکورا . سوره انسان– آیه 1- مجمع البیان
3 – انی جاعل فی الارض خلیفه . سوره بقره – آیه 30
4 – انا عرضنا الامانه علی السموات والارض والجبال فابین ان یحملها واشفقن منها و حملها الانسان . سوره احزاب – آیه 72
5 – ان الله اصطفی ادم و نوحا و… علی العالمین . سوره ال عمران – آیه 33
6 – علم ادم الاسما کلها . سوره بقره – آیه 31
7 – انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق – 4- سفینة البحار، (ماده خلق.)
8 – تخلقوا باخلاق الله – بحارالانوار- ج 58- ص 129- ماه رمضان از زبان آيت الله جوادي آملي
9 – انا خلقناکم من ذکر و انثي و جلعناکم شعوبا و قبايل لتعارفوا، ان اکرمکم عندالله اتقاکم . سوره انسان – آیه 32
10 – ان العبد لیبلغ بحسن خلقه عظیم درجات الاخرة وشرف المنازل وانه لضعیف العبادة ; بنده خدا به وسیله حسن اخلاق به درجات عالی آخرت و بهترین مقامات می رسد ، در حالی که ممکن است از نظر عبادت ضعیف باشد! – پیامبر اکرم (ص) – مهجة البیضاء، ج 5، ص 93.
11 – در احکام شرعی داریم : پس از پیدا کردن چیزی ، تا مدت یک سال بدنبال صاحب آن بگرد و پس از نا امید شدن ، آنرا فروخته و به نام صاحبش صدقه بده و یا بهتر که آنقدر نگه دار تا صاحبش پیدا شود .
12- يا ايها الذين امنوا اجتنبوا كثيرا من الظن ان بعض الظن اثم ولا تجسسوا … واتقوا الله ان الله تواب رحيم . حجرات ، آیه 12
اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد ! از بسيارى از گمانها بپرهيزيد ، چرا كه بعضى از گمانها گناه است ; و هرگز (در كار ديگران) تجسس نكنيد ….; تقواى الهى پيشه كنيد كه خداوند توبه ‏پذير و مهربان است !
13- كسى كه به خدا و روز قيامت ايمان دارد ، بايد مهمانش را اكرام كند. وسائل‏الشيعه ، ج 16 ، ب 40 ، ص‏460
14- يكى از وصيت‏هاى پيامبر گرامى اسلام‏صلى الله عليه وآله به حضرت على‏عليه السلام اين بود : تو را وصيت مى‏كنم به خوب همسايه‏دارى و اكرام كردن مهمان و پذيرايى‏از آنها . بحارالانوار ، ج 74 ، ص 411 ، ح 22
15- لِلسَّلامِ سَبْعُونَ حَسَنَةً تِسْعٌ وَ سِتُّونَ لِلْمُبْتَدِءِ وَ واحِدَةٌ لِلرّادِّ – امام حسين (علیه السّلام)
سلام کردن هفتاد حسنه دارد، شصت و نُه حسنه از آنِ سلام کننده و یکی از آنِ جواب دهنده است.
16- اسلام به قانون نظر آلي دارد ، يعني آن را آلت و وسيله تحقق عدالت در جامعه مي داند . .. قانون براي اجرا و برقرارشدن نظم اجتماعي عادلانه به منظور پرورش انسان مهذب است . – امام خميني – كتاب ولايت فقيه – ص 62
17- احاديث مختلف دلالت بر استفاده از رنگهاي شاد دارند مانند : ” هرکس کفش زرد بپوشد تا زمانی که آن کفش کهنه نگردد در سرور خواهد بود . امام صادق – مجمع البيان ” ، يا ” لباس سیاه نپوشید که لباس فرعون است – امام علی (علیه السّلام) – بحارالانوار، ج 83، ص 248 ” و يا ” ألبسوا من ثیابکم البیاض فأنّها من خیر ثیابکم و کفّنوا فیها موتاکم – پيامبر اكرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) – میزان الحکمه، ح 18061 ، لباس سفید بپوشید زیرا آن بهترین لباس است و مرده هایتان را در لباس سفید کفن کنید ” .
18- احاديث : ” مبادا به خود بینى و بداخلاقى و بی صبرى مبتلا شوی ، زیرا با این صفات هیچ دوستى برایت باقى نمى ماند و پیوسته مردم از تو کناره مى گیرند – امام علي (علیه السّلام) به محمد حنفيه – وسائل الشيعه ، ص 258 ، به نقل از مستدرک الوسائل ، ج 1 ، ص 136 ” و يا ” مداراه الناس نصف الايمان و الرفق بهم نصف العيش ؛ مدارا با مردم ، نيمي از ايمان و نرمش با آن ها، نيمي از زندگي است – اصول کافي، ج 2، ص 117 ” .
19- ياأيها الذين آمنوا أجتنبوا كثيرا من الظن ان بعض الظن أثم ولا تجسسوا ولا يغتب بعضكم بعضا – حجرات – آيه 12
20- انا خلقناكم من ذكر و انثي و جعلناكم شعوبا” و قبأيل لتعارفوا ان أكرمكم عندالله أتقيكم – حجرات – آيه 13 ، شما را از مرد و زن آفريديم و ملتها و قبيله ها ساختيم تا يكديگر را بشناسيد همانا گرامي ترين شما نزد خدا پرهيزگارترين شماست .
21- مثل المؤمنین فی تواددهم و تراحمهم و تعاطفهم مثل الجسد اذا اشتکی منه عضو تداعی له سایر الجسد بالسهر و الحمی ؛ یعنی مثل اهل ایمان مثل یک پیکر است. آنها به منزله اجزاء یک پیکرند که اگر عضوی به درد آید سایر عضوها با تب و بیداری با او همدردی می کنند . – پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) – جامع الصغیر، ج 2، ص 155
22- ومن آیاته ان خلق لکم من انفسکم ازواجا لتسکنوا الیها وجعل بینکم مودة ورحمة ان فی ذلک لآیات لقوم یتفکرون – روم آيه 21 – و از نشانه‏هاى او اینکه همسرانى از جنس خودتان براى شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید، و در میانتان مودت و رحمت قرار داد; در این نشانه‏هایى است براى گروهى که تفکر مى‏کنند!
 

* ارسال مقاله توسط عضو محترم سایت با نام کاربری : m_salehy