اسهال آنتی بیوتیکی

اسهال آنتی بیوتیکی (Antibiotic associated diarrhea) به دفع مدفوع شل و آبکی گفته می شود که بعد از مصرف سه یا چند روزه داروهای مورد استفاده در درمان عفونت های باکتریایی (آنتی بیوتیک) اتفاق می افتد. بیشتر اوقات، این نوع اسهال خفیف بوده و نیازی به درمان نخواهد داشت.

زیرا پس از قطع مصرف آنتی بیوتیک، اسهال به طور معمول طی چند روز برطرف خواهد شد. البته اسهال شدید آنتی بیوتیکی ممکن است نیاز به قطع مصرف یا عوض کردن داروهای آنتی بیوتیکی داشته باشد.1
 

علت اسهال آنتی بیوتیکی

علت اصلی بروز این نوع اسهال هنوز مشخص نیست. اما تصویر می شود که داروهای ضد باکتریایی (آنتی بیوتیک ها) تعادل باکتری های خوب و بد در دستگاه گوارش را برهم زده و باعث بروز اسهال در فرد مصرف کننده خواهند شد. آنتی بیوتیک هایی بیشتر از دیگر داروها باعث بروز اسهال می شوند.

تقریباً تمامی آنتی بیوتیک ها می توانند باعث اسهال آنتی بیوتیکی شوند. اما آنتی بیوتیک هایی که معمولاً بیشتر از موارد باعث بروز اسهال می شوند، شامل موارد زیر هستند:

سفالوسپورین ها، مانند سفدینیر و سفپودوکسیم

پنی سیلین ها، مانند آموکسی سیلین و آمپی سیلین
 

عفونت دیفیسیل سی

هنگامی که آنتی بیوتیک ها تعادل باکتری ها در دستگاه گوارش شما را برهم می زنند، رشد باکتری C. difficile نیز می تواند به سرعت از کنترل خارج شود. باکتری های دیفیسیل سی سمومی ایجاد می کنند که به روده حمله می کنند. آنتی بیوتیک هایی که بیشتر با عفونت C. difficile مرتبط هستند شامل فلوروکینولون ها، سفالوسپورین ها، پنی سیلین ها و کلیندامایسین می شوند.1
 

علائم و نشانه های اسهال ناشی از مصرف آنتی بیوتیک

شایع ترین علائم این نوع اسهال عبارتند از:

– اسهال آبکی (سه و یا چند مرتبه اسهال به مدت دو روز و یا بیشتر)

– دردهای شکمی خفیف

احتمال بروز علائم شدیدتر از قبیل:

– مشاهده خون و یا چرک در مدفوع

– تب

– دردهای شکمی، تهوع و کاهش اشتها

– از دست دادن آب بدن نیز وجود دارد.

ممکن است این نوع اسهال باعث تیره شدن رنگ ادرار، احساس تشنگی، خستگی و یا احساس گیجی نیز شود.

در برخی موارد، عفونت با باکتری کلستریدیوم دیفیسیل با علامت و نشانه خاصی همراه نمی باشد. اما این افراد ناقل عفونت هستند و می توانند آن را به دیگران نیز منتقل کنند.2

عوامل خطر اسهال آنتی بیوتیکی

 این نوع اسهال در هر شخص مصرف کننده آنتی بیوتیک می تواند رخ دهد. اما در صورت وجود موارد زیر احتمال ابتلا به این نوع اسهال در فرد نیز افزایش خواهد یافت:

استفاده بیش از یک نوع آنتی بیوتیک

سابقه اسهال آنتی بیوتیکی در گذشته

مصرف طولانی مدت از داروهای آنتی بیوتیکی.1
 

تشخیص اسهال ناشی از مصرف آنتی بیوتیک

آیا تستی جهت تشخیص اسهال ناشی از مصرف آنتی بیوتیک وجود دارد؟

بله، آزمایش مدفوع به تشخیص این نوع اسهال و عفونت با باکتری کلستریدیوم دیفیسیل کمک می کند.2
 

درمان اسهال آنتی بیوتیکی

درمان اسهال ناشی از مصرف آنتی بیوتیک، بسته به شدت علائم می‌تواند متفاوت باشد.

اگر بیماری فرد خفیف باشد، به احتمال زیاد علائم وی طی چندین روز پس از پایان دوره درمان با آنتی بیوتیک، از بین خواهد رفت. در برخی موارد ممکن است پزشک به بیمار توصیه کند که آنتی بیوتیک درمانی را تا زمانی که اسهال فروکش کند، متوقف سازد.
 

درمان های مقابله با باکتری در عفونت کلستریدیوم دیفیسل

اگر فرد دچار عفونت کلستریدیوم دیفیسل باشد، پزشک آنتی بیوتیک هایی را برای نابودی باکتری های ایجاد کننده‌ این اسهال تجویز کند. افرادی که این نوع عفونت را دارند ممکن است بعد از پایان درمان، اسهال را مجدد تجربه کنند. در این شرایط باید درمان تکرار شود.
 

سبک زندگی و درمان های خانگی

برای مقابله با اسهال، بهتر است این نکات را رعایت کنید:
 

مایعات کافی مصرف کنید

برای مقابله با کم آبی بدن، باید آب کافی بنوشید برای دهیدراسیون شدید، مایعاتی بنوشید که حاوی آب، نمک و قند است می توانید از آب سبزیجات یا آب میوه های آبدار نیز استفاده کنید از نوشیدنی هایی که شکر زیاد دارند یا حاوی الکل و کافئین هستند خودداری کنید زیرا علائمتان را بدتر می کنند. برای کودکان و نوزادانی که اسهال دارند از پزشک در مورد نوشیدنی ها و محلول های درمانی موجود سوال کنید.
 

از خوردن برخی غذاها اجتناب کنید

زمانی که دچار اسهال هستید، بهتر است از خوردن غذاهای چرب و پر ادویه پرهیز کنید.
 

در مورد مصرف داروهای ضد اسهال از پزشک سوال کنید

در برخی از موارد که اسهال ناشی از آنتی بیوتیک خفیف است، پزشک توصیه می کند از داروهای ضد اسهال مثل لوپرامید (loperamide ) استفاده کنید. اما قبل از مصرف این داروها حتما با پزشک مشورت کنید، زیرا ممکن است با توانایی بدن برای حذف سموم تداخل داشته باشند و عوارض شدیدی ایجاد کنند.

مصرف پروبیوتیک

میکروارگانیسم هایی مثل لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس،  به بازیابی تعادل طبیعی باکتری های موجود در روده کمک می کنند. پروبیوتیک ها به شکل کپسول یا مایع در اختیار افراد قرار دارند و به برخی از مواد غذایی مثل برخی از ماست ها نیز اضافه می شوند. مطالعات نشان می دهد که پروبیوتیک ها می توانند در درمان اسهال مرتبط با آنتی بیوتیک مفید باشند. با اینحال برای درک بهتر این موضوع به تحقیقات بیشتری نیاز است.3
 

پیشگیری از ابتلا به اسهال ناشی از مصرف آنتی بیوتیک

آیا راهی برای پیشگیری از ابتلا به اسهال ناشی از مصرف آنتی بیوتیک وجود دارد؟

اقداماتی جهت پیشگیری از انتقال و پخش شدن عفونت وجود دارد، که عبارتند از:

– شست و شوی دست ها با آب و صابون، به خصوص بعد از رفتن به دستشویی و قبل از غذا خوردن. هرگز به دستمال های پاک کننده حاوی الکل اکتفا نکنید، چرا این کار مانع از پخش عفونت نخواهد شد.

– حتما هنگام ملاقات با افراده آلوده بستری در بیمارستان، اقدامات احتیاطی و پوشیدن دستکش را در نظر داشته باشید.
 

در صورت بازگشت مجدد اسهال ناشی از مصرف آنتی بیوتیک چه باید کرد؟

در صورت بازگشت مجدد این نوع اسهال بعد از درمان، پزشک را در جریان قرار دهید. که معمولا در چنین شرایطی، مصرف دارو برای بیمار در نظر گرفته خواهد شد، اما برای مدت زمان به نسبت طولانی تر.

ممکن است در خصوص درمانی به نام “پیوند مدفوع” چیزی شنیده باشید. در این شیوه درمانی، مدفوع از بدن فرد سالم در داخل روده پیوند زده می شود. این روش در صورتی توصیه می شود که دارو اثری نکرده باشد و اسهال مجدد باز گشته باشد.2

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.doctor-sadeghi.com
3.www.salamati24.com