شاید خیلی از ما اطلاعی دقیقی از تعداد بی شمار دانشگاه های برتر و معتبر ایران که دارای اعتبار جهانی و در رده دانشگاه های شاخص و شناخته شده در سطح جهانی اند نداشته باشیم و اینکه دانشگاه های ایرانی در چه زمینه ای از علوم و فناوری پیشگام و دارای افتخار اند؟  

 بی اطلاعی از توانمندی ها و افتخارات علمی که ممکن است به ایجاد کسل فرهنگی و هویتی منتهی شود، باعث محروم شدن بازار سرمایه، اقتصاد و کسب و کار از توانمندی های داخلی و رونق تولید دانش بنیان را بهمراه خواهد داشت.

پس از اولین های دانشگاهی در ایران مثل دانشگاه جندی شاپور؛ اولین دانشگاه آکادمیک جهان در خوزستان، تا دانشگاه ربع رشیدی؛ اولین دانشگاه بزرگ دوره تمدن اسلامی در تبریز که تا قبل حمله مغول دوران طلایی اش بود، امروز دوباره ایران کانون و مهد دانشگاه های بزرگ، پیشرو و پر افتخار است.

از غیر تمرکز دانشگاهای بزرگ در چند شهر تهران، اصفهان، تبریز، شیراز و قم اگر بخواهیم به ظرفیت های دانشگاه های ایران بپردازیم، می توان به ظرفیتی معادل چندین کشور همسایه فقط در استان های دور از تمرکز دانشگاهی مثل خراسان، خوزستان و سیستان و بلوچستان دست یافت. ایران امروز دوباره خواهد توانست دوره بالندگی و اقتدار علمی مهد بزرگ فرهنگ و تمدن خود را شاهد باشد.

بررسی بیش از 100 دانشگاه معتبر و درجه یک قابل استناد جهانی، بخشی از پرونده درخشان دانشگاه های ایران است. که آذرماه و هفته پژوهش و فناوری فرصت مناسبی برای معرفی این ظرفیت ها بزرگ است.

از دانگاه های بزرگ ایرانی شاید خیلی از ما حداکثر نام ده دانشگاه شاخص را با تقدم و تاخر مثل”دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه خواجه نصیرالدبن طوسی، دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه صنعتی امیرکبیر و.. ” را در ذهن داشته باشیم، که بیشتر نام دانشگاه های صنعتی سر زبان به خاطر زبان همه فهم  بودن زبان صنعت است و کمتر با دانشگاه های علوم پایه، علوم انسانی، جامع و دانشگاه های جدید آشنایی داریم. که در این پرونده راسخون در پی معرفی دانشگاه های شاخص ایران در همه زمینه ها است.   
 
معرفی دانشگاه ها، دانشگاه های هنری، دانشگاه های جامع و پایه، دانشگاه های جدید، دانشگاه های جهان اسلام، دانشگاه های تهران ()، دانشگاه اسلامی، دانشگاه های صنعتی، دانشگاه های علوم انسانی و… را در پرونده “پنجاه دانشگاه برتر و شاخص ایران”  در راسخون دنبال کنید.
برای هر دانشگاه یک ویدئو معرفی جدید با بالاترین کیفیت در سرویس چند رسانه ای راسخون معرفی خواهد شد. که متصل به این یاداشت است.
 
  بیش از 100 دانشگاه معتبر و پیشرو ایرانی را در کنار پنجاه دانشگاه برتر و شاخص ایران خواهید توانست دنبال کنید، اعتبار و شهرت دانشگاه، رتبه بندی اعلامی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از دانشگاه های ایران، دانشگاه های مجازی و برخط این دانشگاه ها و…برخی از شاخصه های ارزیابی و انتخاب برای قرارگرفتن در این لیست بوده است.

دانشگاه های آزاد اسلامی، دانشگاه های پیام نور، دانشگاه علمی کاربردی و دانشگاه های نیروهای مسلح هم به ترتیب در ادامه به این لیست افزوده خواهند شد. و در پایان ای بوک (ebool) این مقاله هم یکجا در دسترس قرار خواهد گرفت.

دانشگاه های برتر و شاخص ایران:

1. دانشگاه تهران

اندیشه تاسیس دانشگاه تهران و ایجاد مرکزی برای آموزش عالی در ایران و به تعبیر دیگر دانشگاه، نخستین بار با تاسیس دارالفنون در سال ۱۲۳۰ ه. ش. با رشته‌های مهندسی، داروسازی، طب و جراحی، توپخانه، پیاده نظام، سواره‌نظام و معدن شناسی به همت میرزا تقی خان امیرکبیر عملی گردید.

دارالفنون گرچه توسعه نیافت اما تجربه مغتنمی پیش روی کسانی که در آرزوی آشنایی ایرانیان با دانش‌های جدید و پیشرفت‌های اروپائیان در صنعت، اقتصاد، سیاست و… بوده‌اند، قرار داد. با عطف به این تجربه در سال ۱۳۰۷ ه. ش دکتر محمود حسابی پیشنهاد راه اندازی مرکزی جامع همه یا اغلب دانش‌ها را با وزیر وقت فرهنگ، دکتر علی اصغر حکمت، در میان نهاد.

که سرانجام به تاسیس دانشگاه تهران منتهی شد، که سرگذشت دانشگاه تهران اولین دانشگاه بزرگ رسمی ایران را می توان در راسخون دنبال کنید. 

دانشگاه تهران در کنار دانشگاه های تربیت مدرس، امیرکبیر، صنعتی شریف، شهید بهشتی و علم وصنعت یکی از شش دانشگاههای تهران  است که میزبان رهبر انقلاب در دوران رهبری ایشان بوده است.

جمله معروف رهبری دانشگاه تهران دانشگاه ایران است، بهترین معرف برای دانشگاهی است. که نماد آموزش عالی ایران شناخته می شود.
 

2- دانشگاه صنعتی شریف

دانشگاه صنعتی شریف در سال ۱۳۴۴ تاسیس شد و هم اکنون پیوسته در لیست دانشگاه های برتر ایران و جهان قرار دارد.

دانشگاه صنعتی شریف در مقایسه با بسیاری از دانشگاه‌های ایران و جهان دانشگاهی جوان و در حال رشد و یکی از پرافتخارترین دانشگاه های ایران معرفی می شود.

دانشگاه صنعتی شریف؛ نماد صنعتی ایران
 

3. دانشگاه تربیت مدرس

دانشگاه تربیت مدرس به عنوان شجره طیبه و مولود انقلاب اسلامی در سال 1360 تأسیس شد.

دانشگاهی پیشرو در آموزش و پژوهش، با هدف تولید علم نافع، گسترش مرزهای دانش و فناوری، به ویژه تربیت اعضای هیأت علمی در علوم مختلف است که به توسعه و تقویت نهضت تولید علم و جنبش نرم‌افزاری و افزایش سهم تولیدات علمی و توسعه علوم انسانی و نیازهای ملی و فناوری‌های نوین و کاربردی با تعامل مراکز علمی، منطقه‌ای و بین‌المللی در حال فعالیت می‌باشد.

این دانشگاه دارای 727 عضو هیأت علمی است که 60 درصد دارای مرتبه علمی دانشیاری و استاد تمامی اند می باشد.

دانشگاه تربیت مدرس دانشگاهی برای آغازگری
 

 4.دانشگاه خوارزمی؛

دانشگاه خوارزمی نخستین دانشگاه آموزش عالی ایران است که یکصدمین سالگرد تاسیس خود را سال 1397 جشن گرفت.

در سال 1297 شمسی با تاسیس دارالمعلمین در وزارت فرهنگ راه اندازی شد، که پایه آموزش عالی در ایران شد. این مرکز که بعدها به نام دانشگاه تربیت معلم شناخته شد در سال 1390 با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی به دانشگاه خوارزمی تغییر نام داد. در سال 1393 با تصویب وزارت علوم، دانشگاه علوم اقتصادی به دانشگاه خوارزمی الحاق گردید.

دانشگاه خوارزمی؛ نخستین دانشگاه 103 ساله ایران
 

5. دانشگاه صنعتی امیرکبیر

تاسیس و شکل گیری اولیه دانشگاه در آبان ماه ۱۳۳۵ است. در آن زمان، هسته اولیه دانشگاه، به عنوان “پلی تکنیک تهران” به منظور توسعه فعالیت های دو موًسسه فنی وقت، “انستیتو تکنولوژی” و “هنرسرای عالی” شکل گرفت. در سال ۱۳۳۶ اولین دوره دانشجویان از طریق آزمون داخلی پذیرفته شدند و از سال ۱۳۳۷ فعالیت آموزشی پلی تکنیک تهران، به طور رسمی با پنج رشته مهندسی: “برق و الکترونیک”، “مکانیک”، “نساجی”، “شیمی ” و “راه و ساختمان” آغاز شد

دانشگاه صنعتی امیرکبیر؛ پلی تکنیک تهران
 

 6. دانشگاه شهید بهشتی

دانشگاه شهید بهشتی یکی از معتبرترین دانشگاه‌های دولتی ایران است که در بهمن ماه سال 1338 به عنوان دانشگاه ملی ایران تأسیس شده، یکی از دانشگاه‌های دولتی ایران است که در شمال غربی تهران با 60 هکتار مساحت واقع شده‌است.

این دانشگاه دارای بیش از 900 عضو هیئت‌علمی است.

دانشگاه شهید بهشتی از معتبرترین دانشگاه‌های ایران
 

7. دانشگاه علم و صنعت

دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشگاهی دولتی در ایران است که هستهٔ اولیهٔ آن در سال ۱۳۰۸ شکل گرفته‌است. پردیس اصلی این دانشگاه در تهران واقع است.

دانشگاه علم و صنعت ایران، تنها دارندهٔ دانشکدهٔ مهندسی راه‌آهن و دانشکدهٔ مهندسی پیشرفت در خاورمیانه و دانشکدهٔ مهندسی خودرو در ایران است؛ همچنین اولین و سال‌ها تنها دانشگاه صنعتی ایران بوده‌است که دارای دانشکدهٔ معماری و شهرسازی بوده و تنها دانشگاه صنعتی در ایران است که به‌طور تخصصی به رشتهٔ توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی، می‌پردازد.

دانشگاه علم و صنعت دانشگاه پیشگام صنعتی
 

8. دانشگاه علامه طباطبایی

دانشگاه علامه طباطبایی به عنوان اصلی ترین دانشگاه تخصصی علوم انسانی کشور شناخته می شود
.
این دانشگاه، در حال حاضر دارای ۱۲ دانشکده است. بر اساس اعلام وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه علامه در سال ۱۳۹۵ در سطح یک رتبه بندی دانشگاه های تخصصی کشور قرار گرفت. نامگذاری این دانشگاه به افتخار علامه طباطبایی، حکیم و فیلسوف برجسته ایرانی انجام شده است.

دانشگاه علامه طباطبایی دانشگاه دولتی ایرانی مستقر در تهران و بزرگترین دانشگاه ایران در زمینه علوم انسانی، علوم اجتماعی ومدیریت است، که با دارا بودن نزدیک به ۱۷ هزار دانشجو و ۵۰۰ عضو هیئت علمی تمام وقت و ۱۴ دانشکده در حال فعالیت می‌باشد.

دانشگاه علامه طباطبایی؛ بزرگترین دانشگاه علوم انسانی
 

9. دانشگاه خواجه نصیر الدین طوسی

هستۀ اولیۀ دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی دانشکدۀ مخابرات است که در سال ۱۳۰۷ شمسی در محل فعلی دانشکدۀ مهندسی برق دانشگاه تأسیس و در سال ۱۳۱۸ اساسنامۀ آن به تصویب مجلس شورای ملی وقت رسیده است.

دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی با ساختار فعلی، در سال ۱۳۵۹ و به‌دنبال تصویب ستاد انقلاب فرهنگی طی ادغام ۹ مرکز آموزش عالی با عنوان مجتمع فنی و مهندسی، بنیاد نهاده شد و سپس در سال ۱۳۶۲ نام آن به «دانشگاه فنی و مهندسی» تغییر یافت. تغییر نهایی نام دانشگاه به عنوان فعلی، به سال ۱۳۶۷ برمی‌گردد که در آن سال، دانشگاه به نام دانشمند پرآوازۀ اسلامی و ایرانی، حکیم خواجه نصیرالدین طوسی، مزین شد.

دانشگاه خواجه نصیر الدین طوسی استمرار افتخار آفرینی ایرانی
 

10. دانشگاه تبریز

دانشگاه تبریز در سال ۱۳۲۶ به عنوان دومین دانشگاه قدیمی ایران پس از دانشگاه تهران، بنیان گذاشته شد. دانشگاه تبریز بزرگ‌ترین مرکز علمی در شمال غرب ایران با ۲۲ دانشکده است و ۲۹ قطب علمی و مجتمع آموزشی است.

نخستین ایدهٔ تأسیس دانشگاه در شهر تبریز یک سال پس از خاتمهٔ جنگ جهانی دوم، در زمان حکومت ملی آذربایجان در سال ۱۳۲۵ مطرح شد. مکان اولیه دانشگاه آذربایجان، در محل دانشسرای پسران در میدان دانشسرا بوده و ریاست آن را دکتر جهانشاهلو بر عهده داشت. در نخستین سال گشایش دانشگاه، تعداد ۱۷۹ دانشجو در رشته‌های طب، فلاحت، پداگوژی، فلسفه و ادبیات به تحصیل مشغول شدند. برای تأسیس این مؤسسه، در تاریخ خردادماه ۱۳۲۵ در مدخل شرقی آن زمان تبریز، ساختمان دانشسرا تبدیل به دانشگاهی به‌نام «آذربایجان اونیورسیته‌سی» (دانشگاه آذربایجان) شد.

دانشگاه تبریز دومین دانشگاه ایران
 

11. دانشگاه فردوسی مشهد

با تبدیل آموزشگاه عالی بهداری در سال 1328 به دانشکده پزشکی، نخستین گام در راه تاسیس سومین دانشگاه ایران در شهر مقدس مشهد برداشته شد.

در سال 1334 با صدور مجوز دیگری دانشکده ادبیات با پنج رشته جداگانه تاسیس یافت . با گسترش آموزش عالی در کشور به ترتیب دانشکده معقول و منقول (که بعدأبه الهیات تغییر نام یافت) دانشکده علوم، دانشکده دندانپزشکی، دوره شبانه ، دانشکده علوم دارویی و تغذیه، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی ، دانشکده کشاورزی ، دانشکده مهندسی، مؤسسه بینایی سنجی، دبیرستان دانشگاه و مرکز تعلیمات به مجموعه دانشگاه مشهد که ازسال 1353 به دانشگاه فردوسی تغییر نام یافته بود افزوده شد.

دانشگاه تبریز سومین دانشگاه ایران
 

12. دانشگاه اصفهان

دانشگاه اصفهان که به لحاظ قدمت و رشته‌های تحصیلی بزرگ‌ترین دانشگاه در منطقه‌ مرکز کشور می‌باشد، دانشگاهی دولتی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است که پایه‌های نخستین آن از ۳۰ آذر سال ۱۳۲۵ شمسی با ایجاد آموزشگاه‌ عالی بهداری اصفهان گذاشته شد. این آموزشگاه با تعدادی دانشیار در یک کلاس از دبیرستان سعدی که در آن زمان دارای آزمایشگاه نسبتاً مجهزی بود آغاز شد و آزمایشگاه آن و سالنی برای تشریح در اختیار آموزشگاه قرار گرفت و در ۱۶ بهمن همان سال دکتر حکمی به عنوان اولین رئیس آموزشگاه انتخاب شد.

دانشگاه اصفهان هم اکنون به عنوان یکی از مهمترین و قدیمی‌ترین مراکز علمی و فرهنگی کشور، یکی از دانشگاه‌های مادر و در زمره دانشگاه ­های سطح یک کشور به فعالیت علمی خویش در زمینه‌های مختلف آموزشی و پژوهشی ادامه می‌دهد.

دانشگاه اصفهان؛ بزرگترین دانشگاه مرکز کشور
 

13. دانشگاه شیراز

دانشگاه شیراز، دانشگاهی دولتی و زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است که در شیراز واقع شده‌است و از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های ایران است که در سال ۱۳۲۵ خورشیدی تأسیس گردید. در جدیدترین رتبه‌بندی دانشگاه‌های ایران بر اساس بازده علمی، دانشگاه شیراز جزء سه دانشگاه برتر پژوهش‌محور کشور است و یکی از ۵ دانشگاه مادر در رشته‌های مهندسی به‌شمار می‌آید. در اولین گزارش رتبه‌بندی دانشگاه‌های دولتی و تقریباً بین ۷۰ دانشگاه و مؤسسه آموزش عالی، دانشگاه شیراز به عنوان سطح یک رتبه‌بندی شده‌است.

رهبر معظم انقلاب: شیراز خودش در طول تاریخ تا امروز دارالعلم بوده است. دانشگاه در شیراز، یعنی دارالعلمی در دارالعلم؛ پایگاهی در قلب یک پایگاه.

دانشگاه شیراز؛ دانشگاهی بزرگ در دارالعلم شیراز

14.دانشگاه سیستان و بلوچستان

دانشگاه سیستان و بلوچستان از زیباترین دانشگاه های جهان و دانشگاه های بزرگ ایران است.

دانشگاه سیستان و بلوچستان به عنوان دانشگاه جامع و قطب علمی منطقه جنوب شرق کشور فعالیت خود را با تاسیس رشته راه و ساختمان در سال ۱۳۵۳ در شهر زاهدان آغاز نمود و به ترتیب در سالهای ۱۳۵۶ و ۱۳۶۸ دانشکده های دریانوردی چابهار، علوم پایه و کشاورزی زابل در این دانشگاه تاسیس گردید. در سال ۱۳۷۰ بر اساس مصوبه شورای گسترش آموزش عالی ، دانش سرای عالی زاهدان با این دانشگاه ادغام گردید.
 

15. دانشگاه صنعتی اصفهان

دانشگاه صنعتی اصفهان بزرگترین دانشگاه صنعتی کشور است و به برادر دوقلوی دانشگاه صنعتی شریف مشهور است.

دانشگاه صنعتی اصفهان به عنوان یکی از مراکز آموزش عالی ایران در سال 1353 واقع در بزرگترین قطب صنعتی کشور، در فاصله 20 کیلومتری شمال غربی اصفهان و شمال شرقی خمینی شهر، در دامنه کوه سیدمحمد در زمینی به وسعت 23 میلیون متر مربع احداث گردید. این دانشگاه فعالیت های آموزشی خود را در سال 1356 با پذیرش حدود 800 دانشجو در برخی رشته های فنی، مهندسی وکشاورزیآغاز نمود و اکنون با گذشت 24 سال از شروع فعالیت های آموزشی دانشگاه اغلب رشته های فنی و مهندسی، کشاورزی و علوم پایه را در قالب 13 دانشکده در بردارد.

دانشگاه صنعتی اصفهان؛ چهلستون علم و فناوری
 

16. دانشگاه صنعت نفت

دانشگاه صنعت نفت با 4 دانشکده در آبادان، اهواز، تهران و دانشکده علوم دریایی محمود آباد یکی از دانشگاه های مهم صنعت نفت و مادر کشور است
با توجه به اهمیت صیانت منابع عظیم نفت و گاز در کشور، تربیت نیروی انسانی متخصص جهت توسعه و بهره‌برداری بهینه از این منابع در زمره اولویت‌ها و اهداف راهبردی وزارت نفت قرار دارد.

دانشگاه صنعت نفت؛ نبض صنعت نفت ایران
 

17. دانشگاه شهید چمران اهواز

دانشگاه شهید چمران اهواز، یکی از دانشگاه‌های دولتی و معتبر در ایران است که در ۱۳۳۴ خورشیدی در اهواز گشایش یافت.

افتخارات عظیم و با­شکوه تاریخ تمدن و فرهنگ ایران زمین، بیانگر وجود مراکز دانش در انواع علوم بوده است. مراکز برجسته علمی همچون دانشگاه جندی شاپور در استان خوزستان که در سال پانصد و سی میلادی تأسیس یافت، دلیلی براین مدعاست. پس از پیروزی ایرانیان بر امپراطور روم، یکی از پادشاهان ساسانی(شاپوراول) دستور بنای شهر جندی شاپور را در ۱۸ کیلومتری جنوب غرب دزفول صادر کرد. وی بر این شهر نام بهاندیو یعنی بهتر از انطاکیه (پایتخت روم شرقی) را نهاد. سپس در این شهر، دانشگاهی به همین نام تأسیس گردید. درآن ایام علوم مختلفی ازجمله پزشکی، فلسفه، الهیات، ریاضیات، موسیقی، کشورداری و کشاورزی دراین دانشگاه تدریس می­شد. بر این اساس گفته می-شود که دانشکده­ی پزشکی دانشگاه جندی شاپور به عنوان یکی از قدیمی­ترین دانشکده­های پزشکی جهان مطرح بوده است و دانشمندان زیادی از ملیت­های ایرانی و هندی درآن تدریس می­کرده­اند و توسط آنان چندین کتاب پزشکی به زبان پهلوی ترجمه گردیده است.

دانشگاه شهید چمران اهواز با هویت دانشگاه پرافتخار جندی شاپور
 

18. دانشگاه بوعلی سینا

اولین گام های ایجاد دانشگاه بوعلی سینا در اسفندماه سال ۱۳۵۱ براساس معاهده مشترک بین دولت های ایران و فرانسه برداشته شد.شورای گسترش آموزش عالی در نود و چهارمین جلسه خود در مورخ ۱۳۵۲/۹/۶ مجوز تاسیس دانشگاه بوعلی سینا در همدان را تصویب نمود که پس از آن در سال ۱۳۵۳ تاسیس و فعالیت آموزشی خود را در سال ۱۳۵۵ با پذیرش حدود ۲۰۰ دانشجو در مقاطع مختلف تحصیلی کاردانی تا کارشناسی ارشد در چهار مجتمع گسترش کشاورزی، علوم تندرستی، و علوم محیط زیست و علوم آموزشی آغاز نمود.

فضاهای آموزشی، کمک آموزشی، رفاهی – فرهنگی، خوابگاهی و ورزشی دانشگاه حدود ۲۵۰ هزار متر مربع بوده که در سایت اصلی و در مساحتی قریب به ۲۰۵ هکتار بنا شده است.

شهرک دانشگاهی دانشگاه بوعلی سینا همدان
 

19. دانشگاه گیلان

دانشگاه گیلان؛ جز ده دانشگاه برتر ایران از سال ۱۳۴۶ با عنوان مدرسه عالی بازرگانی فعالیت آموزشی خود را آغاز نمود. و در سال ۱۳۵۳ به تصویب شورای گسترش آموزش عالی رسید و در سال های ۵۵ – ۱۳۵۴ در چارچوب قرارداد بین دولتهای ایران و آلمان غربی سابق، دانشگاه گیلان، تاسیس و از سال ۱۳۵۶ فعالیت های آموزشی خود را با پذیرش ۱۵۵ دانشجو در ۹ رشته تحصیلی آغاز نمود .

دانشگاه گیلان جز ده دانشگاه برتر ایران
 

20. دانشگاه رازی کرمانشاه

دانشگاه رازی در بهمن ماه سال ۱۳۵۱ در شهر کرمانشاه که یکی از مناطق خوش آب و هوای غرب کشور می باشد با عنوان دانشکده علوم توسط شادروان دکتر عبدالعلی گویا شروع به فعالیت نمود. این مرکز در سال ۱۳۵۳ به دانشگاه رازی تغییر نام یافت.
 
دانشگاه رازی دانشگاهی بزرگ در غرب ایران

 
دسترسی سریع به معرفی دانشگاه ها که به مرور به این پرونده افزوده می شوند.