ويل دورانت: مورخ مشهور آمريکايي
 

… از اين ميان کساني که بيشتر نامشان به ياد مي ماند، مورخانند که همه ي اطلاعات خود را درباره ي تمدن اسلامي مديون ايشانيم…
فرقه ي شيعه در تاريخ اسلام اهميت فراوان دارد، همين فرقه است که خلافت امويان را منقرض کرد، بر ايران و مصر و ناحيه ي مسلمانان هند، استيلا يافت و در ادبيات و فلسفه نفوذ بسيارنمود.
تاريخ تمدن، جلد 11، صفحه ي 305 و 279

جرجي زيدان: مورخ و نويسنده مسيحي
 

شگفت آن که فرنگيان تصّور مي کنند که آنان علم «سياست اقتصادي » را وضع کرده اند. در صورتي که هزار سال پيش، فارابي در آن باب، کتاب نوشته و پس از وي ابن خلدون در مقدمه ي تاريخ خود در آن باره بحث کرده است.
تاريخ تمدن اسلامي، صفحه ي 599

گوستاولوبون، مورّخ، جامعه شناس و پزشک فرانسوي
 

ما بايد در حقيقت اعتراف کنيم که آنچه آزادي فکري داريم و نام آن راآزادي مي گذاريم، ريشه اش از اعراب – مسلمين – گرفته شده و آنها بودند که دست به اين کار زدند.
تمدن اسلام و عرب، صفحه 551

پي ير رو سو: رياضيدان، نويسنده و محقق فرانسوي
 

درمجموعه قرون وسطي، هنگامي که ملل اروپايي به منتها حد انحطاط و هرج و مرج فکري سقوط کردند بار ديگراختراعات صنعتي و ابداعات فکري را از ممالک شرق اقتباس کردند و همين اقتباس مبناي پيشرفت و اساس ترقي ايشان شد.
تاريخ صنايع، صفحه ي 112

جان ديون پورت: محقق و مستشرق انگليسي
 

روپا بيشتر از اينها به اسلام مديون است،… اروپا بايد به خاطر داشته باشد که به پيروان محمد دين ديگري دارد و آن عبارت است از اين که: همين مسلمين بودند که حلقه ي اتصال ادبيات قديم و جديد شدند، در طول مدت زيادي که اروپا در تاريکي فرو رفته بود، مسلمين تأليفات و تحقيقات عده ي زيادي از فلاسفه يونان را حفظ کرده، و بسط و نشر مهم ترين رشته هاي علوم طبيعي و رياضيات و طب و غيره را بر عهده داشتند، و اين علوم به مقدار زيادي ديون زحمات آنهاست./> عذر تقصير به پيشگاه محمد و قرآن، صفحه ي 131

فيليپ ک. حتي مورّخ مسيحي
 

بايد دانست که اروپايي ها در زمينه ي علوم و صنايع چيزي نداشتند که به مسلمين بياموزند، مخصوصاً در علم طب، معلومات مسلمين با آنها قابل مقايسه نبود، چنان که يکي از مورخين عرب در آن ايام افسانه هاي تمسخر آميزي از جهل اروپائيان در مسايل طبي نقل کرده و امروز در دست است.
تاريخ عرب، صفحه ي 193

توماس کارلايل: نويسنده مشهور انگليسي
 

بايد نيک تدبير کنند آن قوّه اي که اين شمشير را در جزيرة العرب از غلاف بيرون کرده و برق آن را در قله ي کوه هاي فرانسه، ايتاليا و اسپانيا کنگره طاق مداين تا سمرقند و روي اهرم مصر در دست فاتحين بزرگ ظاهر و نمايان کرد کدام قوه بود. بي شک همان قوه، آيين محمد (ص ) بود.
قهرمانان، توماس کارلايل

جرج برناردشاو: نويسنده ي انگليسي
 

به نظر من اسلام تنها مذهبي است که استعداد آن را دارد که بتواند با تحولات اعصار مختلف زندگي همگام کرد. من راجع به مذهب محمد پيشگويي مي کنم که اين مذهب را اروپاي فردا خواهد پذيرفت، همان طوري که به نظر اروپايي هاي امروز قابل قبول گرديده است.
مذهب در آزمايشها و رويدادهاي زندگي، صفحه 190

دکتر زيگريد هونکه: مورّخ، اسلام شناس آلماني
 

اين عادت را نيز از اعراب داريم که اعدادشان را تا صد از راست به چپ مي خوانند. مانند الفباي خويش که از راست به چپ مي نويسند و مي خوانند… نه تنها ما، بلکه تمام ملل متمدن امروز از همان اعدادي استفاده مي کنند که زماني مسلمانان به ما ياد داده اند…
البته بعد از آن که نهرهاي علم و دانش ازمراکز بلند پايه اسلامي اسپانيا بر اروپا جاري شدند، و ازاجتماع آنها سيلابي بوجود آمد، از آن پس اموجي ازاين سيلاب علم، از مرکز فکري ايتاليايي اش شروع به راه يافتن به تمام اروپا کرد.
فرهنگ اسلام در اروپا، صفحه ي 97

گوته: فيلسوف آلماني
 

ساليان درازي کشيشان از خدا بي خبر! ما را از پي بردن به حقيقت قرآن مقدس و عظمت آورنده آن (محمد) دور نگه داشته اند، امّا هر قدر که ما قدم در جاده ي علم و دانش گذاريم پرده ي جهل و تعصب ناب ه جا دريده ايم و عنقريب است که اين کتاب توصيف ناپذير (قرآن) عالم را به خود جلب نموده و تأثير عميقي در علم و دانش جهان گذاشته و عاقبت محور افکار مردم جهان گردد.
(اعترافات، فصل قرآن از ديدگاه دانشمندان

نولدکه: خاور شناس آلماني
 

بلاغت قرآن با سادگي که دارد، فضيلت آن به اوج کمال رسيده و به واسطه ي اين کتاب، ملتي متمدن از قبايل وحشي و بي تربيت، ايجاد گرديده و به دنيا تعليم و تربيت آموختند.
اعترافات، فصل قرآن از ديدگاه دانشمندان

لورد هدلي: محقق، دين شناس و نويسنده انگليسي
 

من سبب اسلام آوردن خود را گفتيم و حالا از ديگر مسيحيون تمنا مي کنم به دين اسلام بگروند؛ زيرا مسلمانان شدن دشمني با عبوديت نيست، بلکه اسلام يک درجه بالاتر از مسيحيت حقيقي است. بنابراين مسيحيان که 99 درصد آنان معني اسلام را نمي دانند، حق ندارند آن را تقبيح کنند.
… بعضي گمان مي کنند سياست خود کامه ي ملل اروپايي، سبب انحطاط مسلمين است و برخي خيال مي نمايند فلسفه ي سقيم و غير انساني آنها سبب اين وضعيت است، ولي ما متذکر مي شويم که سقوط ملل بر اثر اعمال خود آنهاست. اينان اگر اوامر الهي را رعايت کنند همه ي عناصر سقوط را محو مي کنند.
نداي اسلام در غرب

قرآن از ديدگاه دانشمندان
 

توماس کارلايل (carlyle-)(1881 – 1795 م ):
 

دانشمند معروف انگليسي (نويسنده ي کتاب قهرمانان و کتابهاي ديگر) مي گويد:
وقتي که ما وجه بلاغت قرآن مجيد را انديشه و تأمل مي کنيم، قطع نظر ازاين که اين کتاب مبارک وحي الهي است، مي بينيم که قرآن از حيث لفظ و ترکيب، بليغ ترين کتابي است که به زبان عربي تدوين شده، زيرا اسلوب آن از جهت ترسيل و تشجيع و غيره، موافق بالاترين ذوقي است که قرنها سال بين اهل لسان انتشار داشته و قرآن به اعلي مدارج بلاغت و فصاحت گرد آمده و اين کتاب مملواز امثال هاي روشن و آشکار و درستي و راستي و يادداشتهاي تازه و بديع است.
وي درچندين جاي کتاب خود از قرآن تمجيد مي کند تا اين که مي گويد:
هيچ کس قرآن را با تأمل و انديشه نمي خواند مگر اين که مي بيند حقايق جوهري به ذات خود نزد وي آشکار و ظاهر است، به اين معنا که قرآن وابسته به اصلي حقيقي و پيوسته به مبدائي عالي و مقدس است.
اين نکته واضح است که هر کدام حقيقي ودرست، در دلها نفوذ و تسلطي به خصوص دارد و حق آن است که تمام کتب در برابر آن حقير و کوچک اند و اين کتاب از هر گونه عيب ونقص و اصول ناپسند، پاکيزه و مبرا است
اعترافات، جلد 1، صفحه ي 69

بانو دکتر لورما واکسيا والگيري (dr.laura vacceia vaglieri)
 

استاد تاريخ تمدن اسلام دانشگاه ناپل ايتايلا، در رساله ي خود به نام «پيشرفت سريع اسلام » چنين مي نگارد: کتاب آسماني اسلام نمونه اي از اعجاز است… قرآن کتابي است که نمي توان از آن تقليد کرد…
نمونه ي سبک و اسلوب قرآن در ادبيات عرب سابقه ندارد. تأثيري را که سبک و اسلوب بيان قرآن در روح انسان ايجاد مي کند، بدون هيچ کمک اتفاقي و تصادفي، ناشي از امتيازات و برتري هاي آن مي باشد…
چطور ممکن است اين کتاب اعجازآميز محمد باشد؟ در صورتي که او يک نفر عرب درس نخوانده اي است که در تمام عمرش فقط دو يا سه شعر گفته است و هيچ يک از آنها داراي کوچک ترين امتياز شعري نيستند…
ما در اين کتاب مخزن هاي و ذخائري از دانش مي بينيم که ما فوق استعداد و ظرفيت با هوش ترين اشخاص و بزرگترين فيلسوفان و قوي ترين رجال سياست است.
به دليل تمام اين جهات است که قرآن نمي تواند کار يک مرد تحصيل نکرده اي باشد، آن هم مردي که تمام عمرش را در ميان جامعه اي غير مهذّبي گذرانيده که از محيط مردان دانش و دين بسيار دور بود.
دراين صورت بدون کمک خداوند مقتدر توانا نمي توانست معجزاتي انجام دهد. منشأ و مصدر قرآن ممکن بود از ساخت آن خدايي سرچشمه گرفته باشد که علم وي به آنچه در آسمان ها و زمين است احاطه دارد.
اعترافات، جلد 1، صفحه ي 70

پي نوشت ها :
 

* استاد دانشگاه.
 

منبع: فصلنامه فکر و نظر شماره 9و8