ملهمه
 

لَهِمَ، لَهْماً و لَهَماً الشى‏ءَ: إبتلعه بمرّة،
ألهم اللَّه فلاناً خيراً: أوحى إليه به و لقّنه إياه و وفقه له،
الإلهام: أن يلقى اللَّه في نفس الإنسان أمراً يبعثه على فعل الشى‏ء أو تركه، كأنّه شى‏ء ألقى في الرُوع.
زنى را كه به او الهام شود ملهمه گويند. حضرت فاطمه‏ى زهراء(عليهاالسلام) در بسيارى از مواقع مورد الهام قرار مى‏گرفت. الهام درجه‏اى خفيف از ارتباط عالم معنا با انسان است و با وحى متفاوت است.

بر فاطمه‏ى زهرا عليهاالسلام الهام مى‏شده است
 

عن موسى بن جعفر عن أبيه (عليهم‏السلام) قال: قال علي بن أبي‏طالب (عليهماالسلام): «فبكى رسول‏اللَّه (صلى اللَّه عليه و آله و سلم) و ضمّها إليه و قال: موفّقة رشيدة مهديّة «مُلْهِمَة»،
امام كاظم(عليه السلام) از پدران خود نقل فرمودند كه اميرالمؤمنين (عليه السلام) فرمودند: پيامبر اکرم(صلى اللَّه عليه و آله و سلم) گريستند و حضرت زهرا (عليهاالسلام) را به سينه‏ى خود چسباندند و فرمودند: تو يك زن موفقه و رشيده هستى كه از سوى خداوند مورد الهام واقع شده و از طرف او هدايت يافته‏اى.» (1)

پی نوشت ها :
 

1- بحارالانوار، ج 22، ص 492، ر 37 همچنين، ج 81، ص 324، ر 18 ر. ك: لقب رشيده.
 

ممتحنه
 

مَحَنَ، مَحْناً فلاناً: إختبره و جرَّبه، او را آگاهانيد و آزمود.
إمتحن الشى‏ء: إختبره، آن را آزمود. و منه إمتحان الطلبة،
المِحْنَة: ما يمتحن به الإنسان من بليّة،
مُمْتَحَنَة: زن آزموده و امتحان شده.
مُمْتَحِنَة: زن آزمايش‏كننده.
يكى از اسامى حضرت فاطمه‏ى زهراء(عليهاالسلام) ممتحنه است. ممتحنه، يعنى زنى كه امتحان شده است و از امتحان سربلند بيرون آمده است. در يك نگاه گذرا به زندگى حضرت فاطمه‏ى زهراء(عليهاالسلام)، سراسر حيات او را امتحان و آزمايش مى‏بينيم.

فاطمه‏ى زهراء عليهاالسلام سرفراز در امتحانات
 

«… يا «مُمْتَحَنَهُ» إمتحنك اللَّه الّذي خلقك، قبل عن أن يخلقك فوجدك لما إمتحنك صابرة…،
اى خانمى كه خداوند تو را قبل از خلقتت آزمايش نمود و تو را در برابر امتحانات شكيبا يافت.» (1)
حضرت فاطمه‏ى زهرا(عليهاالسلام) در خردسالى مادر از دست مى‏دهد. غم و غصه‏ى پدر را نيز كه با سرِ خاكستر آلود و پاى زخمى به خانه بازمى‏گردد، تحمل مى‏كند، لذا پدر، او را اُمّ‏ابيها مى‏خواند. در شب زفاف بى‏مادر به كابين بخت رفتن، امتحان كوچكى نيست. فاطمه‏ى زهرا (عليهاالسلام) هنگام تولد فرزندانش، صحنه‏ى شهادت آنها را ديد، و اين به راستى امتحان سختى است. اهانت به پيامبر خدا(صلى اللَّه عليه و آله و سلم) كه در بستر احتضار است، فوت پدر، غصب فدك، سيلى خوردن، بازوى ورم كرده از تازيانه، مولاى را طناب در گردن ديدن و… نمونه‏هايى از سختيها و مصائب آن حضرت است، پس، با وجود اين همه تحمل كردن، سزاست كه ائمه‏ى اطهار (عليهم‏السلام) در ادعيه ایشان را ممتحنه خطاب كنند.
«… السلام عليك أيّتها «المُمْتَحَنَة»…
درود بر تو اى زنى كه مورد آزمايش الهى قرار گرفتى و سرفراز بيرون آمدى.» (2)

پی نوشت ها :
 

1- بحارالانوار، ج 100، ص 194، ر 11 از التهذيب، ج 6، ص 9.
2- بحارالانوار، ج 100، ص 198، ر 16 از مصباح‏الزائر، ص 25.
 

منصوره
 

نَصَرَ، نَصْراً: أعانه على دفع ضد أو رد عدو، در لغت يارى رساندن را گويند.
حضرت فاطمه‏ى زهرا(عليهاالسلام) در روز قيامت تمام عاشقان خود را يارى خواهد رساند و اگر ايشان دست ما گدايان درگه‏اش را نگيرد چگونه از آتش رهايى خواهيم يافت؟ اسم مفعول به معناى اسم فاعل است.

فاطمه‏ى زهرا عليهاالسلام ميوه‏ى بهشتى است
 

عن أبى‏عبداللَّه جعفر بن محمّد بن علي عن أبيه عن جدّه (عليهم‏السلام) قال: قال رسول‏اللَّه (صلى اللَّه عليه و آله و سلم) :
«معاشر الناس! تدرون لما خلقت فاطمة(عليهاالسلام) ؟ قالوا: اللَّه و رسوله أعلم. قال (صلى اللَّه عليه و آله و سلم) : خلقت فاطمة (عليهاالسلام) حوراء إنسية لا إنسية و قال:… قالوا: يا رسول‏اللَّه! استشكل ذلك علينا تقول: حوراء إنسية لا إنسية. قال (صلى اللَّه عليه و آله و سلم) :… إهدى إليّ ربّي تفاحة من الجنة أتاني بها جبرئيل (عليهاالسلام) … ثم قال: يا محمّد! كلْها. قلت: يا حبيبى! يا جبرئيل! هدية ربّي توكل؟ قال (عليه السلام) : نعم قد اُمرت بأكلها فأفلقتها (1)
فرأيت منها نوراً ساطعاً ففزعت من ذلك النور. قال (عليه السلام) : كل! فإنّ ذلك نور المنصورة، فاطمة (عليهاالسلام) . قلت: يا جبرئيل! و من «المنصورة»؟ قال (عليه السلام) : جارية تخرج من صلبك و إسمها فى السماء منصورة و في الأرض فاطمة (عليهاالسلام) . فقلت: يا جبرئيل! و لم سميت في السماء منصورة و في الأرض فاطمة (عليهاالسلام) ؟ قال (عليه السلام) : سمّيت فاطمة (عليهاالسلام) في الارض لأنه فطمت شيعتها من النار و فطموا أعداوها عن حبّها و ذلك قوله اللَّه في كتابه و «يومئذ يفرح المؤمنون بنصراللَّه» بنصر فاطمة (عليهاالسلام) لمحبيها.
پيامبر اکرم(صلى اللَّه عليه و آله و سلم) فرمودند: اى اصحاب من! آيا مى‏دانيد فاطمه (عليهاالسلام) از چه خلق شده است؟ عرضه داشتند: خدا و پيامبرش بر اين مطلب آگاهترند. پيامبر اکرم(صلى اللَّه عليه و آله و سلم) فرمودند: فاطمه (عليهاالسلام) ، فرشته‏ى انسانى است كه تنها انسان نيست. (مردم از سخن پيامبر چيزى نفهميدند) عرضه داشتند: اين مطلب برايمان مشكل شد، مى‏فرماييد فرشته است و انسان، اين چگونه ممكن است؟ پيامبر اکرم(صلى اللَّه عليه و آله و سلم) فرمودند:… جبرئيل يك سيب از بهشت برايم هديه آورد و سپس گفت: اى محمد! اين سيب را ميل نماييد. گفتم: اى دوست من، اين سيب هديه‏ى خداوند است، چگونه آن را بخورم؟ گفت: شما امر شده‏ايد كه اين سيب را بخوريد. پس آن را شكافتم، ناگهان نورى از آن درخشيد. از آن نور در هراس شدم. گفت: بخور! اين نور، نور فاطمه‏ى منصوره است. گفتم: منصوره كيست؟! گفت: دختر شما خواهد بود كه اسمش در آسمانها منصوره است و در زمين فاطمه. سؤال كردم: چرا در آسمان و زمين به او منصوره و فاطمه مى‏گويند. گفت: در زمين فاطمه است، زيرا شيعيان او، از آتش جهنم گرفته شده‏اند و از دشمنانش حب او را گرفته‏اند. و در آسمان او را منصوره گويند به خاطر سخنى كه خداوند در آيه‏ى «و يومئذ يفرح المؤمنون بنصراللَّه» دارد، يعنى يارى رسانيدن فاطمه‏ى زهراء (عليهاالسلام) به ياران و دوستان خود.» (2)

پی نوشت ها :
 

1- شكافتن و جدا نمودن.
2- بحارالانوار، ج 43، ص 18، ر 17 از تفسير فرات بن ابراهيم.
 

موفقه
 

وَفِقَ يَفِقُ وَفْقاً الأمَر: صادفه موافقاً،
وَفَّقَ الأمر: جعله موافقاً،
تَوَفَّقَ: نجح مسعاه، كان مظهراً لتوفيق اللَّه و تسهلت له طرق الخير.
يقال: «لا يَتَوَفَّقَ عبدٌ إلاّ بتوفيق اللَّه».
فراهم آمدن وسايل انجام عمل مطلوب را توفيق گويند و بنابر روايتى از امام جواد (عليه السلام)، توفيق الهى يكى از صفات مؤمنين است. توفيق الهى، يعنى خداوند تمام وسايلى كه براى انجام اعمال نيك نياز است براى انسان فراهم آورد تا با صرف كمترين فرصت، بيشترين خدمت را انجام داده و به ثواب وافرى نائل گردد. اين سخن در بيان علما چنين آمده است: التوفيق توجيه اسباب الخير نحو المطلوب. موفقه به زنى گويند كه خداوند بر او عنايت كرده و وسايل انجام امور نيك را برايش مهيا نموده است.
توفيقاتى كه نصيب حضرت فاطمه‏ى زهرا (عليهاالسلام) گشت تا توانست الگوى همه جهانيان گردد بر هيچ كس پوشيده نيست.

فاطمه‏ى زهرا عليهاالسلام همراه با توفيقات الهى
 

عن موسى بن جعفر عن أبيه (عليهم‏السلام)… قال رسول‏اللَّه (صلى اللَّه عليه و آله و سلم) : «موفّقة» رشيدة مهديّة ملهمة…،
پيامبر اکرم(صلى اللَّه عليه و آله و سلم) فرمودند: تو يك زن موفقه و رشيده هستى كه از سوى خداوند مورد الهام واقع شده است و از طرف او هدايت يافته‏اى.» (1)

پی نوشت ها :
 

1- بحارالانوار، ج 22، ص 492، ر 37 همچنين، ج 81، ص 324، ر 18، ر. ك: لقب رشيده.
 

مهديه
 

هَدَى، هُدىً و هَدْياً و هِدْيَةً و هِدايَةً: أرشده، و هو ضد أضلّه،
يقال: «هداه الطريق و هداه إلى الطريق و للطريق»، أي، بينه له و عرّفه به،
المَهدّى، الّذي قد هداه اللَّه إلى الحقّ.
زنى را كه هدايت شده باشد، مهديه گويند. حضرت فاطمه‏ى زهراء (عليهاالسلام) مهديه بودند، يعنى از طرف خداوند مورد هدايت قرار گرفته بودند و هركس خداوند او را راهنمايى كند، هيچ‏گاه گمراه نخواهد شد.

فاطمه‏ى زهرا عليهاالسلام هدايت شده از طرف خداوند
 

عن موسى بن جعفر عن أبيه (عليهم‏السلام)… قال رسول‏اللَّه (صلى اللَّه عليه و آله و سلم) : «موفّقة رشيدة «مهديّة» ملهمة…،
پيامبر اکرم(صلى اللَّه عليه و آله و سلم) فرمودند: تو يك زن موفقه و رشيده هستى كه از سوى خداوند مورد الهام واقع شده است و از طرف او هدايت يافته‏اى.» (1)

پی نوشت ها :
 

1- بحارالانوار، ج 22، ص 492، ر 37 همچنين، ج 81، ص 324، ر 18، ر. ك: لقب رشيده.
 

مؤمنه
 

أَمَنَ، أَمْناً، ه: وثق به و أركن إليه،
آمن إيماناً به: صدَّقه و وثق به.
المؤمن: المصدّق، خلاف الكافر،
الإيمان: التصديق مطلقاً، نقيض الكفر، فضيلة فائقة البيعة بها نؤمن إيماناً ثابتاً بكل ما أوحاه اللَّه.
زنى را كه ايمان به خدا و عالم بعد از مرگ دارد، مؤمنه گويند. حضرت فاطمه زهراء (عليهاالسلام) به راستگويى پيامبر اكرم (صلى اللَّه عليه و آله و سلم) ايمان دارد. صفت راستگويى يكى از صفات مهم مقام نبوت است. بعضى از فرقه‏ها اين صفت را لازمه‏ى نبوت نمى‏دانند.

ايمان به راستگويى رسول‏اللَّه صلى اللَّه عليه و آله و سلم
 

«…السلام عليك و على ولدك و رحمةاللَّه و بركاته أشهد أنّك أحسنت الكفالة و أديت الأمانة و إجتهدت في مرضات اللَّه و بالغت في حفظ رسول‏اللَّه (صلى اللَّه عليه و آله و سلم) ، عارفة بحقه «مؤمنة» بصدقه، معترفة بنبوّته… (1)
درود بر تو (اى فاطمه‏ى زهرا) و درود بر فرزندان تو، رحمت و بركات خداوند بر شما باد. گواهى مى‏دهم كه سرپرستى از رسول‏اللَّه را نيكو به جاى آوردى حق امانت را ادا نمودى و براى رضايت خداوند و محافظت از پيامبر اکرم(صلى اللَّه عليه و آله و سلم) سعى وافرى نمودى در حالى كه حق او را به خوبى شناخته‏ايى و به راستگويى ايشان ايمان دارى و به نبوتش اعتراف دارى.»

پی نوشت ها :
 

1- بحارالانوار، ج 100، ص 218، ر 17 از مصباح‏الزائر، ص 28 والمزار الكبير ص 23.
 

ناعمه
 

نَعَمَ، نَعْمَةً و مَنْعَماً الْرَجُلُ: طاب و لان و إتَّسَعَ،
يقال: «هذا منزل ينعمهم»، أي، يوافقهم و يطيب لهم، زندگانى به كام او شد و زندگانى او خوش شد.
الناعمة: المترفهة الحسنة العيش والغذاء،
ناعمه: شاداب، بهره‏مند، زن خوش زندگانى، خرمّى و شادى كه در رخسار نمايان باشد. حضرت فاطمه‏ى زهرا (عليهاالسلام) در روز قيامت با چهره‏ى شادابى همراه با عاشقان خود به طرف بهشت رهسپار خواهد شد.

فاطمه‏ى زهراء عليهاالسلام زنى شاداب در روز قيامت
 

«يا فاطمة! والذّي بعثني بالحقّ لقد حرمت الجنة على الخلائق حتى أدخلها و أنّك لأوّل خلق اللَّه يدخلها بعدي كاسية حالية «ناعمة» يا فاطمة! هنيئا لك،
به همان خدايى كه مرا برانگيخت، بهشت بر مردم حرام است تا آن كه من وارد بهشت گردم و پس از من تو اولين كسى هستى كه بر بهشت قدم مى‏نهد. فاطمه جان! بهشت گوارايت باد.» (1)

پی نوشت ها :
 

1- بحارالانوار، ج 22، ص 490، ر 36.
 

نقيّه
 

نَقا، يَنْقُو، نَقْواً و نَقَىَ يَنْقى نَقْيا العظم: إستخرج نِقْيَه، أي، مُخَّه،
النَقى: النظيف،
نَقِىَ، يَنْقَى، نَقاوَةً و نُقاءً و نُقاوَةً و نُقايَةً: نظف و حسن و خلص.
زن پاكدامن و عفيفه را كه از گناه به دور باشد، «نقيّه» گويند. حضرت زهراى شهيده(عليهاالسلام) پاكدامن‏ترين زنى است كه پاى بر اين كره‏ى خاكى گذارده است. او حتى بر نامحرم كور چهره مى‏پوشاند و هيچ مكروهى را مرتكب نمى‏شد.

فاطمه‏ى زهراء عليهاالسلام زنى پاكدامن
 

«السلام عليك أيّتها التقية «النقيّة»،
درود بر تو اى زن پاكدامن و باتقوا!» (1)

پی نوشت ها :
 

1- بحارالانوار، ج 100، ص 199، ر 20 از الاقبال، ص 100.
 

والهه
 

وَلِهَ، يَلِهُ وَلَهاً: حزن شديداً حتىّ كاد يذهب عقله، تحيّر من شدّة الوجد.
فهو: واله، آله، وَلْهان،
فهى: واله، والِهَة، وَلْهى.
والهه در لغت زن اندوهناك را گويند، حضرت فاطمه‏ى زهرا (عليهاالسلام) پس از شهادت رسول‏اللَّه (صلى اللَّه عليه و آله و سلم) هميشه در غم و اندوه به سر مى‏برد تا به شهادت رسيد.

غم و اندوه كشنده، قاتل فاطمه‏ى زهرا عليهاالسلام
 

قالت فاطمه‏ى زهرا (عليهاالسلام) :
«… يا ابتاه! بقيت «والهة» وحيدة و حيرانة فريدة…،»
پدر جان! تنها، با غم بسيار، حيران و مضطرب مانده‏ام. صدايم خاموش شده، پشتم شكسته، زندگى‏ام نابود شده، روزگارم تيره و تار است.» (1)

پی نوشت ها :
 

1- بحارالانوار، ج 43، ص 174- 176، ر 15 ر. ك: به لقب فريده.
 

وحيده
 

وَحَدَ يَحِدُ وَحْداً، وَحْدَةً، وَحِدَةً،
الوَحيد: المُتفرد بنفسه.
وحيدة در لغت، تنها و يگانه معنا مى‏دهد، حضرت فاطمه‏ى زهرا (عليهاالسلام) پس از وفات پيامبر اکرم(صلى اللَّه عليه و آله و سلم) هميشه تنها و بى‏ياور بود.

فاطمه‏ى زهرا عليهاالسلام تنها و يگانه
 

قالت فاطمه‏ى زهرا (عليهاالسلام) :
«… يا ابتاه! بقيت والهة «وحيدة» و حيرانة فريدة…،
پدر جان! تنها، با غم بسيار، حيران و مضطرب مانده‏ام. صدايم خاموش شده، پشتم شكسته، زندگى‏ام نابود شده، روزگارم تيره و تار است.» (1)

پی نوشت ها :
 

1- بحارالانوار، ج 43، ص 174- 176، ر 15، ر. ك: به لقب فريده.
 

منبع:www.yazahra.net