قرآن کریم سرشار از آیات مژده و امید است. اما در اینکه کدامیک از آیاتش امید بیشتری به مؤمنان میدهد، سخن پیشوایان دین در این زمینه متفاوت است که شاید این تفاوت، ناظر به جنبههای مختلف امیدبخشی باشد:
۱. ابوحمزه ثمالی میگوید؛ از امام باقر(ع) یا امام صادق(ع) شنیدم که میفرمودند: علی(ع) خطاب به مردم فرمود کدام آیه قرآن در نظر شما امیدبخشتر است؟ برخی از آنها گفتند آیه: «إِنَّ اللَّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ- وَ یَغْفِرُ ما دُونَ ذلِکَ لِمَنْ یَشاءُ».[1] امام فرمود خوب است، اما این نیست. عدهای گفتند آیه: «یا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ- لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ»[2]. امام فرمود: این هم خوب است، اما این آیه نیست. برخی هم گفتند: «الَّذِینَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ- ذَکَرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ».[3] فرمود این نیز درست است، اما این آیه نیست. آنگاه مردم شروع به پچپچ کردن نمودند. امام علی(ع) فرمود: ای مردم چه شده است شما را؟ گفتند چیزی نیست، به خدا ما در این ارتباط چیزی نمیدانیم.
آنگاه امام(ع) فرمود: از رسول خدا(ص) شنیدم، میفرمود امیدبخشترین آیه در کتاب خدا این آیه است: «وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَیِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّیْلِ…».[4] پیامبر تمام این آیه را تلاوت کرد و فرمود: یا علی، قسم به کسی که مرا به حق مبعوث نمود، هریک از ما وقتی که برای وضو بر میخیزد، از تمام اعضا و جوارحش گناهان ریخته میشود؛ وقتی به ظاهر و باطن، رو به خدا ایستاده از نماز خارج نمیشود، مگر اینکه چیزی از گناهانش باقی نمیماند، آنگونه که از مادر متولد شد. پس اگر چیزی بین دونماز به او رسید برای او است. پیامبر پنج وقت نماز را شمرد و در ادامه فرمود: یا علی، مَثَلِ نماز برای امتم؛ مانند جوی آبی است که بر در خانهی هر یک از شما است، پس کسی که بدنش آلوده باشد و پنج بار در روز در این آب خود را بشوید، آیا باز آلودگی در بدنش باقی میماند؟! به خدا سوگند، نماز برای امتم اینگونه است.[5]
۲. راوی میگوید از امام باقر(ع) پرسیدم، کدام آیه در قرآن، امیدبخشتر است؟ حضرت فرمود: مردم در این باره چه میگویند؟ گفتم آنان میگویند آیه: «یا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ».[6] امام(ع) فرمود: اما از نظر ما اهل بیت، این آیه نیست. گفتم؛ پس به نظر شما کدام آیه است؟ فرمود: «وَ لَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضى»،[7] که شفاعت برای امت پیامبر قرار داده شد.[8]
۱. ابوحمزه ثمالی میگوید؛ از امام باقر(ع) یا امام صادق(ع) شنیدم که میفرمودند: علی(ع) خطاب به مردم فرمود کدام آیه قرآن در نظر شما امیدبخشتر است؟ برخی از آنها گفتند آیه: «إِنَّ اللَّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ- وَ یَغْفِرُ ما دُونَ ذلِکَ لِمَنْ یَشاءُ».[1] امام فرمود خوب است، اما این نیست. عدهای گفتند آیه: «یا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ- لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ»[2]. امام فرمود: این هم خوب است، اما این آیه نیست. برخی هم گفتند: «الَّذِینَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ- ذَکَرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ».[3] فرمود این نیز درست است، اما این آیه نیست. آنگاه مردم شروع به پچپچ کردن نمودند. امام علی(ع) فرمود: ای مردم چه شده است شما را؟ گفتند چیزی نیست، به خدا ما در این ارتباط چیزی نمیدانیم.
آنگاه امام(ع) فرمود: از رسول خدا(ص) شنیدم، میفرمود امیدبخشترین آیه در کتاب خدا این آیه است: «وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَیِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّیْلِ…».[4] پیامبر تمام این آیه را تلاوت کرد و فرمود: یا علی، قسم به کسی که مرا به حق مبعوث نمود، هریک از ما وقتی که برای وضو بر میخیزد، از تمام اعضا و جوارحش گناهان ریخته میشود؛ وقتی به ظاهر و باطن، رو به خدا ایستاده از نماز خارج نمیشود، مگر اینکه چیزی از گناهانش باقی نمیماند، آنگونه که از مادر متولد شد. پس اگر چیزی بین دونماز به او رسید برای او است. پیامبر پنج وقت نماز را شمرد و در ادامه فرمود: یا علی، مَثَلِ نماز برای امتم؛ مانند جوی آبی است که بر در خانهی هر یک از شما است، پس کسی که بدنش آلوده باشد و پنج بار در روز در این آب خود را بشوید، آیا باز آلودگی در بدنش باقی میماند؟! به خدا سوگند، نماز برای امتم اینگونه است.[5]
۲. راوی میگوید از امام باقر(ع) پرسیدم، کدام آیه در قرآن، امیدبخشتر است؟ حضرت فرمود: مردم در این باره چه میگویند؟ گفتم آنان میگویند آیه: «یا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ».[6] امام(ع) فرمود: اما از نظر ما اهل بیت، این آیه نیست. گفتم؛ پس به نظر شما کدام آیه است؟ فرمود: «وَ لَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضى»،[7] که شفاعت برای امت پیامبر قرار داده شد.[8]