مهمترين و اساسي ترين و بهترين چيز براي هر مسلمان ايمان او است که براساس همين ايمان ساير اعمال او مورد قبول واقع مي شود. پس از هر چيز يک تعريف صحيح و جامع در مورد ايمان آن است و شايد بهترين تعريف در مورد ايمان کلام مولاي متقيان اميرالمؤمنين(ع) باشد که مولا علي(ع) در کلمات قصار 227 که مي فرمايد:« الايمان معرفه بالقلب و اقرار باللسان و عمل بالارکان».
مولا علي(ع) در اين کلمه قصار ايمان را داراي سه رکن دانسته اند اولاً معرفت و شناخت ايمان يعني اول معرفت و شناختي در مورد ايمان پيدا کند. پس اول يک شناخت صحيح و براساس يقين دومين رکن بعد از معرفت افراد زبان را بيان کرده اند يعني اينکه با زبان افراد به آن چيزي که ايمان دارد را بنمايد و سومين مرحله که بايد ايمان نتيجه دهد عمل به ايمان يعني اينکه اگر ايمان به چيزي دارد در عمل هم نشان دهد که به چنين چيزي ايمان دارد يعني عمل خود نشان دهنده اعتقاد و ايمان به آن چيز باشد، بيشتر در اين مورد توضيح نمي دهيم فقط در اندازه ارکان ايمان.
حالا اين سؤال پيش مي آيد که انسان بايد به چند چيز ايمان داشته باشد، بهترين چيز در اين مورد قرآن است که چيزهايي که انسان بايد به آن ايمان بياورد بيان کرده است. آدرس اين سوره: بقره آيه 177.« آمن بالله و اليوم الاخر و الملائکه و الکتاب و النبيين»خداوند در اين آيه مي فرمايد: انسان بايد به پنج چيز ايمان داشته باشد: 1. ايمان به خدا 2. ايمان به روز قيامت 3. ايمان به ملائکه 4. ايمان به کتب که منظور قرآن، تورات و انجيل که تحريف نشده اند بيان کرده و آخرين آن ايمان به پيغمبران يعني 124 هزار پيغمبر که از طرف خدا براي هدايت بشر فرستاده شده. کسي که هيچ کدام يک از اينها را قبول نداشته باشد کافر و کمتر از اين پنج نوع ايمان داشته باشد فاسق است.
حال که معلوم شد که انسان بايد به چند چيز ايمان داشته باشد اين سؤال مطرح است. مگر ايمان چند نوع است به عبارتي ايمان چهار نوع است.
1. ايمان تقليدي 2. ايمان تحقيقي 3. ايمان حرفي 4. ايمان اضطراري
اولين ايمان، ايمان تقليدي است که شاهد منال آن قرآن سوره انبياء-آيه 53 و 52 است.
« اذ قال لابيه و قومه ما هذه التماثيل التي انتم لها عاکفون قالوا وجدنا آباءنا لها عابدين»
اين آنجائي است که ( ابراهيم) به پدر و قوم خود گفت: اين مجسمه هايي که شما همواره عبادتشان مي کنيد چيستند؟ آنها همه پاسخ دادند که ما پدران خود را بر پرستش اين بتها يافتيم پس چون پدران آن ها بت پرست بودند آنها هم به تقليد از آن ها بت مي پرستيدند.

دومين نوع ايمان، ايمان تحقيقي است
 

که در سوره آل عمران آيه 190-191، « ان في خلق السموات و الارض و اختلاف الليل و النهار لآيات لاولي الالباب الذين يذکرون الله قياماً و قعوداً و علي جنوبهم و يتفکرون في خلق السموات و الارض ربنا ما خلقت هذا باطلاً سبحانک فقنا عذاب النار» اين آيات دلالت بر ايمان تحقيقي مي کند . يعني اينکه اگر کسي به آنچه که خداوند در زمين و آسمان آفريده تفکر و تعقل کند پي خواهد برد که اين دنيا به وسيله يک خدايي که از همه موجودات زمين بي نيازتر است و همه موجودات عالم به او نياز دارند به وجود آمده است.

سومين نوع از ايمان، ايمان زباني است
 

که فقط با حرف و زبان مي گويند ما ايمان داريم، شاهد مثال سوره حج آيه 11« و من الناس من يعبد الله علي حرف فان اصابه خير اطمانّ به و إن اصابته فتنه انقلب علي وجهه خسر الدنيا و الاخره ذلک هو الخسران المبين». در اين آيه هم دلالت بر پرستش خدا به زبان و يا به ظاهر است يعني در اين آيه منظور ايمان حرفي است، يعني با حرف و زبان به پرستش خدا مي پردازند و چون با حرف و زبان است وقتي چيزي به آنها مي رسد اطمينان خاطر پيدا مي کنند و اگر به شر و فقر و آفتي برخورد از دين خدا رو برگرداند يعني با حرف مي گويند ايمان داريم.

چهارمين نوع از انواع ايمان، ايمان اضطراري است
 

يعني در زماني که هيچ راهي و چاره اي ندارند مي گويند ما ايمان مي آوريم، شاهد مثال قرآن سوره يونس آيه 90« و جاوزنا ببني اسرائيل البحر فاتبعهم فرعون و جنوده بغياً و عدواً حتي اذا ادرکه الغرق قال آمنت انه لا اله الا الذي آمنت به بنوا اسرائيل و انا من المسلمين» در اين آيه چون فرعون ديد که خود و سپاهيانش در حال نابود شدن است گفت: اينک من ايمان آوردم در حالي که چنين ايماني اصلاً فايده اي ندارد.
منبع:نشريه بشارت شماره 75