1. يكي از سنت هايي كه در عالم خلقت استوار است اين است كه امور از طريق اسباب و علل طبيعي خويش پيش برود. و در حد امكان از كرامات و معجزات استفاده نشود مگر براي اثبات نبوّت، هدايت مردم و…
امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمود: أبي الله أن يجري الامور إلا بأسبابها: خداوند ابا مي كند از اينكه امور اجرا شود مگر از طريق اسباب آن.[1] و اين سنت قابل تبديل نيست. «و لن تجد لسنة الله تبديلا.»[2]2. بديهي است هر كاري كه بدون بهره گيري از متخصصين در آن رشته، صورت گيرد، به هدف خود نمي رسد و هرچه بيشتر اين كار پيش رود از هدف و مقصود، دورتر مي شود، مثلاً پزشك داروسازي به جاي اينكه چند نفر متخصص داروساز يا حداقل دانشجوي اين رشته را براي داروسازي برگزيند، چند نفر كارگر ساده را استخدام كند. معلوم است هر چه سرمايه بيشتري هزينه كند، به هدفش كه ساخت داروهاي متنوع باشد، نمي رسد. هم سرمايه اش از بين رفته و هم به هدف خود نرسيده است.
در هر رشته اي كه انسان بدون بصيرت و آگاهي عمل كند، خرابكاري او بيشتر از اصلاح او مي باشد. چنانچه امام صادق ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: كسي كه بدون بصيرت عمل مي كند، مانند شخصي است كه بيراهه مي رود، هر چه سرعت سير او بيشتر شود، بيشتر از مسير اصلي دور مي شود.[3]همچنين امام صادق ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: هر كس بدون علم و آگاهي عمل كند، آنچه خراب مي كند بيشتر از سازندگي اوست.[4]همان طور كه اميرالمؤمنين ـ عليه السلام ـ وقتي حكومت تشكيل دادند، از متخصصين امور بهره گرفتند و استانداراني به مناطق مختلف گسيل داشتند و براي استانداران خويش، برنامه مديريتي قرار دادند، در مورد گرفتن ماليات ها، برخورد با مردم، روش زندگي و… كارهايي را از طريق عادي پيش بردند. حضرت بقية الله ـ عليه السلام ـ نيز در زمان ظهور، كارها را از طريق عادي پيش مي برند. مثلاً براي مناطق مختلف كارگزاراني را اعزام مي كنند. و اين بدين معنا نيست كه امام ـ عليه السلام ـ محتاج به تخصص افراد است بلكه کارهاطبق سنت الهي، بايد روال عادي خود را طي كنند. چنانكه طبق اين بيان سنّت الهي اين است كه امور از طريق عادي خويش پيش برود، و بهره گيري از متخصصين را، نه تنها عقل سليم، تأييد مي كند بلكه رسيدن به هدف و مقصود را نيز سرعت مي بخشد. منظور از استفاده از متخصصين اين نيست كه امام عصر ـ عليه السلام ـ نمي داند يا بدون آگاهي عمل مي كند، (نعوذ بالله) بلكه خود ظهور آن حضرت و برنامه هاي بعدي، روال عادي و طبيعي خود را طي مي كند و اين يكي از قوانين جاري و ساري در طبيعت و جهان آفرينش مي باشد.
معرفي منبع جهت مطالعه بيشتر:
1. حكومت جهاني مهدي (عج)، آيت الله مكارم شيرازي، انتشارات نسل جوان، قم، چ 11، 1380.
پي نوشت ها:
[1] . اصول كافي، دارالكتب اسلامي آخوندي، چاپ حيدري، چ 8، 1388، ج1، ص 183.
[2] . فتح/23.
[3] . اصول كافي.
[4] . كليني، همان، ج 1، ص 44.