نگاهی به یك اصطلاح در علم اصول

با توجه به اینكه هر یك از یاران نزدیك امامان معصوم (علیهم السلام) محل رجوع سائر امامیه بوده‌اند، به همین دلیل در مواقع احتیاج و در هنگام برخورد با رویدادهای جدید شخصاً به حضور ائمه یا صحابی مورد اعتماد رسیده و احكام شرعیه و فروع فقهیه خود را از امام عصر خویش گرفته و در دفترچه‌های یادداشت خود ثبت و ضبط می‌كردند. گرچه یادداشت‌ها در آن دفترچه‌ها بدون ترتیب بوده، اما در آنها فروعات فقهی و اخبار ولادت و وفیات و مناقب و احادیث دیگر وجود داشته است كه بعدها همان یادداشت‌ها به عنوان «اصل» معروف گردید و چون شماره‌ی آنها در حدود چهارصد بوده به «اصول اربعماه» یعنی اصول چهارصدگانه معروف گردید. شیخ طوسی در كتاب فهرست خود ص 12 اسامی جمعی از صاحبان این اصول را نام می‌برد كه به برخی از آنها اشاره می‌شود: 1.ابوبصیر؛ 2.اسماعیل بن علی نوبختی؛ 3.حسن بن موسی نوبختی؛ 4.محمد بن نعمان مؤمن الطاق؛ 5.احمد بن شعیب؛ 6.محمد بن حسن صیرفی؛ 7.ابن ابی هراسه؛ 8.علی بن اسماعیل بن میثم تمار؛ 9.صالح بن ابی سود؛ 10.محمدبن اصبغ.
منبع مقاله :
ولائی، عیسی، (1391)، فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، تهران: نشر نی، چاپ نهم