اگر خداوند معنوی است، به نظر می‌رسد انسان هم باید کار معنوی کند. پس چرا گفته می‌شود ۶۹ جزء از ۷۰ جزء عبادت، مربوط به کسب روزی حلال است؟ مگر روزی حلال از جنس ماده نیست؟

هدف آفرینش انسان، عبادت کردن است، همان‌گونه که خداوند متعال می‌فرماید: «من جنّ و انس را نیافریدم جز براى این‌که عبادتم کنند (و از این راه تکامل یابند و به من نزدیک شوند)».[1]

اما عبادات الهی، تنها اعمال و کارهای تصوری و نظری نیستند، بلکه اموری هستند که علاوه بر معنوی بودن، دارای ابعاد مادی و افعال خارجی هستند؛ مانند نماز، روزه، جهاد، امر به معروف، نهی از منکر و… .

از طرفی انسان دارای دو بُعد جسمی و روحی است که خداوند حکیم جسم را مَرکب و ابزار روح -جهت تعالی و تکامل و انجام عبادات- قرار داده است. اگر جسم نباشد روح به تنهایی قادر به جنگیدن و شمشیر زدن، یا انجام رکوع و سجود و…، نیست. جسم نیز چون مادی است، برای قوام و بقای خویش نیاز به غذا، آب، هوا و… دارد که همگی از امور مادی هستند و اگر به جسم، آب و غذا و هوا نرسد فرسوده شده و از بین می‌رود، آن‌گاه روح بدون ابزار و اسباب مادی قادر به انجام عبادات و کارهای معنوی نیست و هدف آفرینش انسان محقق نخواهد شد، پس رزق و روزی برای جسم امری ضروری و حیاتی است. بنابر این، بر انجام کسب و کار، جهت به دست آوردن روزی حلال فراوان تأکید شده است، تا جسم قوام و بقا داشته باشد و انسان بتواند پروردگار را عبادت نماید. در حقیقت، عبادت و کسب رزق و روزی لازم و ملزوم یکدیگرند؛ چون روح بدون جسم قادر به انجام عبادت نیست و جسم هم بدون غذا دارای قوام و ثبات نیست؛ از این رو خداوند سبحان بعد از بیان هدف آفرینش انسان، بحث رزق و روزی را مطرح نموده و می فرماید: «خداوند روزى ‏دهنده و صاحب قوّت و قدرت است».[2]

گفتنی است، برخی از عبادات واجب یا مستحب؛ مانند صدقه، خمس و زکات از امور مادی هستند؛ یعنی انسان باید مال داشته باشد تا بتواند صدقه، خمس و زکات بدهد و به مستمندان کمک نماید. پس نه تنها کسب روزی حلال منافات با معنویات ندارد و با عالم ماده و مادیات در تعارض نیست، بلکه این دو لازم و ملزوم یکدیگر هستند از این رو گفته شده: «الدّنیا مزرعة الاخرة»،[3] دنیا مزرعه و کشت گاه آخرت است.