در انتخاب همسر اوّلين سؤالي كه مطرح است اين است كه چه كسي را به همسري برگزينيم؟ اگر جوانان (دختر يا پسر) بر اساس معيارهاي واقعي و به گونه اي همسر برگزينند كه با يكديگر «همشأن» باشند و باصطلاح «با هم جور» درآيند، بسياري از مشکلات احتمالي در زندگي قابل کنترل مي شود. اگر در اين مرحله نلغزند پيمودن مراحل ديگر، آسان خواهد بود به جرأت مي توان گفت: بيشترين مشكلاتي كه در زندگي خانوادگي به وجود مي آيد به خاطر اين است كه دختر يا پسر در اينجا به خطا رفته اند و همسر متناسب با خود را انتخاب نكرده اند.[1] اگر بخواهيم اين انتخاب صحيح انجام شود بايد براي انتخاب معيارهايي داشته باشيم و موارد رعايت تناسب را بدانيم كه در ادامه بيان مي گردد اما آنچه كه مربوط به سوال شماست اين است كه چنين ازدوجهايي ريسک بالايي دارند و علت اين مساله هم اين است كه فضاي حاكم بر اين نوع آشنائيها غالباً منطقي نيست و آشنايي و گام برداشتن در راه ازدواج با اين نوع آشنائيها غالباً روندي عقلاني را طي نمي كند. با وجود اين چنانچه اين مسير پس از آشنائيهاي اوليه طبق اصول ايمن و مطمئن و با حضور بزرگتر ها باشد مي توان اميدوار به موفقيت بود. به عبارت ديگر مابقي مسير ازدواج بر اساس اصول و معيارهاي حقيقي و معتبر طي مي شود و آشنائي اينترنتي تنها در حد يك واسطه نقش ايفا مي کند.
معيارهاي انتخاب همسر: براي انتخاب بايد معيارهايي داشته باشيم. معيارها و ملاكها دو نوع است.[2]الف: آنها كه ركن و اساسند و براي يك زندگي سعادتمندانه حتماً لازم مي باشند.
ب: آنها كه شرط كمال ازدواج هستند و براي بهتر و كاملتر شدن زندگي اند، و بيشتر به سليقه و موقعيّت افراد بستگي دارند.
الف: آنها كه ركن و اساس يك زندگي هستند.
1- تديّن: انساني كه دين ندارد در حقيقت مردة متحرّك است كسي كه پايبند به دين نباشد هيچ تضميني به رعايت حقوق همسر و زندگي مشترك ندارد.
حضرت رسول اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمود:«عليكم بذاتِ الدين». به شما باد كه همسر ديندار انتخاب كنيد. اگر شخصي دين دار باشد در صورتي كه حتي همسرش را دوست نداشته باشد با او بدرفتاري نمي كند. نمي تواند به خود اجازه دهد كه به همسرش ظلم كند.
2- اخلاق نيك: منظور از اخلاق نيك «صفات و خلق و خوهاي پسنديده در نظر عقل و شرع» مي باشد. يكي از مسلمانان نامه اي به اين مضمون خدمت امام رضا ـ عليه السلام ـ نوشت و دربارة خواستگاري كه براي دخترش آمده بود كسب تكليف كرد: «فردي از خويشاوندانم به خواستگاري دخترم آمده است كه سوء خلق دارد اكنون چه كنم؟ دخترم را به او بدهم يا نه؟ شما چه مي فرماييد؟ امام در جواب نامه اش فرمود:«لاتُزوجهُ إن كان سَيّئَ الخُلقِ». اگر بد اخلاق است دختر را به او نده.»[3]نمونه هايي از اخلاق خوب عبارتند از: خوش زباني، بزرگواري، خوش خلقي، حق پذيري، تواضع عاقلانه، راستگويي، وفا و….
3- شرافت خانوادگي: يكي از صفات اساسي، اصل و نسب خانوادگي است زيرا فرزندان از پدر و مادر، دايي و غيره .. صفات را به ارث مي برند. حضرت رسول اكرم فرمود: با خانوادة شايسته ازدواج كنيد، زيرا عرق «نطفه و ژن ها» تأثير مي گذارند.[4]4- عقل: براي ايجاد زندگي سعادتمندانه، به عقل و فهم سالم نياز است. امير مؤمنان -عليه السلام- مي فرمايد: بپرهيزيد از ازدواج با احمق؛ زيرا مصاحبت و زندگي با او بلاست و فرزندانش نيز تباه مي شوند.[5]5- سلامت جسم و روح: يك سري بيماريهاست كه لطمه اي به زندگي نمي زنند و مي توان آنها را تحمّل و درمان كرد. منظور از سلامت جسم و روح آن دسته از بيماريها و نقصها و معلوليّتهاي جسمي و روحي عميق و غير قابل درمان است كه در طول عمر همراه انسان است و تحملّش براي همسر مشكل است.[6]6- كفؤ همديگر بودن: يكي از مهمترين معيارها در انتخاب همسر كفؤ هم بودن مي باشد. كفؤ هم بودن دو همسر يعني تناسب، همتايي، هماهنگي، همشأني، سنخيت، همطرازي بين دختر و پسر و به اصطلاح با هم جور درآمدن زن و شوهر. و اين متناسب هم بودن در امور مختلف مي باشد از قبيل سطح اقتصادي، موقعيت اجتماعي، ميزان تحصيلات، همتايي در زيبايي، فرهنگ مشترك داشتن و… .
امام صادق مي فرمايد:«لو لا اَنَّ الله خَلَقَ اميرالمؤمنين ـ عليه السلام ـ لم يكن لِفاطمةَ كفؤٌ علي وجه الارض، آدَمَ فَمَن دوُنَهُ». اگر خداوند امير مؤمنان علي ـ عليه السلام ـ را نيافريده بود كفؤ و همتايي روي كرة زمين از زمان حضرت آدم تا آخر، براي حضرت فاطمه وجود نداشت».[7]ب: معيارهايي كه شرط كمال هستند و براي بهتر و كامل تر شدن زندگي اند و بيشتر به سليقه و موقعيّت افراد بستگي دارد.
1. زيبايي: يكي از امامان معصوم هنگامي كه محاسن و موي مباركشان را با حنا رنگ كرده و خود را آراسته بود شخصي با تعجّب به ايشان گفت: خود را چه زيبا كرده اي امام فرمود:«نَعَم اِنَّ التميَّةَ ممّا يزيدُ في عفةِ النساء…». آراستگي و زيبايي مرد بر عفّت زن مي افزايد. البته زيبايي بايد در كنار ديگر صفات و معيارها مورد توجّه و بررسي قرار گيرد نه بطور مستقل. يعني زيبايي بدون تديّن و عفّت و اخلاق نه تنها امتيازي نيست بلكه آفتي است خطرناك. زيبايي وقتي ارزش دارد كه همراه با تدين، عفت و اخلاق و … باشد. پيامبر اكرم -صلي الله عليه و آله – فرمودند كسي كه صرفاً براي زيبائي زني و (همچنين مردي) با او ازدواج كند در او امور ناخوشايند خواهد ديد.[8]2. علم و سواد: اين ويژگي در امر «انتخاب همسر» و زندگي مشترك مورد توجّه است و امتيازي براي همسر (دختر يا پسر) محسوب مي شود و در تكامل و رشد زندگي و انجام وظايف همسري و تربيت فرزند و … تأثير خوبي دارد.[9]در پايان: لازم به ذكر است كه فتواي اكثر مراجع عظام نيز به حرمت چنين روابط اينترنتي مي باشد. زيرا اكثراً اينگونه روابط با گناه همراه است.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. جوانان و انتخاب همسر، مؤلف علي اكبر مظاهري چاپ بيستم، انتشارات پارسايان.
2. احكام روابط زن و مرد و مسائل اجتماعي آنان مؤلف سيد مسعود معصومي، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي، چاپ 22.
3. جوانان و روابط، مؤلف ابوالقاسم مقيمي، ناشر مركز مطالعات پژوهش هاي فرهنگي حوزة علميه.
پي نوشت ها:
[1] . مظاهري، علي اكبر، جوانان و انتخاب همسر، انتشارات پارسايان، چاپ بيستم، ص104.
[2] . همان، ص106.
[3] . همان، ص111.
[4] . همان، ص115.
[5] . همان، ص118.
[6] . همان، ص112.
[7] . همان، ص129.
[8] . همان، ص124.
[9] . همان، ص128.