«بر خلاف بنی امیه، ما با خوش‌رفتاری و تقیه و تساهل و تسامح بر دل‌های مسلمانان حکومت می‌کنیم». مگر بعد از ظهور و در زمان حکومت ائمه(ع) هم نیاز به تقیه است که امام صادق(ع) چنین سخنی را می‌فرمایند؟

یکی از شیوه ‏های رفتاری ائمه‏(ع) و تربیت ‏شدگان مکتب ‏اهل‌‏بیت‏(ع)، استفاده از «تقیه‏»، یا مخفی نگه‌داشتن برخی اعتقادات بود[1] که به همراه روش‌های دیگر بدان می‌انجامید که مردم در دل‌هایشان به آن بزرگواران تمایل داشته باشند.

در این مورد امام صادق(ع) می‌فرماید: «… حکومت بنی‌امیه با شمشیر و ستم و خون‏‌ریزى پایه‌‏گذارى شد، و حکومت ما با ملایمت و لطف و محبت و تقیه همراه است. پس شما باید در میان مردم، نیکو معاشرت کنید و مردم را چنان دعوت کنید تا با رغبت به طرف شما بیایند».[2]

با توجه به قرائن پیرامونی موجود، مراد از امارت و حکومت ائمه(ع) در این روایت، تنها حکومتی که بعد از ظهور امام زمان(عج) شکل می‌گیرد نیست؛ بلکه می‌تواند ناظر به امارت و حکومت امامان بر دل‌های مسلمانان در همان زمانی است که حکومت ظاهری در دست آنان نبود؛ زیرا سؤال در مورد احترام گذاشتن به مردم همان زمان است که به امامت امام علی(ع) اعتقاد دارند و برای ایشان فضیلت قائل هستند، اما مانند شیعیان خالص عمل نمی‌کنند. به عبارت دیگر امام(ع) می‌فرماید که بنی‌امیه با کمک شمشیر و ظلم و ستم، حکومت خود بر مسلمانان را ادامه می‌دهند، اما ما در همان زمان با خوش‌رفتاری و تقیه و تساهل و تسامح بر قلب مسلمانان حکومت می‌کنیم.

بر این اساس، این پرسش به وجود نخواهد آمد که بعد از ظهور نیازی به تقیه نیست.

[1]. «دلایل تقیه کردن ائمه(ع)»، 1779؛ «تقیه مداراتی»، 15755؛ «تقیه کردن امام معصوم»، 3022؛ «شرکت کردن برخی از امامان(ع) در نماز جمعه»، 93563.

[2]. طبرسی، علی بن حسن، مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، ص 89 – 90، نجف اشرف، المکتبة الحیدریة، چاپ دوم، 1385ق.