براي اينكه جوانان را از كشش به ماهواره مانع شد، چه بايد كرد؟

ظاهراً منظور شما از ماهواره استفاده از شبكه هاي تلويزيوني مبتذل با فيلم ها و شوهاي غير اخلاقي است و الا خود ماهواره مانند اينترنت و تلويزيون و … صرفاً ابزار است و آنچه اهميت دارد، محتواي پيامي است كه منتقل مي شود. هر چند شبكه هاي ماهواره هم مي توانند داراي برنامه هاي علمي و مفيد باشند امّا بد نيست كه بدانيم متاسفانه 90درصد، جوانان و كاربران اينترنتي از پايگاه هاي مبتذل آن استفاده مي نمايند در حالي كه سهم اين پايگاه هاي مبتذل و غير اخلاقي از كل پايگاه هاي اينترنت، 10درصد مي باشد.[1]جهان امروز جهان تصوير است و عمده ترين مصداق تصوير، سينما و فيلم هاي سينمايي و از جمله شبكه هاي تلويزيوني ماهواره اي است. امروز نه تنها «قدرت ها» از عنصر تصوير بالاترين استفاده را مي نمايند بلكه ذهنيت مخاطبان را هم جهت دهي مي كنند. ما در شبانه روز بين78 درصد تا 79 درصد اطلاعات دريافتي را از طريق چشم به دست مي آوريم و طي تحقيقاتي كه طي 10 تا 15 سال گذشته صورت گرفته، انسان با نيمكره راست مغزش با اطلاعات برخورد شهودي مي كند و اين اطلاعات، بزرگترين و عميق ترين تأثيرات را روي شخصيت انسان مي گذارد و تصوير و فيلم كارآمدترين ابزار براي انتقال پيام و پي ريزي افكار و تمايلات و خواسته هاي مخاطبان، مي باشد.چرا كه هر تصوير معادل 1000 كلمه، تأثير گذار است.[2]سردمداران جهان امروزه مهمترين كارشان اين است كه مباني نظري و فكري خود را به زبان تصوير ترجمه مي كنند و هاليوود ـ مركز فيلم سازي امريكا ـ سالانه 700 فيلم توليد مي كند كه نزديك به 78 درصد سينماها و تلويزيون هاي جهان را تغذيه مي نمايد.[3] ومهمتر آنكه 82 درصد سهام كمپاني هاي  هاليوودي، از آن صهيونيست هاست.[4]غير از اين، هزاران فيلم ـ غير حرفه اي و تجاري ـ با محتواي سكس (sex) و مبتذل و … ساخته مي شود كه شبانه روز برنامه هاي شبكه هاي ماهواره اي را پر مي نمايند. راديو BBC مي گويد: «چنين به نظر مي رسد كه تلويزيون ماهواره اي در ايران در ضربه زدن به مظاهر اسلام سياسي از همة گروههاي مخالف قدرت بيشتري دارد. ماهواره پديده اي است كه در برابر ارزش هاي اسلامي قد علم كرده است».[5] و نيز راديو امريكا با توجه به تأثيرات مخرّب و اغوا كنندة شبكه هاي مبتذل ماهواره اي بر جوانان و انحرافات جنسي و اجتماعي آنان مي گويد: «اگر سياست مهار مضاعف كلينتون نتواند ايران انقلابي را به زانو در آورد، شايد برنامه هاي رقص و آواز MTV و شبكه تلويزيوني ماهواره اي امريكا به اين كار موفق شود».[6] آري اين بود اعتراف صاحبان اين بمب هاي جنسي كه بدون نياز به لشكركشي مي توانند، سرزميني را فتح نمايند و جوانان آنان  را گرفتار شهوت راني و هوا پرستي و بي خبري از خود و سرنوشت جامعة خود، نمايند. اين نمونه اي از خطراتي بود که شبکه هاي ماهواره اي جوانان ما را تهديد مي کنند و شما خودتان بدان واقف هستيد و ذکر شمايي از آن، به جهت تأييد حرکت شما بود.
در ادامه برخي نكات لازم و حساس را براي برخورد و مواجهه با جواناني كه گرفتار اين شبكه هاي شيطاني شده اند، ارائه مي نمائيم.
1.«مخاطب شناسي» اولين گام است، مرد يا زن بودن شخصي كه مبتلا به اين گونه شبكه هاي مبتذل است، مجرد يا متأهل بودن، محدودة سن او و … همه در ارائه يك مشاوره و راهنمائي متناسب، بسيار كارساز است به طور مثال اگر مرد جواني كه متأهل مي باشد گرفتار اين مسأله شده باشد، يكي از اصول كمك به او بعد از اعطاي بينش اين است كه به شکل خانواده درماني اين مشکل حل شود. و نيز، شرايط مخاطب از لحاظ اينكه به چه ميزان از برنامه هاي ماهواره اي، استفاده مي كند، اگر به حدِ «اعتياد» رسيده باشد، خود روش جدا و نسخه اي ظريف تر، بايد تدارك ديده و خلاصه آنكه شما بايد در ابتداي امر مخاطب خود  را بشناسيد تا بتوانيد به او كمكي كرده باشيد.
2. اگر اين رفتار (نگاه به شبكه هاي غير مجاز) به حد اعتياد نرسيده باشد، شايد از روي طغيان غريزه جنسي باشد، لذا شما در ضمن احترام به او و به رسميت شناختن، ميل جنسي او بايد راه صحيح ارضاي اين ميل را به او نشان دهيد، نه اينكه صورت مسأله را پاك نمائيد.
3. براي تأثير و نفوذ كلام تشخيص راهنما بايد، شروع ارتباط خود را گرم و صميمانه برگزار نمايد تا اعتماد طرف را براي سخنان خود، جلب نمايد. امام علي ـ عليه السّلام ـ لبخند زدن را موجب همدلي و الفت مي دانند.[7] همچنين بايد صداقت و خير خواهي خود را ابراز نمايد، تا شخصِ مقابل اجازة ورود به حريم خصوصي خود را به او بدهد. خلاصه آنكه براي نفوذ كلام، شخص يا بايد محبوب و مطلوبِ طرف مقابل باشد و يا اين كه با روش هايي آنرا ايجاد نمايد،
روش هايي چون، احترام به عقايد او، شنيدن فعّال و اجازة سخن به او دادن، كشف نكات مورد علاقه او، جذابيت ظاهري و …[8]4. سنگ بناي تغيير رفتار آن است كه آن شخص، كار خود را (نگاه به شبكه هاي غير اخلاقي) را كاري زشت و بد بداند، دراين صورت است كه مي تواند براي ترك اين رفتار يا عادت تصميم بگيرد و اقدام نمايد. بنابراين شخص راهنما بايد از طرقِ ممكن مضرات و مفاسد آن را به او بگويد و اطلاع رساني نمايد، البته به شكلي غير مستقيم و غير آمرانه چرا كه به محض اينكه او بفهمد شما مي خواهيد به او نصيحت نماييد، سريع موضع گيري مي نمايد و تلاش هاي شما  بي حاصل مي ماند. در اين رابطه و براي افزايش اطلاعات او مي توانيد ديدگاه اسلام و قرآن را بر ناشايست بودن اين كار بيان نمائيد و يا فتواي مرجع تقليد او را بيان نمائيد كه ما به عنوان نمونه فتواي حضرت آيت الله خامنه اي را در مورد نگاه به شبكه هاي غير اخلاقي ماهواره، براي شما نقل مي كنيم: «از آنجا كه برنامه هايي كه توسط ماهواره هاي غربي پخش مي شود و نيز برنامه هاي تلويزيوني بيشتر دولت هاي مجاور، در بردارندة آموزش افكار گمراه كننده و تحريف حقايق و شهود و فسادند و غالباً مشاهده آنان باعث گمراهي و فساد و ارتكاب كارهاي حرام مي گردد بنابراين دريافت و ديدن آنها جايز نيست»[9] خلاصه آنكه از راه آيات و روايات، استدلال هاي منطقي و با معرفي و مثال ها و … بايد آن شخص به لحاظ شناختي و معرفتي، اين كار را قبيح بداند تا اقدامات بعدي شما مفيد افتد.
5. در ادامة بينش افزائي مي توان، نظر اسلام را نسبت به «شادي، نشاط، لذت، تفريح» براي او بيان نمود، تا او دين و تقيّدات ديني را مانع شادي و نشاط خود نداند. به طور خلاصه مي توان گفت كه اسلام و مقررات آن دين اعتدال است. امام علي ـ عليه السّلام ـ چنين مي فرمايد: «لازم است مؤمن شبانه روزش را به سه قسمت تقسيم كند، قسمتي را براي راز و نياز با خدا قسمتي را براي امرار معاش و قسمتي را هم  براي بهره برداري از لذت هاي حلال و نيكو»[10]و باز در كلامي ديگر مي فرمايند كه چطور مؤمنان واقعي، از لذت هاي حلال و تفريحات سالم اوقات فراغت خود را پر مي نمايند و مشابه دنيا پرستان بي خدا، شادماني مي كنند امّا در آخرت، با كوله باري از رضايت خداوند وارد بهشت مي شوند، امّا دنيا پرستان انگشت به دهان وارد دوزخ مي شوند، چرا كه مؤمنان، حتي در شادي هاي خود هم قوانين خدا را مدّ نظر داشته اند.[11]6. ترك كردن عادت هاي زشت تدريجي است. لذا نبايد انتظار داشت كه خيلي سريع، حرفهاي شما موثر افتد.
7. جذابيت هاي سمعي و بصري شوها و فيلم هاي مبتذل را نبايد فراموش كرد و به راحتي نمي توان اين شيريني (ظاهري) را از زير زبان جواني كه طعمِ خوش آنرا چشيده است، بيرون كشيد، مگر آنكه تفريحي شيرين تر و جايگزيني مطلوب تر براي او فراهم نمود يا پيشنهاد نمود. به جوانان مجرد مي توان توصيه ازدواج نمود تا خود را از كمند اين شير خفته (ميل جنسي) رها نمايند. اگر ديديم كه شخصي در عين اطلاع داشتن از مضرات اين كار، همچنان به آن دست
 مي زند، بايد دانست كه او انگيزة كافي براي ترك آن را ندارد و جايگزين بهتري  براي او فراهم نشده است.
8. دوست و روابط دوستان در اين راه بسيار كمك كار است و در مقابل فرار از دوستان بد و فرار از مجالس مهيا  براي اين مسائل مفيد است. امام علي ـ عليه السّلام ـ مي فرمايد: «دوستي با نيكان، نيكي را به همراه مي آورد همانند آنكه نسيمي بر عطري بوزد، بوي خوش آنرا به همراه مي آورد.»[12] والدين و بزرگترهاي خانواده بايد در تربيت ديني اعضاء خانواده و دوست گزيني فعال باشند.
9. و نيز بايد به او توصيه نمود كه ابزار ماهواره را از خود دور كند و يا به خانه اي كه ماهواره در آن قرار دارد و احتمالاً فضاي خلوتي براي او فراهم مي شود، دوري گزيند. والدين در اين امر نقش بسزايي بايد ايفا كنند. نيامدن ماهواره به فضاي زندگي بسيار راحت تر از بيرون کردن آن است.
10. اگر تصميم گرفته ولي ضعف اراده دارد، روش هاي تقويت اراده براي او بيان شود.[13]مثلاً حتماً بايد در برنامه جوان ورزش و پر كردن اوقات فراغت گنجانده شود.
11. او را به ورزش، فعاليت، كار، توصيه نماييد و در صورت امکان زمينه را براي چنين برنامه هايي فراهم کنيد تا خود را مشغول نمايد و منبع انرژي متراكم خود را در مسير زندگي سالم و كار و تلاش، بكار بندد چرا كه بيكاري «ام الفساد» است.[14]12. همة اين نكات بايد بر اساس احترامِ متقابل و توجه به روحيات و شخصيت او، بدون شكستن غرور جوان، بايد صورت گيرد و به هيچ وجه نبايد فضاي گفتگو به مشاجره كشيده شود.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
– موضوع تفريحات سالم:
1.گفتار فلسفي (جوان از منظر عقل و احساسات)، محمد تقي فلسفي، (جوان و ساعات فراغت).
2.شرع و شادي، ابولفضل طريقه دار، موسسة فرهنگي همسايه.
– آشنايي با روانشناسي:
1.روانشناسي نوجوانان، دكتر علي شعاري نژاد، انتشارات فاخر، چاپ دوم، 1379.
2. دنياي نوجوان، دكتر محمدرضا شرفي، نشر تربيت.
3. مشكلات نوجواني و جواني، ابوالقاسم اكبري، نشر ساوالان، چاپ دوم، 1381.
– آشنايي با فتواها:
احكام روابط زن و مرد و مسايل اجتماعي آنان، (مطابق با فتواي مراجع تقليد)، سيد مسعود معصومي، بوستان كتاب، چاپ 29، (فصل اول).
مشكلات تربيتي و رسانه ها:
– كليدهاي همراهي و مراقبت «نوجوان و اينترنت»، كيت اي شرودر، فرناز فرود، انتشارات صابرين، چاپ دوم، 1384.
 
پي نوشت ها:
[1] . سخنراني دكتر غلامعلي افروز، نشست 31 كانون گفتمان ديني، (15/8/80)، مركز مطالعات و پژوهش هاي فرهنگي حوزه علميه.
[2] . هفته نامه بصير، مسلسل166، ش 5، (30/8/80)، ص 5، مقالة «هاليوود و مهدويت».
[3] . همان.
[4] . دكتر حسن بلخاري، شبكه خبر، سيماي جمهوري اسلامي ايران، (23/20/80)، ساعت 30/9 صبح.
[5] . (14/5/1373) به نقل از نفوذ و استحاله، معاونت سياسي نمايندگي ولي فقيه در قرارگاه ثارالله تهران، 1378، ص 86 ـ 85.
[6] . دوم آبان 1373، به نقل از همان مدرك.
[7] . آقا جمال خوانساري، شرح غرر و دررآمدي، تهران، دانشگاه تهران، 1373ش، ج 1، ص 192.
[8] . ر.ك: «صميميت، تاثير گذاري و نفوذ در 10 دقيقه»، سيد مجتبي حورائي، نشر دكلمه گردان، چاپ 21، 1383.
[9] . اجوبة الاستفتائات، نشر بين الملل الهدي (1383)، سؤالِ 1184 و نيز نگاه كنيد به سؤالات شمارة 1188 ـ 1198 ـ 1200 ـ 1201 ـ 1203 ـ 1204.
[10] . نهج البلاغه، ترجمة محمد دشتي، انتشارات عصر ظهور، چاپ اول 1379، حكمت 390.
[11] . نهج البلاغه، نامة 27/4.
[12] . شرح غرر الحكم، ج 7، ح 5826.
[13] . ر.ك: جوان و نيروي چهارم زندگي، اراده خودساز شخصيت، دكتر محمدرضا شرفي، تهران، سروش، 1380.
[14] . دنياي نوجوان، محمد رضا شرفي، نشر منادي تربيت، 1372، ص 208.